به گزارش ایرنا، هنر عبا بافی یکی از صنایع دستی دیرینه، زیبا و ظریف ایران زمین منحصر به 2 منطقه کشور شامل شهرستان های دشتی در استان بوشهر و نائین اصفهان است.
عبا یکی از محصولات منحصر به فرد نساجی سنتی در استان بوشهر با قدمتی 300 ساله است که برای بافت آن از پشم و کرک شتر در رنگ های سیاه، قهوه‌ای تیره، حنایی و سفید استفاده می شود.
در گذشته هنرعبا بافی در روستاهای تنگ ارم، بنار آزادگان، زیارت و سعدآباد شهرستان دشتستان، بردخون (دیر)، کردوان سفلی و علیا (دشتی) و حومه شهر اهرم ( تنگستان) از توابع استان بوشهر رایج و به کشورهای حوزه خلیج فارس نیز صادر می شد.
اما امروز این هنر صنعت تنها در روستاهای کردوان علیا و سفلی از توابع شهرستان دشتی با تعداد محدودی کارگاه باقی مانده که به تولید عبا مشغول هستند.
بافندگان کردوانی از پشم شتر 'ذبه' که از مهمترین و بهترین نژادهای شتر پشمی کشور و استان بوشهر است برای بافت عبا استفاده می کنند و این هنر دستی مردم استان در داخل کشور و کشورهای حاشیه خلیج فارس از مقبولیت بالایی برخوردار است.
عبای کردوان به دلیل وزن بسیار کم، دوام بالا، خود رنگ بودن و کیفیت تولید از بهترین نوع عبای کشور به شمار می رود و مشتریان خاص خود را دارد.
فعالان عرصه عبابافی هرچند تعداد آنها همانند گذشته زیاد نیست ولی با وجود همه مشکلات توانسته اند این هنر و سنت را همچنان در استان بوشهر زنده نگه دارند و هنر دستشان را به مناطق مختلف کشور و کشورهای همسایه صادر کنند.
صنعت عبا بافی استان بوشهر با همه رونقی که در زمان قدیم داشت بعد از مدتی رکود امروز با توجه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بار دیگر در مسیر احیا قرار دارد و باید با برنامه ریزی اصولی و مشخص زمینه رونق دوباره این هنر سنتی و بومی استان فراهم شود.
افزون براینکه عبابافی درگذشته به نام استان بوشهر در فهرست ملی به ثبت رسیده بود، نخ ریسی عبا نیز اکنون به نام این استان ثبت ملی شد و در زمان حاضر با همکاری مسئولان استان تلاش می شود روستای کردوان که سابقه طولانی در بافت عبا دارد به عنوان روستای ملی عبابافی به ثبت ملی برسد.
ظرافت و دقت بالای مورد نیاز برای ریسیدن پشم شتر و تبدیل آن به نخ توسط زنان، عبای این استان را ممتاز و منحصر به فرد کرده است.
سالانه بیش از 300 قواره عبا در روستای کردوان علیا از توابع شهرستان دشتی تولید می شود که بیشتر آن در شهر نجف عراق، کشورهای حاشیه خلیج فارس و بازار شهر قم با قیمت هر عبا بسته به نوع، رنگ و کیفیت بین 18 تا 27 میلیون ریال عرضه می شود.
عبابافان با داشتن تخصص و مهارت، روزانه 4 تا 6ساعت از وقت خود را برای بافت اثری ارزشمند صرف می کنند.
از آنجاکه شتر سفید و سیاه کمیاب تر شده، قیمت عباهای سفید و سیاه گران تر است به گونه‌ای که اکنون قیمت تمام شده یک عبای سفید و سیاه 46 میلیون ریال و عبای قهوه‌ای، کرم و طلایی از 16تا 40 میلیون ریال است که مشتریان خاص خود را نیز دارد.
عباهایی که دارای 6.5 طول و عرض 85 سانتی‌متر باشند به قیمت 18میلیون ریال به فروش می‌رسد.
در شهرستان دشتی، صنعتگران برای نخستین بار در کشورعبایی به طول 6.5 متر و عرض یک 1.5 متر بافته و نشان ملی نیز دریافت کردند.
در زمان حاضر در این کارگاه ها نخ عبا با همت و هنر زنان روستایی به صورت سنتی و دستی ریسیده می شود که به دلیل سختی زیاد، این کار رونق خود را از دست داده است.
