پس از 22 سال بحث و گفت وگو در قالب 52 نشست گروه کاری سرانجام یکشنبه در پنجمین نشست سران کشورهای حاشیه دریای خزر، کنوانسیون حقوقی این دریا امضا شد تا این پهنه آبی با ماهیت منحصر بفردش به دریای صلح و دوستی تبدیل شود.
به گزارش جماران؛ کارشناسان روس معتقدند که کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر که در اجلاس سران پنج کشور ساحلی در آکتائو امضا شد، امنیت این پهنه آبی را تقویت می کند.
«استانیسلاو تاراسوف» کارشناس شرق شناس روس امروز به رادیو روسی «وستی.اف.ام» گفت: موضوع های اصلی کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر، منابع این دریا، طرح های انرژی و حضور نظامی در این پهنه آبی است و کشورهای ساحلی توانستند به توافق مهمی درباره آنها دست یابند.
وی با بیان اینکه آمریکا بازنده اصلی موضوع امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر است، افزود: واشنگتن سعی کرد از راه های مختلف به دریای خزر نفوذ کند و می خواست از توافقنامه با قزاقستان برای استفاده از بندر آکتائو برای انتقال نیروی نظامی و تجهیزات و ادوات نظامی به افغانستان استفاده کند.
کارشناس روس یادآورشد: نورسلطان نظربایف رئیس جمهوری قزاقستان بدش نمی آمد که آمریکا حضور نظامی در کشورش داشته باشد و در صورت تحقق این مساله، تاسیسات نظامی ایالات متحده در کشورش مستقر می شد و ممکن بود حتی ناوهای آمریکایی در این پهنه آبی استقرار یابند.
وی ادامه داد: با روی کار آمدن ترامپ وضعیت فرق کرد و روابط آمریکا با روسیه و ایران متشنج شد، در نتیجه کنوانسیون رژیم حقوقی خزر، امکان حضور ناوهای آمریکایی در دریای خزر بطور کامل از بین برد.
تاراسوف گفت: روسیه اختلاف نظرهای خود درباره منابع انرژی و احداث خطوط لوله گاز از ترکمنستان را کنار گذاشت چرا که ادعای وجود ذخایر نفت و گاز عظیم در خزر، درست نبود و بیش از اندازه واقعی به این موضوع پرداخته شده بود.
وی افزود: جمهوری آذربایجان هم که اعلام کرده بود قصد دارد منابع انرژی موجود در این دریا را به اروپا صادر کند، در واقع بلوف زده بود چرا که سال ها برای یافتن منابع جدید نفت و گاز در خزر و پر کردن خطوط لوله زمان نیاز است.
**میخییف: کنوانسیون رژیم حقوقی خزر امنیت این پهنه آبی را تقویت می کند
سرگئی میخییف رئیس انستیتو دریای خزر روسیه افزود: کنوانسیون رژیم حقوقی خزر که در آن امکان استقرار پایگاه های نظامی خارجی در خزر رد شده است، سبب تقویت امنیت منطقه می شود.
وی در همین حال در گفت وگو با خبرگزاری ریانووستی یادآورشد که این کنوانسیون عدم ایجاد پایگاه های خارجی در کشورهای ساحلی خزر را بطور 100 درصد تضمین نمی کند.
میخییف افزود: در کنوانسیون رژیم حقوقی خزر نکاتی وجود دارد که می تواند به دلخواه تعبیر کرد به عنوان مثال در کنوانسیون نوشته شده که کشورهای خزر مخالف ایجاد پایگاه های نظامی برای استفاده علیه یکدیگر یا تجاوز به یکی از پنج کشور ساحلی هستند.
وی ادامه داد: از این جمله در صورت دلخواه می توان چنین برداشت کرد که به عنوان مثال پایگاه نظامی خارجی علیه هیچ یک از کشورهای ساحلی خزر هدف گیری نشده است.
**سوزدالتسف: امضای کنوانسیون خزر امر مهمی در عرصه حقوق بین المللی است
آندره سوزدالتسف معاون دانشکده سیاست های جهانی آموزشگاه عالی اقتصاد روسیه، امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر را امر مهمی در حقوق بین المللی خواند.
وی با انقلاب واقعی خواندن امضای کنوانسیون خزر تصریح کرد: بدون شک کشورهای این پهنه آبی با تن دادن به گذشت هایی شرایط برای امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر را تامین کردند.
کارشناس روس مدعی شد که برای روسیه به عنوان یک ابرقدرت که مسائل امنیتی برای آن در اولویت قرار دارد امضای کنوانسیون به معنای صرفه جویی در صرف هزینه ها و امکانات خواهد بود.
وی ادامه داد: دریای خزر برای کشورهای خارج از این منطقه بسته اعلام شده و آمریکا و ناتو نمی توانند در آن پایگاه نظامی احداث کنند و این امر به ما اجازه می دهد هزینه های کمتری را برای تامین امنیت مرزهای جنوبی خود بپردازیم.
پس از 22 سال بحث و گفت وگو در قالب 52 نشست گروه کاری سرانجام یکشنبه در پنجمین نشست سران کشورهای حاشیه دریای خزر، کنوانسیون حقوقی این دریا امضا شد تا این پهنه آبی با ماهیت منحصر بفردش به دریای صلح و دوستی تبدیل شود.
می توان گفت امضای کنوانسیون رژیم حقوقی گام مهمی بود که برداشته شد و به مذاکرات 21 ساله در این خصوص خاتمه داد.
امضای این کنوانسیون بی شک پایان همه مذاکرات و اقدامات در خزر نیست و در واقع نقطه عطف و آغازین برای اجرای تفاهمات، نظارت بر اجرا و همچنین شروع مذاکرات برای امضای موافقت نامه های جدید و ضروری به حساب می آید.
چرا که در این کنوانسیون تحدید حدود بستر و زیر بستر و همچنین تعیین خطوط مبدا و شیوه های آن صورت نگرفته است و به موافقت نامه های جداگانه در آینده موکول شده است که مقامات پنج کشور امیدوارند در آینده نزدیک این مسائل نیز حل و فصل شود.
کلیدی ترین نکته این کنوانسیون را می توان، انحصار حضور و دریانوردی هرگونه شناور صرفا با پرچم یکی از کشورهای ساحلی و همچنین ممنوعیت حضور و عبور نیروهای نظامی بیگانه و غیر ساحلی دانست که ایران و روسیه به آن توجه خاص داشتند.