دوره گذار در مسیر جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا در حال پایان یافتن است و با توجه به بی نتیجه بودن مذاکرات تا به این لحظه، احتمالا برگزیت سخت به وقوع خواهد پیوست که عواقب اقتصادی بسیار بدی برای طرفین خواهد داشت.
به گزارش جماران، اکنون بیش از 9 ماه از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و آغاز یک دوره جدید می گذرد.
در حال حاضر، تغییرات کمی رخ داده است: این کشور در داخل بازار واحد اتحادیه اروپا و اتحادیه گمرکی باقی مانده است، تجارت بلامانع است و حرکت آزادانه مردم هنوز برقرار است. اما این یک وضعیت موقت است که به زودی به پایان می رسد.
دوره گذار پسابرگزیت انگلیس در تاریخ 31 دسامبر (سه هفته دیگر) منقضی می شود. اینکه این خروج تا چه حد بر روابط دو طرف تاثیرگذار باشد، به نتیجه مذاکرات تجاری که اکنون در جریان است، بستگی دارد.
بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس و رئیس کمیسیون اروپایی شام را با هم خوردند تا بتوانند در گفت و گویی 11 ساعته، پیش از آغاز نشست رهبران 27 کشور اروپایی، به توافقی دست یابند.
از دیدار روز گذشته بوریس جانسون و فون درلاین به عنوان «آخرین بخت» برای جلوگیری از آغاز بدون توافق دوران پسابرگزیت یاد می شود. عدم توافق بروکسل و لندن از نظر بسیاری از کارشناسان برای هر دو طرف تبعات سنگین اقتصادی در پی خواهد داشت.
پس از آنکه رهبران اتحادیه اروپا به پارلمان های خود گفتند مذاکرات «روی لبه پرتگاه» انجام می شود، «بوریس جانسون» خطوط قرمز خود را برای معامله برگزیت در یک ضیافت شام در بروکسل مشخص کرده است.
نخست وزیر انگلیس که ساعت 8 شب به وقت محلی وارد بروکسل شد، به «اورسولا فون در لاین» رئیس کمیسیون اروپا و «میشل بارنیه» مذاکره کننده ارشد اتحادیه اروپا گفت که او نمی تواند شرایط را در پیمانی که انگلیس را به قوانین اتحادیه اروپا متصل کند، قبول کند.
در حالی که او مواضع خود را در این ضیافت شام سه جانبه بیان می کرد، منابع اتحادیه اروپا گفتند که این اتحادیه قصد دارد برنامه های پیش بینی شده خروج «بدون توافق» خود را «خیلی زود» و به منظور حفظ پرواز هواپیماها و محافظت از مرزها در صورت شکست جبران ناپذیر گفت و گوها منتشر کند.
«مایکل مارتین» نخست وزیر ایرلند روز گذشته به پارلمان کشورش گفت: «در حال حاضر ما در پرتگاه عدم توافق هستیم. باید دید که چگونه مدیران [جانسون و فون در لاین] می توانند شرایط را در گفت و گوهای بروکسل نجات دهند.»
«کلمنت بیون» وزیر امور اروپایی فرانسه هم از خستگی همه از مذاکرات دراز مدت برگزیت سخن گفته و با تاکید بر اینکه خواهان شنیدن خبر شکست مذاکرات نیست تاکید کرد: همچنان چند روزی زمان برای مذاکرات باقی مانده است.
27 رهبر اروپا امروز پنجشنبه دیدار می کنند، زمانی که فون در لاین احتمالاً آنها را در جریان مذاکرات قرار می دهد. منابع گفتند که رهبران درگیر بحث نخواهند شد و قصد ندارند در مورد اجلاس دو روزه درباره برگزیت تصمیمی بگیرند.
در بوندستاگ، «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان گفت که اگر داونینگ استریت به رد رویکرد اتحادیه اروپا ادامه دهد، دولت او مایل است اجازه دهد که مذاکرات سقوط کند. وی گفت: «اگر شرایطی از طرف انگلیس پیش بیاید که ما نتوانیم آنها را بپذیریم، پس ما بدون توافق به راه خود ادامه خواهیم داد؛ زیرا یک چیز قطعی است: یکپارچگی بازار واحد باید حفظ شود.»
