در ادامه این مطلب آمده است:از سال 2001 اعضای کمیته مشورتی کمیسیون ملی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی یونسکو، عنوان پایتخت جهانی کتاب را به شهری اعطا می نمایند که در راستای تقویت جایگاه کتاب و ترویج کتابخوانی تلاش چشمگیری کرده باشد.
شهر برگزیده عنوان پایتخت جهانی کتاب این فرصت را می یابد تا از 23 آوریل یعنی روز جهانی کتاب تا 22 آوریل سال بعد به اجرای برنامه‌های فرهنگی مرتبط با کتاب بپردازد و از این راه شوق مطالعه و شور کتابخوانی را در مردم ایجاد نماید.
اهداف و تاریخچه پایتخت کتاب ایران:
دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از دو سال پیش با الگوبرداری از طرح جهانی یونسکو تلاش نمود با ارائه طرح 'پایتخت کتاب ایران' زمینه رقابت شهرها و روستاهای سراسر کشور بر گسترش و ترویج فرهنگ کتابخوانی را فراهم نماید.
در این طرح، انتخاب و معرفی پایتخت کتاب صرفا مسابقه‌ای برای تعیین شهری به عنوان پایتخت کتاب نیست بلکه یک پویش اجتماعی - فرهنگی است که با کنار هم قرار دادن بخش‌های دولتی و غیردولتی و ایجاد درک متقابل، امکان هم‌افزایی و جلب ایده‌های نو و منابع، زمینه را برای مشارکت همگانی در افزایش سرانه مطالعه و تشویق اقشار مختلف جامعه به کتابخوانی فراهم می‌کند و اغلب چه انتخاب بشوند و چه نشوند، در ترویج کتابخوانی فعال‌تر می‌شوند.
ضمن اینکه باعث خواهد شد تا هرساله شهر منتخب پایتخت کتاب ایران با آمادگی کامل بعنوان نماینده ایران در سطح بین المللی به رقابت با سایر کشورها برای تصاحب عنوان پایتخت جهانی کتاب بپردازد.
در نخستین دوره انتخاب پایتخت کتاب ایران در سال 93، شصت و چهار شهر با ارائه 390 برنامه و مستندات فعالیت‌های شاخص خود برای کسب عنوان پایتخت کتاب ایران با هم به رقابت پرداختند.
از این میان پنج شهر به مرحله نیمه نهایی طرح راه یافتند و در نهایت بوشهر بعد از اهواز و یزد مقام سوم کشور را کسب نمود. در این دوره شهر بوشهر موفق به دریافت لوح تقدیر وزرای کشور و فرهنگ و ارشاد اسلامی و کمیسیون ملی یونسکو شد.
همچنین در دومین دوره انتخاب پایتخت کتاب ایران در سال 94، نود و نه شهر با ارائه حدود یک هزار و 400 برنامه، طرح و ایده با محوریت ترویج فرهنگ کتابخوانی، در این جشنواره شرکت کردند که پس از ارزیابی هیئت داوران، طرح‌ها و برنامه‌های 15 شهر از جمله بوشهر و خورموج به دور نیمه نهایی راه یافت و در نهایت 5 شهر به مرحله نهایی دریافت عنوان پایتخت کتاب ایران نائل شدند. بوشهر در این دوره پس از شهر نیشابور توانست به عنوان دومین پایتخت کتاب ایران دست یابد.
و بالاخره در سومین دوره انتخاب پایتخت کتاب ایران در دوم اسفندماه سال جاری، صد و دو شهر با چندین طرح و برنامه ترویج کتابخوانی شرکت کردند.
پس از سه جلسه داوری و کارشناسی اولیه پرونده‌ها، هیأت داوران متشکل از کارشناسان و متخصصان حوزه کتابخوانی و نمایندگان دستگاههای مشارکت‌کننده، 20 شهر از جمله بوشهر، برازجان، کنگان و شبانکاره را شایسته راهیابی به مرحله نیمه‌نهایی تشخیص دادند. در نهایت شهر بوشهر موفق شد با ربودن گوی سبقت از 19 شهر دیگر عنوان پایتخت کتاب ایران را به خود اختصاص دهد.
