بر خلاف گذشته که رویکردهای اقتصادی تمرکز بیشتری بر اقتصاد کلان و بنگاه‌های بزرگ داشته‌اند امروز کسب و کار کوچک و خرد، احساس مسئولیت نسبت به افزایش قابلیت رقابت این واحدها، بهبود ارتباطات شبکه‌ای، تأکید بر حمایت‌های غیرمستقیم، ترکیب رقابت و همکاری به منظور تقویت یادگیری و نوآوری، ارتقای سطح همکاری واحدهای کوچک و بزرگ و تقویت مثلث همکاری «خوشه‌ها»، «دولت» و «دانشگاه» مورد تاکید و توجه بیشتری قرار می‌گیرد طوریکه توسعه خوشه‌های صنعتی نقش محوری و بارزی در سیاست‌های اقتصادی و صنعتی بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه ایفا می‌کند.
بیش از یک دهه است که توسعه صنعتی مبتنی بر خوشه‌ها، به عنوان استراتژی نوین مورد توجه برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران کشورهای صنعتی و در حال توسعه قرار گرفته است، سازمان‌های بین‌المللی همچون UNIDO نیز طرح‌های متعددی را از طریق توسعه خوشه‌های صنعتی در کشورهای مختلف اجرا و حمایت کرده‌اند.
در سال‌های اخیر، بحث توجه به صنایع کوچک و متوسط و توسعه خوشه‌های صنعتی در داخل کشور نیز مورد توجه قرار گرفته است، اما به نظر می‌رسد در سطح سیاست‌گذاری و پیاده‌سازی الگوی توسعه خوشه‌ای، کشور همچنان نیازمند حرکت‌های بنیادی و پایه‌ای است.
خوشه صنعتی به مجموعه‌ای از واحدهای کسب و کار (Enterprises) اطلاق می‌شود که در یک منطقه جغرافیایی و یک گرایش صنعتی متمرکز شده و با همکاری و تکمیل فعالیت‌های یکدیگر، به تولید و عرضه تعدادی کالا و خدمات می‌پردازند و از چالش‌ها و فرصت‌های مشترک برخوردارند.
خوشه‌ها تعداد زیادی واحدهای اقتصادی خرد، کوچک و متوسط را دربر می‌گیرند که از نظر جغرافیایی، این واحدها می‌توانند در سطح روستا، شهر و یا شهرستان پراکنده باشند و مشخصه آنها؛ تمرکز جغرافیایی، همکاری در تکمیل فعالیت‌های یکدیگر، تولیدات و خدمات مشترک و چالش‌ها و فرصت‌های مشترک است.
خوشه‌های صنعتی می‌توانند موتور محرکه اقتصاد ملی و منطقه‌ای باشند، زیرا در نتیجه توسعه خوشه‌ها، بنگاه‌های دورن خوشه با بازدهی بیشتر و استفاده تخصصی‌تر از امکانات و اولویت‌های موجود کار می‌کنند و بازه زمانی واکنش آنها نسبت به بازار بسیار کمتر از حالتی خواهد بود که به صورت انفرادی کار می‌کنند همچنین بنگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی مرتبط به سطح جدید و بالاتری از توان نوآوری می‌رسند.
امر توسعه بنگاه‌های بخش خصوصی در قالب توسعه خوشه‌ای، به دلیل افزایش همکاری و انجام فعالیت‌های مشارکتی، دارای بازدهی بیشتری است و هزینه مداخله دولت در سطح هر یک از واحدها بسیار زیاد و راندمان آن بسیار پایین است به علاوه در صورت موفقیت فرآیند توسعه یک خوشه، این فرآیند الگوی مناسبی برای تسری و تعمیم به سایر مناطق و خوشه‌ها خواهد بود.
اهمیت تشکیل خوشه صنعتی فرآوری آبزیان بوشهر
استان بوشهر با دارا بودن موقعیت و مزیت‌های ژئواستراتژیک درکشور، منطقه و مرز دریایی طولانی با دریا به‌عنوان یک منبع استراتژیک در صنعت شیلات است برهمین اساس باید علاوه‌بر توسعه کارآفرینی به منظور بهره‌مندی از فرصت‌های موجود همزمان در جست‌وجوی مزیت رقابتی برای بهره‌برداری از آن در آینده بود.