برای بافت عبا نخست پشم‌ها شسته، تمیز و ریسیده شده و به صورت کلاف‌های بزرگ در می‌آید، سپس با دستگاه‌های مخصوص به دوک‌های کوچک تبدیل و این دوک‌ها داخل محفظه‌های فلزی کوچک به نام 'نیز' (ماکو) قرار می گیرد و آنگاه با دستگاه‌هایی شبیه دارهای قالی بافته می شود.
بیشتر کارگاه‌های عبابافی فضای کوچک و سنتی دارند، که در آن زنان مشغول رسیدن نخ و قرار دادن آنها داخل دوک‌ها هستند و مردان نیز پشت دستگاه‌ها کار بافتن را انجام می دهند.
نوع دیگری از کارگاه ها در روستای کردوان وجود دارد که نیمی از دستگاه‌های آن در دل زمین و نیم دیگر روی زمین قرار دارد و پشم‌های ریسیده شده به وسیله طنابی به داخل حیاط کشیده می شود تا از آفتاب زمستانی جا نماند زیرا با پشم خیس نمی توان عبا بافت.
هنرمند عباباف روستای کردوان علیا گفت: در گذشته کارگاه‌های عبابافی ثابت بود و چاله‌ای ایجاد و کارگاه را پیرامون آن قرار می دادند.
عبدالمجید زارعی افزود: به گودی که می کندند 'پاشلی' می گفتند که پای بافنده تا زانو در آن قرار داشت ولی کارگاه‌های امروز قابل جابه جایی و از دستگاه‌های احرام بافی که در خوزستان وجود دارد نمونه برداری شده است.
وی بیان کرد: با همت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر در زمینه تجهیز کارگاه عبابافی به دستگاه‌های پیشرفته، برای نخستین بار موفق به بافت عبایی با عرض 1.5 متر شدیم این درحالی است که هر عبا به طور معمول در عرض 80 تا 85 سانتی متربافته می شود.
زارعی اضافه کرد: پشم‌های مورد نیاز برای بافتن عبا ازشتران استان بوشهر که به دلیل بهره مندی از تغذیه و آب و هوای مساعد مرغوبیت بهتری نسبت به پشم شتران سایر استان‌ها دارند، تهیه می شود.
وی گفت: پشم‌چینی شتران درفروردین و اردیبهشت انجام و پس از آن ریسندگان که بیشتر زنان هستند، ناخالصی‌های پشم را جدا و پس از آن ریسندن آغاز می شود.
این صنعتگر با بیان این که بافت یک عبا با توجه به نوع آن حدود 5 تا 7 روز طول می‌کشد، یادآور شد: سالانه 200 تا 250 عبا در کارگاه بافته می شود که این شمار عبا نیاز به 400 تا 500 کیلوگرم پشم شتر دارد.
زارعی افزود: قیمت هر عبا از 15 تا 25میلیون ریال متغیر است و عبای بوشهر به دلیل استفاده از پشم شتر به صورت خود رنگ و به طور کامل سنتی بافته می شود اما دیگر استان ها از الیاف مصنوعی برای بافت عبا استفاده می کنند.
وی ادامه داد: عبابافی در این منطقه مشکل بازار و فروش ندارد بلکه بیشترین مشکل بافندگان در بخش مواد اولیه و ریسندگی نخ است.
زارعی گفت: نخ ریسی با هنر دست بانوان روستا انجام و کار بسیار سخت و پرزحمتی است که حدود سه ماه زمان می برد، درحالی که بافت عبا 7 تا 10 روز زمان نیاز دارد.
وی اضافه کرد: با توجه به سختی کار ریسندگی و به صرفه نبودن آن از لحاظ مالی بانوان کمتری تمایل به این کاردارند.
این بافنده ادامه داد: در گذشته حدود 40 کارگاه عبابافی در استان بوشهر فعال بود اما به دلیل نبود مواد اولیه و درآمد پایین امروز تنها سه کارگاه در این استان فعال هستند.
وی افزود: با وجود مشتری و سفارش لازم تنها مشکل عبابافان تهیه مواد اولیه است چون این مواد براحتی به دست نمی آید.
زارعی اضافه کرد: پشم‌چینی شتر سالی یک بار و نخ‌ریسی متناسب با آن فصلی انجام می شود.
وی افزود: کارآموزان دوره‌های آموزشی عبابافی را می گذرانند و تا مدتی که مواد اولیه دارند، کار می کنند اما وقتی این مواد تمام می شود، بیکار هستند.
