منطقه حفاظت شده خاییز با مساحتی بیش از 33 هزار هکتار در سال 1377 به عنوان منطقه حفاظت شده ثبت شد. این منطقه در فاصله 15 کیلومتری بهبهان است و در حوزه جغرافیایی استان های خوزستان و کهگیلویه و بویر احمد قرار دارد.
به گزارش جماران؛ پرونده ویلاسازی منطقه حفاظت شده خاییز بهبهان در استان خوزستان با شکایت شبکه انجمن های محیط زیست استان، روی میز دادگاه قرار گرفت.
ساخت و سازهای غیرمجاز و اجرای طرح های توسعه ای بدون مجوز، از جمله چالش هایی است که خوزستان سال هاست با آن درگیر است. بحران های زیست محیطی کنونی این استان در واقع اثرات و تبعات این طرح های مخربی است که در یکی دو دهه گذشته اجرا شده و اکنون به صورت آلودگی هوا، آب و خاک خود را نشان می دهد و مردم این استان را در تنگنا قرار می دهد.
اما به گفته هژیر کیانی عضو هیات مدیره شبکه انجمن های زیست محیطی خوزستان، این نخستین بار است که این شبکه پرونده قضایی علیه مخربان محیط زیست تشکیل می دهد.
این پرونده که با پیگیری فعالان محیط زیست بهبهان تشکیل شده درباره اجرای طرح گردشگری و ویلاسازی بدون مجوز در منطقه حفاظت شده خائیز در این شهرستان است.
منطقه حفاظت شده خاییز با مساحتی بیش از 33 هزار هکتار در سال 1377 به عنوان منطقه حفاظت شده ثبت شد. این منطقه در فاصله 15 کیلومتری بهبهان است و در حوزه جغرافیایی استان های خوزستان و کهگیلویه و بویر احمد قرار دارد.
عضو شورای عالی شبکه انجمن های مردم نهاد خوزستان علت طرح شکایت را آغاز دوباره ساخت و سازهای بدون مجوز در منطقه حفاظت شده خائیز عنوان کرد.
عبدالصاحب عبودی توضیح داد: کمیته حقوقی شبکه انجمن های زیست محیطی استان نسبت به تغییر کاربری بیش از 30 هکتار از منطقه حفاظت شده خاییز برای ساخت ویلا و مجتمع تفریحی اعتراض کرده و در این رابطه شکوائیه ای را تنظیم و به دادگاه تحویل داده است.
وی افزود: طرح گردشگری در منطقه حفاظت شده با هدف ساخت 140 واحد ویلا از دو سال پیش مطرح شد اما عملیات ساخت و ساز از اواخر پارسال آغاز شد که با اعتراض فعالان محیط زیست، از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویر احمد متوقف شده بود.
عبودی اضافه کرد: حدود یک هفته پیش مطلع شدیم که ساخت و سازها دوباره از سرگیری شده و سرمایه گذار طرح به ویژه در روزهای تعطیل در منطقه فعالیت هایی انجام می دهد.
مدیرعامل جمعیت فعالان محیط زیست بهبهان، تغییر کاربری و فروش زمین های مناطق حفاظت شده را بر اساس قانون ممنوع دانست و تاکید کرد: خواسته فعالان محیط زیست بهبهان، حفظ منطقه حفاظت شده خاییز و توقف ویلاسازی و تخریب ها در این منطقه است.
وی اظهار داشت: زمین هایی که برای اجرای این طرح واگذار شده اند، اراضی روستای تنگه تکاب هستند که اکنون متروکه شده است.
عبودی با اشاره به ارزش این زیستگاه گفت: این منطقه با قدمت چند هزار ساله دارای چندین چشمه طبیعی و تنها چشمه های مومیایی (عرق کوه) در جنوب ایران است، همچنین گونه های کل و بز در این محل زندگی می کنند که در صورت ساخت ویلا و مجتمع تفریحی، آرامش این محیط از بین می رود و زیستگاه به کلی تخریب می شود.
وی تصریح کرد: مسئولان محلی این طرح را یک طرح اشتغالزایی و برای پیشرفت شهرستان تلقی می کنند این در حالیست که این توسعه ناپایدار است و محیط زیست و حیات وحش این محیط طبیعی باارزش را از بین می برد.
*مدیریت دوگانه
«تنگ تکاب» نام روستایی در منطقه حفاظت شده خائیز است. در سمت شمال تنگه ارتفاعات کوه بدیل قرار دارد و در سمت جنوب آن ارتفاعات خائیز گسترده شده است. رودخانه مارون از یک کیلومتری غرب روستا عبور می کند.
طرح گردشگری منطقه «تنگ تکاب بهبهان» یکی از 30 منطقه نمونه گردشگری در خوزستان است که قرار است با سرمایه گذاری 100 میلیارد تومانی بخش خصوصی اجرا شود. ساخت اقامتگاه ها، باغ های سنتی، دریاچه موزیکال، ورزش های صخره نوردی، پیست های دوچرخه سواری، برج دیدبانی و کمپ های دانشجویی و دانش آموزی از جمله ویژگی هایی است که در طرح اولیه آن عنوان شده است.