طرفین در سه موضوع مهم اختلافات اساسی دارند که عبارتند از مسئله ماهیگیری، رقابت منصفانه و چارچوبی برای اجرای توافقات. مانع اصلی پیش روی توافق برگزیت، مساله طرح «پشتیبان» مرز ایرلند است که انگلیس را ملزم می کند به قوانین گمرکی و تجاری اتحادیه اروپا احترام گذارد تا از مشکلات مرزی بین جمهوری ایرلند و ایرلند شمالی جلوگیری شود. با این حال بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس و طرفداران برگزیت سخت با هرگونه وابستگی به قوانین اتحادیه اروپا در دوره پسا برگزیت مخالف هستند.
جانسون قبل از پرواز به بروکسل گفت که اتحادیه اروپا شرایطی را تعیین کرده است که هیچ نخست وزیری در انگلیس نمی تواند قبول کند. وی گفت: «دوستان ما در اتحادیه اروپا در حال حاضر اصرار دارند که اگر قانون جدیدی را در آینده تصویب کنند که ما در این کشور از آن پیروی نکنیم، بتوانند به شکل خودکار ما را مجازات، و یا با ما مقابله به مثل کنند. و در مرحله دوم، آنها می گویند انگلستان باید تنها کشوری در جهان باشد که بر آبهای ماهیگیری خود کنترل حاکمیتی نداشته باشد. من اعتقاد ندارم که هیچ نخست وزیری این شرایط را بپذیرد.»
دیگر مقامات اتحادیه اروپا مانند مسئولان انگلیسی هشدار داده اند که حاضر به عقب نشینی از مواضع خود در مذاکرات نیستند. میشل بارنیه گفته که این اتحادیه هرگز بازار مشترک خود را فدای دستیابی به توافق پسابرگزیت نخواهد کرد. بارنیه نیز احتمال عدم دستیابی به توافق با لندن را بیشتر از احتمال موافقت دو طرف با سندی درباره روابط تجاری دو جانبه دانسته است.
بوریس جانسون پیشتر هم در جای دیگری گفته بود: «به دوستان خود در اتحادیه اروپا گفته ام که اگر خواهان عدم اجرای برگزیت بدون توافق هستند، باید بند «حصار» را کنار بگذاریم.» بند موسوم به «حصار» در توافق میان دولت «ترزا می» و اتحادیه اروپا مربوط به تعیین مرز میان ایرلند جنوبی و شمالی است. این بند اصلی ترین دلیل رد سه باره طرح برگزیت در پارلمان انگلیس بود.
«مایکل گوو» معاون نخست وزیر انگلیس هم در مصاحبه ای با یک رسانه غربی تاکید کرد که برای توافق تا حدی تحرک در برخی طرف های اروپایی نیاز است. وی در عین حال تاکید کرد که انگلیس به عنوان یک کشور ساحلی مستقل هیچ گونه توافقی را درباره حاکمیت و استقلال خود انجام نمی دهد.
زمان برای دستیابی به توافق تجاری با انگلیس به سرعت در حال گذر و کوتاه است؛ چرا که پارلمان اروپا و احتمالاً پارلمان های ملی باید زمان داشته باشند تا قبل از 31 دسامبر سال جاری توافق احتمالی انجام شده را تصویب کنند.
با توجه به شرایط پیچیده فعلی «برند لانگه» رئیس کمیسیون تجاری پارلمان اروپا خواهان تمدید مذاکرات برگزیت و ادامه آن در سال جدید میلادی شده است. وی خواستار تمدید یک ماهه این مذاکرات شد.
به دلیل فشار زمان بالایی که بر روند مذاکرت برگزیت سنگینی می کند، کارشناسان برگزیت در پارلمان اروپا به شدت عصبی شده اند.
