سران عربستان در پرونده ناپدید شدن و قتل احتمالی روزنامه نگار منتقد عربستانی بیش از پیش زیر فشار هستند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، ایندیپندنت گزارش داد: «جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد حکومت عربستان، که قبلا ساکن آمریکا بوده و با روزنامه واشنگتن پست نیز همکاری می کرده، 21 سپتامبر (9 مهر ماه) برای ثبت مدارک ازدواج خود وارد کنسولگری ریاض در استانبول شد و از آن زمان به طور رسمی ناپدید تلقی می شود.
در کمتر از دو هفته ای که از ناپدید شدن جمال خاشقجی می گذرد، گزارش های متفاوتی منتشر شده که بر مبنای آنها اعضای خاندان سلطنتی عربستان، به خصوص «محمد بن سلمان» ولیعهد این کشور در شکنجه و قتل این روزنامه نگار دست داشته اند.
ریاض هر گونه دخالت در ناپدید شدن و قتل احتمالی خاشقجی را تکذیب کرده و وعده داده در تحقیقات مربوط به این پرونده با مقامات ترکیه همکاری کند.
این در حالی است که سران عربستان در پرونده ناپدید شدن و قتل احتمالی جمال خاشقجی بیش از پیش تحت فشار قرار دارند.
تحریم انگلیس
دولت انگلیس فهرستی از مقامات و سران دولتی و امنیتی عربستان سعودی آماده می کند که پتانسل تحریم شدن را بر سر پرونده ناپدید شدن خاشقچی دارند.
یک منبع آگاه به ایندیپندنت گفته است که این فهرست در دست تهیه و تدوین، و منتظر نتایج تحقیقات در خصوص سرنوشت خاشقچی است.
وزارت خارجه و همچنین وزارت دارایی انگلیس مسئول تهیه این فهرست هستند. بر اساس قانونی که امسال تصویب شده، انگلیس می تواند مقامات خارجی ای را که در نقض حقوق بشر دخالت داشته باشند، تحریم کند. لندن همچنین می‌تواند با هماهنگی اتحادیه اروپا، تجارتش را با عربستان محدود، و یا مسافرت برخی اتباع سعودی به خاک خود را ممنوع کند.
از سوی دیگر در تازه ترین نشانه از بحران در روابط انگلیس و عربستان، «ریچارد برانسون» غول سرمایه گذاری انگلیس و مالک مجموعه شرکت ها و خطوط هوایی «ویرجین» گفته مذاکرات اقتصادی خود با عربستان را که قرار بود حدود یک میلیارد دلار سرمایه گذاری برای اقتصاد دچار رکورد عربستان به همراه داشته باشد، تعلیق کرده است.
اسنادی سرنوشت ساز در اختیار ترکیه
در عین حال، روزنامه واشنگتن پست گزارش داده که ترکیه در اختیار داشتن این اسناد را به اطلاع مقامات آمریکایی رسانده، اما نحوه دسترسی به این اسناد و اینکه آیا در اختیار مسئولان آمریکایی قرار گرفته یا خیر هنوز مشخص نیست.
دفتر ریاست جمهوری ترکیه اعلام کرده که پرونده خاشقجی در کارگروه مشترکی با ماموران عربستان که برای این کار به این کشور سفر کرده اند، بررسی شود. قرار است این کارگروه درباره تمام جزئیات ناپدید شدن و سرنوشت خاشقجی تحقیق و اطلاع رسانی کند.
فیلم و نوار صوتی از داخل کنسولگری؟
تاکنون مشخص نشده که ترکیه چگونه به فیلم و نوار صوتی اتفاق هایی که گفته می شود در داخل کنسولگری عربستان رخ داده، دسترسی پیدا کرده است. روزنامه واشنگتن پست به نقل از یک منبع آگاه که هویت اش فاش نشده، گزارش داده که اسناد یاد شده تردیدی درباره شکنجه و قتل خاشقجی در داخل کنسولگری ریاض در استانبول باقی نمی گذارد.
روزنامه نگار منتقد عربستانی از بیش از یک سال پیش به دلیل تعقیب و آزار ماموران دولتی به آمریکا گریخته بود. او به طور اصولی از برنامه های اصلاحات ولیعهد عربستان استقبال می کرد اما از منتقدان جدی تمایلات روزافزون بن سلمان به اقتدارگرایی و حکومت فردی بود.
خاشقجی سال گذشته در گفت و گو با شبکه الجزیره گفته، آنچه زندگی در عربستان را غیرقابل تحمل کرده فقدان آزادی، احساس عجز و ناتوانی در بیان نظرات است.
او به الجزیره گفته بود که وضعیت او استثنا نیست و بسیاری از شهروندان عربستان در زندان ها ناپدید شده و بسیاری دیگر به اجبار از مشارکت در فعالیت های اجتماعی خودداری می کنند.
