کابوسی که دست از سر بن سلمان بر نمی دارد

به گزارش جماران، عبدالباری عطوان نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در سرمقاله روزنامه رأی الیوم نوشت: اذعان«محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی درباره پذیرفتن مسئولیت کشتن «جمال خاشقجی» روزنامه نگار عربستانی در کنسولگری کشورش در شهر «استانبول» ترکیه در یک سال پیش در چارچوب فیلم مستندی که قرار است روز دوشنبه آینده منتشر شود اگر چه اقدامی است که به نظر در وهله اول جسورانه تلقی می شود اما پس از بررسی دقیق متن منتشر شده انسان در می یابد که واقعیت با این مساله کاملا مغایرت دارد و این اذعان اگر چه بسیار مهم است اما بازتاب این است که وی تلاش می کند از یک اقدام مهم خودش را تبرئه کند و آن صدور دستور قتل است زیرا بسیاری از گزارش های اطلاعاتی آمریکا از مکالمات و فایل هایی که از داخل کنسولگری عربستان به دست آورده است اشاره به این دارد که وی شخصا دستور قتل خاشقجی را صادر کرده بود.

شاهزاده بن سلمان این را تکذیب می کند که وی دستور قتل را صادر کرده است و تأکید می کند که هیچ نقشی در جنایت ندارد و زمانی که از وی در این بار سووال شد که چگونه است که همه مسئولان قتل و در رأس آنها  سرلشکر « احمد عسیری» معاون رئیس سازمان اطلاعات عربستان و «سعود القحطانی» مشاور از بارزترین افراد نزدیک به وی هستند و در دفتر وی کار می کنند و همه آنها با یک هواپیمای خصوصی دولتی استانبول را ترک کردند؟ گفت که عربستان سه میلیون کارمند دولتی دارد و اینها تصمیم ها را خودشان اتخاذ می کنند، یعنی وی هیچ چیز نمی داند.

دادستان کل عربستان سعودی در جریان جلسه محاکمه سری 11 متهم که در عملیات ترور شرکت کردند تأکید کرد که سرلشکر عسیری همان کسی بود که دستور قتل خاشقجی در صورت شکست تلاش ها برای بازگرداندنش به عربستان را صادر کرده بود ولی این روایت این گونه برداشت شد که تلاشی برای دور کردن مسئولیت قتل از ولیعهد عربستان است.

«مارتین اسمیت» تهیه کننده این فیلم مستند برای شبکه دولتی «بی بی اس» آمریکا اصرار بر این کرد که تأکید کند اذعان شاهزاده بن سلمان درباره پذیرش مسئولیت قتل خاشقجی به این دلیل صورت گرفته است که وی حاکم کنونی عربستان سعودی است زیرا جنایت در دوران ولیعهدی وی و در سایه بودنش در کرسی رهبری رخ داده است.

حتی اگر فرض کنیم که اذعان وی به پذیرش مسئولیت به دلایل فوق الذکر بوده است یعنی به دلیل آن که در زمان وقوع و انجام قتل وی در قدرت بوده است این اذعان او را از در پیش گرفتن شفافیت بیشتر و اجازه دادن به محققان بین المللی برای دیدار با متهمان اجرای قتل و گرفتن شهادت کامل از آنها در شرایطی که حمایت از آنها را از هر گونه مجازاتی مورد حمایت قرار دهد، معاف نمی کند.

ما بر این باور نیستیم که این تلاش برای تبرئه کردن خود به شیوه ای که در این فیلم مستند صورت گرفته است مطرح کردن بسیاری از پرسش ها را متوقف می کند و بارزترین و مهمترین این پرسش ها چگونگی انجام عملیات قتل، آن چه برای جسد اتفاق افتاده ، چه کسی دستور انجام قتل را صادر کرده ،آیا محاکمه متهمان علنی صورت می گیرد و آیا حکم ها به اجرا در می آید به ویژه حکم اعدام برای محکوم شده ها؟ را متوقف می کند.

اطلاعاتی که درباره عملیات قتل داخل کنسولگری درباره مضمون فایل های صوتی ضبط شده موجود نزد دولت های ترکیه و آمریکا به بیرون درز کرده و توسط روزنامه «صباح» نزدیک به دولت در یک هفته پیش منتشر شد تأکید کرد که خاشقجی زمانی که داشت خفه می شد و نفس هایش داشت قطع می شد فریاد می زد و پزشک قانونی  عربستانی که اقدام به تکه تکه کردن جسد با اره برقی کرده است تأکید کرد که برای اولین بار است که یک جسد گرم را تکه تکه می کند.

روایت های دیگری که توسط ترکیه به بیرون درز داده شده است می گوید که تکه های جسد تکه تکه شده به منزل کنسول عربستان منتقل شد و در آن جا در یک تنور با درجه حرارت بسیار بالا که آهن را ذوب می کند و برای همین کار در این عملیات برای از بین بردن همه آثار جنایت آماده شده بود، سوزانده شد.

تجربه های سابق ما در زمینه فایل های مستند حکایت از آن دارد که اطلاعات درز کرده به بیرون فقط بخشی از حقیقت و مضموت را بازتاب می دهد و به منظور جلب توجه برای صحنه هایی صورت گرفته است که در چارچوب وسیع تری است به ویژه آن که تهیه کننده فیلم گزارشی مفصل را در ابتدای آن به عنوان مقدمه درباره دیدار با شاهزاده بن سلمان و گفت گو با او به دور از دستگاه های تصویربرداری ارائه کرد که چه بسا از خود فیلم مستند مهم تر است.

جنایت قتل خاشقجی «کابوسی» می ماند که دست از سر شاهزاده بن سلمان بر نمی دارد تا آن که همه حقایق آشکار شود. متناقض بودن روایت های رسمی عربستان در ابتدا و سپس  فاش شدن مراحل پایانی اش درباره اعترافات خطرناک و نیز تیم مجری به شکل مرحله به مرحله در پاسخ به فشارهای بین المللی صورت گرفته است. بعید نمی دانیم که «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه نخستین سالروز  جنایت را برای فاش کردن اسرار جدید مورد بهره برداری قرار دهد تا ولیعهد عربستان و حکومتش را با توجه به تنش در روابط دو کشور در تنگنا قرار دهد.

خطر بزرگی که احتمالا شاهزاده محمد بن سلمان با آن مواجه شود  در این نهفته است که  تحقیقات کنونی کنگره آمریکا از «دونالد ترامپ» رئیس جمهور به منظور بستر سازی برای برکناری اش یا شکست اش در انتخابات ریاست جمهوری آینده موفقیت آمیز شود زیرا آن وقت خودش را رو در رو با دو مجلس کنگره آمریکا خواهد دید که می خواهد واقیعت را به شکل کامل درباره مساله ترور خاشقجی بداند و می خواهد همه کسانی که در آن دست دارند به دادگاهی چه بسا خارج از عربستان سعودی تحویل داده شوند.