به نظر می رسد سعودی ها به بازی خطرناکی دست زده اند؛ اقدامی که ستون های خاندان آل سعود را می لرزاند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، نیویورک تایمز در گزارشی نوشت: 18 روز پس از ناپدید شدن «جمال خاشقجی» روزنامه نگار مخالف ریاض، عربستان سعودی اکنون می گوید وی بعد از مشاجره ای در داخل ساختمان کنسولگری این کشور در استانبول کشته شده است.
با وجود آن که که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا بعد از انتشار بیانیه دولت عربستان سعودی در خصوص علت قتل خاشقجی اعلام کرد این روایت باورپذیر به نظر می رسد، اما بسیاری دیگر از جمله دوستان خاشقجی و مقامات ترکیه ای و آمریکایی روی خلاء هایی که در روایت ارائه شده از سوی ریاض وجود دارد، متمرکز شدند.
روایت ریاض جای خالی های بسیاری دارد، زیرا جزئیات ماجرا علنی نشده است.
همزمان رهبران ترکیه نیز تهدید کرده اند با انجام بررسی و تحقیقات لازم صحت روایت و داستان ارائه شده از سوی سعودی ها را به زیر سوال خواهند برد. در این میان روایاتی هم وجود دارد که می گوید خاشقجی در کنسولگری توسط 15 نفر کشته شده و جسدش سر به نیست شده است.
کسانی که در خصوص بیانیه منتشر شده از سوی دولت عربستان سعودی تردید دارند این پرسش را مطرح می کنند که چرا این بیانیه بعد از گذشت 18 روز منتشر شده است و چرا بعد از این همه وقت حکومت سعودی اذعان می کند که از سرنوشت خاشقجی مطلع بوده است. همچنین، دولت سعودی توضیح نداده است که خاشقجی 60 ساله چرا باید با عوامل امنیتی پرتعداد سعودی درگیر بشود.
حکومت عربستان ابتدا ادعا می کرد خاشقجی بعد از آن که مدت کوتاهی را در داخل ساختمان کنسولگری این کشور در استانبول به سر برد، این ساختمان را ترک کرد.
البته، دولت عربستان ادعا کرده است که این اتفاقات بدون اطلاع «محمد بن سلمان» ولیعهد 33 ساله صورت گرفته است. اما در توضیحات ریاض به این مسئله اشاره نشده است که چرا دست کم 4 نفر از مظنونان به قتل، از محافظان بن سلمان بوده اند. سعودی ها همچنین هیچ توضیحی نداده اند که چرا پزشکی را به استانبول روانه کرده اند متخصص کالبدشکافی است.
اما شدیدترین ضربه به وجهه عربستان می تواند از جانب ترکیه وارد شود. مقامات آنکارا می گویند فایل های صوتی - تصویری و شواهد دیگری در اختیار دارند که نشان می دهند توضیحاتی که ریاض و ولیعهد عربستان در خصوص قتل خاشقجی ارائه داده اند، اعتباری ندارد. این شواهد نشان می دهند که قاتلان برنامه قتل خاشقجی و قطعه قطعه کردن بدن او را در داخل ساختمان کنسولگری طراحی کرده اند.
اگر ترکیه چنین شواهدی را در اختیار داشته باشد و این شواهد را در اختیار عموم قرار دهد و یا آنها را به اطلاع دستگاه های اطلاعاتی غرب برسانند، آسیب بسیار جدی به وجهه ولیعهد عربستان سعودی وارد خواهد آمد. برخی از مقامات ترکیه که خواستند نامشان فاش نشود حضور دکتر «صالح الطبیقی» در قتل خاشقجی را مدرکی دال بر نیت و قصد ریاض برای کشتن و قطعه قطعه کردن جسد این فرد توصیف کرده اند.
به نظر می رسد سعودی ها بازی خطرناکی را آغاز کرده بودند. آنها نمی دانستند که متقاعد کردن رهبران جهان به پذیرش توضیحاتی که ریاض در خصوص ناپدید شدن و قتل خاشقجی ارائه می کند کار دشواری است. خاشقجی از نویسندگان روزنامه واشنگتن پست بود که از سال گذشته در یک تبعید خود خواسته در «ویرجینیا»ی آمریکا به سر می برد. قتل خاشقجی محکومیت گسترده بین المللی را به دنبال داشت و به یک بحران سیاسی برای عربستان سعودی و ولیعهد این کشور تبدیل شد و نمایندگان کنگره آمریکا از هر دو حزب نیز به این اتفاق واکنش نشان دادند.
روایتی که عربستان سعودی در خصوص ماجرای قتل خاشقجی ارائه کرده می تواند علاقمندی رهبران غربی و مدیران اجرایی شرکت های غربی را برای همکاری نزدیک با بن سلمان که به جای پدر مسن اش زمام امور کشور را در دست دارد، به خطر اندازد. محمد بن سلمان قدرتی در عربستان سعودی به دست آورده که از قدرت همه حاکمان این کشور طی دست کم نیم قرن گذشته به مراتب بیشتر است. دولت ترامپ نیز به بن سلمان به عنوان یکی از ستون های اصلی پیشبرد راهبرد واشنگتن در خاورمیانه نگاه می کند.مقابله با ایران یکی از راهبرد دولت ترامپ در خاورمیانه است.