عامل توسعه خوشه صنعتی فرآوری آبزیان بوشهر گفت: توسعه صنایع بدون طراحی استراتژی مناسب امکان‌پذیر نیست و یکی از مهمترین استراتژی‌های توسعه صنایع کوچک و متوسط ایجاد خوشه‌های صنعتی است.
مهدی محمدی افزود:خوشه‌های صنعتی یکی از الگوهای نوین توسعه است که مورد توجه پژوهشگران توسعه اقتصادی قرار گرفته و طرح امکان‌سنجی خوشه صنعتی فرآوری آبزیان بوشهر نیز در سال‌های ۹۲- ۹۳ مطرح شد.
وی بیان کرد: مزیت تمرکز مکانی بیش از ۳۰۰ واحد پرورش، تکثیر، عمل‌آوری، فرآوری و خدماتی با تولیدات متنوع آبزیان، سرمایه قابل ملاحظه بخش خصوصی، مناسب بودن بازار فروش در سطح بین‌المللی با توسعه خوشه‌ای، اشتغال بالا و پایدار در این حوزه، معاونت صنایع کوچک شرکت شهرکهای استان بوشهر را مجاب به انجام مطالعه توسعه خوشه‌ای برای این صنعت کرد.
این کارشناس ادامه داد: از این رو این خوشه صنعتی فرآوری آبزیان به عنوان دومین خوشه پس از خرما دارای قابلیت رشد و توسعه مد نظر شرکت شهرکهای صنعتی استان قرار گرفت و در این ارتباط مطالعه توسعه خوشه‌ای بهمن ۹۵ با انعقاد قرارداد مابین سازمان صنایع کوچک و شرکت شهرکهای صنعتی استان بوشهر و دانشگاه خلیج فارس فعالیت تیم توسعه خوشه به صورت رسمی آغاز شد.
وی یادآور شد: براساس فرآیند توسعه خوشه‌ای در چهار ماه نخست مطالعه شناختی تدوین و در مرداد ۹۶برنامه عمل خوشه برای سال اول در کمیته راهبری به تصویب رسید.
عامل توسعه خوشه صنعتی فرآوری آبزیان بوشهر گفت: با توجه به تحلیل SWOT در بخش پرورش آبزیان به ضعف در مدیریت ایمن و پایدار در پرورش میگو و بالا بودن هزینه بهای تمام شده و در بخش فرآوری به وجود تعرفه‌های بالای تجاری و افزایش هزینه‌های صادراتی می‌توان اشاره کرد.
محمدی ادامه داد: برای رسیدن به هدف‌های چشم‌انداز ۲۰ ساله در سال ۱۴۰۴ بخش شیلات و آبزی‌پروری به دلیل شکل‌گیری و ایجاد بنگاه‌های کسب و کار در بخش‌های مختلف زنجیره تولید اعم از تولید، فرآوری، آبزی‌پروری تا صادرات، می‌تواند به‌عنوان یک بخش استراتژیک و سودآور و یکی از مزیت‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در استان بوشهر مورد توجه قرار گیرد.
محمدی گفت: وجود مزارع پرورش میگو و ماهی، بازار مستعدی را در زمینه آبزی‌پروری در این استان فراهم کرده‌است و با توجه به ظرفیت‌های اشتغال، درآمدزایی و ارزآوری این صنعت در صورت برداشته شدن موانع پیش‌رو و توسعه آن می‌تواند حرکتی در راستای شکوفایی اقتصاد ملی باشد.