در سومین دوره انتخاب پایتخت کتاب ایران، لوح تقدیر وزرای کشور و فرهنگ و ارشاد اسلامی و لوح تقدیر کمیسیون ملی یونسکو به شهردار و مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی بوشهر اهداء و مبلغ 300 میلیون ریال جایزه نقدی و یکصد میلیون ریال حواله کتاب به این شهر تعلق گرفت.
همچنین در این دوره در انتخاب روستاهای دوستدار کتاب نیز از مجموع یکهزار روستای شرکت کننده در کشور، 118 روستا از استان بوشهر بودند که از این شمار 2 روستای محمد صالحی شهرستان گناوه و درازی شهرستان دشتی در جمع 10 روستای برتر دوستدار کتاب در کشور قرار گرفتند.
به این ترتیب استان بوشهر که طی سال های اخیر بیشتر با عنوان پایتخت انرژی ایران به صدر اخبار می‌آمد، این بار با عنوان پرافتخار «پایتخت کتاب ایران» به صدر خبرها بازگشت.
چرا بوشهر پایتخت کتاب ایران شد؟
بی شک این انتخاب حاصل همکاری، هم افزایی و هماهنگی میان مدیریت شهری و فرهنگی، مشارکت تشکل ها و نهادهای مردمی و غیر دولتی، ارائه برنامه‌های نوآورانه، مشارکت‌جویانه، موثر و منسجم و استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی، صنایع و مراکز ورزشی و فرهنگی و حمایت تمام قد اصحابه رسانه استان می باشد.
همچنین انعقاد بیش 100 تفاهم نامه با دستگاه های دولتی و بخش خصوصی، اجرای موفقیت آمیز 90 درصد برنامه‌های مختلف ترویج کتابخوانی طی دو سال گذشته در بسیاری از شهرها و روستاهای استان، برگزاری کارگاه های آموزشی، ورود کتاب به زندان‌ها، کانون های اصلاح و تربیت، بیمارستان‌ها و مهدهای کودک، راه اندازی 510 باشگاه کتاب در بوشهر و خورموج و در نهایت حضور و مشارکت فعالانه ١٣ شهر از استان شامل بوشهر، خورموج، برازجان، گناوه، دیلم، دیر، کنگان، اهرم، جم، شنبه، کاکی، شبانکاره و وحدتیه در طرح پایتخت کتاب ایران طی سال جاری، دستیابی به این جایگاه را تسهیل نمود.
مشوق های پایتخت کتاب ایران:
مکانیزم‌های تشویقی از نخستین دوره جشنواره پایتخت کتاب ایران آغاز و 2 مورد آن به طور قطعی اجرا شده است. مورد اول اینکه شهرهایی که به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب می‌شوند، از پرداخت حق استانی به منظور برپایی نمایشگاه کتاب در آن استان معاف می‌شوند. همچنین کتاب‌های مولفان و نویسندگان شهرهایی که به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب می‌شوند، به طور جداگانه خریداری می‌شود تا از این طریق به زیرساخت‌های نشر در آن شهر کمک شود.
میزبانی کارگاه های آموزش برنامه ریزی فرهنگی با حضور مدیران کل و کارشناسان سراسر کشور جهت تبادل تجربه‌های خود در حوزه کتابخوانی به منتخب پایتخت کتاب ایران تعلق می گیرد.
در کنار این کارگاه‌ها برای مدیران شهری، خبرنگاران و روزنامه نگاران و فعالان ترویج کتابخوانی آن شهر نیز کارگاه‌های جداگانه برگزار می‌شود. همچنین جشن معرفی شهر منتخب به عنوان پایتخت کتاب ایران برپا خواهد شد که طبق اعلام قبلی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در اواخر اسفندماه این جشن نیز در بوشهر برگزار خواهد شد.
علاوه بر همه موارد فوق پیشتر به هر یک از پانزده نامزد راه یافته به مرحله نیمه نهایی پایتخت کتاب ایران، مبلغ 100 میلیون ریال حواله خرید کتاب اهداء شد.
