آیا می توان امید به بازگشت قیمت نفت به دوران قبل از کرونا را داشت؟
به گزارش جماران، در مقاله ای که 6 ماه پیش با عنوان «نفت دیگر مهم نیست» در ایندیپندنت منتشر شد، به این موضوع اشاره شد که با توجه به بحران کرونا و البته نفت شیل، بعید است در کوتاه مدت قیمت های بالایی برای نفت متصور باشیم. با گذشت بیش از شش ماه از آن تاریخ، با وجود کاهش شدید تولید نفت و توافق اوپک، قیمت نفت همچنان با شرایط قبل از کرونا فاصله دارد.
قیمت نفت «وست تگزاس اینترمدییت» آمریکا در روز جمعه در حدود 40 دلار معامله شد و قیمت نفت برنت دریای شمال نیز در حدود 23.5 دلار نوسان می کرد. این قیمت ها همچنان 30 تا 40 درصد پایین تر از قیمت هایی که نفت در دوران قبل از کرونا به خود دیده و 60 تا 70 درصد پایین تر از قیمت هایی است که نفت در دوران اوج خود در سال 2007 به خود دیده بود. به نظر می‌رسد که این کاهش قیمت فشار زیادی به شرکت های تولید کننده نفت آمریکایی وارد کند.
کاهش 25 درصدی تولید نفت آمریکا
در مقاله ای نیز که در تیر ماه در همین رسانه انتشار یافت، وضعیت تولید نفت شیل در آمریکا تحلیل و بررسی شد و به این موضوع اشاره شد که احتمالا باید شاهد فشار زیاد به تولید نفت آمریکا باشیم. طبق آخرین گزارشی که اداره اطلاعات انرژی آمریکا منتشر کرده است، تولید نفت در آمریکا از 13 میلیون و 100 هزار بشکه در هفته دوم مارس سال جاری به 9 میلیون و 700 هزار بشکه در هفته چهارم اوت کاهش یافته است، و به معنی کاهش 25 درصدی تولید نفت در این کشور است. این رقم کمترین میزان تولید آمریکا از ژانویه سال 2018 تاکنون است. البته بخشی از این کاهش تولید به دلیل توفان لورا در آمریکا است و احتمالا بخشی از آن طی هفته های آتی جبران می شود. اما با این حال، همچنان قیمت نفت رشد چندانی نداشته است و در بازه 40 دلار باقی مانده است.
آیا نفت به دوران اوج خود بازخواهد گشت؟
بعد از گذشت نزدیک به 9 ماه از شیوع ویروس کرونا در چین و اثرگذاری شدید آن بر روی اقتصاد جهانی، برخی از تحلیلگران بر این گمان هستند که نفت به دوران اوج خود بازخواهد گشت. اتفاقاتی همچون رشد منفی 32 درصدی اقتصاد آمریکا در فصل دوم سال جاری میلادی و کاهش شدید تقاضای مسافرتی به دلیل شیوع ویروس کرونا، سبب شده است که تقاضای نفت همچنان در سطح بسیار پایینی باقی بماند. از این رو، حتی کاهش شدید تولید نفت اوپک نیز نتوانسته است قیمت نفت را به حد متعادل خود برساند. اما آیا می توان امید به بازگشت قیمت نفت به دوران قبل داشت؟ سه دلیل اصلی را می توان ذکر کرد که این اتفاق در کوتاه مدت رخ نخواهد داد.
1- تغییر عادات مصرفی مردم
چندین ماه قرنطینه سخت سبب شده است که بخش مهمی از رفتار مصرفی مردم تحت شرایط جدید تغییر کند. بسیاری از کارمندان دورکاری را یک راهکار دائمی برای خود انتخاب کرده اند و آموزش های آنلاین در این دوره رونق بسیار زیادی یافته است. نمونه وار، فردی که یک دوره آنلاین را با موفقیت و نتایج مناسب به پایان رسانده است، بعد از اتمام کرونا نیز احتمالا بخشی از این عادت را حفظ می کند. یا فردی که بازدهی بهتری در دوران دورکاری دارد، بعد از پایان کرونا نیز دورکاری را ترجیح خواهد داد.
2- کرونا به زودی ریشه کن نخواهد شد
با تمام وعده هایی که پیرامون واکسن کرونا به بیرون درز کرده است، به نظر می رسد که واکسیناسیون سراسری این ویروس تا نیمه های سال 2021 و حتی بیشتر طول خواهد کشید و این یعنی عملا این بیمار ناخوانده تا حدود یک سال دیگر نیز مهمان خانه های ما خواهد بود. در زمینه درمان نیز پیشرفت های چندانی دیده نمی شود و این موضوع نشان می دهد که به احتمال زیاد، این بیماری همچنان در سراسر دنیا تلفات چشمگیری داشته باشد.
3- ظرفیت مازاد تولید
در شرایط کنونی تولید نفت در وضعیت اشباع قرار دارد. بیش از 10 میلیون بشکه ظرفیت مازاد تولید روزانه نفت در کشورهای تولیدکننده این ماده در سراسر جهان وجود دارد که به محض افزایش قیمت نفت، این ظرفیت تولید آزاد می شود و در بازارهای جهانی عرضه خواهد شد. سایه ترس از این عرضه سنگین در بازار نفت، سبب شده است که حتی کمبودهای مقطعی ایجاد شده در بازار همچون توفان لورا، در بازار اثر چندانی نداشته باشد و بازار از ترس عرضه های بیشتر، رشد زیادی تجربه نکند. ظرفیت مازاد همچون سد مانع از رشد قیمت نفت خواهد شد.
چه خواهد شد؟
به نظر می رسد که مطابق آنچه در مقالات گذشته نیز اشاره شد، قیمت نفت رشد چندانی را تجربه نکند. ادامه این روند در صورت تداوم، می تواند بخشی از شرکت های تولیدکننده نفت شیل را به مرز ورشکستگی برساند. این امر می تواند تولید نفت آمریکا را برای مدت نسبتا طولانی مدتی از دور خارج کند و عملا جهان را در معرض یک کاهش دائمی در تولیدات نفت قرار دهد. از سوی دیگر، کاهش قیمت نفت، ریسک ورشکستگی کشورهای نفتی را بالا می برد و این کشورها عملا تحمل هزینه های ناشی از نگهداری و تعمیرات را نخواهند داشت و احتمالا از گردونه رقابت تولید نفت موقتا خارج خواهند شد. البته این امر در یک فرایند دو تا سه ساله رخ خواهد داد و بعید است در آینده نزدیک وضعیت عرضه نفت را تحت الشعاع قرار دهد. با توجه به مجموع نکات گفته شده، به نظر می رسد که نفت در آینده نزدیک در محدوده قیمتی کنونی نوسان محدودی داشته باشد و می توان بیش از گذشته باور داشت که نفت دیگر مهم نیست.
