در پی دخالت گسترده نظامی ترکیه و بلندپروازی های اردوغان برای ایجاد پایگاه نظامی در لیبی الجزایر با تمام ثقل خود وارد صحنه لیبی شد و مصر و تونس نیز تحرک خود را برای حل بحران آغاز کردند.
به گزارش جماران، عبدالباری عطوان نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در تحلیلی در روزنامه فرامنطقه ای رأی الیوم به آخرین تحولات لیبی و تشدید بحران در این کشور پرداخت و نوشت: بحران لیبی در این روزها شاهد مسابقه داغی میان دو ائتلاف سیاسی و نظامی است به طوری که هر کدام از دو طرف تلاش می کند مواضع خود را روی زمین بهبود بخشیده و دستاوردهای بیشتری را برای تقویت مواضعش در هر گونه مذاکراتی در آینده به دست آورد، به همین دلیل نتایج نبرد«سرت» که اکنون میان نیروهای دولت وفاق ملی مورد حمایت ترکیه و نیروهای ارتش ملی به فرماندهی ژنرال«خلیفه حفتر» مورد حمایت مصر، امارات و فرانسه حرف اول و آخر سرنوشت ساز را در این مسابقه می زند.
شهر استراتژیک سرت مهمترین دروازه هم برای نیروهای حفتر مدافع آن و هم برای نیروهای دولت وفاق که تلاش می کنند آن را به کنترل خود در بیاورند به شمار می رود. نیروهای دولت وفاق ملی پس از پایان محاصره شهر طرابلس پایتخت و بازپس گیری شهر«ترهونه» از دشمنان خود اکنون تلاش می کنند سرت را به کنترل خود در بیاورند.
«رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه که در عمل حاکم غرب لیبی به شمار می رود تأکید کرد که قبل از آن که نیروهای همپیمانش شهر«سرت« را به کنترل خود در بیاورند هیچ گونه مذاکره ای برگزار نمی شود و هیچ گونه آتش بسی برقرار نمی شود. این همان چیزی است که مخالفتش و بی توجهی اش به بیانیه قاهره که طرح فراگیری برای حل بحران لیبی ارائه کرده را تفسیر می کند. شهر سرت دروازه شرق همان جایی که چاه های نفت و گاز و ذخایر اصلی آن است به شمار می رود و نیز کلید جنوب همان جایی که پایگاه هوایی«الجفره» و ذخایر آب لیبی قرار دارد.
بلندپروازی های رئیس جمهور ترکیه محدود به دستیابی سهم بزرگی از نفت و گاز لیبی نمی شود بلکه وی به دنبال تحکیم نفوذ سیاسی و نظامی در لیبی است و این همان چیزی است که اطلاعات فاش شده توسط روزنامه «ینی شفق» نزدیک به حزب «عدالت و توسعه» حاکم در آنکارا درباره طرح ایجاد دو پایگاه نظامی ترکیه در لیبی را تفسیر می کند. اولین پایگاه قرار است در پایگاه «عقبه بن نافع(الوطیه) در جنوب غرب طرابلس پایتخت و دومی دریایی و در شهر «مصراته» ایجاد شود.
نیروهای ترکیه با حمایت ناوچه دریایی و تجهیزات سنگین نظامی و هزاران فرد مسلح و پهپادها اکنون در عمل در لیبی حضور دارند و پرسشی که اکنون مطرح است این است که کشورهای همجوار لیبی مانند الجزایر و تونس در غرب و مصر در شرق آیا سیاست امر واقع که این حضور ترکیه دارد اعمال می کند را می پذیرند و با آن در نهایت همزیستی می کنند یا نه یا با آن به لحاظ سیاسی و نظامی در آینده نزدیک مقابله می کنند؟
دخالت ترکیه از دروازه حمایت از دولت وفاق ملی که توسط سازمان ملل به رسمیت شناخته شده است، پشت همه این شکست های بزرگی است که ژنرال حفتر و ارتش ملی اش در غرب لیبی خورد و چه بسا منجر به خروجش از صحنه لیبی به طور کامل شود؛ به ویژه پس از آن که هشت گورستان دسته جمعی در شهر «ترهونه» پیدا شد که شامل اجساد ده ها تن از جمله برخی خانواده ها به طور کامل می شود که پس از شکنجه اعدام شده اند و نیروهایش متهم هستند که در زمان کنترل شهر آنها را اعدام کرده اند. این «جنایت جنگی» به دلیل شنیع بودن آن باعث رعب و وحشت ناظران سازمان ملل شده است و باعث شد که آنها خواستار تحقیقات گسترده برای مشخص شدن جزئیات آن و تحویل مسئولان آن به دادگاه جنایات جنگی برای محاکمه شان به عنوان جنایتکاران جنگی شوند.
