صداها برای کنار گذاشتن ترامپ از قدرت بلندتر شده و بسیاری از دموکرات ها و حتی جمهوری خواهان، خواستار کنار گذاشته شدن وی از قدرت هستند.
به گزارش جماران به نقل از روزنامه یو اس ای تودی، دموکرات ها در مجلس نمایندگان آمریکا لایحه استیضاح دونالد ترامپ، رئیس جمهور را 8 روز مانده به پایان دوره ریاست جمهوری او، رسما به کنگره ارائه کردند.
این لایحه با استناد به اظهارات ترامپ در راهپیمایی کمی قبل از حمله به کنگره، وی را به تحریک شورش متهم می کند. این لایحه به تماس تلفنی ای اشاره می کند که ترامپ در تاریخ 2 ژانویه با مقامات انتخاباتی جورجیا برقرار کرده و از آنها خواسته است رای کافی برای لغو نتایج انتخابات ریاست جمهوری در این ایالت پیدا کنند.
اگرچه ترامپ در شرف تبدیل شدن به عنوان اولین رئیس جمهور در تاریخ ایالات متحده است که دو بار استیضاح شده است، اما بعید به نظر می رسد که سناتورها به محکومیتش رای دهند، و این استیضاح را از حالت نمادین به مجازات تبدیل کنند. ترامپ ظهر 20 ژانویه دفتر خود را ترک می کند.
کارشناسان قانون اساسی می گویند روند استیضاح دوم به شکل بی سابقه ای سریع خواهد بود. «تئودور شاو» مدیر مرکز حقوق مدنی در دانشکده حقوق دانشگاه کارولینای شمالی می گوید: «ما در حال حاضر واقعاً در وضعیت مبهمی قرار داریم. اولویت اعلام شده این است که رئیس جمهور برکنار شود قبل از اینکه آسیب بیشتری وارد کند.»
در دسامبر سال 2019، مجلس نمایندگان ترامپ را به اتهام سوءاستفاده از قدرت و مانع تراشی برای کنگره استیضاح کرد، زیرا او در تلاش برای تحت فشار قرار دادن اوکراین برای تحقیق در مورد پسر رقیب انتخاباتی اش بود. سنا در فوریه سال 2020 ترامپ را با هر دو اتهام تبرئه کرد.
«عزیز هوک» استاد دانشکده حقوق دانشگاه شیکاگو می گوید، اتهام ترامپ تحت «بخش 3، بند شورش یا متمم چهاردهم قانون اساسی» مطرح شد. حتی (رهبر اکثریت سنای جمهوری خواه) میچ مک کانل شورش کنگره را «شورشی شکست خورده» توصیف کرد.»
استیضاح های سریع علیه چند مقام صورت گرفته است اما هرگز علیه رئیس جمهور استفاده نشده است.
جرایم قابل استیضاح شامل خیانت، رشوه و سایر جرایم سنگین و بزهکاری است. استیضاح توسط مجلس معادل کیفرخواست است. مجلس سنا دادگاهی برگزار می کند و حکم صادر می کند.
در سریع ترین حالت ممکن طرح استیضاح دموکرات ها زودتر از چهارشنبه به رای گذاشته نخواهد شد. این به آن معنی است که نانسی پلوسی تنها 7 روز (پیش از پایان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ) فرصت خواهد داشت که با انتخاب تیم استیضاح و تقدیم طرح به سنا، امیدوار به آغاز جلسات استیضاح در سنا بماند.
در حال حاضر مجلس سنا در تعطیلی به سر می‌برد و نخستین جلسه رسمی این مجلس روز 19 ژانویه تعیین شده است. یعنی کمتر از 24 ساعت مانده به پایان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ و ورود جو بایدن به کاخ سفید در ظهر روز 20 ژانویه. آن طور که میچ مک کانل در یادداشتی به نمایندگان نوشته برای کشاندن مجلس سنا به هر جلسه فوری خارج از دستور جلسات فعلی که از روز 19 ژانویه تقویم بندی شده، باید اجماع کامل میان همه 100 سناتور این مجلس شکل گیرد؛ فرضی تقریبا محال.
