اکنون دو راه پیش روی اردوغان است: آیا با عربستان معامله ای را برای سرپوش گذاشتن بر قتل خاشقجی مهندسی می کند یا از فرصت به وجود آمده برای برکناری بن سلمان بهره خواهد جست.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه نیویورک تایمز در سرمقاله امروز خود نوشت: ترکیه با اجازه دادن به عربستان سعودی برای فرار از مسئولیت قتل جمال خاشقجی ستون نویس واشنگتن پست، عدالت را به حاشیه کشاند.
گزارش های مداوم رسانه های خبری زیر نظر دولت رجب طیب اردوغان طی سه هفته گذشته، با افشای جزئیات تکان دهنده در مورد کشتار، توجه جهان را به بی رحمی محمد بن سلمان ولیعهد جوان عربستان جلب کرده است؛ هر چند دولت ترامپ تمایلی ندارد ماجرا به سمت ولیعهد کشیده نشود.
در روز سه شنبه اردوغان با پرداختن به این موضوع در سخنرانی میان اعضای حزبش برای نخستین بار توجه جهان را بار دیگر به این بی رحمی سوق داد.
او این قتل را «برنامه ریزی شده» توصیف کرد و تاریخچه ای از وقایعی که اتفاق افتاده را تشریح کرد. وی همچنین خواستار این شد که سعودی ها جزئیات بیشتری را ارائه دهند - سوالات بسیاری همچنان بدون پاسخ مانده اند - و 18 مظنونی را که بازداشت کرده اند، برای مجازات تحویل ترکیه دهند. و او همچنین اشاره کرد که محمد بن سلمان یا شخصی نزدیک به او این جنایت را در کنسولگری عربستان در استانبول مدیریت کرده است.
اردوغان پرسید: «این افراد به دستور چه کسانی به آنجا رفته بودند؟»
این یک چالش بزرگ برای عربستان سعودی ای محسوب می شود که ارتباط نزدیک با رئیس جمهور ترامپ و دامادش «جارد کوشنر» برقرار کرده است. اردوغان امیدوار است به چه چیزی دست یابد؟
با توجه به حملات ومداوم او به روزنامه نگاران و محدود کردن آزادی مطبوعات بعید به نظر می رسد که او به دلیل قتل یک روزنامه نگار تا این حد آزرده خاطر شده باشد. سال گذشته، گروه های آزادی رسانه ها بار دیگر ترکیه را بزرگ ترین زندان برای خبرنگاران به دلیل کارشان نامیده بودند.
پس اردوغان از چه اصولی دفاع می کند؟
بدون شک اردوغان از این عصبانی است که یک قدرت خارجی چنین قتل عامی را در مرزهای ترکیه - در واقع در استانبول به عنوان زادگاه رئیس جمهور، مرتکب شده است. عربستان سعودی یک گروه 15 نفره را به منظور انجام این جنایت به استانبول فرستاد و جنازه خاشقجی هنوز پیدا نشده است.
و مقامات آمریکایی و دیگر کارشناسان اینگونه گمانه زنی کرده اند که شاید اردوغان فرصتی به دست آورده تا از قتل خاشقجی بهره برداری کند تا از سعودی ها باج بگیرد تا اقتصاد شکست خورده ترکیه را از نابودی نجات دهد. لیره ترکیه به طور مداوم در حال کاهش ارزش است و تورم افزایش یافته، بنابراین کارگران ترکیه و دولت تحت فشار قرار دارند.
گرچه این گمانه زنی هنوز تحقق نیافته، اما به نظر می رسد نوعی توافق میان عربستان و ترکیه برای فاش نکردن برخی از جزئیات قتل صورت گرفته باشد. «جینا هاسپل» رئیس سازمان سیا در روز سه شنبه برای دخالت در این پرونده وارد استانبول شد.
اردوغان با سخنرانی روز سه شنبه اش، اعتبار شخصی اش را به خطر انداخت.
با این همه، اردوغان تا آن اندازه که انتظار می رفت هم به عاملان پرونده اشاره نداشت. او به طور غیرمستقیم انگشت اتهام را به محمد بن سلمان ولیعهد عربستان گرفت، اما در مورد ملک سلمان به عنوان حاکم اصلی این پادشاهی با احترام صحبت کرد؛ نشانه ای در این خصوص که او هنوز امیدوار است با ریاض قطع ارتباط کامل نکند.
این اقدام می تواند فضایی برای ترکیه و عربستان سعودی ایجاد کند تا توافقی را مهندسی کنند. یک دیپلمات در مورد اردوغان گفت: «او فقط در حال چانه زنی و افزایش باج گیری است.»
اگر اردوغان آن طور که ادعا کرده شواهدی - صوت لحظه قتل و برخی ویدئو ها -را در اختیار دشته باشد، این قدرت را دارد که محمد بن سلمان 33 ساله را از قدرت برکنار کند. با وجود اینکه وی اکنون در حال اداره کنفرانس اقتصادی ریاض است، به سرعت در حال از دست دادن قدرت خود است و فتنه ای علیه او در کاخ سلطنتی شکل گرفته است.
در حقیقت این ممکن است هدف واقعی اردوغان باشد. او قطعا ماجرای خاشقجی را به عنوان فرصتی برای به زانو درآوردن رقیب منطقه ای اش می بیند تا به هدف خود برای تبدیل ترکیه به قدرت قطعی مسلمان سنی دست یابد. او رویای ریاست بر امپراتوری تازه عثمانی را در سر دارد. در حالی که این امر ممکن است از لحاظ نفوذ سیاسی امکان پذیر باشد، اما در این که وی می تواند قلمروی ترکیه را به میزان قابل توجهی گسترش دهد، تردید وجود دارد.
اردوغان از گروه هایی مانند اخوان المسلمین و همچنین از انتخابات مصر و تونس حمایت می کند؛ این در حالی است که سعودی ها از اخوان المسلمین به عنوان یک گروه تروریستی یاد می کنند و شکل حکومت آن را تهدیدی برای حکومت موروثی خود می دانند.
اردوغان همچنین با ایران که عربستان سعودی رویکرد خصمانه ای در قبال آن دارد، و همچنین قطر که این پادشاهی آن را تحریم کرده، رابطه دارد. اردوغان که بیش از 15 سال است قدرت را در دست دارد، مخالفان را زندانی می کند و رسانه های مستقل را هدف قرار می دهد.
اما او با این بحران ضعیف برخورد کرد. ترکیه به دلیل سوء مدیریت اردوغان، و روش های افراطی اقتدارگرایی، فساد و بی توجهی به حاکمیت قانون، به نارضایتی اقتصادی و انزوای دیپلماتیک رسیده است.
این کشور از آمریکا فاصله گرفته است و به دلیل بازداشت یک کشیش آمریکایی که اوایل این ماه آزاد شد، تحریم شد و در عین حال از سوی دیگر متحدان ناتو در اروپا هم مورد غضب است.
برای همه مشکلاتی که ترکیه با آن مواجه است، اردوغان در حال حاضر یک فرصت برای بهبود روابط با ترامپ ایجاد کرده و شروع به بهبود اوضاع اقتصادی خود کرده است.
اردوغان اکنون با فرصتی که برای معرفی کردن عربستان سعودی به عنوان یک قاتل منطقه ای در اختیار دارد، در جایگاهی است که می تواند مردم ترکیه را علیه یک دشمن مشترک خودکامه متحد کند. او به احتمال زیاد حتی این رویارویی را قوی تر خواهد کرد.