زارعی اظهارداشت: با توجه به اینکه کارریسندگی زمان بر و تبدیل کردن نخ ها به تار و پود هزینه بر است با هدف کاهش مدت نخ ریسی برای فعالیت بیشتر پیشنهاد ایجاد دستگاه‌های نخ ریسی خاص ارائه شده است.
وی یادآور شد: مسئولان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با این استدلال که با استفاده از دستگاه نخ ظریف و با کیفیت تولید نمی شود با این پیشنهاد موافقت نکرده اند.
زارعی بیان کرد: عبای بوشهر سال‌ها بدون تغییر در رنگ قابل استفاده است و بیش از تولید، تقاضا دارد اما مواد اولیه برای تولید آن اندک است.
وی اظهار داشت: عبای شتری بوشهر از بهترین و مرغوبترین بافت و نخ برخورداراست و در داخل و خارج از کشور متقاضی فراوانی دارد.
وی نخ ریسی را مهمترین مشکل این صنعت عنوان می کند و می‌افزاید: نخ‌ریسی مهمترین و طولانی‌ترین مرحله عبابافی به شمار می‌رود و کار بسیار دشواری است زیرا جوانان حاضر به انجام آن نیستند و زنان پیری که اکنون به این کار مشغولند چشمانشان ضعیف و به دلیل درآمد اندک آن ترجیح می دهند در مزرعه ها گوجه‌چینی کنند تا نخ بریسند.
زارعی درباره مراحل بافت عبا گفت: بعد از تهیه پشم آن را می‌ریسند و به‌اصطلاح تاب می‌دهند (تار و پود آن را بصورت دولا تار یک‌لا پود، از هم جدا می‌کنند)، پس از آن مرحله چله‌کشی و گره‌زنی است که روی دار قرار می گیرد و بعد از یک هفته کار می‌توان 6.5 متر عبا، بافت.
وی با بیان اینکه دوک‌ها داخل محفظه‌ای به نام 'فنه' قرار می گیرند گفت: تعداد دوک‌ها 10 تا و دور هر دوک 60 دور نخ پیچیده می‌شود.
زارعی افزود: طول هرعبا بین 160 تا 180 و عرض آن 75 تا 85 سانتی متر است که می توان طول و عرض آن را با استفاده از شانه بزرگتر کرد.
وی بیان کرد: در قدیم عرض هرعبا 75 سانتی متر بود و امروز به 85 سانتی متر (استاندارد) رسیده است.
زارعی با بیان اینکه هر چه نخ عبا ظریف تر باشد کار زیباتر و مشتری‌های بسیاری دارد گفت: بیشترکارهای تولیدی سفارشی است، اما هنرمندان عباباف نیز کارهایی را تولید می کنند که سریع به فروش می‌رسد.
وی گفت: تاکنون علاوه بر عبا پارچه شال، کمربند و حتی در برخی زمان ها سفارش پارچه مانتو را هم داشته و بافته ایم.
زارعی اضافه کرد: به دلیل استقبال کم جوانان از این حرفه بومی و سنتی بیم آن می رود که با گذشت زمان استادکاری برای بافت عبا در استان بوشهر وجود نداشته باشد و این امر باعث فراموشی این هنر سنتی می شود.
وی یادآور شد: امروز به همت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان بوشهر این صنعت با آموزش رایگان دوباره زنده شده است و با حضور در نمایشگاه های کشور مورد استقبال قرار می گیرد.
زارعی، پاشو، دسته، زیر دسته، اوزا، شانه، پنبا زن، نورد و نیز ماکو را از ابزار کار عبابافی عنوان کرد و گفت: در گذشته شانه‌های چوبی توسط استادکارها ساخته می شد، اما به این دلیل که به مرور زمان خراب و می شکست، شانه‌های فلزی جایگزین آن شد.
وی گفت: هنگام بافت عبا پشم باید خشک و در معرض آفتاب باشد زیرا پشم خیس به هم می‌چسبد و کار خراب می شود به همین دلیل بیشتر بافت عبا به دلیل پایین بودن رطوبت در تابستان انجام می شود.
زارعی اضافه کرد: وجود واسطه ها از جمله مشکلات صنعت عبابافی است که در صورت حذف آنها سود بیشتری نصیب بافنده ها و ریسندگان می شود.
این صنعتگر بوشهری برضرورت توسعه و تجهیز کارگاه های عبابافی و برطرف کردن موانع تولید در این بخش برای رونق هرچه بیشتر این هنر صنعت تاکید کرد.
