اردوغان سیاستمداری است که مواضع اش را بر اساس چیزی که معتقد است در خدمت منافع کشور و حزبش و نیز بلندپروازی های شخصی اش به عنوان رهبر منطقه تغییر می دهد و بعید نیست که برخی در روزها و هفته های آینده دست به اقداماتی«غیرمنتظره» بزند.
به گزارش جماران، عبدالباری عطوان نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در تحلیلی در روزنامه فرامنطقه ای رأی الیوم نوشت: «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه حاضر نشد با «جان بولتون» مشاور امنیت ملی آمریکا در کاخ ریاست جمهوری در آنکارا دیدار کند و بولتون از شدت اهانتی که به وی شد سرافکنده کاخ ریاست جمهوری را ترک کرد. این مخالفت علامت سووال های زیادی را درباره حجم بحران ناگهانی آمریکا و ترکیه و میزان جدیت آن و اقدامی که رئیس جمهور ترکیه در آینده در شمال شرق فرات(در سوریه) انجام می دهد برانگیخت و اینکه آیا او تهدیدات خود برای حمله به نیروهای دموکراتیک سوریه که در این منطقه متمرکز هستند را عملی می کند؟
دلایل واقعی این بحران هنوز مشخص نیست و محدود به چارچوب گمانه زنی هاست؛ بحرانی که پس از آن رخ داد که بسیاری از ناظران به این نتیجه قطعی رسیدند که تماس تلفنی میان رئیس جمهور ترکیه و «دونالد ترامپ» همتای آمریکایی اش در ده روز پیش و پس از آن تصمیم ترامپ برای خروج همه نیروهایش از شمال سوریه طی دو ماه یا حداکثر سه ماه فتیله آن را پایین کشیده است.
آمریکایی ها این اخبار را به بیرون درز دادند که می گوید بولتون به «ابراهیم کالین» سخنگوی رئیس جمهور ترکیه طی نشستی با وی ابلاغ کرده است که واشنگتن با هر گونه حمله ترکیه به همپیمانان کرد آمریکا در سوریه مخالف است و آمریکا نیروهای خود را به شرط آن که ترکیه امنیت و سلامت این همپیمانان را تضمین کرده و از هر گونه حمله به آنها امتناع کند، نیروهایش را از شمال شرق سوریه خارج می کند.
اردوغان رئیس جمهور ترکیه به دلیل این سخنان حمله شدیدی به بولتون انجام داد و به شدت این مساله را تکذیب کرد که به ترامپ تعهد داده است که به نیروهای دموکراتیک سوریه حمله نمی کند زیرا وی این نیروها را «تروریست» می داند و ترکیه نمی تواند هیچ گونه امتیازی به کسی در عرصه تروریسم بدهد.
«مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا که سفر دوره ای به خاورمیانه را آغاز کرده و به هشت کشور عربی از جمله مصر و اردن و کشورهای حاشیه خلیج فارس می رود تأکید کرد که اردوغان این تضمین ها برای حمایت از کردها را به رئیس جمهور آمریکا داده است.تعهدی که در عمل عجیب است و بسیار دشوار است که رئیس جمهور ترکیه که یگان های حمایت مردمی کرد یعنی ستون فقرات نیروهای دموکراتیک سوریه را شاخه ترکی-سوری پ.ک.ک و تروریستی می داند چنین تعهدی بدهد مگر آن که در مقابلش امتیاز بزرگی بگیرد مانند تجزیه سوریه یا تغییر نظام در دمشق یا تحویل «فتح الله گولن» روحانی مشهور ترک متهم به دست داشتن در کودتا در ترکیه، ولی هیچ نشانه ای مبنی بر این امر نیست.