ضرورت ها و بایسته های حفظ جایگاه پایتخت کتاب ایران:
حال پس از سه سال تلاش پیاپی، انتخاب بوشهر به عنوان پایتخت کتاب ایران یک افتخار و رویداد فرخنده برای این استان است که باید آنرا به فال نیک گرفت. اما با این انتخاب، رسالت و مسئولیت استان بوشهر سنگین تر شده است چراکه هر شهری که عنوان پایتخت کتاب ایران را بدست می آورد باید در مدت 6 ماه شمار زیادی از برنامه های پیش بینی شده دبیرخانه طرح را اجرا کند، در غیر این صورت این عنوان از آن شهر پس گرفته می شود. به عبارتی کار اصلی در این راه بزرگ فرهنگی تازه شروع شده و اجرای برنامه ها نیاز به حمایت و همکاری تمام استان دارد.
این طرح در صورتی می تواند یک اتفاق فرهنگی باشد که منجر به حضور کتاب در بین آحاد مردم جامعه، افزایش سرانه مطالعه و اشاعه فرهنگ کتابخوانی شهروندان شود. در همین راستا دبیرخانه پایتخت کتاب ایران از پنجم اسفندماه در بوشهر فعال شده تا بتواند در مدت دو سال 33 برنامه را اجرا نماید.
بنابراین ضروریست با تعامل و همکاری اعضای دبیرخانه و سایر دستگاه های اجرایی استان بخصوص مشارکت مردم در هر قشری در قبال دریافت این جایگاه ارزشمند، آنچنان که شایسته است، رسالت ترویج کتابخوانی را با جدیت و تلاش بیشتری پیگیری نمایند و در تمام زمینه ها اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بوشهر را حمایت نمایند.
از طرفی مسئولان و دست اندر کاران بخش کتاب استان بوشهر می بایست افزایش و توسعه کتابخانه های عمومی و تخصصی، حمایت از نویسندگان، معرفی کتابها به قشرهای مختلف جامعه، نهادینه شدن فرهنگ کتابخوانی در میان مردم و برگزاری جشن کتاب را در اولویت برنامه های خود قرار دهند.
حوزه چاپ، نشر، توزیع و پخش کتاب، ناشران و پدید آورندگان کتاب در استان بوشهر و بویژه آنانی که اثرهای فاخر و ماندگار از خود بر جای گذاشته اند حمایت شوند. شمار و پیوستگی برگزاری نشست های ادبی، اهل قلم و نقد و بررسی کتاب در جامعه افزایش یابد. تاکید بر رونق کتابفروشی ها، کمک به رفع معضلات و مشکلات مبتلا به آنها و معرفی کتابفروشی های برتر از دیگر راهکارهای پیش رو می باشد.
از سویی دیگر اکنون مسیر رقابت و کسب عنوان پایتخت جهانی کتاب برای بوشهر هموارتر شده است و آنطور که خانم ماحوزی بانوی مسلم فرهنگ استان عنوان داشته، بوشهر در این رقابت جهانی حضوری مصمم و جدی خواهد داشت.
شاخص‌های توسعه در جهان، نزدیکی به بیمارستان، نزدیکی به اولین ایستگاه حمل‌و‌نقل و نزدیکی به اولین کتابخانه است.
شعار فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابداری(ایفلا) در سال ٢٠٢٠ نیز تکثیر کتابخانه‌های موبایلی است. به این معنی که مردم سراسر جهان، بتوانند با استفاده از تلفن همراه، به آرشیو کتابخانه‌های جهان دسترسی پیدا کنند. کاری که می توان در راستای ایجاد کتابخانه‌ها کوچک سیار و پویا برای ترویچ کتابخوانی در کافه‌ها، رستوران‌ها، ایستگاه های اتوبوس، تاکسی تلفنی ها و... انجام داد.
امید است استان بوشهر با بهره گیری از تمام ظرفیت های موجود خود و با حمایت همه جانبه دولت تدبیر و امید که مبدع طرح پایتخت کتاب ایران می باشد، بتواند از این فرصت بوجود آمده نهایت استفاده را برای اشاعه فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در میان جامعه بنماید.
