صادقی: برنامه جامع برای مبارزه با فساد در زمان خاتمی شروع شد/ اشخاصی هستند که نام اصلاح‌طلب را یدک می‌کشند اما خودشان آلودگی‌هایی دارند

به گزارش جماران؛ مبارزه با فساد موضوعی است که این روزها بیش از پیش مطرح می‌شود. موضوعی که به زعم بسیاری از فعالان اقتصادی و نمایندگان مجلس در حال حاضر به عنوان یک مطالبه عمومی مطرح است اما آنچه از جامعه برداشت می‌شود این است که کار از حرف گذشته و باید به حیطه عمل در این باره وارد شد. بحثی که به نظر می‌آید یکی از راه‌های اصلاح‌طلبان برای بازگشت به بدنه اجتماعی‌شان باشد.

محمود صادقی نماینده تهران که از همان چند ماه اول حضور در مجلس فراکسیونی با عنوان شفافیت و سلامت اداری را پایه‌ریزی کرد، می‌گوید که اگر کسی اصلاح‌طلب است باید به جهت رویکرد و عمل اصلاح‌طلبانه‌ به این نام خوانده شود. او معتقد است افرادی که معنا و هویت اصلاح‌طلبی را درک و حفظ کردند عملا یکی از دغدغه‌هایی که دارند مبارزه با فساد است و فعالیت‌هایی که بعضا در قالب ngo ها انجام می‌شود یکی از راه‌هایی است که می‌تواند در این زمینه نقش‌آفرین باشد.

متن گفت و گو با محمود صادقی را در زیر می‌خوانید؛

*آقای صادقی، با توجه به اینکه شما ریاست فراکسیون محمود شفاف‌سازی و سالم‌سازی اقتصادی و انضباط مالی مجلس را به عهده دارید، به نظر شما اقداماتی که برای مبارزه با فساد به صورت جدی انجام شده به چه زمانی باز می‌گردد و اصلاح‌طلبان چقدر در مقابله با فساد موثر بوده‌اند؟

تا آنجا که من برنامه مبارزه با فساد را مطالعه کرده‌ام، این موضوع به طور جدی از دولت آقای خاتمی اقدامات اولیه آغاز شده است؛ یعنی برنامه جامع برای شفافیت و مبارزه با فساد در اوایل دهه هشتاد و حتی اگر عقب‌تر برویم در 78 و 79 آغاز شده بود. از جمله سند خیلی جامعی که در آن برنامه‌هایی مانند کنوانسیون پیوستن مبارزه با فساد و تدوین برخی از قوانین و اقدامات مربوط با پولشویی از آن زمان شروع شده است. منتها بعد که دولت تغییر کرد این مسائل با وقفه روبرو شد.

*یعنی در دولت احمدی‌نژاد این روند متوقف شد؟

بعضی از اقداماتی هم که در دولت آقای احمدی‌نژاد انجام شد در واقع اجرای نیم‌بند آن برنامه‌هایی است که در دولت آقای خاتمی طراحی شده بود.

تصویب قانون مبارزه با پولشویی، تصویب قانون ارتقاء نظام اداری و مبارزه با فساد و یا قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مباحث اولیه در آن زمان مطرح شده بود و نهایتا هم بعد از چندبار رفت و برگشت نهایتا در مجمع تشخیص تصویب شد.

*با وجود قوانینی که از آنها یاد می‌کنید اما در بستر جامعه آنچه که از مبارزه با فساد دیده می‌شود چشمگیر نیست...

موضوعی که وجود دارد این است که این قوانین اکثرا روی کاغذ مانده و اجرا نشده است. به همین دلیل ما در این دوره مجلس این فراکسیون را تاسیس کردیم تا بتوانیم در عرصه مبارزه با فساد تاثیرگذار باشیم.