به این ترتیب فایده تصویب طرح استیضاح در مجلس نمایندگان چیست؟ احتمالا پاسخ را در دو هدف کوتاه مدت و بلند مدت دموکرات ها می توان یافت. منطق نخست دموکرات ها این است که رفتار ترامپ و حامیان تندرو او در هدف گرفتن خانه دموکراسی (کنگره) آن هم دقیقا در زمانی که «مقدس ترین» رکن دموکراسی - یعنی نتیجه انتخابات - در حال ثبت است، نباید بی پاسخ و بدون عقوبت بماند. این اقدام هم تاکیدی بر قانونمندی نظام حکومتی در آمریکا و هم هشداری پیشگیرانه برای ترامپ و حامیان افراطی است که این روزها از تدارک دوباره برای حضور در واشنگتن آن هم در آستانه مراسم تحلیف رئیس جمهور جدید سخن می گویند.
اما در چشم اندازی دورتر، چنانچه طرح استیضاح تصویب اما رسیدگی به آن به بعد از مراسم تحلیف موکول شود، آن وقت با آغاز به کار مجلس جدید سنا که دموکرات ها اکثریت آن را در دست خواهند داشت، طرح استیضاح دونالد ترامپ می تواند به محکومیت او ختم شود و بنابر قانون اساسی، ترامپ به جرم «شورش علیه حکومت» دیگر نمی تواند هیچ گاه برای تصدی پست دولتی اقدام کند.
پیامدی که همچون مسدود شدن حساب توئیتر و فیس بوک ترامپ، می‌تواند پایانی بر حضور او در دنیای سیاست و از بین رفتن شانس او برای حضور در انتخابات سال 2024 هم تلقی شود.
هوک می گوید: «قوانین واقعاً برای استیضاح در مدت پنج روز طراحی نشده اند. قانون اساسی اینقدر به ما نمی گوید. بنابراین مجلس و سنا باید رویه های استیضاح خود را اصلاح کنند.»
رسیدگی به طرح استیضاح رئیس جمهوری در مجلس سنا که حتی پس از پایان دوره زمامداری او نیز امکانپذیر است مشابه یک محاکمه خواهد بود. به این معنا که دونالد ترامپ در مقام متهم وکلای مدافع خود را خواهد داشت. تعدادی از اعضای مجلس نمایندگان نیز با حضور در مجلس سنا نقش دادستان را ایفا خواهند کرد و موارد اتهامی علیه چهل و پنجمین رئیس جمهوری را مطرح خواهند کرد. در این میان نقش 100 عضو مجلس سنا مشابه اعضای هیات منصفه خواهد بود. ریاست جلسات محاکمه نیز بر عهده «جان رابرتز» رئیس دیوان عالی آمریکا خواهد بود.
دموکرات ها با توجه به ترکیب جدید مجلس سنا به رای 17 سناتور جمهوری خواه برای مجرم شناخته شدن دونالد ترامپ نیاز خواهند داشت. هر چند هنوز موارد اتهامی دونالد ترامپ به طور رسمی از سوی مجلس نمایندگان یا کمیته قضایی آن اعلام نشده است اما احتمالا «تشویق به شورش» اتهام اصلی او در دومین استیضاحش خواهد بود.
قانون اساسی آمریکا به مجلس سنا اجازه می دهد که در صورت مجرم شناخته شدن مقام های فدرال در این نهاد رای به عدم صلاحیت دائمی آنها برای فعالیت در سمت های دولتی بدهد. انگیزه اصلی دموکرات ها از استیضاح مجدد دونالد ترامپ برخلاف اولین استیضاح که تقریبا یک سال پیش در همین روزها انجام شد برکناری او از ریاست جمهوری نیست. آنها این بار در تلاش هستند تا او را به دنبال اشغال ساختمان کنگره برای همیشه از حضور در سمت های دولتی محروم کنند.
سناتورهای دموکرات پس از رای احتمالی دو سوم اعضای مجلس سنا به مجرم بودن دونالد ترامپ برای تعیین مجازات «عدم صلاحیت دائمی» او برای حضور در سمت های دولتی تنها به اکثریت مطلق آراء در این مجلس نیاز خواهند داشت. به قول نانسی پلوسی، ترامپ، «تهدید آنی» برای دموکراسی آمریکا و قانون اساسی است.