7212/ 6045** خبرنگار : عبدالصمد شهریاری ** انتشار دهنده:اکبر اقبال مجرد
انتهای پیام شهر برگزیده عنوان پایتخت جهانی کتاب این فرصت را می یابد تا از 23 آوریل یعنی روز جهانی کتاب تا 22 آوریل سال بعد به اجرای برنامه‌های فرهنگی مرتبط با کتاب بپردازد و از این راه شوق مطالعه و شور کتابخوانی را در مردم ایجاد نماید.
اهداف و تاریخچه پایتخت کتاب ایران:
دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از دو سال پیش با الگوبرداری از طرح جهانی یونسکو تلاش نمود با ارائه طرح 'پایتخت کتاب ایران' زمینه رقابت شهرها و روستاهای سراسر کشور بر گسترش و ترویج فرهنگ کتابخوانی را فراهم نماید.
در این طرح، انتخاب و معرفی پایتخت کتاب صرفا مسابقه‌ای برای تعیین شهری به عنوان پایتخت کتاب نیست بلکه یک پویش اجتماعی - فرهنگی است که با کنار هم قرار دادن بخش‌های دولتی و غیردولتی و ایجاد درک متقابل، امکان هم‌افزایی و جلب ایده‌های نو و منابع، زمینه را برای مشارکت همگانی در افزایش سرانه مطالعه و تشویق اقشار مختلف جامعه به کتابخوانی فراهم می‌کند و اغلب چه انتخاب بشوند و چه نشوند، در ترویج کتابخوانی فعال‌تر می‌شوند.
ضمن اینکه باعث خواهد شد تا هرساله شهر منتخب پایتخت کتاب ایران با آمادگی کامل بعنوان نماینده ایران در سطح بین المللی به رقابت با سایر کشورها برای تصاحب عنوان پایتخت جهانی کتاب بپردازد.
در نخستین دوره انتخاب پایتخت کتاب ایران در سال 93، شصت و چهار شهر با ارائه 390 برنامه و مستندات فعالیت‌های شاخص خود برای کسب عنوان پایتخت کتاب ایران با هم به رقابت پرداختند.
از این میان پنج شهر به مرحله نیمه نهایی طرح راه یافتند و در نهایت بوشهر بعد از اهواز و یزد مقام سوم کشور را کسب نمود. در این دوره شهر بوشهر موفق به دریافت لوح تقدیر وزرای کشور و فرهنگ و ارشاد اسلامی و کمیسیون ملی یونسکو شد.
همچنین در دومین دوره انتخاب پایتخت کتاب ایران در سال 94، نود و نه شهر با ارائه حدود یک هزار و 400 برنامه، طرح و ایده با محوریت ترویج فرهنگ کتابخوانی، در این جشنواره شرکت کردند که پس از ارزیابی هیئت داوران، طرح‌ها و برنامه‌های 15 شهر از جمله بوشهر و خورموج به دور نیمه نهایی راه یافت و در نهایت 5 شهر به مرحله نهایی دریافت عنوان پایتخت کتاب ایران نائل شدند. بوشهر در این دوره پس از شهر نیشابور توانست به عنوان دومین پایتخت کتاب ایران دست یابد.
و بالاخره در سومین دوره انتخاب پایتخت کتاب ایران در دوم اسفندماه سال جاری، صد و دو شهر با چندین طرح و برنامه ترویج کتابخوانی شرکت کردند.
پس از سه جلسه داوری و کارشناسی اولیه پرونده‌ها، هیأت داوران متشکل از کارشناسان و متخصصان حوزه کتابخوانی و نمایندگان دستگاههای مشارکت‌کننده، 20 شهر از جمله بوشهر، برازجان، کنگان و شبانکاره را شایسته راهیابی به مرحله نیمه‌نهایی تشخیص دادند. در نهایت شهر بوشهر موفق شد با ربودن گوی سبقت از 19 شهر دیگر عنوان پایتخت کتاب ایران را به خود اختصاص دهد.
