سخنان امروز رئیس جمهور ایران و تهدید وی برای توقف برخی تعهدات این کشور در برجام، بازتاب ها و واکنش های گسترده ای در رسانه های خارجی داشته است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، خبرگزاری رویترز گزارش داد که ایران اجرای برخی بندهای توافق هسته ای را به حالت تعلیق درآورده است.
به گزارش رویترز، ایران به سفرای کشورهای پایبند به برجام - انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه - اعلام کرد که امروز برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف می کند.
او همچنین گفت کشورش دیگر اورانیوم غنی شده و آب سنگین را به دیگر کشورها نمی فروشد.
«لورنس نورمن» خبرنگار وال استریت ژورنال در بروکسل در توئیتی در واکنش به سخنان روحانی نوشت: «مقامات اروپایی آنچه را که آنها تهدیدی نامتقارن در اعلامیه ایران خواندند، درک کردند. هشدار آشکار روحانی در مورد پایان دادن به تلاش ها برای توقف مهاجران و مقابله با قاچاق مواد مخدر به اروپا. اشاره او به طور غیرمستقیم به سه میلیون افغانی بود که اکنون ایران میزبان آنهاست.»
شبکه الجزیره نیز گزارش کرد که «حسن روحانی» رئیس جمهور اعلام کرد که خروج از توافق هسته ای برای ایران و جهان خطرناک است و ما از توافق هسته ای خارج نمی شویم و امروز یک گام جدید در چارچوب توافق هسته ای اتخاذ کردیم.
در همین خصوص الجزیره مصاحبه ای با «محمد مرندی» استاد دانشگاه تهران داشته است. وی در این مصاحبه با تاکید بر اینکه صبر ایران در مورد توافق هسته ای به سر رسیده، گفت: «با این حال فکر نمی کنم ایران خروج کامل از برجام را در نظر داشته باشد.»
وی افزود: «آمریکا در دوره ترامپ، بسیار تندرو شده اند و در نهایت از توافق خارج شدند. اروپایی ها هم به رغم وعده وعیدها و سخنان زیبا، از آنچه ترامپ به آنها دیکته می کند، پیروی می کنند. بنابراین ایران دیگر نمی تواند با این شرایط ادامه دهد. »
راشا تودی نیز گزارش داد: ایران به کشورهای باقی مانده در برجام 60 روز برای اجرای تعهدات خود مهلت داد و اعلام کرد که توافق هسته ای هرگز به آن چیزی که آمریکا می خواهد، تبدیل نخواهد شد.
خبرگزاری اسپوتنیک روسیه نیز گزارش داد روحانی به کشورهای اروپایی هشدار داد و اعلام کرد که اگر پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت فرستاده شود، با پاسخ قاطع ایران روبرو خواهند شد.
همچنین خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشت: روحانی گفت که غنی سازی با درصد خلوص بیشتر اورانیوم درصورتی که ظرف 60 روز شرایط جدید توافق هسته ای حاصل نشود از سر گرفته خواهد شد.
واشنگتن پست گزارش داد ایران یک سال بعد از خروج آمریکا از توافق هسته ای بین المللی سال 2015 از «بخش هایی از تعهدات خود» تحت این توافق خارج می شود. این روزنامه افزود: «حسن روحانی» رئیس جمهور ایران به دیگر قدرت های اصلی خبر داد که ایران همچنان به تعهدات خود پایبند است.
یورو نیوز نیز در این خصوص نوشت: ایران 60 روز دیگر به کشورهای امضا کننده توافق هسته ای برای اجرای وعده های خود در بخش نفت و بانکی مهلت داد. حسن روحانی رئیس جمهور ایران توضیح داد که بعد از 60 روز، اگر هیچ کاری انجام نشود، کشورش دیگر این موافقتنامه را اجرایی نخواهد کرد و بار دیگر غنی سازی اورانیوم را آغاز خواهد کرد.
روزنامه نشنال امارات گزارش داد در پی اظهارات روحانی، بهای نفت خام امروز چهارشنبه افزایش یافت. قیمت هر بشکه نفت خام سبک شیرین پایه آمریکا برای تحویل در ماه ژوئن در معاملات الکترونیکی روز چهارشنبه بازار آسیا با 42 سنت افزایش به 61 دلار و 82 سنت رسید. در همین حال بهای هر بشکه نفت برنت دریای شمال، پایه اروپا برای تحویل در ماه ژوئیه با 31 سنت افزایش به 70 دلار و 19 سنت رسید.
