متن کامل گزارش جدید آژانس بین‌‌المللی انرژی اتمی درباره پایبندی ایران به برجام

به گزارش جماران؛ متن کامل یازدهمین گزارش فصلی آژانس بین المللی انرژی اتمی به شرح زیر است:

شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی

GOV/2018/24

24 ماه می 2018

راستی آزمائی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه 2231  (2015) شورای امنیت

گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی

A. مقدمه

1. این گزارش مدیرکل به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت سازمان ملل (شورای امنیت) در خصوص اجرای تعهدات مرتبط هسته ای جمهوری اسلامی ایران (ایران) ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و در خصوص موضوعات مرتبط با راستی آزمائی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت می باشد. این (گزارش) همچنین اطلاعاتی درخصوص موضوعات مالی، و مشورتها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک ایجاد شده توسط برجام، ارائه می دهد.

B. سابقه

2. در تاریخ 14 ژوئیه 2015، چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس، ایالات متحده آمریکا، بهمراه نماینده عالی اتحادیه اروپا برای امور خارجی و سیاست امنیتی (E3/EU+3) و ایران در مورد برجام توافق کردند. در تاریخ 20 ژوئیه 2015 شورای امنیت قطعنامه 2231 (2015) را به تصویب رساند که در آن از جمله از مدیرکل درخواست نمود که "راستی آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران برای کل دوره تعهدات یادشده درچارچوب برجام را برعهده گیرد" ((GOV/2015/53 and Corr.1, para.8. در اوت 2015، شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا راستی آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران همانگونه که در برجام پیش بینی شده را انجام داده و بر همین اساس برای کل دوره تعهدات یادشده در پرتو قطعنامه شماره 2231 (2015) شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با رویه های پادمانی استاندارد آژانس، گزارش ارائه نماید. شورای حکام همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک همچنانکه در سند GOV/2015/53 و اصلاحیه یک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات نماید.

3. در دسامبر 2016 و ژانویه 2017 مدیرکل نه (9) سند ، که از سوی همه اعضای کمیسیون مشترک تهیه و به تایید رسیده و متضمن روشنگری هائی برای اجرای اقدامات مرتبط هسته ای ایران مندرج در برجام برای دوره زمانی آن بود را با کشورهای عضو در میان گذاشت.

4. هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی ایران و برای راستی آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط هسته ای ایران به شرح مندرج در برجام مبلغ 2/9 میلیون یورو در سال می باشد. برای سال 2018 منابع مالی فرابودجه ای برای مبلغ 1/5 میلیون یورو از 2/9 میلیون یورو لازم است . تا تاریخ 15 می‌ 2018، مبلغ 1/6 میلیون یورو منابع مالی فرابودجه ای برای تامین هزینه فعالیتهای مرتبط با برجام برای سال 2018 و بعد آن در دسترس است.

C. فعالیتهای راستی آزمایی و نظارت بر برجام (JCPOA)

5. از تاریخ 16 ژانویه 2016 (روز اجرای برجام) آژانس اجرای تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام را منطبق با رویه های پادمانی استناندارد آژانس و به شیوه ای بیطرفانه و عینی راستی آزمایی و نظارت نموده است ، . آژانس از زمان انتشار گزارش فصلی قبلی مدیرکل ، بشرح ذیل گزارش می دهد.

C.1 . فعالیت‌های مربوط به آب سنگین و بازفرآوری

6. ایران ساخت رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک (رآکتور IR-40) موجود را طبق طراحی اولیه آن پیگیری نکرده است.، ایران قرص‌های اورانیوم طبیعی، میله‌های سوخت یا مجموعه‌های سوخت طراحی شده به صورت ویژه برای راکتور IR-40 طبق طراحی اولیه را تولید یا آزمایش نکرده و همه قرص‌های سوخت اورانیوم طبیعی و مجموعه های سوخت موجود در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده است (بندهای 3 و 10).

7. ایران به اطلاع رسانی به آژانس در خصوص موجودی آب سنگین در ایران و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین(HWPP) ادامه و به آژانس اجازه داده است که بر میزان ذخایر آب سنگین ایران و مقدار آب سنگین تولید شده در HWPP نظارت نماید (بند 15). در تاریخ 6 می 2018، آژانس راستی آزمائی نمود که این کارخانه در حال فعالیت است و اینکه ذخیره آب سنگین ایران 3/120 متریک تن می‌باشد. در طول دوره گزارش دهی  ایران بیش از 130 متریک تن آب سنگین نداشته است (بند 14).

8. ایران فعالیت‌های مربوط به بازفرآوری را در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تأسیسات تولید ایزوتوپ مولیبدن، ید و زنون(MIX) و یا در هر تأسیسات اعلام شده دیگر به آژانس، انجام نداده است (بندهای 18 و 21).