در سومین دوره انتخاب پایتخت کتاب ایران، لوح تقدیر وزرای کشور و فرهنگ و ارشاد اسلامی و لوح تقدیر کمیسیون ملی یونسکو به شهردار و مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی بوشهر اهداء و مبلغ 300 میلیون ریال جایزه نقدی و یکصد میلیون ریال حواله کتاب به این شهر تعلق گرفت.
همچنین در این دوره در انتخاب روستاهای دوستدار کتاب نیز از مجموع یکهزار روستای شرکت کننده در کشور، 118 روستا از استان بوشهر بودند که از این شمار 2 روستای محمد صالحی شهرستان گناوه و درازی شهرستان دشتی در جمع 10 روستای برتر دوستدار کتاب در کشور قرار گرفتند.
به این ترتیب استان بوشهر که طی سال های اخیر بیشتر با عنوان پایتخت انرژی ایران به صدر اخبار می‌آمد، این بار با عنوان پرافتخار «پایتخت کتاب ایران» به صدر خبرها بازگشت.
چرا بوشهر پایتخت کتاب ایران شد؟
بی شک این انتخاب حاصل همکاری، هم افزایی و هماهنگی میان مدیریت شهری و فرهنگی، مشارکت تشکل ها و نهادهای مردمی و غیر دولتی، ارائه برنامه‌های نوآورانه، مشارکت‌جویانه، موثر و منسجم و استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی، صنایع و مراکز ورزشی و فرهنگی و حمایت تمام قد اصحابه رسانه استان می باشد.
همچنین انعقاد بیش 100 تفاهم نامه با دستگاه های دولتی و بخش خصوصی، اجرای موفقیت آمیز 90 درصد برنامه‌های مختلف ترویج کتابخوانی طی دو سال گذشته در بسیاری از شهرها و روستاهای استان، برگزاری کارگاه های آموزشی، ورود کتاب به زندان‌ها، کانون های اصلاح و تربیت، بیمارستان‌ها و مهدهای کودک، راه اندازی 510 باشگاه کتاب در بوشهر و خورموج و در نهایت حضور و مشارکت فعالانه ١٣ شهر از استان شامل بوشهر، خورموج، برازجان، گناوه، دیلم، دیر، کنگان، اهرم، جم، شنبه، کاکی، شبانکاره و وحدتیه در طرح پایتخت کتاب ایران طی سال جاری، دستیابی به این جایگاه را تسهیل نمود.
مشوق های پایتخت کتاب ایران:
مکانیزم‌های تشویقی از نخستین دوره جشنواره پایتخت کتاب ایران آغاز و 2 مورد آن به طور قطعی اجرا شده است. مورد اول اینکه شهرهایی که به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب می‌شوند، از پرداخت حق استانی به منظور برپایی نمایشگاه کتاب در آن استان معاف می‌شوند. همچنین کتاب‌های مولفان و نویسندگان شهرهایی که به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب می‌شوند، به طور جداگانه خریداری می‌شود تا از این طریق به زیرساخت‌های نشر در آن شهر کمک شود.
میزبانی کارگاه های آموزش برنامه ریزی فرهنگی با حضور مدیران کل و کارشناسان سراسر کشور جهت تبادل تجربه‌های خود در حوزه کتابخوانی به منتخب پایتخت کتاب ایران تعلق می گیرد.
در کنار این کارگاه‌ها برای مدیران شهری، خبرنگاران و روزنامه نگاران و فعالان ترویج کتابخوانی آن شهر نیز کارگاه‌های جداگانه برگزار می‌شود. همچنین جشن معرفی شهر منتخب به عنوان پایتخت کتاب ایران برپا خواهد شد که طبق اعلام قبلی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در اواخر اسفندماه این جشن نیز در بوشهر برگزار خواهد شد.
علاوه بر همه موارد فوق پیشتر به هر یک از پانزده نامزد راه یافته به مرحله نیمه نهایی پایتخت کتاب ایران، مبلغ 100 میلیون ریال حواله خرید کتاب اهداء شد.