یکی از زنان ریسنده روستای کردوان علیا گفت: با وجود همه سختی و زحمت کار ریسندگی ولی سهم قابل توجهی نصیب ما نمی شود و بیشترین سود به واسطه ها می رسد.
آمنه حسینی افزود: هرچند کار ریسندگی در این منطقه آبا و اجدادی است ولی امروز به دلیل مشکلاتی که این کار دارد کمتر مورد استقبال زنان قرار می گیرد و از تعداد قابل توجهی ریسنده تنها چند زن که بیشتر آنها سالخورده هستند به این کار می پردازند.
وی یادآور شد: زنان روستایی امروز به جای ریسندگی نخ عبا ترجیح می دهند در مزرعه های گوجه فرنگی کارکنند.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر گفت: عبا نوعی دست بافته از پشم شتر است که توسط زنان روستایی کردوان سفلی ریسیده و با همت مردان بافنده کردوان علیا از توابع شهرستان دشتی بافته می شود.
لیلا رحیمی افزود: رشته عبابافی از جمله رشته های بومی و مزیت دار استان بوشهر است که در زمان حاضر در روستای کردوان علیا چهار کارگاه فعال عبابافی وجود دارد که در سال 1395 این کارگاه ها با همت معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری احیا شد.
وی اظهار داشت: در گذشته عباها به طول هفت متر و عرض 70، 80 و 90 سانتی متر بافته می شد ولی با آوردن کارگاه های جدید و تغییر شانه ها برای استفاده بیشتر از پارچه، بافندگان عبا در استان بوشهر توانستند پارچه هایی با عرض 150 سانتی متر وطول 4 تا 5 متر ببافند.
رحیمی بیان کرد: پارچه عبای بوشهر به دلیل کیفیت بالا در بافت و پشم نژاد کم یاب شتر ذبه دشتی از مرغوبیت بالایی برخوردار است و در رنگ های متفاوت سفید، مشکی، حنایی و قهوه ای بافته می شود که پارچه های مشکی و سفید به دلیل کم بودن این نوع پشم از قیمت بالایی برخوردار است.
وی اضافه کرد: در زمان حاضر با به روز کردن تجهیزات و ملزومات بافت عبا امکان ایجاد نقش در پارچه که شامل راه راه ( محرمات) و چهارخونه (پی چازی) ایجاد شد و پارچه عبا از آن حالت سادگی بیرون آمد.
رحیمی بیان کرد: در سال گذشته امکان تولید شال به عرض 30 سانتی متر و طول 150 سانتی متر به صورت راه راه و چهارخونه تولید شد که مورد استقبال قرار گرفت.
وی با اشاره به ثبت ملی عبا و نخ ریسی آن در استان بوشهر گفت: امسال با همت مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و دیگر مسئولان استان پرونده عبا در روستای کردوان بخش کاکی از توابع شهرستان دشتی استان بوشهر در شورای راهبردی ثبت روستای ملی ارائه شد.
رحیمی بیان کرد: با ثبت کردوان به عنوان روستای ملی در این هنر صنعت زمینه معرفی این دست بافته، افزایش عرضه و تقاضا، جذب هرچه بیشتر گردشگران و تعاملات صنایع دستی و گردشگری به عنوان 2حوزه مکمل فراهم می شود.
وی تاکید کرد: با ثبت ملی روستای کردوان به عنوان روستای ملی عبابافی زمینه مناسبی برای اشتغال روستایی، گردشگری و رونق اقتصادی برای مردم این منطقه فراهم می شود.
رحیمی اضافه کرد: امروز علاوه برمردان 10 نفر از زنان درروستاهای 'بحیری' و 'زیزار' از توابع شهرستان دشتی نیز مهارت های لازم بافت عبا را فراگرفته اند.
وی با اشاره به بیمه صنعتگران بخش صنایع دستی اضافه کرد: هر صنعتگر می تواند با دارا بودن کارت تولید انفرادی و یا کارت شناسایی برای بیمه روستایی و عشایری اقدام کند.
رحیمی احداث و تجهیز کارگاه های عبابافی، پرداخت تسهیلات مورد نیاز و فراهم کردن زمینه حضور در نمایشگاه ها را از جمله اقدم های انجام شده برای رونق کار عبابافان در استان بوشهر عنوان کرد.
وی تاکید کرد: به دلیل فعالیت 180 ریسنده زن و چهار بافنده مرد هنر و صنعت عبابافی در کردوان دشتی به عنوان یک رشته اشتغالزا مطرح است و نقشی مهم در رونق اقتصادی این روستا دارد.