C.2 . فعالیت‌های مربوط به غنی سازی و سوخت

9. در کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) در نطنز بیش از 5060 سانتریفیوژ IR-1 به صورت نصب شده در 30 آبشار به شکل محاسبه شده در واحدهای عملیاتی در زمان توافق پیرامون برجام (بند 27) به صورت نصب شده باقی نمانده اند. ایران تعداد 20 سانتریفیوژ IR-1 را از میان سانتریفیوژهای در حال نگهداری در انبار به منظور جایگزینی با سانتریفیوژهای آسیب دیده یا خراب نصب شده در FEP خارج کرده است (بند 29.1).

10. ایران به غنی سازی UF6 در FEP ادامه داده است. ایران غنی سازی بالاتر از 67/3 درصد از اورانیوم 235 را انجام نداده است (بند 28).

11. در بازه زمانی گزارش، کل موجودی ذخیره شده اورانیوم غنی سازی شده ایران از میزان 300 کیلوگرم UF6 غنی شده تا میزان 67/3 درصد اورانیوم 235 (یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر نرفته است (بند 56). میزان 300 کیلوگرم UF6 معادل با 8/202 کیلوگرم اورانیوم می باشد.

12. تا تاریخ 14 می 2018، میزان اورانیوم غنی شده تا 3.67 درصد اورانیوم 235 ایران 9/123 کیلوگرم بوده است، بر اساس برجام و مصوبات کمیسیون مشترک.

13. در کارخانه غنی سازی سوخت فردو (FFEP) تعداد 1044 سانتریفیوژ IR-1 در یک بال (واحد 2) از تأسیسات مزبور قرار داده شده اند (بند 46). در تاریخ 16 می 2018 آژانس راستی آزمایی نمود که تعداد 1020 سانتریفیوژ IR-1 در شش آبشار نصب هستند. در همان تاریخ آژانس راستی آزمایی نمود که پنج سانتریفیوژ IR-1 در قالب طراحی موقعیت های 16 سانتریفیوژ IR-1 نصب شده بودند و یک سانتریفیوژ IR-1 در یک موقعیت جداگانه نصب شده بود، به منظور انجام «تحقیق مقدماتی و فعالیتهای تحقیق و توسعه در ارتباط با تولید ایزوتوپ های پایدار». ایران در بازه زمانی گزارش هیچ گونه غنی سازی اورانیوم یا فعالیت های تحقیق و توسعه مرتبط در این کارخانه انجام نداده و هیچ گونه مواد هسته ای در کارخانه وجود نداشته است (بند 45).

14. همه سانتریفیوژهای انبار شده به همراه متعلقات آنها در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده اند (بندهای 29، 47، 48 و 70). آژانس دسترسی منظم به ساختمان های مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی (PFEP) را ادامه داده و دسترسی روزانه طبق درخواست آژانس انجام شده است (بند 71). آژانس کماکان دسترسی معمول به FFEP، از جمله دسترسی روزانه در صورت درخواست، داشته است. (بند 51)

15. ایران فعالیت های غنی سازی اش را در راستای برنامه بلند مدت  غنی سازی و تحقیق و توسعه غنی سازی خود به همان صورت ارائه شده به آژانس در تاریخ 16 ژانویه 2016 انجام داده است (بند 52).

16. در تاریخ 12 می 2018 آژانس راستی آزمایی کرد که کلیه میله های سوخت پرتودهی شده در TRR در ایران از میزان پرتودهی بالاتر از 1 رم بر ساعت (در یک متر در هوا) برخوردار هستند.

17. ایران هیچکدام از تأسیسات اعلام شده را به منظور تبدیل صفحات سوخت یا ضایعات به UF6 مورد استفاده قرار نداده و از ساخت تأسیسات جدید بدین منظور به آژانس اطلاعی نداده است (بند 58).

C.3. تحقیق و توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ

18. هیچ اورانیوم غنی شده ای از طریق فعالیتهای تحقیق و توسعه انباشت نگردیده، و غنی سازی تحقیق و توسعه ایران انجام شده با یا بدون اورانیوم و با استفاده از سانتریفیوزها در چارچوب محدودیتهای تعریف شده در برجام بوده است (بندهای 42-32).

19. ایران اظهارنامه های مربوط به تولید و موجودی لوله های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه نموده و اجازه راستی آزمایی اقلام در موجودی را به آژانس داده است ( بند 1/80 ). آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتی و مراقبتی را انجام داده و راستی آزمایی نموده که تجهیزات اعلام شده برای تولید لوله های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ فقط برای فعالیتهای مشخص شده در برجام استفاده شده اند( بند 2/80 ). ایران هیچگونه سانتریفیوژ IR-1 را برای جایگزینی با آنهایی که خراب شده و یا از کار افتاده اند تولید نکرده است.( بند 62)

20. همه لوله های روتور اعلام شده، بیلوزها و مجموعه های روتور شامل لوله روتورها و بیلوزهایی که از روز اجرا تولید شده اند تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته اند. (بند 70) ایران با استفاده از فیبر کربن لوله های روتور تولید کرده که توسط آژانس نمونه برداری و آزمایش شده و تمامی آنها تحت اقدامات نظارتی و مراقبتی آژانس بوده است.