ضرورت ها و بایسته های حفظ جایگاه پایتخت کتاب ایران:
حال پس از سه سال تلاش پیاپی، انتخاب بوشهر به عنوان پایتخت کتاب ایران یک افتخار و رویداد فرخنده برای این استان است که باید آنرا به فال نیک گرفت. اما با این انتخاب، رسالت و مسئولیت استان بوشهر سنگین تر شده است چراکه هر شهری که عنوان پایتخت کتاب ایران را بدست می آورد باید در مدت 6 ماه شمار زیادی از برنامه های پیش بینی شده دبیرخانه طرح را اجرا کند، در غیر این صورت این عنوان از آن شهر پس گرفته می شود. به عبارتی کار اصلی در این راه بزرگ فرهنگی تازه شروع شده و اجرای برنامه ها نیاز به حمایت و همکاری تمام استان دارد.
این طرح در صورتی می تواند یک اتفاق فرهنگی باشد که منجر به حضور کتاب در بین آحاد مردم جامعه، افزایش سرانه مطالعه و اشاعه فرهنگ کتابخوانی شهروندان شود. در همین راستا دبیرخانه پایتخت کتاب ایران از پنجم اسفندماه در بوشهر فعال شده تا بتواند در مدت دو سال 33 برنامه را اجرا نماید.
بنابراین ضروریست با تعامل و همکاری اعضای دبیرخانه و سایر دستگاه های اجرایی استان بخصوص مشارکت مردم در هر قشری در قبال دریافت این جایگاه ارزشمند، آنچنان که شایسته است، رسالت ترویج کتابخوانی را با جدیت و تلاش بیشتری پیگیری نمایند و در تمام زمینه ها اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بوشهر را حمایت نمایند.
از طرفی مسئولان و دست اندر کاران بخش کتاب استان بوشهر می بایست افزایش و توسعه کتابخانه های عمومی و تخصصی، حمایت از نویسندگان، معرفی کتابها به قشرهای مختلف جامعه، نهادینه شدن فرهنگ کتابخوانی در میان مردم و برگزاری جشن کتاب را در اولویت برنامه های خود قرار دهند.
حوزه چاپ، نشر، توزیع و پخش کتاب، ناشران و پدید آورندگان کتاب در استان بوشهر و بویژه آنانی که اثرهای فاخر و ماندگار از خود بر جای گذاشته اند حمایت شوند. شمار و پیوستگی برگزاری نشست های ادبی، اهل قلم و نقد و بررسی کتاب در جامعه افزایش یابد. تاکید بر رونق کتابفروشی ها، کمک به رفع معضلات و مشکلات مبتلا به آنها و معرفی کتابفروشی های برتر از دیگر راهکارهای پیش رو می باشد.
از سویی دیگر اکنون مسیر رقابت و کسب عنوان پایتخت جهانی کتاب برای بوشهر هموارتر شده است و آنطور که خانم ماحوزی بانوی مسلم فرهنگ استان عنوان داشته، بوشهر در این رقابت جهانی حضوری مصمم و جدی خواهد داشت.
شاخص‌های توسعه در جهان، نزدیکی به بیمارستان، نزدیکی به اولین ایستگاه حمل‌و‌نقل و نزدیکی به اولین کتابخانه است.
شعار فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابداری(ایفلا) در سال ٢٠٢٠ نیز تکثیر کتابخانه‌های موبایلی است. به این معنی که مردم سراسر جهان، بتوانند با استفاده از تلفن همراه، به آرشیو کتابخانه‌های جهان دسترسی پیدا کنند. کاری که می توان در راستای ایجاد کتابخانه‌ها کوچک سیار و پویا برای ترویچ کتابخوانی در کافه‌ها، رستوران‌ها، ایستگاه های اتوبوس، تاکسی تلفنی ها و... انجام داد.
امید است استان بوشهر با بهره گیری از تمام ظرفیت های موجود خود و با حمایت همه جانبه دولت تدبیر و امید که مبدع طرح پایتخت کتاب ایران می باشد، بتواند از این فرصت بوجود آمده نهایت استفاده را برای اشاعه فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در میان جامعه بنماید.
7212/ 6045** خبرنگار : عبدالصمد شهریاری ** انتشار دهنده:اکبر اقبال مجرد
کپی شد