6047/6043
انتهای پیام عبا یکی از محصولات منحصر به فرد نساجی سنتی در استان بوشهر با قدمتی 300 ساله است که برای بافت آن از پشم و کرک شتر در رنگ های سیاه، قهوه‌ای تیره، حنایی و سفید استفاده می شود.
در گذشته هنرعبا بافی در روستاهای تنگ ارم، بنار آزادگان، زیارت و سعدآباد شهرستان دشتستان، بردخون (دیر)، کردوان سفلی و علیا (دشتی) و حومه شهر اهرم ( تنگستان) از توابع استان بوشهر رایج و به کشورهای حوزه خلیج فارس نیز صادر می شد.
اما امروز این هنر صنعت تنها در روستاهای کردوان علیا و سفلی از توابع شهرستان دشتی با تعداد محدودی کارگاه باقی مانده که به تولید عبا مشغول هستند.
بافندگان کردوانی از پشم شتر 'ذبه' که از مهمترین و بهترین نژادهای شتر پشمی کشور و استان بوشهر است برای بافت عبا استفاده می کنند و این هنر دستی مردم استان در داخل کشور و کشورهای حاشیه خلیج فارس از مقبولیت بالایی برخوردار است.
عبای کردوان به دلیل وزن بسیار کم، دوام بالا، خود رنگ بودن و کیفیت تولید از بهترین نوع عبای کشور به شمار می رود و مشتریان خاص خود را دارد.
فعالان عرصه عبابافی هرچند تعداد آنها همانند گذشته زیاد نیست ولی با وجود همه مشکلات توانسته اند این هنر و سنت را همچنان در استان بوشهر زنده نگه دارند و هنر دستشان را به مناطق مختلف کشور و کشورهای همسایه صادر کنند.
صنعت عبا بافی استان بوشهر با همه رونقی که در زمان قدیم داشت بعد از مدتی رکود امروز با توجه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بار دیگر در مسیر احیا قرار دارد و باید با برنامه ریزی اصولی و مشخص زمینه رونق دوباره این هنر سنتی و بومی استان فراهم شود.
افزون براینکه عبابافی درگذشته به نام استان بوشهر در فهرست ملی به ثبت رسیده بود، نخ ریسی عبا نیز اکنون به نام این استان ثبت ملی شد و در زمان حاضر با همکاری مسئولان استان تلاش می شود روستای کردوان که سابقه طولانی در بافت عبا دارد به عنوان روستای ملی عبابافی به ثبت ملی برسد.
ظرافت و دقت بالای مورد نیاز برای ریسیدن پشم شتر و تبدیل آن به نخ توسط زنان، عبای این استان را ممتاز و منحصر به فرد کرده است.
سالانه بیش از 300 قواره عبا در روستای کردوان علیا از توابع شهرستان دشتی تولید می شود که بیشتر آن در شهر نجف عراق، کشورهای حاشیه خلیج فارس و بازار شهر قم با قیمت هر عبا بسته به نوع، رنگ و کیفیت بین 18 تا 27 میلیون ریال عرضه می شود.
عبابافان با داشتن تخصص و مهارت، روزانه 4 تا 6ساعت از وقت خود را برای بافت اثری ارزشمند صرف می کنند.
از آنجاکه شتر سفید و سیاه کمیاب تر شده، قیمت عباهای سفید و سیاه گران تر است به گونه‌ای که اکنون قیمت تمام شده یک عبای سفید و سیاه 46 میلیون ریال و عبای قهوه‌ای، کرم و طلایی از 16تا 40 میلیون ریال است که مشتریان خاص خود را نیز دارد.
عباهایی که دارای 6.5 طول و عرض 85 سانتی‌متر باشند به قیمت 18میلیون ریال به فروش می‌رسد.
در شهرستان دشتی، صنعتگران برای نخستین بار در کشورعبایی به طول 6.5 متر و عرض یک 1.5 متر بافته و نشان ملی نیز دریافت کردند.
در زمان حاضر در این کارگاه ها نخ عبا با همت و هنر زنان روستایی به صورت سنتی و دستی ریسیده می شود که به دلیل سختی زیاد، این کار رونق خود را از دست داده است.