مشکلات صنعت آبزیان در بوشهر
عامل توسعه خوشه صنعتی فرآوری آبزیان بوشهر گفت: نبود زیرساخت‌های لازم در برخی از سایت‌های پرورش میگو، تسهیلات و بازاریابی مناسب، تعرفه‌های بالای صادرات میگو، سخت‌گیری در تامین برخی ملزومات میگو، نیاز به تهیه دستورالعمل بهداشتی از سوی سازمان دامپزشکی و خالی بودن سبد غذایی خانوارها از میگوی پرورشی از جمله مشکلات و موانع این صنعت به‌شمار می‌رود.
وی اضافه کرد: ایجاد زمینه کسب و کار دانش بنیان در سطح ملی و منطقه‌ای برای صنعت شیلات استان از سوی دستگاه‌های دولتی، بخش خصوصی و دیگر افراد متعهد در سطح خوشه از اهداف خوشه صنعتی فرآوری آبزیان است.
محمدی اظهار داشت: تلاش می‌شود با اجرای خوشه صنعتی فرآوری آبزیان افزایش ۱۰ درصدی ارزش و حجم سالانه تولید صنایع شیلات و اشتغال سالانه در حوزه آبزیان محقق شود.
وی توسعه فناوری‌ها و روش‌های آبزی‌پروری برای بهبود تولید و محافظت از محیط زیست و افزایش تنوع تولیدات صنعتی را از دیگر هدف‌های خوشه صنعتی آبزی‌پروری و راه‌های ایجاد صنایع جدید و خدماتی عنوان کرد.
عامل توسعه خوشه صنعتی فرآوری آبزیان بوشهر گفت: رسیدن به هدف‌های محلی، انجام تحقیقات وکمک به زنجیره ارزش خوشه صنعتی آبزیان سازگار با محیط زیست در سطح استانی، ملی و بین‌المللی، هماهنگی در ارائه کمک جامع خدمات و تحقیقات دولتی، ایجاد فرایند صدور مجوز کارآمد و شفاف برای آبزی‌پروری، سرعت بخشیدن به اجرای روش‌های نوین تولید در صورت لزوم با پیاده سازی طرح‌های آزمایشی و نمایشی آبزی‌پروری از جمله هدف‌های خوشه فرآوری آبزیان است.
محمدی گفت: تلاش می‌شود از راه خوشه صنعتی فرآوری آبزیان به تولید و توسعه محصولات متکی بر دانایی مرتبط با ظرفیت‌ها و قابلیت‌های موجود در منطقه و قابل عرضه به بازار، رونق اقتصاد محلی مبتنی بر فناوری‌های صنایع آبزیان و ادغام توسعه آبزی‌پروری با مدیریت منابع انسانی بر ذخایر حفاظت شده آبزیان رسید.
وی ادامه داد: مدیریت محیطی به منظور بهره‌مند شدن مردم و کاهش تاثیرنامطلوب آبزی‌پروری برگونه‌های حفاظت شده از راه طراحی صحیح و استفاده از تکنولوژی‌های متناسب با آن، ارائه خدمات مالی، بازاریابی و تجاری به صنعت آبزی پروری، ارائه برنامه‌های توسعه، آموزش و برنامه‌های آموزشی برای اطمینان از صنعت رقابت پذیر و ایمن، ارائه سیستم اطلاع رسانی جامع برای روان سازی در دستیابی به هدف‌های آبزی‌پروی از دیگر برنامه‌هایی است که تلاش می‌شود با اجرای آنها به هدف رسید.
عامل توسعه خوشه صنعتی فرآوری آبزیان بوشهر اظهار داشت: خوشه صنعتی فرآوری آبزیان بوشهر دارای ۴۲ واحد فرآوری ماهی و میگو است که به تولید، انجماد، بسته بندی ماهی و میگو مشغول هستند.
محمدی گفت: واحدهای کنسروی نیز در گذشته بسیار فعال بودند اما به دلیل کاهش منابع اولیه به تدریج از تعداد آنها کاسته شد.
وی ادامه داد: در زمان حاضر برای تامین غذای میگوی پرورشی سه واحد خوراک میگو در استان بوشهر راه‌اندازی شده است که برای ۲۷۵ طرح تامین غذا می‌کنند و ۱۰ کارگاه تکثیر نیز مسئولیت تامین بچه میگو برای استخرهای پرورشی را برعهده دارند.
