به گزارش ایرنا، سیزده بدر که در تقویم رسمی بنام روز طبیعت نیز نامگذاری شده است از آیین و سنت هایی به شمار می رود که از گذشته های دور برای ایرانیان به یادگار مانده و تداعی کننده نشاط، سرزندگی و آشتی انسان با طبیعت است.
هر چند استان بوشهر دارای تفرجگاههای متنوع، پارک های جنگلی، کوه پایه ها و دشت های مختلف است اما خشکسالی های پیوسته و محدود شدن بارش باران درسالجاری باعث شده طبیعت این استان خشک و بیشتر مردم شهرهای ساحلی سیزده بدر خود را در بوستان ها کنار ساحل سپری کنند.
* سیزده بدر، نخستین جشن تیرگان
روز سیزدهم هر ماه خورشیدی در گاهشمار ایرانی 'تیر روز' نام دارد که از آن ستاره تیشتر، ستاره باران آور می نامند و ایرانیان از روی خجستگی، این روز را برای نخستین جشن تیرگان سال، انتخاب کرده اند.
نام سیزده بدر همواره با گره زدن سبزه و سپردن آن به طبیعت، رها کردن ماهی های قرمز در رودخانه ها و دریا و دیگر مناسک و سنت های خاص این روز گره خورده است. برای حفظ و تکرار این خاطره ها و به یادگار گذاشتن برای نسل های دیگر وظیفه ای سنگین بر عهده همگان قرار دارد تا با پاسداری از این میراث منحصر به فرد، بتوان برای نسل آینده هم سیزده بدرهایی رویایی ساخت.
*نیکویی روز 13بدر
وقتی درباره نیکویی و فرخندگی این روز بیشتر دقت می کنیم منابع معقول و مستند با سوابق تاریخی زیادی را می یابیم.
*تاریخچه سیزده بدر
همانطور که پیشینه جشن نوروز را از زمان جمشید می دانند درباره سیزده بدر هم روایت هست که: '... جمشید، شاه پیشدادی، روز سیزده نوروز (سیزده بدر) را در صحرای سبز و خرم خیمه و خرگاه بر پا می کند و بارعام می دهد و چندین سال متوالی این کار را انجام می دهد که در نتیجه این مراسم در ایران زمین به صورت سنت و آیین درمی آید و ایرانیان از آن پس سیزده بدر را بیرون از خانه در کنار چشمه سارها و دامن طبیعت برگزار می کنند ...'
*شیوه های برگزاری و مراسم سیزده بدر
شیوه های برگزاری سیزده بدر و همچنین مراسم و آداب سیزده بدر بسیار متفاوت و گسترده است.
سیزدهم فروردین بیشتر روز و آغاز نیمسال دوم زراعی و مردمان ایرانی برای نیایش و گرامیداشت این روز، ایزد باران آور و نوید بخش سال نیک به کشتزارها و مزارع خود می رفتند و در زمین تازه روییده، سرسبز و آکنده از انبوه گل و گیاهان صحرایی به شادی، ترانه سرایی و پایکوبی می پرداختند و از گردآوری سبزه های صحرایی و پختن آش و خوراکی های ویژه غافل نمی شدند.
بخشی دیگر از آیین های سیزده بدر را هم باورهایی تشکیل می دهند که به نوعی با تقدیر و سر نوشت در پیوند است.
فال گوش ایستادن، فال گیری (به ویژه فال کوزه)، گره زدن سبزی و گشودن آن، بخت گشایی و نمونه های پرشمار دیگر از مراسم های روز سیزده بدر هستند.
بازی های گروهی، ترانه ها و شادی های دسته جمعی، گردآوری گیاهان صحرایی، خوراک پزی های عمومی، بادبادک پرانی، سوارکاری، نمایش های شاد، آب پاشی و آب بازی بخشی از این آیین هاست که ریشه در باورها و فرهنگ اساطیری دارند.