برای بافت عبا نخست پشم‌ها شسته، تمیز و ریسیده شده و به صورت کلاف‌های بزرگ در می‌آید، سپس با دستگاه‌های مخصوص به دوک‌های کوچک تبدیل و این دوک‌ها داخل محفظه‌های فلزی کوچک به نام 'نیز' (ماکو) قرار می گیرد و آنگاه با دستگاه‌هایی شبیه دارهای قالی بافته می شود.
بیشتر کارگاه‌های عبابافی فضای کوچک و سنتی دارند، که در آن زنان مشغول رسیدن نخ و قرار دادن آنها داخل دوک‌ها هستند و مردان نیز پشت دستگاه‌ها کار بافتن را انجام می دهند.
نوع دیگری از کارگاه ها در روستای کردوان وجود دارد که نیمی از دستگاه‌های آن در دل زمین و نیم دیگر روی زمین قرار دارد و پشم‌های ریسیده شده به وسیله طنابی به داخل حیاط کشیده می شود تا از آفتاب زمستانی جا نماند زیرا با پشم خیس نمی توان عبا بافت.
هنرمند عباباف روستای کردوان علیا گفت: در گذشته کارگاه‌های عبابافی ثابت بود و چاله‌ای ایجاد و کارگاه را پیرامون آن قرار می دادند.
عبدالمجید زارعی افزود: به گودی که می کندند 'پاشلی' می گفتند که پای بافنده تا زانو در آن قرار داشت ولی کارگاه‌های امروز قابل جابه جایی و از دستگاه‌های احرام بافی که در خوزستان وجود دارد نمونه برداری شده است.
وی بیان کرد: با همت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر در زمینه تجهیز کارگاه عبابافی به دستگاه‌های پیشرفته، برای نخستین بار موفق به بافت عبایی با عرض 1.5 متر شدیم این درحالی است که هر عبا به طور معمول در عرض 80 تا 85 سانتی متربافته می شود.
زارعی اضافه کرد: پشم‌های مورد نیاز برای بافتن عبا ازشتران استان بوشهر که به دلیل بهره مندی از تغذیه و آب و هوای مساعد مرغوبیت بهتری نسبت به پشم شتران سایر استان‌ها دارند، تهیه می شود.
وی گفت: پشم‌چینی شتران درفروردین و اردیبهشت انجام و پس از آن ریسندگان که بیشتر زنان هستند، ناخالصی‌های پشم را جدا و پس از آن ریسندن آغاز می شود.
این صنعتگر با بیان این که بافت یک عبا با توجه به نوع آن حدود 5 تا 7 روز طول می‌کشد، یادآور شد: سالانه 200 تا 250 عبا در کارگاه بافته می شود که این شمار عبا نیاز به 400 تا 500 کیلوگرم پشم شتر دارد.
زارعی افزود: قیمت هر عبا از 15 تا 25میلیون ریال متغیر است و عبای بوشهر به دلیل استفاده از پشم شتر به صورت خود رنگ و به طور کامل سنتی بافته می شود اما دیگر استان ها از الیاف مصنوعی برای بافت عبا استفاده می کنند.
وی ادامه داد: عبابافی در این منطقه مشکل بازار و فروش ندارد بلکه بیشترین مشکل بافندگان در بخش مواد اولیه و ریسندگی نخ است.
زارعی گفت: نخ ریسی با هنر دست بانوان روستا انجام و کار بسیار سخت و پرزحمتی است که حدود سه ماه زمان می برد، درحالی که بافت عبا 7 تا 10 روز زمان نیاز دارد.
وی اضافه کرد: با توجه به سختی کار ریسندگی و به صرفه نبودن آن از لحاظ مالی بانوان کمتری تمایل به این کاردارند.
این بافنده ادامه داد: در گذشته حدود 40 کارگاه عبابافی در استان بوشهر فعال بود اما به دلیل نبود مواد اولیه و درآمد پایین امروز تنها سه کارگاه در این استان فعال هستند.
وی افزود: با وجود مشتری و سفارش لازم تنها مشکل عبابافان تهیه مواد اولیه است چون این مواد براحتی به دست نمی آید.
زارعی اضافه کرد: پشم‌چینی شتر سالی یک بار و نخ‌ریسی متناسب با آن فصلی انجام می شود.
وی افزود: کارآموزان دوره‌های آموزشی عبابافی را می گذرانند و تا مدتی که مواد اولیه دارند، کار می کنند اما وقتی این مواد تمام می شود، بیکار هستند.
زارعی اظهارداشت: با توجه به اینکه کارریسندگی زمان بر و تبدیل کردن نخ ها به تار و پود هزینه بر است با هدف کاهش مدت نخ ریسی برای فعالیت بیشتر پیشنهاد ایجاد دستگاه‌های نخ ریسی خاص ارائه شده است.
