در حال حاضر مترو ۱۱۰۰ میلیارد تومان بودجه دارد، با این عدد ۱۰ الی ۲۰ سال دیگر هم مترو تمام نمی‌شود. فقط برای اتمام خط هفت نیاز به ۱۱۰۰ میلیارد تومان داریم. سوال این است که بقیه این هزینه باید از کجا بیاید؟
به گزارش جماران؛ محمد علیخانی (عضو شورای شهر و رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترافیک شورای شهر تهران) با تاکید بر اینکه برنامه توسعه مترو از سقفِ تعیین شده؛ عقب است، گفت: طبق برنامه دوم توسعه شهرداری تهران باید در تهران تا امروز ۴۱۰ کیلومتر خط مترو و شبکه ریلی داشته باشیم اما این میزان امروز فقط به ۲۱۸ کیلومتر می‌رسد. از سوی دیگر نیاز به ریل پایانه و پارکنیگ در مترو ضروری است.
وی ادامه داد: بسیاری از خطوط مترو پارکینگ و پایانه ندارند و مجبور هستند قطار را داخل خط و تونل پارک کنند. ما نیاز به ۳۲۰ کیلومتر برای پایانه و پارکینگ داریم که از این تعداد فقط ۸۰ کیلومتر آن ساخته شده است. این ارقام نشان می‌دهد به شدت در این زمینه عقب هستیم.
برای خط ۸ و ۹ مترو هنوز هیچ کاری نشده
عضو شورای شهر تهران با اشاره به اظهارات مدیریت شهری قبلی در توسعه مترو افزود: جالب است که مدیریت قبلی شهر تهران ادعا کرده بود ما ۳۰۰ کیلومتر از مترو را به اتمام رسانده‌ایم اما براساس آخرین آماری که به دست ما رسیده نیمی از کار باقیمانده و ۲۱۸ کیلومتر ساخته شده است. بازهم تاکید می‌کنم که از برنامه عقب هستیم. برای خط ۸ و ۹ مترو هنوز هیچ کاری صورت نگرفته است. قرار است خط ۱۰ هم به صورت تراموا مورد بهره‌برداری قرار بگیرد که هنوز مطالعاتش در حال انجام است.
در زمان تحریم هزینه‌های مترو افزایش می‌یابد
رئیس کمیسیون حمل و نقل ترافیک شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال که مترو چقدر می‌تواند تحت تاثیر تحریم‌ها قرار بگیرد و کار عقب بیفتد، گفت: مترو آنقدرها هم ربطی به تحریم‌ها ندارد. درست است که به علت تحریم‌ها باید سریع برخی وسایل مترو را خریداری کنیم و بی‌تردید تحریم‌ها تغییراتی را در مترو ایجاد خواهد کرد اما نه اینقدر که کار متوقف شود. تجربه گذشته ثابت کرده که در زمان تحریم اصولا هزینه‌های مترو افزایش می‌یابد و گرنه تهیه اقلام مورد نیاز برای ساخت مترو مانند اقلام هواپیما سخت و دشوار نیست.
احتمال سوءاستفاده چینی‌ها
وی ادامه داد: واگن‌ها را از طریق چینی‌ها وارد می‌کنیم هر چند شاید چینی‌ها از شرایط ایران سوءاستفاده کرده و قیمت‌ها را بالا ببرند. اما تحریم‌ها چه قطعی شوند یا نشوند باید سریعتر کار را تمام کرد چراکه از برنامه به شدت عقب هستیم. باید تلاش‌ها را بیشتر کرده و متکی به بودجه مصوب مترو در شورای شهر نباشیم. باید خودمان برای توسعه مترو پول ساخته و درآمد ایجاد کنیم.
علیخانی با بیان اینکه یکی از روش‌های درآمدزایی برای توسعه مترو، ایجاد مجتمع‌های ایستگاهی است، به جلسه‌ای که اخیرا در این خصوص برگزار شده اشاره کرد و گفت: اخیرا جلسه‌ای برای هماهنگی میان معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، معاونت مالی و اقتصادی شهرداری تهران، شرکت مجتمع‌های ایستگاهی و اعضای کمیسیون‌های مختلف شورای شهر تهران برگزار شد.