از جمله شادی کردن و خندیدن به معنی فرو ریختن اندیشه های پلید و تیره، روبوسی نماد آشتی، به آب سپردن سبزه سفره نوروزی نشانه هدیه دادن به ایزد آب (آناهیتا) و گره زدن علف برای شاهد قرار دادن مادر طبیعت در پیوند میان زن و مرد، ایجاد مسابقه های اسب دوانی که یادآور کشمکش ایزد باران و دیو خشکسالی است.
کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهرگفت: مردم شهرهای استان بوشهر نیز همانند دیگر هموطنان به اتفاق خانواده، اقوام و بستگان خود از صبح روز سیزدهم فروردین با دامان طبیعت می‌روند.
مرضیه منصوری زاده درگفت و گو با ایرنا افزود: مردم در 13بدر در یک فضای پر از صمیمت به گشت و گذار می‌پردازند و در مناطقی از استان بازی‌های بومی محلی انجام می دهند.
وی تصریح کرد: غذای مردم بوشهر در روز 13 بدر بیشترباقلی پلو با مرغ و یا ماهی است که در کنار هم صرف می کنند.
منصوری زاده اضافه کرد: در غروب روز 13 بدر بوشهری ها نیز مانند سایر مردم ایران اقدام به سبزه گره زدن به نیت برآورده شدن آروزها تا سال آینده می کنند.
وی با اشاره به شبه جزیره بودن بوشهر گفت: مردم استان بوشهر در شهرهای ساحلی بیشتر به کنار دریا و جزایر کوچک می روند و روز 13 خود را در کنار دریا سپری می کنند.
منصوری زاده افزود: یکی از آیین های رسمی استان بوشهر که در بندر سیراف از توابع شهرستان کنگان در جنوب استان برگزار می شود 'سبزه اندازون' است که مردم سبزه های خود را به دریا می اندازند.
وی یادآور شد: نواختن موسیقی محلی در کنار دریا و برگزاری آئین های شاد از جمله برنامه های آیین سبزه اندازون است که مردم بعد از انداختن سبزه های خود به آب روان به منزل برمی گردند.
6047/ 6045
انتهای پیام هر چند استان بوشهر دارای تفرجگاههای متنوع، پارک های جنگلی، کوه پایه ها و دشت های مختلف است اما خشکسالی های پیوسته و محدود شدن بارش باران درسالجاری باعث شده طبیعت این استان خشک و بیشتر مردم شهرهای ساحلی سیزده بدر خود را در بوستان ها کنار ساحل سپری کنند.
* سیزده بدر، نخستین جشن تیرگان
روز سیزدهم هر ماه خورشیدی در گاهشمار ایرانی 'تیر روز' نام دارد که از آن ستاره تیشتر، ستاره باران آور می نامند و ایرانیان از روی خجستگی، این روز را برای نخستین جشن تیرگان سال، انتخاب کرده اند.
نام سیزده بدر همواره با گره زدن سبزه و سپردن آن به طبیعت، رها کردن ماهی های قرمز در رودخانه ها و دریا و دیگر مناسک و سنت های خاص این روز گره خورده است. برای حفظ و تکرار این خاطره ها و به یادگار گذاشتن برای نسل های دیگر وظیفه ای سنگین بر عهده همگان قرار دارد تا با پاسداری از این میراث منحصر به فرد، بتوان برای نسل آینده هم سیزده بدرهایی رویایی ساخت.
*نیکویی روز 13بدر
وقتی درباره نیکویی و فرخندگی این روز بیشتر دقت می کنیم منابع معقول و مستند با سوابق تاریخی زیادی را می یابیم.