وی یادآور شد: مسئولان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با این استدلال که با استفاده از دستگاه نخ ظریف و با کیفیت تولید نمی شود با این پیشنهاد موافقت نکرده اند.
زارعی بیان کرد: عبای بوشهر سال‌ها بدون تغییر در رنگ قابل استفاده است و بیش از تولید، تقاضا دارد اما مواد اولیه برای تولید آن اندک است.
وی اظهار داشت: عبای شتری بوشهر از بهترین و مرغوبترین بافت و نخ برخورداراست و در داخل و خارج از کشور متقاضی فراوانی دارد.
وی نخ ریسی را مهمترین مشکل این صنعت عنوان می کند و می‌افزاید: نخ‌ریسی مهمترین و طولانی‌ترین مرحله عبابافی به شمار می‌رود و کار بسیار دشواری است زیرا جوانان حاضر به انجام آن نیستند و زنان پیری که اکنون به این کار مشغولند چشمانشان ضعیف و به دلیل درآمد اندک آن ترجیح می دهند در مزرعه ها گوجه‌چینی کنند تا نخ بریسند.
زارعی درباره مراحل بافت عبا گفت: بعد از تهیه پشم آن را می‌ریسند و به‌اصطلاح تاب می‌دهند (تار و پود آن را بصورت دولا تار یک‌لا پود، از هم جدا می‌کنند)، پس از آن مرحله چله‌کشی و گره‌زنی است که روی دار قرار می گیرد و بعد از یک هفته کار می‌توان 6.5 متر عبا، بافت.
وی با بیان اینکه دوک‌ها داخل محفظه‌ای به نام 'فنه' قرار می گیرند گفت: تعداد دوک‌ها 10 تا و دور هر دوک 60 دور نخ پیچیده می‌شود.
زارعی افزود: طول هرعبا بین 160 تا 180 و عرض آن 75 تا 85 سانتی متر است که می توان طول و عرض آن را با استفاده از شانه بزرگتر کرد.
وی بیان کرد: در قدیم عرض هرعبا 75 سانتی متر بود و امروز به 85 سانتی متر (استاندارد) رسیده است.
زارعی با بیان اینکه هر چه نخ عبا ظریف تر باشد کار زیباتر و مشتری‌های بسیاری دارد گفت: بیشترکارهای تولیدی سفارشی است، اما هنرمندان عباباف نیز کارهایی را تولید می کنند که سریع به فروش می‌رسد.
وی گفت: تاکنون علاوه بر عبا پارچه شال، کمربند و حتی در برخی زمان ها سفارش پارچه مانتو را هم داشته و بافته ایم.
زارعی اضافه کرد: به دلیل استقبال کم جوانان از این حرفه بومی و سنتی بیم آن می رود که با گذشت زمان استادکاری برای بافت عبا در استان بوشهر وجود نداشته باشد و این امر باعث فراموشی این هنر سنتی می شود.
وی یادآور شد: امروز به همت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان بوشهر این صنعت با آموزش رایگان دوباره زنده شده است و با حضور در نمایشگاه های کشور مورد استقبال قرار می گیرد.
زارعی، پاشو، دسته، زیر دسته، اوزا، شانه، پنبا زن، نورد و نیز ماکو را از ابزار کار عبابافی عنوان کرد و گفت: در گذشته شانه‌های چوبی توسط استادکارها ساخته می شد، اما به این دلیل که به مرور زمان خراب و می شکست، شانه‌های فلزی جایگزین آن شد.
وی گفت: هنگام بافت عبا پشم باید خشک و در معرض آفتاب باشد زیرا پشم خیس به هم می‌چسبد و کار خراب می شود به همین دلیل بیشتر بافت عبا به دلیل پایین بودن رطوبت در تابستان انجام می شود.
زارعی اضافه کرد: وجود واسطه ها از جمله مشکلات صنعت عبابافی است که در صورت حذف آنها سود بیشتری نصیب بافنده ها و ریسندگان می شود.
این صنعتگر بوشهری برضرورت توسعه و تجهیز کارگاه های عبابافی و برطرف کردن موانع تولید در این بخش برای رونق هرچه بیشتر این هنر صنعت تاکید کرد.
یکی از زنان ریسنده روستای کردوان علیا گفت: با وجود همه سختی و زحمت کار ریسندگی ولی سهم قابل توجهی نصیب ما نمی شود و بیشترین سود به واسطه ها می رسد.