D. اقدامات شفاف سازی

21. ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره گرها و مهر و مومهای الکترونیکی آنلاین در زمینه غنی سازی استفاده نماید تا بدینوسیله وضعیت آنها در اماکن هسته ای به بازرسان آژانس مخابره و جمع آوری خودکار ثبت سوابق اندازه گیری توسط ادوات اندازه گیری نصب شده آژانس تسهیل گردد (بند 67.1). ایران بنا به درخواست آژانس نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرسان  منصوب آژانس اقدام نموده و برای آژانس در اماکن هسته ای، محل کار مناسب فراهم نموده و استفاده از محل کار در مکان های نزدیک سایتهای هسته ای در ایران را تسهیل نموده است (بند 67.2). ایران بازرسان منصوب بیشتری را پذیرفته است(بند 67.3)

22. ایران کماکان به آژانس اجازه داده - تا از طریق اقدامات مورد توافق با ایران، از جمله از طریق اقدامات مراقبتی و نظارتی - بر تمامی کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید شده در ایران یا کسب شده از دیگر منابع و منتقل شده به تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) در اصفهان (بند 68)، نظارت نماید. همچنین، ایران تمامی اطلاعات ضروری برای قادر نمودن آژانس جهت راستی آزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا کسب شده از هر منبع دیگری را ارایه نموده است (بند 69) .

E. دیگر اطلاعات مرتبط

23. ایران اجرای موقت پروتکل الحاقی موافقتنامه پادمانها بر اساس ماده 17 (b) پروتکل الحاقی، تا زمان لازم الاجرا شدن آن را ادامه می دهد. آژانس به ارزیابی اظهارنامه های ایران ذیل پروتکل الحاقی ادامه داده است و تحت پروتکل الحاقی دسترسی های تکمیلی به همه سایتها و اماکن مورد نیاز برای بازدید در ایران داشته است. همکاری بموقع و فعالانه از سوی ایران در ارایه چنین دسترسی موجب تسهیل در اجرای پروتکل الحاقی و افزایش اعتماد می گردد.

24. همانگونه که قبلاً گزارش شد، در ژانویه 2018، آژانس از ایران درخواست نمود تا بر اساس پروتکل الحاقی روشن سازی و توضیحات بیشتری در خصوص طرحهایش در مورد توسعه چرخه سوخت هسته ای، شامل فعالیتهای تحقیق و توسعه برای پیشران هسته ای دریایی ارایه نماید. همچنین آژانس توصیه نمود که چنانچه ایران تصمیم به ساخت تاسیسات جدید مورد استفاده برای پیشران هسته ای دریایی گرفته است، مقتضی است براساس کد اصلاحی 1/3 از ترتیبات فرعی (بخش عمومی) از موافقتنامه پادمانها، اطلاعات طراحی اولیه مربوط به این تاسیسات را به آژانس ارایه نماید. طی نامه مورخ 28 آوریل 2018، ایران به آژانس اطلاع داد که در رابطه با کد اصلاحی 1/3 ، از جمله، « مراحل بعدی ارایه اطلاعات در زمان مقتضی به آژانس تحویل داده خواهد شد» و افزود که « طی پنج سال اول، هیچ نوع تاسیساتی دخیل نخواهد بود و موتورها / رآکتورهای با سوخت هسته ای برای اهداف غیر نظامی (Civilian) مورد استفاده قرار خواهد گرفت». در همان نامه، در رابطه با پروتکل الحاقی، ایران اعلام نمود که اطلاعات بیشتر در قالب نسخه روزآمد شده بعدی اظهارنامه های سال 2017 (پروتکل الحاقی) به آژانس ارایه میگردد.

25. راستی آزمایی و نظارت آژانس بر سایر تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام، شامل تعهداتی که در بخش های D، E، S و T ضمیمه یک برجام تصریح شده، ادامه دارد.

26. طی مقطع زمانی این گزارش، آژانس در جلسات گروه کاری خرید کمیسیون مشترک شرکت نکرده است. (برجام، ضمیمه چهار - کمیسیسون مشترک، بند 6.4.6).

F. خلاصه:

27. آژانس به راستی آزمائی عدم انحراف مواد هسته ای اعلام شده در تاسیسات هسته ای و مکان های خارج از تاسیسات که بطور معمول مورد استفاده قرار می گیرند (LOFs) و از سوی ایران درچارچوب موافقت نامه پادمان ها اعلام شده، ادامه می دهد. ارزیابی ها در خصوص نبود فعالیتها و مواد هسته ای اعلام نشده برای ایران کماکان ادامه دارد.

28. از روز اجرا، آژانس به نظارت و راستی آزمائی اجرای تعهدات مرتبط هسته ای از سوی ایران بر اساس مفاد برجام پرداخته است.

29. مدیرکل به گزارش دهی به طور مقتضی ادامه خواهد داد.