ماموریت و رسالت خوشه صنعتی فرآوری آبزیان
عامل توسعه خوشه صنعتی فرآوری آبزیان بوشهر گفت: همکاری با ذینفعان و نهادهای پشتیبان برای تنظیم ساز و کارهای مربوط درایجاد فرصت‌های اقتصادی پایدار در صنایع شیلات که به لحاظ سازگاری با قوانین و محیط زیست قابل اجرا باشند.
محمدی افزود: راه‌اندازی خوشه صنعتی فراوری آبزیان به عنوان ماموریت مکمل و بخشی جدایی ناپذیر از تلاش دولت برای بازگرداندن و حفظ ذخایر شیلاتی و صید پایدار با هدف افزایش منافع ساحلی استان بوشهر انجام می‌شود.
وی یادآور شد: به‌منظور تحقق این ماموریت و حفظ ذخایر طبیعی توسعه‌آبزی پروری در استان بوشهر می‌توان سهم بزرگی را در اقتصاد محلی، ملی و منطقه ای ایجاد کند و با ارائه اشتغال در یک صنعت جدید و متنوع و ایجاد فرصت‌های تجاری که با توسعه فناوری‌های آبزی پروری و تدوین دستورالعمل‌های ملی و بین المللی برای توسعه این صنعت به‌منظور حفظ محیط زیست سالم منجر می‌شود.
محمدی گفت: هدف از استقرار سیستم آی کیو اف در واحدهای فرآوری خوشه به منظور بهینه سازی مصرف انرژی و ارتقای کیفیت محصولات اجرا شده‌است.
وی بیان کرد: در چرخه تولید مواد غذایی، فرآوری، عرضه و مصرف محصولات غذایی همیشه ضایعات وجود داشته است ولی بخش بزرگ آن به نوع فرآوری محصول بویژه انجماد محصول، نگهداری و عرضه محصولات وابسته است.
محمدی اضافه کرد: محدودیت زمان مصرف محصولات فاسدشدنی چالشی است که با استفاده از روش‌های انجماد سریع برطرف می‌شود و آنگاه امکان تولید به هر میزان، عرضه چهار فصل و ماندگاری بیشتر محصول ارمغانی است که انجماد سریع (آی کیو اف) به همراه خواهد آورد.
وی اضافه کرد: این شیوه انجماد شناخته شده ترین روش برای نگهداری مواد غذایی فسادپذیری مانند ماهی و میگو وآخرین فناوری روزانجماد است.
محمدی گفت: در این شیوه انجماد کمترین تغییرات و کاهش در مواد مغذی محصولات وجود دارد زیرا آب موجود در بافت ماده غذایی در این روش به سرعت منجمد شده و از تشکیل بلورهای درشت که به سلول‌های بافتی محصول آسیب‌های جدی وارد می‌کند ممانعت به‌عمل می‌آید و بافت ماده غذایی در انجماد سالم مانده و زمان رفع انجماد خروج آب یا پدیده تراوش عصاره و زایل شدن ویتامین‌ها واملاح محلول درآب در حد ناچیز است.
وی ادامه داد: استفاده از این روش پرشماری برای تولید کنندگان در بردارد و از سوی دیگر با افزایش سود واحدی تولیدی، رقابت و تحرک برای صادرات را برای واحدهای تولیدی فراهم می‌سازد.
محمدی گفت: با توجه به اینکه استان بوشهر در حوزه فرآوری و عمل‌آوری محصولات شیلات جزو تولید کنندگان و صادرکنندگان است با این روش می‌تواند ضمن بالابردن کیفیت محصول و قدرت صادراتی واحدها به منظور ورود به بازارهای جدید گام‌های مثبتی بردارد.
وی ادامه داد: تیم توسعه خوشه با اطلاع‌رسانی به اعضا و استعلام هزینه این دستگاه از شرکت‌های داخلی و خارجی، نام‌نویسی و معرفی اعضای متقاضی به سازمان‌های مربوطه برای گرفتن یارانه حمایتی تلاش کرد تا راه را برای استفاده واحدهای ذینفع خوشه از این سیستم هموار کند.
