یک عضو کمیسیون عمران مجلس گفت: مذاکره با شرکت‌های بلوک شرق برای خرید هواپیما از نظر سیاسی به نفع ایران است.
به گزارش جماران؛ مقامات ارشد بوئینگ در موضع‌گیری جدید از تعویق تحویل اولین سری هواپیماهای سفارشی به ایران خبر دادند. گفته می‌شود موعد تحویل هواپیماهای ۷۷۷ به ایران از سال‌جاری میلادی به سال ۲۰۱۹ موکول شده است.
در حالی که موعد تحویل اولین هواپیمای بوئینگ به ایران نزدیک می‌شود، این روزها خبرهایی منتشر می‌شود که بوئینگ به ایران خلف وعده کرده و تغییر جهت داده است. بنا به گفته اصغر فخریه‌کاشان، قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل در دی‌ماه سال گذشته، «بوئینگ باید از اواسط سال 2018 میلادی هواپیما را به ایران تحویل می‌داد، اما با احتیاط‌هایی که ما می‌کنیم و دائما قرارداد را تجدیدنظر می‌کنیم، فکر می‌کنیم در سه ماهه آخر سال 2018 هواپیما را داشته باشیم.»
این در حالی است که خبرها حاکی از آن بود که ترامپ به‌دنبال ابطال توافقنامه بوئینگ و ایران است. روزنامه صهیونیستی جروزالم پست مدعی شد که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا تلاش می‌کند توافقنامه شرکت بوئینگ و ایران را باطل کند.
این روزنامه صهیونیستی در گزارشی به قلم «میچل ویلنر» در پایگاه اینترنتی خود نوشت: دولت دونالد ترامپ در حال اجرای طرحی است که قرارداد 16 میلیارد دلاری ایران و شرکت هواپیماسازی بوئینگ را ابطال کند.
بهانه واهی بوئینگ
بر این اساس، در کمتر از دو ماه و بوئینگ با نزدیک شدن به وعده تحویل اولین فروند هواپیمای ۷۷۷ به ایران، به بهانه‌ای واهی، این تاریخ را به تعویق انداخت و وعده داد که هواپیمای مذکور را در سال ۲۰۱۹ به ایران تحویل خواهد داد.
هفته گذشته یک روزنامه‌نگار آمریکایی توئیتی منتشر کرد و در آن به نقل ازمقامات بوئینگ اعلام کرد موعد تحویل هواپیمای ۷۷۷ به ایران به سال ۲۰۱۹ موکول شده است.
در پی این توییت، خبرگزاری رویترز در تماس تلفنی با مقامات بوئینگ، درباره این تصمیم از آنها سوال کرد و مقامات بوئینگ اعلام کردند که برای جت‌هایی که قرار بود امسال به ایران تحویل دهند، مقاصد جدیدی پیدا کرده‌اند. مدیرعامل بوئینگ در گفت‌وگوی تلفنی با رویترز اشاره کرد که به علت افزایش تقاضا، بوئینگ دیگر نگران نیست که سقوط توافق هسته‌ای به خط تولید جت ۷۷۷ این شرکت آسیب بزند و صدها شغل را به مخاطره بی‌اندازد.
دنیس مویلینبرگ، مدیر اجرایی ارشد بوئینگ گفت: امسال ما هیچ تحویل هواپیمایی به ایران در زمان‌بندی خود نداریم و تولید این هواپیماها مطابق با روند تحولات دولت آمریکا به تعویق افتاده است.
این در حالی است که بوئینگ در سال ۲۰۱۶ توافق کرد که ۸۰ فروند هواپیما به ایران بفروشد. از این میان، ۱۵ هواپیما از سری جت ۷۷۷-۳۰۰ER برد بلند بودند که بوئینگ برای آنها مجوز صادرات دولت آمریکا را دریافت کرده بود. قرار بود ۳ فروند از این جت‌های ۷۷۷ امسال به ایران تحویل شوند، اما بوئینگ دوباره نوبت تحویل آنها را با خریداران دیگر خود عوض کرده است.