البته این فراکسیون بنای درگیری سیاسی ندارد؛ یعنی یک فراکسیون تخصصی و غیرسیاسی است که شامل همه جناح‌ها در مجلس می‌شود. اولویت آن را هم در نشست‌هایی که با دوستان داشتیم بر همین بحث شفافیت قرار دادیم. آن چیزی که ما دنبال کردیم تغییرات گفتمان شفافیت و مبارزه با فساد بود که به نظر من،  در این زمینه موفق بوده‌ایم. حداقل این است که توانسته‌ایم کاری کنیم که بحث شفافیت و مبارزه با فساد به عنوان یک مطالبه فراگیر مطرح و برخی از تابوها در این زمینه شکسته شود. آنچه را هم که در ادامه پیگیر اجرایی شدن آن هستیم مطالبه اجرای تکالیف دستگاه‌های مختلف برای قوانینی است که درباره آنها مصوبه قانونی وجود دارد. در حال حاضر برخی به دنبال ایجاد راه‌حل‌های جدید در این زمینه هستند در حالی که اگر همین قوانین موجود به درستی اجرا شوند، بسیاری از مشکلات به وجود نمی‌آیند. تکالیفی که در این دو قانون یاد شده برای انتشار اطلاعات دستگاه‌های دولتی وجود دارد و سامانه‌های دولت الکترونیک که به صورت شفاف این سامانه‌ها در حوزه‌های مختلف مالیاتی، گمرکی و ... وجود دارند و در واقع پیوست کردن اینها به سامانه ملی اطلاعات مواردی است که در قوانین پیش‌بینی شده اما اجرا نمی‌شود. یا همین موضوع که در این یکی دو ساله بیشتر مطرح شده حمایت از افشاگری و فساد در قانون ارتقاء سلامت نظام اداری ماده 17 مطرح شده است. به هر حال برنامه ما تلاش برای اجرای این قوانین است و اگر خلاءهایی هم وجود داشته باشد، تلاشم می‌کنیم تا رفع شوند.

*فراکسیون شفاف سازی در حیطه و حوزه مجلس تا به حال چه‌کارهایی انجام داده است؟

در خود مجلس یکی از اولویت‌هایی که در این مدت به آن رسیده‌ایم، کار روی خود شفافیت مجلس است و این کار را شروع کرده‌ایم. دو هفته قبل من نامه‌ای به آقای لاریجانی رییس مجلس نوشتم و از ایشان حسابرسی مالی مجلس را مطالبه کردم که معمولا به وقت انجام اما منتشر نمی‌شود. آقای تاجگردون رییس کمیسیون برنامه و بودجه به این نامه پاسخ داده است. ما برنامه جامعی را با همکاری مرکز پژوهش‌ها شامل 9 راهبرد و 122 اقدام در قالب مجلس طراحی کرده‌ایم. قرار است با همراهی و همفکری روسای کمیسیون‌ها و رییس مجلس نحوه اجرای آن بررسی و آغاز شود که در راس آن هم بحث شفافیت نظام پارلمانی است.

*پاسخ آقای تاجگردون رییس کمیسیون برنامه و بودجه به نامه ارسالی شما چه بود؟

سوال من در نامه ارسالی درباره گزارش حسابرسی مجلس برای سال 95 بود که در این مدت هنوز به دست نمایندگان نرسیده است. در پاسخ نامه جواب دادند که در خردادماه این گزارش را آماده کرده‌ایم و یک نسخه از آن گزارش حسابرسی را (البته گزارش اجمالی) به پاسخ پیوست شده بود. قاعدتا این گزارش را هیات‌رییسه باید در صحن علنی مجلس منتشر و در اختیار نمایندگان قرار دهد که این اتفاق هنوز رخ نداده است.

*به نظر شما اصلاح‌طلبان چقدر تا به حال توانسته‌اند در مبارزه با فساد موثر باشند؟

جوهره اصلاح‌طلبی باید حساسیت و فسادستیزی باشد. به نظرم برنامه‌های جامعی که اصلاح‌طلبان در دولت‌های اصلاحات برای مبارزه با فساد ارائه کردند، نشانگر همین موضوع است.

به عنوان نمونه در مجلس ششم یکی از کارهای فاسد نشدنی و بسیار تاثیرگذار موثری که آن مجلس انجام داده و هنوز هم آثار آن باقی است، تصویب قانون برگزاری مناقصات دولتی است. اجرای این قانون به نوعی از فساد پیشگیری می‌کند.