عامل توسعه خوشه فرآوری آبزیان بوشهر گفت: در زمان حاضر این دستگاه از سوی ۲ واحد ذینفع خوشه نصب شده است که این امر نقطه عطفی در مسیر صادرات محصولات عنوان کرد زیرا با این روش بازارهای جدیدی به روی صادرکننگان باز می‌شود.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان بوشهر گفت: امسال یکی از هفت محور مورد توجه وزارت صنعت، معدن و تجارت برای ایجاد رونق تولید "تولید و تعمیق ساخت داخل" است که برای رسیدن به این هدف اجرا و پیاده سازی ۴۰ پروژه توسعه خوشه‌ای در کشور در دستور کار قرار گرفته است.
مهدی صفوی افزود: خوشه‌های صنعتی با اقناع ذینفعان خوشه برای حرکت به سمت یک چشم‌انداز مورد توافق از راه ترویج و تقویت فعالیت‌های جمعی و تشکیل شبکه‌های همکاری دربین ذینفعان مختلف خوشه است.
وی ادامه داد: به‌منظور نهادینه شدن فرهنگ همکاری و تقویت سرمایه اجتماعی لازم است پروژه توسعه خوشه در مدت سه سال به اجرا درآید البته بسته به نوع خوشه، شرایط اجتماعی حاکم، میزان پیشرفت فعالیت‌های پروژه این مدت می‌تواند به چهار یا پنج سال افزایش یابد.
نقش شرکت شهرکهای صنعتی در پروژه توسعه خوشه صنعتی آبزیان
صفوی افزود: سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران و به تبع آن شرکت شهرکهای صنعتی استان متولی اجرای پروژه‌های خوشه‌ای در کشور است که وظیفه انعقاد قرارداد باعامل توسعه و تامین بخشی از هزینه برنامه‌های توسعه خوشه‌ای به عنوان یکی از دستگاه‌ها پشتیبان را دارد.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان بوشهر گفت: تاکنون پنج خوشه صنعتی خرما، آبزیان، گلیم و گبه، شناورسازی و قطعات بتنی شناسایی و اولویت بندی شده است.
وی ادامه داد: مطالعات امکان سنجی اولویت‌های اول ودوم خوشه‌های صنعتی به ترتیب خرما و آبزیان به پایان رسیده و خوشه خرما توسعه یافته و به پایان رسیده و پروزه توسعه خوشه آبزیان سال سوم خود را سپری می‌کند.
صفوی گفت: خوشه صنعتی فرآوری آبزیان به عنوان دومین پرژه از سال ۹۶ آغاز و پس از پایان مطالعه شناختی هم اکنون در مرحله پیاده‌سازی برنامه‌های سال سوم پروژه است که بخوبی در دست اجراست.
صفوی افزود: همه واحدهای زیرمجموعه خوشه صنعتی فرآوری آبزیان واحدهای عمل‌آوری و فرآوری آبزیان، مزارع تکثیر آبزیان تشکل‌های ارائه کننده خدمات کسب و کار، تامین کنندگان مواد اولیه، خریداران، صادرکنندگان، واسطه‌ها، نهادهاو دستگاه‌های دولتی پشتیبان و همه اشخاص حقیقی و حقوقی که در فعالیت خوشه نقش دارند است.
استقرار سیستم دفع پساب در واحدهای صنعتی خوشه صنعتی فرآوری آبزیان بوشهر
صفوی گفت: یکی از هدف‌های مهم و اصلی در قانون تاسیس شرکت‌ها و کارخانه‌های صنعتی در ایران حفظ محیط زیست و جلوگیری از آلودگی آن تعیین شده است و به موجب این قانون کارخانه‌های صنعتی باید نظارت و دقت مضاعفی در زمینه جلوگیری از تخریب محیط زیست به هر نحو به‌عمل آورند و در غیر این صورت با برخوردهای جدی و شدیدی از سوی سازمان محیط زیست روبرو می‌شوند.