*تاریخچه سیزده بدر
همانطور که پیشینه جشن نوروز را از زمان جمشید می دانند درباره سیزده بدر هم روایت هست که: '... جمشید، شاه پیشدادی، روز سیزده نوروز (سیزده بدر) را در صحرای سبز و خرم خیمه و خرگاه بر پا می کند و بارعام می دهد و چندین سال متوالی این کار را انجام می دهد که در نتیجه این مراسم در ایران زمین به صورت سنت و آیین درمی آید و ایرانیان از آن پس سیزده بدر را بیرون از خانه در کنار چشمه سارها و دامن طبیعت برگزار می کنند ...'
*شیوه های برگزاری و مراسم سیزده بدر
شیوه های برگزاری سیزده بدر و همچنین مراسم و آداب سیزده بدر بسیار متفاوت و گسترده است.
سیزدهم فروردین بیشتر روز و آغاز نیمسال دوم زراعی و مردمان ایرانی برای نیایش و گرامیداشت این روز، ایزد باران آور و نوید بخش سال نیک به کشتزارها و مزارع خود می رفتند و در زمین تازه روییده، سرسبز و آکنده از انبوه گل و گیاهان صحرایی به شادی، ترانه سرایی و پایکوبی می پرداختند و از گردآوری سبزه های صحرایی و پختن آش و خوراکی های ویژه غافل نمی شدند.
بخشی دیگر از آیین های سیزده بدر را هم باورهایی تشکیل می دهند که به نوعی با تقدیر و سر نوشت در پیوند است.
فال گوش ایستادن، فال گیری (به ویژه فال کوزه)، گره زدن سبزی و گشودن آن، بخت گشایی و نمونه های پرشمار دیگر از مراسم های روز سیزده بدر هستند.
بازی های گروهی، ترانه ها و شادی های دسته جمعی، گردآوری گیاهان صحرایی، خوراک پزی های عمومی، بادبادک پرانی، سوارکاری، نمایش های شاد، آب پاشی و آب بازی بخشی از این آیین هاست که ریشه در باورها و فرهنگ اساطیری دارند.
از جمله شادی کردن و خندیدن به معنی فرو ریختن اندیشه های پلید و تیره، روبوسی نماد آشتی، به آب سپردن سبزه سفره نوروزی نشانه هدیه دادن به ایزد آب (آناهیتا) و گره زدن علف برای شاهد قرار دادن مادر طبیعت در پیوند میان زن و مرد، ایجاد مسابقه های اسب دوانی که یادآور کشمکش ایزد باران و دیو خشکسالی است.
کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهرگفت: مردم شهرهای استان بوشهر نیز همانند دیگر هموطنان به اتفاق خانواده، اقوام و بستگان خود از صبح روز سیزدهم فروردین با دامان طبیعت می‌روند.
مرضیه منصوری زاده درگفت و گو با ایرنا افزود: مردم در 13بدر در یک فضای پر از صمیمت به گشت و گذار می‌پردازند و در مناطقی از استان بازی‌های بومی محلی انجام می دهند.
وی تصریح کرد: غذای مردم بوشهر در روز 13 بدر بیشترباقلی پلو با مرغ و یا ماهی است که در کنار هم صرف می کنند.
منصوری زاده اضافه کرد: در غروب روز 13 بدر بوشهری ها نیز مانند سایر مردم ایران اقدام به سبزه گره زدن به نیت برآورده شدن آروزها تا سال آینده می کنند.
وی با اشاره به شبه جزیره بودن بوشهر گفت: مردم استان بوشهر در شهرهای ساحلی بیشتر به کنار دریا و جزایر کوچک می روند و روز 13 خود را در کنار دریا سپری می کنند.
منصوری زاده افزود: یکی از آیین های رسمی استان بوشهر که در بندر سیراف از توابع شهرستان کنگان در جنوب استان برگزار می شود 'سبزه اندازون' است که مردم سبزه های خود را به دریا می اندازند.
وی یادآور شد: نواختن موسیقی محلی در کنار دریا و برگزاری آئین های شاد از جمله برنامه های آیین سبزه اندازون است که مردم بعد از انداختن سبزه های خود به آب روان به منزل برمی گردند.
6047/ 6045
کپی شد
