از زمان به قدرت رسیدن ترامپ و موضع گیری های انتقادی او درباره عملکرد ناتو، کشورهای اروپایی تلاش خود برای استقلال نسبی از پیمان آتلانتیک شمالی را دو چندان کرده اند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، آسوشیتدپرس گزارش داد «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه در توجیه ضرورت تشکیل یک «ارتش واقعی اروپایی» گفت: «در برابر روسیه که با ما هم مرز است و نشان داده که می تواند یک تهدید باشد، باید اروپایی داشته باشیم که به تنهایی و بدون وابستگی به آمریکا قادر به دفاع از خود است.»
در حالی که آمریکا مدت ها از متحدان اروپا بوده است، رابطه آنها در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ مخدوش شده است. ماکرون در این خصوص گفت: «هنگامی که رئیس جمهور ترامپ اعلام کرد که از معاهده مهم خلع سلاح که پس از بحران موشکی دهه 1980 منعقد شد، خارج می شود، قربانی اصلی کیست؟ اروپا و امنیت آن.»
ترامپ نقض پیمان موشکی توسط روسیه را بهانه خروجش از این معاهده کرده است. این پیمان 30 سال است که یک ستون مهم در معماری امنیت اروپا است.
ماکرون استدلال کرده که اروپا نمی تواند بدون یک ارتش واقعی از اروپایی ها محافظت کند. ماکرون سپس اشاره کرد که اروپا نمی تواند برای دفاع از خود «فقط» به آمریکا وابسته باشد. مفهوم ساختار فرماندهی اتحادیه اروپا و ارتش اتحادیه اروپا در سال های متمادی مطرح بوده است، اما این روزها تا حد زیادی مطرح تر شده است. در حال حاضر، لفاظی های دونالد ترامپ اروپایی ها را بیشتر به فکر فرو برده است.
به طرز دهشتناکی، این احتمال دقیقا همان چیزی است که ترامپ می خواهد. رئیس جمهور آمریکا منتقد صریح وابستگی اروپا به آمریکا و سرمایه گذاری نسبتا کم آن در ارتش این کشورها بوده است. ترامپ از کشورهای اروپایی خواسته تا حداقل 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف هزینه های دفاعی کنند.
به گفته منتقدان، اکثر کشورهای اروپایی قبلا در مذاکرات با باراک اوباما درباره چنین هزینه هایی توافق کرده بودند اما عقب نشینی کرده اند. اگر اروپا یک «ارتش اروپایی واقعی» ایجاد کند، هزینه های نظامی به احتمال زیاد افزایش خواهد یافت.
فرانسه به یکی از طرفداران اصلی ارتش واحد تبدیل شده است، اما آلمان نیز حمایت از آن را ابراز کرده است. کمیسیون اروپا تاکید کرده است که هدف، تقویت قابلیت های دفاعی، و نه زیر نظر گرفتن نیرو در خارج از اروپا است.
وزرای دفاع 9 کشور اروپایی روز چهارشنبه 7 نوامبر در اولین نشست رسمی «طرح واکنش اروپایی» در پاریس دیدار کردند و از پیوستن فنلاند به این طرح خبر دادند. برنامه دفاع مشترک اروپا با عنوان «طرح واکنش اروپایی» که با پیشنهاد رئیس جمهور فرانسه، از ماه ژوئن کلید خورد شامل فرانسه، آلمان، بلژیک، دانمارک، هلند، استونی، اسپانیا، پرتغال و انگلیس است. تحلیلگران نظامی می گویند با پیوستن فنلاند به طرح دفاع مشترک اروپایی به عنوان دهمین کشور، گامی برای تشکیل ارتش واحد در اروپا برداشته شده است.
در سایه یک ارتش اروپایی، دیگر کشورهای اروپایی به احتمال زیاد واحدهای نظامی را ایجاد می کنند که بعدا تحت یک ساختار فرماندهی یکپارچه قرار می گیرند. در تئوری، این کار به اروپا اجازه می دهد که سریع تر به تهدیدات نظامی پاسخ دهد. در حال حاضر، ارتش های انفرادی اروپایی مجبور به هماهنگی با یکدیگر برای پاسخ دادن به هر موقعیت خاص هستند. این کار زمان بر است و خطر بروز مشکلات را افزایش می دهد.
احتمال اینکه اروپا یک ساختار واحد نظامی ایجاد کند، تا چه حد است؟ تا کنون، اکثر کشورهای اروپایی واکنشی متفاوت نشان داده اند. اولا، اتحادیه اروپا خود تحت فشار است و لهستان، ایتالیا، و کشورهای دیگر به طور فزاینده تحت نفوذ احزاب راستگرای افراطی هستند. بسیاری از راستگراهای افراطی در حال حاضر به اتحادیه اروپا شک و تردید دارند و بعید است که از گسترش کنترل اتحادیه اروپا بر کشورها و منابع خود حمایت کنند.
دوما، بسیاری از کشورهای اروپایی در جدال برای مدیریت بودجه خود هستند. در حالی که اقتصاد آمریکا در یک فرایند سالم توسعه می یابد، اروپا همچنان با بیکاری نسبتا بالا و رشد اقتصادی آهسته دست و پنجه نرم می کند. بسیاری از کشورهای اروپایی نیز بسیار بدهکار هستند. این مسائل باعث می شود که افزایش هزینه های نظامی برای آنها دشوار باشد.
با این حال، روسیه ارتش خود را در داخل و اطراف اروپا تقویت کرده، و باعث افزایش نگرانی ها در مورد تهاجمی تر شدن این قاره شده است. آلمان، فرانسه و کشورهای دیگر به شدت از روسیه و اهداف آن ابراز نگرانی می کنند. و با توجه به اینکه ترامپ ناتو را زیر سوال می برد، اروپا ممکن است در رویارویی با روسیه، شریک قابل اعتمادی نداشته باشد.
سرنوشت ارتش اروپایی ممکن است به بعد از انتخابات پارلمان اروپا موکول شود. اگر احزاب راستگرای افراطی همچنان رشد کنند و قدرت را به دست بگیرند، انتظار می رود که اروپا بیشتر دچار شکاف شود. اگر احزاب طرفدار اتحادیه اروپا بتوانند احیا شوند، اروپا به احتمال بیشتری می تواند به سمت تشکیل ارتش واحد حرکت کند.
آرمان ایجاد ارتش اروپایی واحد برای نخستین بار در سال های پس از جنگ جهانی دوم به وجود آمد. با این حال از آنجا که چنین ابتکاری با اصل حاکمیت دفاع ملی کشورها را تحت تاثیر قرار می دهد، تلاش ها برای تحقق آن هرگز موفق نبوده است.