نیویورک تایمز در بازتاب سخنان روحانی نوشت: او گفت که اورانیوم غنی شده و آب سنگین به کشورهای دیگر به فروش نخواهد رسید. این روزنامه در تحلیل این گفته رئیس جمهور ایران نوشت: «البته هیچ یک از این اقدامات ایران را به سرعت به سمت ساخت سلاح هسته ای سوق نخواهد داد.اما فرآیندی را که با توافق 2015 موقتا متوقف کرده بود، به آرامی از سر خواهد گرفت.»
خبرگزاری فرانسه نیز در خبری از بازتاب سخنان رئیس جمهور ایران نوشت: ایران تهدید کرد که ظرف 60 روز تدابیر بیشتری در زمینه توافق هسته ای اجرا خواهد کرد.
«فلورنس پارلی» وزیر دفاع فرانسه نیز در واکنش به سخنان روحانی امروز چهارشنبه گفت که هیچ چیز بدتر از خروج ایران از برجام نیست و این کشور می خواهد توافق هسته ای ایران زنده بماند و هشدار داد که اگر ایران به تعهدات پایبند نماند، مکانیزمی مطرح خواهد شد که به بازگشت تحریم ها روی میز منتهی خواهد شد.
وی در مصاحبه با تلویزیون BFM فرانسه گفت: «فرانسه، انگلیس، و آلمان هر چه در توان دارند به کار خواهند بست تا این توافق را زنده نگاه دارند.»
دیگر کشورهای اروپایی هم روز سه شنبه هشدار داده بودند اگر ایران از تعهداتش به برجام خارج شود، تحریم ها بازخواهند گشت.
رویترز گزارش داد پس از آنکه ایران اعلام کرد از برخی از تعهدات خود تحت برجام خارج خواهد شد، «بنیامین نتانیاهو» مدعی شد: «اسرائیل اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته ای دست یابد.»
وی در ادامه گزافه گویی های خود ادعا کرد: «امروز صبح که به اینجا می آمدم شنیدم ایران قصد دارد برنامه هسته ای خود را دنبال کند. ما اجازه نخواهیم داد ایران به تسلیحات هسته ای دست یابد. ما همچنان با کسانی که می خواهند ما را بکشند، مبارزه می کنیم.»
«لینا خطیب» مدیر بخش خاورمیانه اندیشکده «چاتم هاوس» در لندن در توئیتی مدعی شد: «ایران به اروپا و چین در مورد توافق هسته ای اولتیماتوم داده است. اما اولویت چین، آمریکاست نه ایران. ایران تلاش می کند خود را از مسئولیت شکست برجام تبرئه کند؛ این در حالی است که فشارهای آمریکا افزایش می یابد.»
«سون انگل راسموسن» خبرنگار بخش خاورمیانه مجله وال استریت ژورنال هم در توئیت دیگری نوشت: «روحانی نشان داد که ایران نقاط ضعف اروپا را می داند: مهاجرت، مواد مخدر، تهدید تروریسم. او گفت که توافق هسته ای برای ایران مهم است تا {به واسطه آن} حفاظت از مرزهای اروپا را ادامه دهد.»
«الی گرانمایه» عضو شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا در یک سری توئیت، به سخنان امروز رئیس جمهور ایران واکنش نشان داد.
در یکی از توئیت های او آمده است: «در حالی که سه کشور اروپایی از این موضع گیری ایران مستاصل خواهند شد، نمی توانند این تخطی چشمگیر از برجام را نیز تحمل کنند. »
در توئیت دیگر او آمده است: «ایران هنوز اقدامات شدید در مورد محدود کردن دسترسی آژانس بین المللی انرژی هسته ای یا افزایش توسعه و تحقیقات در مورد سانتریفوژهای پیشرفته را آغاز نکرده است. اما اگر وضعیت اقتصادی این چنین ادامه یابد، ممکن است در مراحل بعدی در مسیر گام بردارد.»
توئیت دیگر او می گوید: «چرا ایران اکنون چنین کاری کرده است؟ پس از سال ها پایبندی به برجام، این رویکرد مرحله ای تهران ممکن است برای: - فشار بر اروپا/چین برای قرار گرفتن در جبهه اقتصادی، و - بهبود اهرم ایران در ورود احتمالی مجدد آمریکا به توافق در آینده باشد.
در توئیت بعدی، او نوشت: «خط پایان: ایران از بردباری استراتژیک به سمت اقدام استراتژیک تغییر مسیر داد. ایران این کار را بر اساس سیاست و درک داخلی از این موضوع انجام داد که آمریکا/ اروپا/ چین/ معتقدند می توانند امنیت بالایی داشته باشند در حالی که ایران در تمامی جنبه ها به حاشیه کشیده شده باشد.»
