آیا دیوار ترس مصری ها از سرکوب حکومت السیسی فرو ریخت؟/ یک سلبریتی و نه فعالان سیاسی اعتراض ها را در مصر به راه انداخت

به گزارش جماران، «عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در  سرمقاله روزنامه رأی الیوم نوشت: تظاهرات و اعتراض هایی که در چندین شهر مصر مانند قاهره، «اسکندریه»،«المحله» و «سوئز» برگزار شد و خواستار سرنگونی نظام شد و این را خبرگزاری های جهانی مانند «رویترز» و «خبرگزاری فرانسه» منتشر کردند، همه را غافلگیر کرد زیرا از زمانی که «عبدالفتاح السیسی» رئیس جمهور کنونی مصر رسما از سال 2014 و پس از انتخاباتی که در آن با 97 درصد آراء پیروز شد، قدرت را به دست گرفت تظاهرات تبدیل به پدیده ای شد که بسیار اندک رخ می دهد.

دیدگاه ها درباره تعداد معترضان متفاوت بود در حالی که رسانه های وابسته به مخالفان به ویژه جنبش«اخوان المسلمین» گفتند که صدها هزار تن در تظاهراتی که جمعه شب برگزار شد، شرکت کردند برخی از خبرگزاری ها به نقل از شاهدان عینی گزارش دادند تعداد شرکت کنندگان ده ها یا صدها تن است این در حالی است که رسانه های رسمی در حالتی از سکوت و سردرگمی واضح به سر بردند.

چیز جدیدی که در این تظاهرات به وقوع پیوست این بود که این تظاهرات در پاسخ مثبت به دعوت «محمد علی» بازیگر سینمایی  و پیمانکار مصری برگزار شد که چندین ویدیو در شبکه های اجتماعی از محل سکونتش در اسپانیا منتشر کرد و در این ویدیوها رئیس جمهور مصر و ارتش این کشور را به هدر دادن دارایی های عمومی در پروژه هایی بی فایده از جمله ساخت کاخ های ریاست جمهوری متهم کرد؛ امری که باعث شد السیسی به این اتهامات که متوجه وی و ارتش بود با این گفته پاسخ دهد که وی امین ، مخلص ، شریف و بالاتر از همه شبهه هاست و این اتهام ها دروغ و افتراست ولی وی به ساخت کاخ اذعان کرد و گفت که این کاخ ها برای مصر است و نه برای شخص وی است.

پاسخ السیسی به این اتهام ها که به وی و ارتش که بسیاری داخل مصر آن را بالاتر از شبهات می دانند بی سابقه بود و چه بسا برای نخستین بار است که رئیس جمهور مصر به ویدیوهایی که توسط یک مخالف خارج از مصر نشین منتشر می شود پاسخ می دهد و به باور بسیاری از ناظران داخل و خارج از مصر که روزنامه رأی الیوم با آنها تماس گرفت مهمترین تفسیر در این زمینه دیدن این ویدیوها توسط میلیون ها تن در مصر و غیبت شبه کامل رسانه های رسمی و کاهش شدید کارایی و تأثیرگذاری آنهاست که چه بسا باعث شده است که السیسی این کار را بکند.

بازداشت گسترده ای که برخی از معترضان را شامل شد و نیز شدید نبودن اعتراض های روز شنبه و استقرار گسترده نیروهای امنیتی در خیابان ها و میدان های اصلی در شهرهای بزرگ همه عواملی بود که باعث شد السیسی برای حضور در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کند و این سفر را قطع نکرده و به مصر بازنگردد تا این را وانمود کند که امنیت در مصر برقرار است.

هنوز مشخص نیست که این تظاهرات و اعتراض ها مانند تظاهرات مشابه آن در ژانویه سال سال 2011 ادامه پیدا کرده و گسترش پیدا می کند یا نه ولی بی تردید زنگ هشداری برای ارتش است که در حال حاضر بر مصر حکومت می کند و ارتش باید آن را کاملا جدی بگیرد زیرا اوضاع داخلی مصر شاهد حالتی از غلیان و نارضایتی به ویژه در میان طبقات پایین جامعه و له شدگان در نتیجه گرانی بسیار زیاد، اوضاع بسیار بد معیشتی، کاهش سقف آزادی ها به ویژه آزادی بیان و شدید شدن مشت آهنین و سرکوب مخالفان است.

هواداران نظام و مدافعانش این سیاست مشت آهنین را برای برقراری امنیت و ثبات ضروری می دانند و اینها دو عامل برای موفقیت طرح های توسعه اقتصادی و ورود سرمایه ها به مصر و نجات صنعت گردشگری که یکی از ستون های اصلی درآمدزا برای خزانه مصر است مهم به شمار می روند.

صبر شهروندان مصری که نزدیک به 40 درصد از آنها زیر خط فقر زندگی می کنند  برای بهبود اوضاع معیشتی و خدمات عمومی اساسی مانند آب و برق و بهداشت و آموزش طولانی شد و پاسخ مثبت برخی از مصری به درخواست های اعتراض چه بسا آغاز بیان «نارضایتی» برای شکست دیوار ترسی است که حداقل در پنج سال گذشته ادامه یافت. ثمره اصلاحات اقتصادی که حکومت دم از آن می زند و آن را از دستاوردها و موفقیت های برجسته خود می داند تا کنون به فقرا نرسیده است با توجه به آن که بدهی های عمومی افزایش یافته و میانگین بیکاری در همین زمان بالا رفته و حقوق ها نیز پایین آمده است.

اعتراض های روز جمعه چه کوچک باشد چه بزرگ بسیار مهم است زیرا اهمیت آن در این نهفته است که  برخی از مصری ها در شرایط کنونی شورش کردند و دیوار ترس حاکم به دلیل مشت آهنین و خشونت بازداشت ها و گسترش دایره آن و نبود تدابیر قضایی مستقل را شکستند و اگر حکومت مصر اینها را مورد توجه قرار ندهد چه بسا نتایجی برخلاف خواسته ها و تلاش هایش در برقراری امنیت و ثبات مدنظر به بار خواهد آمد.

اکثریت قاطع مصری نمی خواهند کشور در تجربه های دردناکی مانند سوریه و لیبی غرق شود؛ تجربه هایی که منجر به کشتارها و حمام های خون و در هم شکستن نهادهای کشور و گسترش تخریب شد ولی باید این را مورد توجه قرار داد که انقلاب های مدنی مسالمت آمیز که در الجزایر و سودان رخ داد به نحوی از انحاء این تجربه ها را تصحیح کرده و جایگزینی ارائه کرد که ثمره های دموکراتیک با کمترین تلفات از جمله تغییر نظام ها را ارائه کرد.

مسئولان مصری باید از این تجربه های سودان و الجزایر از حیث پاسخ مثبت به خواسته های مردمی مشروع در چارچوب در گفت و گویی که منجر به آشتی و اصلاحات سیاسی و عفو عمومی می شود و منجر به بازگشت مصر به نقش رهبریت در منطقه ای می شود که از آن غایب شد یا غایبش کردند، استفاده کنند.

به خوبی می دانیم که برخی قدرت های خارجی هستند که ثبات و امنیت مصر را نمی خواهند ولی نمی توان با این قدرت ها با جمود و «گزینه صفر» یعنی عدم تحرک برای کاهش نارضایتی ها، آغاز گفت و گو، توسعه دایره مشارکت در حکومت ،ریشه کن کردن فساد و عدم  بالا بردن آزادی های داخلی و تقویت آن با افراد شایسته به دور از از پارتی بازی به گونه ای که در سطح رسانه های خارجی بلکه قوی تر برسد، مقابله کرد.