آمنه حسینی افزود: هرچند کار ریسندگی در این منطقه آبا و اجدادی است ولی امروز به دلیل مشکلاتی که این کار دارد کمتر مورد استقبال زنان قرار می گیرد و از تعداد قابل توجهی ریسنده تنها چند زن که بیشتر آنها سالخورده هستند به این کار می پردازند.
وی یادآور شد: زنان روستایی امروز به جای ریسندگی نخ عبا ترجیح می دهند در مزرعه های گوجه فرنگی کارکنند.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر گفت: عبا نوعی دست بافته از پشم شتر است که توسط زنان روستایی کردوان سفلی ریسیده و با همت مردان بافنده کردوان علیا از توابع شهرستان دشتی بافته می شود.
لیلا رحیمی افزود: رشته عبابافی از جمله رشته های بومی و مزیت دار استان بوشهر است که در زمان حاضر در روستای کردوان علیا چهار کارگاه فعال عبابافی وجود دارد که در سال 1395 این کارگاه ها با همت معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری احیا شد.
وی اظهار داشت: در گذشته عباها به طول هفت متر و عرض 70، 80 و 90 سانتی متر بافته می شد ولی با آوردن کارگاه های جدید و تغییر شانه ها برای استفاده بیشتر از پارچه، بافندگان عبا در استان بوشهر توانستند پارچه هایی با عرض 150 سانتی متر وطول 4 تا 5 متر ببافند.
رحیمی بیان کرد: پارچه عبای بوشهر به دلیل کیفیت بالا در بافت و پشم نژاد کم یاب شتر ذبه دشتی از مرغوبیت بالایی برخوردار است و در رنگ های متفاوت سفید، مشکی، حنایی و قهوه ای بافته می شود که پارچه های مشکی و سفید به دلیل کم بودن این نوع پشم از قیمت بالایی برخوردار است.
وی اضافه کرد: در زمان حاضر با به روز کردن تجهیزات و ملزومات بافت عبا امکان ایجاد نقش در پارچه که شامل راه راه ( محرمات) و چهارخونه (پی چازی) ایجاد شد و پارچه عبا از آن حالت سادگی بیرون آمد.
رحیمی بیان کرد: در سال گذشته امکان تولید شال به عرض 30 سانتی متر و طول 150 سانتی متر به صورت راه راه و چهارخونه تولید شد که مورد استقبال قرار گرفت.
وی با اشاره به ثبت ملی عبا و نخ ریسی آن در استان بوشهر گفت: امسال با همت مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و دیگر مسئولان استان پرونده عبا در روستای کردوان بخش کاکی از توابع شهرستان دشتی استان بوشهر در شورای راهبردی ثبت روستای ملی ارائه شد.
رحیمی بیان کرد: با ثبت کردوان به عنوان روستای ملی در این هنر صنعت زمینه معرفی این دست بافته، افزایش عرضه و تقاضا، جذب هرچه بیشتر گردشگران و تعاملات صنایع دستی و گردشگری به عنوان 2حوزه مکمل فراهم می شود.
وی تاکید کرد: با ثبت ملی روستای کردوان به عنوان روستای ملی عبابافی زمینه مناسبی برای اشتغال روستایی، گردشگری و رونق اقتصادی برای مردم این منطقه فراهم می شود.
رحیمی اضافه کرد: امروز علاوه برمردان 10 نفر از زنان درروستاهای 'بحیری' و 'زیزار' از توابع شهرستان دشتی نیز مهارت های لازم بافت عبا را فراگرفته اند.
وی با اشاره به بیمه صنعتگران بخش صنایع دستی اضافه کرد: هر صنعتگر می تواند با دارا بودن کارت تولید انفرادی و یا کارت شناسایی برای بیمه روستایی و عشایری اقدام کند.
رحیمی احداث و تجهیز کارگاه های عبابافی، پرداخت تسهیلات مورد نیاز و فراهم کردن زمینه حضور در نمایشگاه ها را از جمله اقدم های انجام شده برای رونق کار عبابافان در استان بوشهر عنوان کرد.
وی تاکید کرد: به دلیل فعالیت 180 ریسنده زن و چهار بافنده مرد هنر و صنعت عبابافی در کردوان دشتی به عنوان یک رشته اشتغالزا مطرح است و نقشی مهم در رونق اقتصادی این روستا دارد.
6047/6043
کپی شد