وی ادامه داد: صنعت فرآوری آبزیان به‌عنوان یک صنعت آب‌بر روزانه پساب بسیار زیادی تولید می‌کند و مشکلات زیست محیطی فراوانی برای این صنعت به وجود می‌آورد این موضوع به یکی از بحران‌های اصلی این صنعت در استان بوشهر تبدیل شده است.
وی گفت: برهمین اساس تیم توسعه خوشه به نمایندگی از استانداری، محیط زیست و ذینفعان اصلی مسئول هماهنگی این موضوع شدند و با شناسایی تامین کننده و اجرای تفاهم نامه و معرفی و نظارت بر اجرا این مهم را با هزینه ذینفعان خوشه جلو بردند.
وی گفت: دستیابی به واحدهای صنعتی سازگار با محیط زیست و استفاده از برند محصول سبز به منظور افزایش توان صادراتی و بهره‌وری تولید برای رسیدن به هدف‌های خوشه از جمله دستاوردهای مهم این برنامه است.
تصویب طرح‌های فناوری پیشرفته در حوزه شیلات
صفوی اضافه کرد: در اجرای سند برنامه عمل و مرتبط با هدف‌ها و چشم‌انداز خوشه تعدادی طرح با نهادهای مختلف با اعتبار بیش از ۲۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات ملی و عمرانی مصوب شد.
وی گفت: در این حوزه شماری طرح با پیگیری از طرف دفتر آموزش و پژوهش و آینده نگری با حمایت مالی استانداری بوشهر و شیلات و جهاد کشاورزی عملیاتی شد.
صفوی افزود: طرح تولید روغن امگا از ریزجلبک‌های دریایی با اعتبار ۲۳۰ میلیارد ریال و طرح کشاروزی تلفیقی درزمین‌های شور منطقه برای استفاده از پساب‌های میگو با ۲۰۰ میلیارد ریال و طرح استخراج مواد با ارزش افزوده از جلبک با اعتبار ۱۵۰ میلیون ریال تصویب و ابلاغ شده است.
۸۰ درصد میگوی پرورشی بوشهر صادر می‌شود
مدیرکل شیلات استان بوشهر گفت: میگو منبع مهم غذایی برای موجودات دریایی است و هماهنند سایر خوراک‌های دریایی میگو سرشار از کلسیم، ید، پروتئین است و نقشی مهم در زنجیره غذایی دارد.
عباسعلی زنده‌بودی افزود: میگو دارای فواید فراوانی شامل ضد فشار خون بودن، سرشار از سلنیوم (خاصیت آنتی اکسیدانی) ضد آلزایمر، ضد کم خونی و منبع پروتئین و کلسترل خوب است.
وی ادامه داد: در کشور چهار استان در جنوب شامل بوشهر، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خوزستان و استان گلستان در شمال کشور به کار پرورش میگو مشغولند.
زنده‌بودی گفت: امسال پنج هزار و ۵۰۰ هکتار از زمین‌های ساحلی استان بوشهر در قالب ۱۰ سایت پرورش میگو در مناطق مختلف ساحلی استان بوشهر به این صنعیت اختصاص یافته و برای ذخیره سازی بچه میگو در استخرهای پرورشی ساحلی استان بوشهر ۲ میلیارد قطعه بچه میگو از ۱۴ مرکز تکثیر و پرورش آبزیان تولید می‌شود.
وی بیان کرد: سال گذشته ۲۳ هزار تن میگو در استخرهای پرورشی تولید شد و امسال پیش‌بینی می شود بتوانند ۲۶ هزار تن میگو پرورشی تولید کنند.
زنده‌بودی گفت: از۲۳ هزار تن میگوی پرورشی تولید شده در استخرهای پرورشی استان بوشهربیش از ۸۰ درصد آن به میزان ۱۹ هزار تن به کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی صادر شده است.