ولیعهد پسر مورد علاقه پادشاه عربستان سعودی است. ملک سلمان به جای آن که بعد از آشکار شدن این رسوایی از قدرت و نفوذ ولیعهد بکاهد، محمد بن سلمان را موظف کرد تا تجدید ساختار سرویس های اطلاعاتی عربستان سعودی را اجرایی کند. این اقدام به طور ضمنی به آن معناست که ولیعهد این اجازه را یافته تا هر اشتباهی که به قتل خاشقجی منتهی شده را اصلاح کند.
به نظر می رسد عربستان سعودی با بدترین بحران بین المللی از زمان حمله 11 سپتامبر مواجه شده باشد اعضای خاندان سلطنتی بسیار نگران سمت و سوی این کشور تحت رهبری بن سلمان هستند.
اما برخلاف سال 2001 که همه خاندان سلطنتی عربستان با هم متحد شدند تا از منافع مشترکشان دفاع کنند، این بار چنین اجماعی به چشم نمی خورد. در عوض، نگرانی هایی وجود دارد که شاهزادگان به دنبال راهی برای کنار زدن ولیعهد هستند؛ فردی که قدرت را به قبضه درآورده و تقریبا همه را به حاشیه کشانده است.
از سال 1932 که این پادشاهی بنا نهاده شد تا به امروز چنین اختلاف نظر و شکافی در خاندان سلطنتی این کشور دیده نشده است. عموزاده های بن سلمان از اینکه او این چنین قدرت را به قبضه درآورده خشمگین هستند؛ به ویژه اینکه اکنون می بینند اعتبار این پادشاهی چنین مسموم شده است.
اما هیچ کس به جز خود پادشاه قادر نیست اوضاع را بهبود بخشد اما در اینجا این سوال مطرح می شود که آیا با توجه به سن و سال زیادش، آیا او مجالی برای این کار خواهد داشت یا خیر.
برخی این گمانه زنی را مطرح کرده اند که ممکن است پادشاه قدرت محمد بن سلمان را کاهش دهد و برخی مسئولیت های کلیدی را به فرد دیگری واگذار کند.
ممکن است این فرد شاهزاده خالد فرماندار مکه باشد؛ دست راست پادشاه که او اکنون برای پیگیری پرونده خاشقجی شخصا از سوی ملک سلمان منصوب شده است.
در خصوص تبعات بین المللی این بحران، عربستان همپیمان آشکار ترکیه و همچنین رقیب این کشور است. هر دو کشور، قدرت های منطقه ای هستند. کارشناسان و ناظران سیاسی دو روایت در این خصوص ارائه می کنند: یکی اینکه احتمالا اردوغان با عربستان سعودی به مصالحه دست یابد و از قطع همه جانبه روابط دیپلماتیک با ریاض اجتناب ورزد. و دیگر اینکه، رئیس جمهور ترکیه به دنبال طولانی تر کردن خشم جهانی علیه عربستان سعودی و ولیعهد این کشور باشد.
از سوی دیگر، بحران مرتبط با قتل خاشقجی باعث شده که جنگ ائتلاف عربستان در یمن به طور گسترده ای تحت تاثیر این ماجرا قرار بگیرد.
«توران کیسالکچی» مدیر انجمن رسانه های عرب-ترکیه که به اردوغان نیز نزدیک و از دوستان خاشقجی است، گزارش ارائه شده از سوی دولت عربستان را ‹‹دور از واقعیت›› توصیف کرد و خواستار آن شد که محمد بن سلمان از قدرت کنار گذاشته شود.
از سوی دیگر، نمایندگان کنگره آمریکا در واشنگتن نیز در خصوص روایت جدیدی که عربستان سعودی درباره ماجرای قتل خاشقجی ارائه کرده است ابراز تردید کرده و شماری از این نمایندگان تا آن جا پیش رفتند که خواستار تحریم عربستان شدند.
در بحبوحه شک و تردید درباره گزارش دولت عربستان در خصوص ماجرای قتل خاشقجی، ریاض همچنان به دنبال آن است که وانمود کند برنامه های این کشور طبق روال معمول پیش می رود.
در عین حال، مقامات سعودی تلاش کرده اند محمد بن سلمان را از هر گونه دست داشتن در ماجرای قتل مبرا کنند.
دولت عربستان سعودی اعلام کرده است به دنبال تحقیقاتی که صورت گرفته است 18 نفر بازداشت شده اند. یکی از مسئولان دولتی سعودی می گوید این 18 نفر عبارتند از: 15 عضو تیم اعزامی به استانبول، دو نفر از کارکنان کنسولگری و یک راننده. ژنرال العسیری در میان بازداشت شدگان نبود. این مسئله، پرسش هایی را درباره سرنوشتی که در انتظار این ژنرال سعودی است به وجود آورده است.