«مارتین شیردوان» رهبر فراکسیون چپ ها در پارلمان اروپا در این باره گفته است: اینکه پارلمان اروپا مجبور به خریدی چشم بسته شود قابل قبول نیست.
وی تصریح کرد: تقاضاهایی وجود دارد مبنی بر اینکه یک برگزیت بدون توافق هم زمان با تغییر سال پذیرفته شود و بعد از آن مذاکرات، بدون فشار زمان مجددا در پیش گرفته شود.
شیردوان این طور نتیجه گرفته که احتمال برگزیت بدون توافق بیشتر از دستیابی به توافقی در این زمینه است.
این مقام پارلمان اروپا در این باره گفت: حتی اگر مذاکرات در اسرع وقت به موفقیت برسد نسخه رسمی توافق تازه در 23 دسامبر به دست پارلمان خواهد رسید. اگر چند روز هم طول بکشد اولین تاریخ برای این منظور 27 دسامبر خواهد بود و زمان کوتاه باقی مانده اجازه بررسی کامل را نمی دهد. وی این شرایط را بسیار مسئله ساز دانست.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا هم می خواهند قبل از اجرای توافق احتمالی آن را دقیقا بررسی کنند؛ برای این منظور این توافق باید از طرف بروکسل کاملاً مورد بررسی قرار بگیرد و به 23 زبان رسمی این اتحادیه ترجمه شود.
مردم بریتانیا (شامل انگلیس، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی) در روز 3 تیر ماه 1395 در یک همه پرسی درباره ادامه عضویت این کشور در اتحادیه اروپا شرکت کردند که در آن 17.4 میلیون نفر (51.9 درصد رای دهندگان) به خروج و 16.1 میلیون نفر (48.1 درصد) به ماندن رأی دادند. براساس مقررات موجود، انگلیس قرار بود در 9 فروردین ماه 1398 اتحادیه اروپا را ترک کند که به علت اختلافات فراوان، چنین نشد. این خروج به برگزیت موسوم شده است و اکنون انگلیس روز‌های پایانی دوره گذار را طی می کند تا به طور کامل از اتحادیه اروپا خارج شود.
لندن و بروکسل پس از خروج رسمی انگلیس از اتحادیه اروپا در روز 31 ژانویه سال 2019 (11 بهمن 98) گفت وگوهای دوجانبه بر سر آینده روابط خود را آغاز کردند؛ اما به گفته مقامات هر دو طرف تا به حال چندین دور مذاکرات در این باره برای دستیابی به یک توافق به هیچ نتیجه ای نرسیده است.
دوران گذار انگلیس با پایان سال جاری میلادی به اتمام می رسد و بعد از آن انگلیس باید اتحادیه گمرکی و بازار داخلی اروپا را ترک کند.
اگر تا آن زمانی توافقی حاصل نشود برگزیت سخت به وقوع خواهد پیوست که عواقب اقتصادی بسیار بدی برای طرفین خواهد داشت. برای مثال برگزیت بی توافق می تواند به درگیری میان ماهیگیران اروپایی و نیروی دریایی انگلیس منجر شود. گشت های نیروی دریایی از هم اکنون افزایش یافته اند.
این در حالی است که خروج انگلیس از اتحادیه اروپا (برگزیت) و ناهماهنگی و تفاوت در روش های بخش های مختلف انگلیس شامل ایرلند شمالی، ولز، انگلیس و اسکاتلند در مبارزه با ویروس کرونا، موجب افزایش تمایل نواحی مختلف برای دستیابی به استقلال شده است.
چندی پیش نتایج نظرسنجی مشترک دو موسسه «ایپسوس» و «موری» نشان داد 58 درصد از مردم اسکاتلند خواستار جدایی از انگلیس هستند که در نوع خود رکورد جدیدی محسوب می شود.
این در حالی است که در همه پرسی قبلی استقلال اسکاتلند که در سال 2014 (دو سال قبل از همه پرسی برگزیت) برگزار شد، مردم این سرزمین با نسبت 55 درصد به 45 درصد، با این جدایی مخالفت کرده بودند.
