توافق جدید بر سر حل بحران لیبی از طریق سیاسی کورسویی از امید برای رسیدن به آرامش و صلح در لیبی برای مردم این کشور جنگ زده و ویران شده به وجود آورده است.
به گزارش جماران، «عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در سرمقاله روزنامه رأی الیوم نوشت: پس از گسیل کردن نیرو و تجهیزات به همه جبهه های نبرد، به ناگاه صدای طبل های جنگ و کوبندگان بر طبل ها در لیبی آرام می شود و به جای آن آواز صلح سر داده می شود و دو طرف نزاع روی زمین آتش بس فراگیر، انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری اعلام می کنند و شهر «سرت» زادگاه سرهنگ«معمر قذافی» رهبر درگذشته لیبی( چقدر جالب) به عنوان شهر عاری از سلاح و پایتخت جدید و مقر شورای ریاستی جدید که قرار است به شکل موقت بر کشور حکمرانی کند انتخاب می شود.
اعلام آتش بس همزمان هم توسط آقای«فایز السراج» رئیس دولت وفاق ملی در غرب لیبی و هم توسط آقای«عقیله صالح» رئیس پارلمان «طبرق» در شرق لیبی صورت گرفت ولی بیانیه های اعلام شده توسط دو طرف نقاط مثبت، ضعف ها و دیدگاه های متفاوت درباره مساله خلع سلاح و زمان برگزاری انتخابات و چگونگی استفاده از درآمدهای نفتی و اساس تقسیم بندی آن و بیرون کردن نیروهای خارجی از کشور دارد.
پیش از پرداختن به جزئیات که در آنها جنبه های شر و احتمالات از بین رفتن حالت خوش بینی حاکم در نهایت می شود همانطور که برای توافقنامه های سابق رخ داد به برخی مسائل باید توجه کنیم. اخبار ضد و نقیض درباره دلیل اصلی پشت این اتفاق ناگهانی و غیرمنتظره منتشر می شود؛ اتفاقی که حکایت از بازگشت فرایند سیاسی مذاکره ای دارد که منجر به انتخابات عمومی، ریاست جمهوری و پارلمانی می شود که رهبرانی منتخب روی کار بیاورد که توسط جامعه بین الملل به رسمیت شناخته شده باشند و اداره امور کشور را به عهده گیرند و سه اقلیم لیبی یعنی «برقه،طرابلس و فزان» تخت رهبری اش قرار گیرند و زندگی عادی به کشور لیبی باز گردد.
برحی گزارش های خبری حکایت از آن دارد که این اتفاق به لطف آمریکا و «ریچارد نورلاند» سفیرش رخ داد که به طرابلس، قاهره و آنکارا سفر کرد و با آقایان السراج و عقیله دیدار کرد و برخی گزارش های خبری دیگری می گوید که این اتفاق به دلیل میانجیگری «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان رخ داد که دوشنبه گذشته همزمان با حضور وزرای دفاع قطر و ترکیه در لیبی به طرابلس سفر کرد و بعد از آن به سمت ابوظبی پرواز کرد و در این سفر هشدار داد که به زودی درگیریهای نظامی میان دو طرف متخاصم منفجر می شود.
اما روایت سوم می گوید که شیوع کرونا به شکل وحشتناک و ترسناک در سراسر لیبی و خارج شدن آن از کنترل باعث شد دو طرف درگیر تلاش کنند که سلاح را به کناری نهاده و بر رویارویی با کرونا و کاهش تلفات آن تمرکز کنند اگر نتوانند به طور کلی شیوع آن را کنترل کنند.
همه طرف های منطقه ای و بین المللی از این توافق استقبال کردند از مصر و الجزایر و ترکیه گرفته تا سازمان ملل و شورای همکاری حاشیه خلیج فارس و اتحادیه عرب ولی نقاط اختلاف برانگیز اصلی در میان سطرهای دو بیانیه وجود دارد که همچنان نیاز تلاش های زیادی برای حل آنها وجود دارد البته اگر این توافقنامه در واقعیت عملی شود.
نخست: به گفته دولت وفاق ملی و سخنگویانش بیانیه آقای عقیله صالح از تبدیل شهر سرت به یک شهر عاری از سلاح و تبدیلش به مقر ریاستی جدید سخن گفت اما از عاری سازی شهر«الجفره» و پایگاه هوایی استراتژیکش سخنی به میان نیاورد؛ دولت و سخنگویان وفاق به نظر می رسد نمی خواهند که از طرابلس که آن را در کنترل خود دارند حتی به شکل موقت به عنوان پایتخت کشور دست بکشند.