در نهایت در آخرین توئیت الی گرانمایه آمده است: «ورای برجام، اروپایی ها باید نسبت به اظهارات روحانی در مورد کاهش احتمالی امنیت در مبحث مقابله با مواد مخدر/ کمک به مدیریت پناهجویان افغان که بر روی اروپایی ها در داخل تاثیر مستقیمی می گذارد، گوش به زنگ باشند.»
روسیه نیز واکنش نشان داد. «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه در دیدار با «محمد جواد ظریف» همتای ایرانی خود در مسکو گفت وضعیتی که سرنوشت برجام را تحت تاثیر قرار داده، توسط «رفتار غیرمسئولانه» واشنگتن پیچیده شده است.
لاوروف گفت آنها در مورد «وضعیت غیرقابل قبول» که توسط آمریکا تشدید شده، گفت و گو کرده اند.
در عین حال، «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین هم اعلام کرد که تصمیم ایران درباره توقف اجرای برخی مفاد برجام ناشی از «اقدامات غیرسنجیده و نادرست» آمریکاست.
پسکوف در جمع خبرنگاران گفت: «ولادیمیر پوتین بارها نسبت به عواقب «اقدامات نسنجیده» آمریکا در برخورد با ایران و تصمیمات نادرست اتخاذ شده از سوی واشنگتن هشدار داده و اکنون ما شاهد هستیم که نتیجه این اقدامات شروع به ظاهر شدن کرده است.»
به گفته سخنگوی کرملین، دیپلماسی روسیه مبتنی بر ادامه تماس های خود با همه شرکت کنندگان در برجام، از جمله طرف های اروپایی است تا این توافقنامه بسیار مهم و حیاتی حفظ شود.
وی گفت: «بی تردید ما به دیپلماسی خود در راستای بررسی برجام، از جمله با شرکای اروپایی ادامه می دهیم تا از ادامه تحقق این سند بسیار مهم و حیاتی حمایت کنیم.»
وزارت خارجه چین هم در بیانیه ای در واکنش به اظهارات امروز روحانی اعلام کرده است: «تهران به همه تعهدات هسته ای خود عمل می کند و چین هم از منافع شرکت هایش در ایران به شکل قاطعانه ای حمایت می کند.»
«جوزف بورل» وزیر خارجه اسپانیا هم در یک مصاحبه تلویزیونی با اشاره به تصمیم اخیر ایران برای کاهش تعهدات خود در اجرای برجام گفت: تا آنجا که من می دانم این تصمیم ایران در چارچوب برجام است. زیرا آمریکا با خروج از برجام «اقدام نادرستی» انجام داد و زمینه تصمیم اخیر ایران را فراهم کرد.
به گفته بورل، ایران این توافق را نقض نکرده و گفته اگر آمریکا به تعهداتش عمل نکند، این کشور هم کمتر متعهد خواهد بود.
وی افزود: «از سرگیری برنامه هسته ای ایران، نخست بر اروپایی ها تاثیر می گذارد.»
وزیر خارجه اسپانیا تاکید کرد: تا آنجا که من می دانم این تصمیم ایران در چارچوب برجام گرفته شده است؛ البته آژانس بین المللی انرژی اتمی باید در این خصوص نظر دهد.
«ادگار رینکویچ» وزیر خارجه لتونی در توئیتی ضمن تاسف بار خواندن تصمیم ایران، نوشت: این کار بر امنیت منطقه و جهان تاثیر منفی می گذارد.
در توئیت او آمده است: «از اتحادیه اروپا به عنوان «یکی از کارگزاران برجام» می خواهم تا با بررسی این تحولات، واکنشی مناسب به این تصمیم ایران نشان دهد.»
«کنستانتین کوساچف» رئیس کمیته روابط بین الملل پارلمان روسیه تصمیم ایران را یک «گام دیپلماتیک» خواند.
او در صفحه فیس بوک خود ضمن این که این تصمیم را نتیجه اقدام های آمریکا دانست، اعلام کرد: «این تصمیم هنوز به معنی ترک برجام از سوی ایران نیست.»
«لئونید اسلوتسکی» رئیس کمیته امور خارجی دومای روسیه هم این اقدام ایران را واکنش مستقیم به فشار فزاینده واشنگتن دانست.
وی به خبرنگاران گفت: «آمریکا از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ، فشارها بر ایران را افزایش داده است.»
اسلوتسکی ابراز امیدواری کرد که توافق هسته ای ایران حفظ شود و از تمامی طرفین خواست تا پای میز مذاکره بازگردند.