«عبدالمجید تبون» رئیس جمهور الجزایر که دولتش از تحولات لیبی و حضور بیش از 12 هزار تندروی مسلح در نزدیکی مرزهای غربی کشورش به شدت احساس نگرانی کرده است برای نخستین بار آمادگی خود را برای همکاری با مصر و تونس دو کشور دیگر همجوار لیبی برای رسیدن به راه حلی برای بحران لیبی اعلام کرد و کاملا درست گفت زمانی که در کنفرانس مطبوعاتی در روز جمعه گفت:« خونی که در لیبی ریخته می شود خون لیبیایی است و نه خون کسانی که به نیابت می جنگند و الجزایر تلاش می کند که این خونریزی متوقف شود و بحران از راه سیاسی و نه نظامی حل شود».وی افزود:« لیبی به سمت سوریه شدن می رود و همان کسانی که در سوریه می جنگیدند اکنون در اراضی لیبی می جنگند». وی هشدار داد که « لیبی به سرعت به سمت سرنوشت سومالی پیش می رود.»
این قابل توجه بود که تبون روز شنبه با «عقیله صالح» رئیس پارلمان منتخب«طبرق» به تنهایی و بدون آن که ژنرال حفتر همراهی اش کند، دیدار کند؛ امری که بازتاب دهنده این است که وی به شکل غیرمستقیم صالح را به عنوان رهبر یا نماینده شرق لیبی به رسمیت می شناسد زیرا صالح از حمایت گسترده قبایل و از مشروعیت سیاسی به دلیل انتخابات شفاف پارلمانی که سازمان ملل آن را به رسمیت شناخت برخوردار است و از آن مهمتر اینکه آقای صالح خودش را در ماه گذشته فرمانده کل نیروهای ارتش ملی لیبی معرفی کرد.
ورود الجزایر به خط بحران لیبی و آمادگی اش برای همکاری با مصر و تونس به منظور رسیدن به راه حل سیاسی برای پایان دادن به بحران چه بسا مهمترین تحول به شمار می رود زیرا این سه کشور می توانند موازنه های قدرت را در روی زمین به لحاظ سیاسی و نظامی تغییر دهند زیرا دارای ثقل منطقه ای و نفوذ در میان مردم و سیاستمداران لیبی و احترام در عرصه بین المللی و منطقه ای هستند.
بسیاری از ناظران بعید نمی دانند که خروج ژنرال حفتر از صحنه لیبی به نفع رقیبش عقیله صالح نزدیک باشد. همین مساله درباره «فایز السراج» رئیس دولت وفاق ملی نیز گفته می شود؛ السراجی که چه بسا از محاصره طرابلس توسط حفتر راحت شد اما حکمرانی اش یک متر دورتر از دفترش فراتر نمی رود.
مسابقه میان راه حل های نظامی و سیاسی که به آن در ابتدای مطلب مان اشاره کردیم در روزها و هفته های آینده تشدید می شود به ویژه پس از آن که الجزایر با همه ثقل خود وارد صحنه شد و هنوز زود است که بگوییم در نهایت امر کدام غلبه می کند ولی در هر صورت مسابقه ای است که مستحق دنبال کردن است... و خدا بهتر می داند.