وی ادامه داد: استان بوشهر به سبب داشتن طولانی ترین ساحل با خلیج فارس از ظرفیت بالایی در امر پرورش آبزیان برخوردار است و هر سال بر استخرهای پرورش آبزیان از جمله میگو افزوده می‌شود.
زنده‌بودی گفت: تهیه نهاده‌های پرورشی از جمله غذا و بچه میگو امسال با افزایش قیمت مواجه است که این مهم سبب بروز مشکلاتی برای پرورش دهندگان شده‌است.
خوشه‌های کسب وکار و کنسرسیوم‌های صادراتی نیاز حوزه صادرات و توسعه بازار کشور است
معاون سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران گفت: خوشه‌های کسب وکار به عنوان یکی از مدل‌های توسعه‌ای سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی است که در این ارتباط تاکنون ۴۶۰ خوشه در کشور شناسایی شده است.
علی اصغر مصاحب افزود: استقرار این مدل توسعه‌ای علاوه براشتغال‌زایی منجر به توسعه بازار، انتقال تکنولوژی، رفع گلوگاه‌ها و نقاط فشار برای صنایع و کسب‌وکارهای مختلف دریک خوشه و در منطقه جغرافیایی خاص می‌شود.
وی اضافه کرد: خوشه‌های کسب و کار و کنسرسیوم‌های صادراتی نیاز امروز حوزه صادرات و توسعه بازار کشور است.
وی تاکید کرد: در سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی بجد دنبال حمایت از شرکت‌های مدیریت صادراتی و کنسرسیوم‌های مدیریت صادرات هستیم و حمایت‌هایی در زمینه حضور در نمایشگاه‌ها و تورهای صنعتی از آنها انجام می‌گیرد.
معاون سازمان صنایع کوچک وشهرک‌های صنعتی ایران اظهارداشت: استان بوشهر در زمان حاضر براساس ظرفیت‌هایی که داشته و نقشه اولیه که برای خوشه‌های کسب و کار در آن طراحی شده پنج خوشه دارد.
وی اضافه کرد: خوشه خرما از جمله این خوشه‌هاست که ۲ سال پیش خاتمه یافته و در زمان حاضر خوشه آبزیان در این استان سال دوم خود را طی می‌کند و با پایش سال دوم سال سوم این پروژه آغاز می‌شود.
مصاحب ادامه داد: براساس گزارش ارائه شده نقاط ضعف و فشار خوشه آبزیان استان بوشهر شناسایی و تلاش شده در حوزه توانمندسازی تورهای صنعتی، انتقال تکنولوژی و بازدیدهای صورت گرفته در پایان، این خوشه تحویل شبکه فراگیر شود.
وی ادامه داد: تا امروز از محل تبصره ۱۸ بیش از ۵۰۰ میلیون تومان برای استان بوشهر در نظر گرفته شده که در۲بخش توسعه خوشه کسب و کار و کلینیک‌های مشاوره‌ای این مهم صورت گرفته و بزودی تخصیص بعدی پرداخت می‌شود.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار بوشهر گفت: در این استان پنج خوشه صنعتی در بخش‌های مختلف با هدف توسعه زیرساخت‌ها و حمایت از فعالان بخش‌های تولیدی و صادراتی تدوین شده که تاکنون خوشه‌های صنعتی آبزیان و خرما عملیاتی شده است.
سعید زرین‌فر افزود: اجرای خوشه‌های خرما و آبزیان در بوشهر زمینه رونق تولید، توسعه سرمایه‌گذاری، اشتغال و صادرات ر در استان بوشهر را فراهم کرده است.
وی بیان کرد: با توجه به موقعیت جغرافیایی استان بوشهر، مهمترین زمینه توسعه کارآفرینی و ایجاد اشتغال در صنعت شیلات و طرح‌های آبزی‌پروری است.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار بوشهر گفت: با اجرای خوشه صنعتی آبزیان فرصت‌های شغلی جدید و کارآفرینی در عرصه شیلات، توجه به جنبه‌های اقتصادی کسب وکار در آبزی‌پروری و حمایت‌های قانونی از فعالان این حوزه مورد توجه قرار دارد.