وی ادامه داد: در این جلسه آقای هاشمی (رئیس شورای شهر تهران) به دنبال ایجاد فهم مشترکی برای بهره‌برداری و استفاده از امکانات ایستگاهی در راستای توسعه خطوط مترو بود. خوشبختانه به نظر می‌رسد این فهم مشترک ایجاد شده و در این جلسه هم قرار شد براساس یک زمان‌بندی از امکانات مجتمع‌های ایستگاهی به علاوه فاینانس و خطوط اعتباری که دولت تعیین کرده، هر چه سریعتر برای توسعه مترو اقدام کنیم.
علیخانی با بیان اینکه این شرکت از زمان ریاست هاشمی در مترو ایجاد شده بود و روشی برای تامین بخشی از منابع مالی مترو محسوب می‌شد، افزود: در گذشته مجتمع‌های ایستگاهی برای مترو پول می‌ساختند، یعنی شهرداری مالیات و عوارض را برای ساخت مجتمع‌های ایستگاهی از مالک و مترو اخذ نکرده و مترو می‌توانست سهم خود را از مجتمع ایستگاهی فروخته یا اجاره دهد و آن را به عنوان منبعی برای توسعه استفاده کنند. مثلا اگر در یک مجتمع ایستگاهی ۲۰۰ مغازه ساخته می‌شد ۱۰۰ مغازه به مالک و ۱۰۰ مغازه توسط مترو فروخته شده و هزینه‌های خط و ایستگاه از این طریق تامین می‌شد. اما در این هشت ماه هیچ اقدام به خصوصی با این روش انجام نشده است.
وی در پاسخ به این سوال که چرا در این مدت این روش نادیده گرفته شده، گفت: یکی از علت‌ها این بود که شرکت مجتمع‌های ایستگاهی در سال‌های اخیر از مترو منفک شده و زیرمجموعه معاونت مالی و اقتصادی شهرداری قرار گرفته بود. در نتیجه درآمدی که قرار بود خرج مترو شود را صرف مواردی همچون حقوق کرده بودند.
با این بودجه ۱۰ الی ۲۰ سال دیگر هم مترو تمام نمی‌شود
علیخانی با بیان اینکه از ۲۵۶ ایستگاه در تهران فقط ۱۰۳ ایستگاه آن ساخته شده و بقیه می‌توانند با ایجاد مجتمع ایستگاهی خرج مترو را تامین کنند، افزود: در حال حاضر مترو ۱۱۰۰ میلیارد تومان بودجه دارد، با این عدد ۱۰ الی ۲۰ سال دیگر هم مترو تمام نمی‌شود. فقط برای اتمام خط هفت نیاز به ۱۱۰۰ میلیارد تومان داریم. سوال این است که بقیه این هزینه باید از کجا بیاید؟ باید از روش‌های این چنینی که برای درآمدزایی و پیشرفت کار می‌شود، استفاده کرد.
رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترافیک با بیان اینکه کمیسیون حمل و نقل پیش از این مصوب کرده بود که این شرکت دوباره به زیرمجموعه مترو بازگردد، اما تاکنون این مصوبه اجرایی نشده است، در خصوص میزان درآمدزایی که می‌توان از مجتمع‌های ایستگاهی مترو انتظار داشت، گفت: میزان درآمدزایی بستگی به هنرشان دارد، در گذشته هر کدام از آنها بین ۵۰ تا ۳۰۰ میلیارد تومان برای مترو درآمد داشتند و امروز این درآمد می‌تواند به مراتب بیشتر شود. اگر مناطق شهرداری همه در این خصوص همکاری کرده و از همه ظرفیت‌های آن استفاده کنیم، می‌توانیم بالای چند هزار میلیارد ریال از این طریق برای مترو تامین درآمد کنیم.
پول از آسمان نمی‌آید
این عضو شورای شهر در انتها با اشاره به مشکل تعمیر و نگهداری قطارها در مترو افزود: از آنجا که پایانه و پارکینگ نداریم در این مورد با مشکل روبرو هستیم، از سوی دیگر اگر پایانه نباشد نمی‌توانیم ۲ هزار واگن را اضافه کنیم. کجا می‌خواهیم این ۲ هزار واگن پارک و متوقف کنیم؟ نمی‌توانند این واگن‌ها را در طول خط پارک کنند و همه چیز الان به منابع مالی بستگی دارند. نمی‌توانیم دست روی دست بگذاریم و بنشینیم و بگوییم پول به ما بدهید تا مترو را تمام کنیم. پول از آسمان نمی‌آید بلکه باید از روش‌هایی مثل مجتمع‌های ایستگاهی این منابع درآمدی را تامین کنیم.