البته من اصرار دارم اصلاح‌طلبی را از کسانی که موسوم به اصلاح‌طلب هستند، جدا کنم. اشخاصی هستند که نام اصلاح‌طلب را به یدک می‌کشند اما خودشان آلودگی‌هایی دارند. اگر کسی اصلاح‌طلب است باید به جهت رویکرد و عمل اصلاح‌طلبانه‌ به این نام خوانده شود. به هر ترتیب فکر می‌کنم افرادی که معنا و هویت اصلاح‌طلبی را درک و حفظ کردند عملا یکی از دغدغه‌هایی که دارند مبارزه با فساد است و فعالیت‌هایی که بعضا در قالب ngo ها انجام می‌دهند یکی از راه‌هایی است که می‌تواند در این زمینه نقش‌آفرین باشد. در عین حال انتظار می‌رود که در هر جا، هر اصلاح‌طلبی هر مسئولیتی، در هر دستگاهی دارد سرلوحه خود در آن سیستم را مبارزه با فساد قرار دهد، این انتظاری است که وجود دارد.

در حال حاضر مبارزه با فساد به شکل یک مطالبه عمومی تبدیل شده است به گونه‌ای که اگر بخواهیم خوشبینانه به موضوع نگاه کنیم یکی همین است که فساد در گذشته اتفاق می‌افتاد اما رسانه‌ای نمی‌شد و از طریق رسانه‌ها به افکارعمومی کشیده نمی‌شد و بعد از مدتی رسانه‌ای می‌شد که دوره آن گذشته بود. اما در حال حاضر علاوه بر مترصد اتکای به این مفا‌سد وجه مثبتی هم که دارد این است که وضعیت شفاف می‌شود. بعضا مسئولانی مانند آقای شریعتمداری وزیر صنعت معدن می‌آیند و به صراحت عذرخواهی می‌کنند و این‌ها را می‌توان گفت که تاثیر می‌گذارند.

*برخی یکی از راه‌های مبارزه با فساد و ایجاد اعتماد مجدد بین افکارعمومی از طریق اصلاح‌طلبان را در انتشار فهرست اموال و دارایی‌های آنها می‌دانند. به نظر شما این راهکار می‌تواند تاثیرگذار باشد؟

من بیشتر به اصلاحات «اصلاح- فرایندی» معتقد هستم تا فردی  و موردی؛ البته آن هم خوب است و می‌تواند مفید باشد اما باید در اصلاح ساختار آینده تاثیرگذار باشد.

قانونی در مجلس نهم به نام «قانون نحوه بررسی دارایی کارگزاران نظام» بود که قوه‌قضاییه آن را انجام نداد. از این حیث ما باید به دید اصلاح ‌فرایند به موضوع نگاه و تاکید کنیم. باید همت خود را برای اعتلای همین قوانینی که گفتم گذاشت. هفته گذشته در کارگروه شفافیت ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی حضور داشتم و در آنجا هم گفتم که دولت دستگاه‌ها را به اجرای همین قوانینی که وجود دارد وادار کند. در مجلس هم ما این مطالبه را مطرح خواهیم کرد.

به نظر من برای مبارزه با فساد و ریشه‌کن کردن آن باید به دنبال اصلاحات ساختاری بود. در حوزه مبارزه با فساد ما مشکلات بسیار مهمی داریم که از جمله آن وابستگی بانک مرکزی به دولت است، می‌توان اصلاح‌ ساختاری در این باره داشت و بر روی استقلال بانک مرکزی کار کرد. افزایش اهرم‌های نظارتی و ... باید در دستور باشد. در زمینه فردی هم افراد باید خود مراقب باشند تا خودشان آلوده نشوند و خودسازی کنند. ما هم در قالب شفافیت نظام پارلمانی به صورت داوطلبانه پیشنهاد می‌کنیم که نمایندگان بیایند فعالیت خود را در حوزه‌های مختلف شفاف، اعلام کنند.