این طرح اما با وجود قرار گرفتن در یکی از مهمترین مناطق حفاظت شده استان بدون داشتن مجوز زیست محیطی به تصویب رسیده است.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست بهبهان در این باره گفت: اگر چه بخشی از منطقه حفاظت شده خاییز در خوزستان قرار دارد اما مدیریت آن منطبق بر تقسیمات کشوری نیست و زیرنظر اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویر احمد و شهرستان دهدشت است، بنابراین هر گونه عملیات و تصمیم گیری در این منطقه حفاظت شده مربوط به آن استان است.
فرخ شیرالی با بیان اینکه اداره کل محیط زیست کهگیلویه با ویلاسازی در این منطقه مخالفت کرده افزود: صدور هر گونه مجوز در مناطق چهارگانه جزو اختیارات ادارات کل نیست و سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه تصمیم گیری می کند که در مورد این طرح تا کنون مجوزی صادر نشده است.
*ویلاسازی غیرقانونی است
حدود یک ماه پیش، در پی اعتراض فعالان محیط زیست بهبهان، نسبت به طرح توسعه گردشگری و ایجاد کمپینگ و اردوگاه در «منطقه حفاظت شده خائیز»، اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویر احمد، هر گونه ساخت و ساز در این منطقه را غیرقانونی اعلام کرده و فعالیت مجدد در این منطقه را تکذیب کرده بود.
در حالی که فعالان محیط زیست از فعالیت بیل مکانیکی در این منطقه حفاظت شده گزارش می دهند، رئیس اداره حفاظت محیط زیست دهدشت اما آغاز دوباره ساخت و ساز در منطقه حفاظت شده خائیز را رد کرد و گفت: محیط بان های این اداره روزانه منطقه را بازدید کرده و از هر گونه فعالیت اجرایی در آن ممانعت می کنند.
روح اله عزیزی توضیح داد: یک سرمایه گذار بیش از دو سال است که در پی گرفتن مجوز طرح گردشگری و ویلاسازی در منطقه حفاظت شده خائیز بوده که هنوز هیچگونه مجوزی برای این طرح صادر نشده است.
وی گفت: سرمایه گذار در اسفند پارسال قصد داشت عملیات اجرایی را آغاز کند که به دلیل نداشتن مجوز از فعالیت او در منطقه جلوگیری کردیم.
عزیزی افزود: طرح اولیه ساخت بیش از 100 واحد ویلا و مجتمعی با سالن های جشن و تئاتر بود که سازمان حفاظت محیط زیست با آن مخالفت کرده است، این سرمایه گذار سپس طرح جدیدی را با عنوان طرح گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) در این منطقه حفاظت شده ارائه کرده که با کاهش مساحت ساختمان ها یک مجتمع رفاهی و تفریحی جایگزین شده، این طرح هم اکنون در سازمان محیط زیست در حال بررسی است و هنوز با آن موافقت نشده است.
وی با بیان اینکه واگذاری زمین های مناطق حفاظت شده طبق قانون ممنوع است، اظهار داشت: البته با رعایت ضوابط و اعمال محدودیت هایی می توان کاربری را تغییر داد، در این مورد کاربری زمین ها کشاورزی است که سرمایه گذار مدعی است آنها را خریداری کرده و سند شخصی دارد.
عزیزی تاکید کرد: تصمیم گیری نهایی درباره صدور مجوز با سازمان حفاظت محیط زیست است اما در زمینه ویژگی های منطقه و حیات وحش از اداره کل کهگیلویه اظهارنظر می کند.
وی با اشاره به ویژگی ها و اهمیت منطقه حفاظت شده خائیز گفت: بر اساس آخرین سرشماری، این منطقه بیش از یک هزار راس کل و بز دارد که به دلیل وجود دریاچه سد مارون و چشمه ها تمرکز آن در تنگ تکاب است، همچنین وجود چند غار طبیعی، گونه هایی چون پلنگ و کاراکال و پرندگان با ارزشی مانند جغد شاخدار و جغد ماهیخوار به اهمیت این منطقه افزوده است.
*تکرار هورالعظیم
بر اساس قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، مناطق چهارگانه تحت مدیریت و همچنین تالاب های متعلق به دولت در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست است اما این سازمان حق واگذاری آنها را ندارد. استفاده و سیاحت در این مناطق نیز مستلزم اخذ مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست است. با این حال اما در مواردی خلاف این قانون رفتار شده است.
از نمونه های بارز آن در خوزستان، واگذاری بیش از هشت هزار هکتار از اراضی تالاب هورالعظیم به وزارت نفت در سال 87 بوده که تخریب های بسیار در این تالاب برجا گذاشته و آن را به یکی از کانون های بحرانی ریزگرد در استان تبدیل کرده است.
آیا سرزمین کل و بزهای خائیز از ویلاسازی در امان می ماند؟
