لشکرکشی ترکیه به موصل با واکنش های تندی از سوی مقامات عراقی مواجه شده است و احتمال می رود تبعات گسترده ای برای منطقه داشته باشد.
ترکیه با اقدامات اخیر خود در منطقه، از سرنگونی جنگنده روسی گرفته تا اعزام نظامیان خود به موصل، به تیتر اول رسانه های جهانی تبدیل شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه «آسیا تایمز» در گزارشی نوشت: هفته گذشته با اعلام خبر راه اندازی دو پایگاه نظامی ترکیه در خاورمیانه - در قطر و عراق - جغرافیای سیاسی منطقه برای یک تحول تاریخی آماده شده است. ترکیه در حال احیای میراث عثمانی خود با خونخواهی است و این بار ترکیه مسبب تحولات در جهان عرب و وقوع «بهار عربی» دیگری خواهد شد.
راه اندازی پایگاه نظامی ترکیه در شهر «موصل» در شمال عراق برای ترکیه از سه جهت ارزش بسیاری دارد: مقابله با جبهه های مخالف کُرد، تامین امنیت انرژی و مقابله با تهدید داعش.
ترکیه می گوید به علت وفاداری به «مسعود بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق، پیشنهاد به آموزش نیروهای پیشمرگه کرد در شمال عراق و کمک به آنها در آزاد سازی موصل از کنترل داعش را مطرح کرده است. اما هدف اصلی اردوغان در جای دیگری است: اول، تضعیف جدایی طلبان کرد که در شمال عراق پناه گفته اند، و در مرحله دوم، شکست طرح گروه های کرد سوریه برای تحکیم حضور خود در امتداد مرز ترکیه به منظور ایجاد یک راه ارتباطی برای خود به دریای مدیترانه که می تواند به آنها کمک کند تا نفت منطقه را به بازارهای جهان ارسال کنند.
بارزانی دوست قدیمی ترکیه بوده است. اما آنکارا از نزدیکی رو به رشد بین کردهای سوریه و مسکو ناخرسند است.
جای تعجب نیست که ترکیه با حمایت ضمنی از سوی واشنگتن، در حال هماهنگی با عربستان سعودی و قطر برای ایجاد محوری ضد روسی - ضد ایرانی برای کنترل نظامی منطقه موصل است که منطقه ای بسیار استراتژیک است.
در تاریخ اول دسامبر یعنی درست چهار روز پیش از لشکرکشی ترکیه به موصل، «سلمان» پادشاه عربستان سعودی با حضور 20 شاهزاده از جمله ولیعهد «محمد بن نایف» و معاون وی شاهزاده «محمد بن سلمان»، در یک ناهار سلطنتی میزبان بارزانی بودند. این ضیافت بزرگ سلمان برای بارزانی یک پیام برای مسکو (و تهران) بود که سعودی ها در سیاست های اقلیم کردستان عراق نفوذ دارند.
اردوغان در نظر دارد با استفاده از کارت کردهای عراق بر نظام سوریه فشار آورد، کنترل ذخایر وسیعی از نفت و گاز منطقه را بدست گیرد، و کشورهای عرب سنی را تحت رهبری خود درآورد.
تهران در واکنش به اقدام ترکیه در موصل آن را «تهدیدی برای امنیت منطقه» دانسته است.
وزارت خارجه عراق سفیر ترکیه را در اعتراض به این «اقدامی خصمانه» احضار کرده است؛ «حیدر العبادی» نخست وزیر این کشور ترکیه را به «نقض جدی حاکمیت عراق» متهم کرده است؛ «فواد معصوم» رئیس جمهور این کشور نیز این حرکت را «نقض هنجارهای بین المللی، قوانین و حاکمیت ملی عراق» عنوان کرده و خواستار عقب نشینی فوری نیروهای ترک شده است.
«حاکم الزاملی» سیاستمدار ارشد عراقی و رئیس کمیته امنیت و دفاع مجلس عراق هشدار داد: «ما ممکن است به زودی از روسیه بخواهیم تا در واکنش به حمله ترکیه و نقض حاکمیت عراق در این کشور مداخله مستقیم نظامی داشته باشد.»
در واقع، سوال بزرگ این است که روسیه و ایران در قبال این اقدام چه خواهند کرد. یک کارشناس برجسته روسیه از موسسه مطالعات شرقی تحت آکادمی علوم «بوریس دولگوف»به خبرگزاری دولتی «ایتارتاس» گفت: «روسیه ترجیح می داد در قبال ترکیه موضعی بی طرفانه داشته باشد. (اما) پس از آنکه نیروی هوایی ترکیه جت جنگنده سوخو-24 روسیه را در حریم سوریه سرنگون کرد، وضعیت تغییر کرد. اکنون باید انتظار داشته باشیم تا روسیه در جهت منافع ملی خود عمل کند.»
روسیه از نزدیک تماشا خواهد کرد که واشنگتن اتحاد خود با کردهای سوریه را که به عنوان سدی در برابر داعش عمل می کنند، چگونه مدیریت خواهد کرد. آمریکا سنتی دارد که پس از استفاده از کردها، آنها را زیر پا می گذارد و در خصوص پرونده کنونی، همکاری با ترکیه برای منافع منطقه ای آمریکا حیاتی است.
در این مرحله اردوغان به پایگاه نظامی در قطر نیز چشم امید دارد.
روسیه پس از اینکه ترکیه سه شنبه گذشته بمب افکن سوخو 24 روسی را بر فراز آسمان سوریه ساقط کرد، سیستم موشکی اس 400 خود را که پیشرفته ترین سامانه دفاع هوایی است، در این کشور مستقر کرد و رزمناو «ماسکوا» نیز برای تامین امنیت این پایگاه هوایی در شهر «لاذقیه» در دریای مدیترانه فعالیت می کند. این در حالی است که دو زیر دریایی ترکیه در حال تعقیب این ناو موشک انداز هستند.
بنابر این گزارش، حداقل دو زیردریایی در منطقه محل استقرار ناو روسی در حال رصد اوضاع هستند و ستاد مشترک ارتش ترکیه هم اعلام کرده که زیر دریایی های «دالونای» و «بوراک رییس» در شرق دریای مدیترانه مشغول گشت زنی هستند.
در عین حال، روسیه امروز سه شنبه از شورای امنیت خواهد خواست تا موضوع حضور نیروهای نظامی ترکیه در خاک عراق را بررسی کند.
حال باید منتظر ماند و دید دیگر واکنش های روسیه و عراق و کشورهای منطقه به این اقدام ترکیه در نهایت چه خواهد بود.