احتمال حضور دو محافظ بن سلمان در تیم ترور
برخی رسانه های ترکیه از اعزام یک تیم 15 نفره از ریاض به استانبول برای ترور یا ربودن جمال خاشقجی گزارش هایی داده اند که دو نفر از محافظان شخصی محمد بن سلمان نیز در میان آنها بوده اند.
بر اساس این گزارش ها، افراد اعزامی از عربستان از طریق تصویر دوربین های مدار بسته فرودگاه استانبول و هتل های محل اقامت آنها شناسایی شده اند. چنین گزارش هایی در برخی رسانه های آمریکا از جمله روزنامه نیویورک تایمز نیز منتشر شده است.
انتشار این گزارش ها باعث شده که شماری از سناتورهای آمریکایی خواستار پیگیری جدی سرنوشت خاشقجی و واکنش مناسب واشنگتن در صورت اثبات قتل او شده اند.
وعده ترامپ برای تماس با پادشاه عربستان
«دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا وعده داده که این پرونده را پیگیری کند. او روز جمعه گفت درباره «ماجرای وحشتناک ترکیه» با پادشاه عربستان گفت و گو خواهد کرد.
ترامپ یک روز پیشتر گفته بود که واشنگتن پرونده ناپدید شدن روزنامه نگار منتقد سعودی را با «قاطعیت» دنبال می کند و ماموران آمریکایی در همکاری با ترکیه و عربستان مشغول تحقیق درباره این ماجرا هستند.
«آنتونی گوترش» دبیرکل سازمان ملل هم عصر جمعه خواستار مشخص شدن جزئیات سرنوشت جمال خاشقچی شده است. گوترش گفت «اتفاقاتی نظیر این در دنیا خیلی افزایش یافته و باید جزئیات ابعاد آن به زودی مشخص شود.»
همزمان «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه هم از ابهام در این باره ابراز نگرانی عمیق کرده و از ریاض خواسته هر چه زودتر در این باره شفاف سازی کند.
عربستان که در 10 روز گذشته به شدت تحت فشار افکار عمومی بوده، امروز تایید کرد یک گروه از کارآگاهان خود را به استانبول فرستاده تا در تیمی مشترک با بازرسان ترکیه برای پیدا کردن حقایق در این باره همکاری کنند.
در همین حال، نهادها جهانی، بنگاه های اقتصادی و چهره های مشهور دنیای تجارت و سرمایه گذاری هم یک به یک از حضور در کنفرانس بزرگ سرمایه گذاری که قرار است تا چند روز دیگر در ریاض برگزار شود، انصراف می دهند. کنفرانس بین المللی «آینده سرمایه گذاری» قرار است در روزهای 23 تا 25 اکتبر (1 تا 3 آبان ماه) در ریاض برگزار شود و قرار بود شخصیت هایی چون رئیس بانک جهانی و رئیس صندوق بین المللی پول در کنار وزرا و بازرگانان شناخته شده جهان در آن شرکت کنند.
نگرانی در میان نهادهای حقوق بشری و فعالان سیاسی خاورمیانه و به ویژه عربستان هم بالا رفته و بسیاری از آنها می گویند اگر چهره بانفوذ و شناخته شده ای چون خاشقجی را بتوان این چنین به قتل رساند، امنیت جانی فعالان به شدت زیر سوال خواهد رفت.
رسانه های ترکیه، از جمله شبکه تی آر تی تصویرها و ویدئوهایی منتشر کرده اند که لحظه ورود جمال خاشقجی به کنسولگری عربستان در استانبول را نشان می دهند.
شبکه ان تی وی نیز ویدئویی منتشر کرده که ظاهرا حرکت یک دستگاه خودرو از کنسولگری عربستان به منزل سرکنسول در استانبول و خروج یک خودرو مشکی از ساختمان کنسولگری اندکی پس از ورود خاشقجی به این محل را نشان می دهد.
روزنامه صباح ترکیه هم نوشته است لحظاتی که خاشقجی مورد بازجویی و شکنجه قرار گرفت و کشته شد، در حافظه ساعت اپل او ثبت شده است. ساعت اپل خاشقجی به آیفون وی که پیش از ورود به کنسولگری به نامزدش سپرده بود، متصل بود. پیشتر هم دو مقام بلند پایه ترکیه اعلام کرده بودند خاشقجی ساعت اپل به همراه داشت که با یک تلفن همراه در خارج از کنسولگری مرتبط بود. وی پیش از ورود به ساختمان کنسولگری نرم افزار ضبط صدای ساعت را فعال کرده بود. اعضای دستگاه های اطلاعاتی سعودی پس از مرگ خاشقجی از اثر انگشت وی برای حذف برخی فایل ها استفاده کردند اما ممکن است برخی از آنها بر روی تلفن همراه وی وجود داشته باشد.