دوم: مساله انتخابات و موعدهای آن است زیرا آقای فایز السراج آن را به شکل ریاست جمهوری و پارلمانی در ماه مارس آینده می خواهد اما در بیانیه آقای صالح وی آن را به شکل شورای ریاستی سه گانه می خواهد. صالح به دنبال شورای سه گانه ریاست جدید و موقت است که نماینده سه اقلیم (برقه، طرابلس و فزان) برای یک دوره انتقالی از 18 تا 24 ماه می خواهد که بعد از آن انتخابات برگزار شود.
سوم: مساله درآمدهای نفتی و چگونگی تقسیم آن یا استفاده از آن و نیز طرفی است که کنترل چاه ها و بندرهای نفتی و حمایت از آن ها را به عهده دارد. درست است که بر سر این مساله توافق حاصل شد که درآمدها در بانک خارجی لیبی و نه بانک مرکزی( که دولت وفاق ملی آن را در کنترل خود دارد) قرار گیرد به شرط آن که این درآمدها بلوکه شود تا آن که دولتی به نمایندگی از همه تشکیل شود اما این نیز درست است که مساله کنترل شرکت ملی لیبی بر این چاه ها و بنادر و مدیریت تولید در سایه کنترل این چاه ها و بنادر توسط نیروهای حفتر و نیز ادامه اختلاف بر سر خروج آنها، مبهم و پوشیده است.
چهارم: موضع ژنرال «خلیفه حفتر» فرمانده ارتش ملی لیبی است که تا زمان نوشتن این سطرها همچنان روشن نیست، وی هیچ گونه تأیید یا مخالفتی با توافق اعلام نکرده است و مشخص نیست که آقای صالح سخنگوی اوست یا تفویضی در این زمینه دارد یا نه؟
پنجم: کدام طرف بر انتخابات درصورت برگزاری اش نظارت می کند و آیا همه نیروهای درگیر در نزاع لیبی به تصمیم خروج نیروهای مزدور پایبند می شوند و چگونه؟ آیا مزدوران شرکت«واگنر» روسیه به مسکو بر می گردند؟ آیا بیش از 17 هزار جهادی(تروریست) و هزاران نیروی «جنجوید» سودان و مزدوران چادی از آن جایی که آمده اند بر می گردند؟ آیا ترکیه جهادی هایی(تروریست هایی) که از سوریه آورده را به آنکارا می برد یا به«ادلب»(سوریه) باز می گرداند و چه زمانی و چگونه؟
در این هیچ بحثی نداریم که مساله نیازمند زمان و تلاش زیادی برای نزدیک کردن دیدگاه ها درباه توافق دارد ولی چیزی که می توان با قطع و یقین درباره آن سخن گفت این است که همه طرف های درگیر در اراضی لیبی و گروه های وابسته به آنها به نظر خسته می رسند و نمی خواهند با هم رویارویی نظامی بکنند رویارویی ای که به لحاظ مادی و انسانی بسیار پر هزینه است و در عین حال نتایجش نیز تضمین شده نیست و این همان چیزی است که به موفقیت این اقدام جدید کمک می کند.
همچنین بعید نمی دانیم که این توافق بهانه یا بستری برای نزدیک کردن این طرف ها شود، استقبال آقای «فتحی باشاغا» وزیر کشور دولت وفاق و مردی قوی «مصراته» از توافق و ابراز آمادگی دولتش برای بهبود روابط با مصر در کنار قطر و آمریکا و ترکیه و تشکر آقای السراج از «السیسی» رئیس جمهور مصر و استقبالش از نقش وی در رسیدن به این توافق و تمجید السیسی از السراج همه اینها نشانه هایی است که مثبت به نظر می رسد و و تمایل به گفت و گو برای رسیدن به راه حل مسالمت آمیز را نوید می دهد.
ملت لیبی که طی ده سال سرگردانی و رنج فراوان بهای گرانی پرداخته و می پردازد مستحق این است که به منافعش و تمایلش به امنیت و ثبات کشورش و بهره برداری از ثروت های آن و زندگی در سایه یک دولت متحد که برایش حداقل خدمات و خواسته های اساسی را برآورده کند، توجه شود.به همین دلیل امیدواریم که این توافق به موفقیت برسد و نیز امیدواریم که طرف های درگیر در اراضی لیبی منافع ملت لیبی را بالاتر از دیگر مسائل از جمله درگیری بر سر پول و نفوذ و سقوط در دام طرف های خارجی و بلندپروازی های این طرف ها در سرقت ثروت های نفتی و گازی لیبی( ما در این جا هیچ کس را مستثنی نمی کنیم) قرار دهند.