بی تردید طرفی وجود دارد که برنامه ترامپ و اردوغان روسای جمهور آمریکا و ترکیه را درباره شمال شرق سوریه به هم زد و بعید نیست این طرف بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم اسرائیل باشد. شرط هایی که بولتون مطرح کرد و درباره حمایت ترکیه از نیروهای کرد به عنوان شرط خروج نیروهای آمریکایی است در کنفرانس مطبوعاتی با نتانیاهو دوستش در قدس اشغالی و پیش از رفتنش به آنکارا مطرح شد, ؛ امری که نظریه مخالفت شدید نتانیاهو با خروج آمریکا از سوریه و به کار گیری همه لابی های یهودی در آمریکا برای جلوگیری از این خروج را مورد تأکید قرار می دهد.
یک پرسش در این جا مطرح می شود و آن این است که اکنون اردوغان چه کار خواهد کرد،آیا تهدیدهای خود را عملی می کند و نیروهای دموکراتیک سوریه را در شرق فرات بمباران می کند و چه کسی جلویش را می گیرد؟آمریکا یا روسیه؟
حریم هوایی سوریه در شمال شرق این کشور همچنان در دست ایالات متحده است که بر آن سیطره دارد و آمریکا تا کنون اعلام نکرده است که قصد دارد از آن چشم بپوشد تا زمانی که نیروهای زمینی اش را خارج کند. حتی پس از پایان سیطره اش روس ها این خلأ را پر می کنند و بعید است که به ترکیه اجازه دهند که نیروهای کرد را بدون توافق با آنها بمباران کنند؛توافقی که با خواسته های همپیمانان روسیه در دمشق مخالفتی نداشته باشد.
با برخی دیدگاه ها که می گوید این اختلاف ترکیه و آمریکا جدی نیست و فقط یک«نمایش» است موافق نیستیم زیرا چه بسا با فشار اسرائیلی ها در موضع آمریکا تغییری اتفاق افتاده است امری که باعث شد ترامپ از موضع خود برای خالی کردن پشت همپیمانان کرد خود در شمال سوریه و خروج نیروهایش که از آنها حمایت می کنند و تقدیم آنها به عنوان قربانی به اردوغان عقب بنشیند و به فشارهای نتانیاهو و مسئولان بلندپایه در دولت و ارتش آمریکا تن بدهد.
درخواست های اردوغان این است که دست خودش و نیروهایش در شمال شرق سوریه باز شود و نیروهای کرد را در هم بکوبد و پیش از آن نیروهای آمریکایی همه تجهیزات به ویژه تجهیزات سنگین و پیشرفته را که آمریکا به بهانه جنگ با داعش و پاک سازی اش به آنها داده از نیروهای کرد بازپس گیرد؛ خواسته هایی که آمریکا حاضر نیست آنها را برآورده کند. بنابراین هیچ گزینه ای پیش روی اردوغان به جز قرار دادن همه تخم مرغ هایش در سبد روسیه و هماهنگی کامل «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهورش باقی نمی ماند.
اردوغان روز گذشته سخنان قابل تأملی زد و گفت که باید نیروهایی از همه قشرهای سوریه برای رویارویی با «تروریسم» کردها و از بین بردنش تشکیل شود آیا این سخنانش شامل نیروهای ارتش عربی سوریه نیز می شود؟
اردوغان سیاستمداری است که مواضع اش را بر اساس چیزی که معتقد است در خدمت منافع کشور و حزبش و نیز بلندپروازی های شخصی اش به عنوان رهبر منطقه تغییر می دهد و بعید نیست که برخی در روزها و هفته های آینده دست به اقداماتی«غیرمنتظره» بزند تا از این بحران خارج شود و دیدارش با پوتین طی روزهای آینده چه بسا نتایج زیادی در این زمینه به بار بیاورد.
مسئولان سوریه در دمشق اوضاع را به شدت زیر نظر دارند. تحولات در صحنه سوریه و شدت گرفتن اختلاف ها میان دشمنان دولت سوریه چه جنگ تسویه حساب میان جبهه النصره و گروه های رقیبش در ادلب و ریف آن، چه اختلاف میان ترک ها و آمریکایی و چه اختلاف میان ترک ها و کردها، همه به نفع دولت سوریه است...و الله اعلم.