قرارداد تازه بوئینگ با امارات
در پی انتشار این خبر، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه بوئینگ قراردادهایی را با سایر خریداران از جمله کشورهای حاشیه خلیج‌فارس امضا می‌کند تا ضرر ناشی از از دست دادن قرارداد خرید ۱۷ میلیارد دلاری خود با ایران را به حداقل برساند.
در این خصوص مویلنبرگ اعلام کرد: تحویل هواپیما به ایران، به صورت هماهنگ با سیاست‌های دولت آمریکا، به تعویق افتاده است. او اشاره کرد که شرکت بوئینگ خریداران دیگری برای این هواپیماها که نشان هواپیمایی ملی ایران، ایران‌ایر، روی آنها نقاشی شده است، پیدا کرده است.
درحالی که مدیرعامل بوئینگ نام مشتریان دیگر هواپیماهای ۷۷۷ را فاش نکرد، اما این شرکت، قرارداد مهم دیگری را با امارات متحده عربی به ارزش ۱۵.۱ میلیارد دلار امضا کرده است تا جت‌های دریم‌لاینر جدید خود را بفروشد. در ماه دسامبر شرکت بوئینگ، که بزرگترین صادرکننده آمریکاست، اعلام کرد ۴۰ فروند هواپیمای ۷۸۷ دریم‌لاینر را به خط هوایی الامارات، که یکی از دو شرکت بزرگ هواپیمایی این کشور است، خواهد فروخت.
خلف‌وعده برای بار دوم
این دومین بار است که تحویل هواپیمای بوئینگ ۷۷۷ خبرساز می‌شود. سال گذشته نیز مقامات بوئینگ با انصراف شرکت «ترکیش ایرلاینز» از خرید هواپیمای ۷۷۷، اعلام کردند که با توجه به قرارداد منعقده با ایران، می‌توانند این مدل هواپیما را که در سبد خرید ایران هم موجود است، به ایران ایر تحویل دهند.
در این صورت ایران‌ایر می‌توانست اولین هواپیمای بوئینگ را یک سال زودتر تحویل بگیرد؛ اما پس از مدتی رسانه‌های خارجی اعلام کردند ایران ایر نتوانسته قسط اول این هواپیما را به مبلغ ۷۵میلیون دلار پرداخت کند و به این دلیل تحویل هواپیمای بوئینگ ۷۷۷ به ایران منتفی شده است. خبری که مقامات ایرانی و مسوولان بوئینگ به آن واکنش نشان دادند.
از یک طرف مقامات ایرانی در پاسخ به ادعای رسانه‌های خارجی اعلام کردند ایران برنامه‌ها برای تحویل زودهنگام یک بوئینگ ۷۷۷ را کنار گذاشته، زیرا این هواپیما دیگر در دسترس نبوده است. در مقابل مقامات بوئینگ در واکنش به اعلام خبر «ناموجود» شدن هواپیمایی که بنا بود زودتر از موعد تحویل هما شود، گفتند که از اول هم قرار بود هواپیماها سال ۲۰۱۸ به ایران برسند.
پیچیدگی‌های مسیر خرید هواپیماهای بوئینگ
در این میان، مدیرعامل ایران‌ایر با اذعان به پیچیدگی خرید هواپیماهای بوئینگ، از تغییر مسیر تامین مالی خرید هواپیما به سمت فاینانس داخلی خبر داد. به گفته فرزانه شرفبافی، مسیر خرید هواپیمای بوئینگ دارای پیچیدگی‌های زیادی است، اما در مورد ایرباس مذاکرات در جریان است و چند فروند از این هواپیما در سال جاری به ناوگان ایران‌ایر افزوده خواهد شد.
وی تاکید کرد: ایران‌ایر به دنبال وارد کردن چند فروند هوپیمای اجاره‌ای به ناوگان خود است تا بتواند پیش از ورود هواپیماهای ملکی جدید، مسیرهای جدید پروازی را ایجاد کرده و مسافران این مسیرها را نیز تامین کند.
تشریح دلایل تعویق در تحویل هواپیما
اصغر فخریه‌کاشان، مشاور وزیر راه و شهرسازی نیز در تشریح دلایل تعویق در تحویل هواپیمای بوئینگ، اعلام کرد: به دلیل اینکه بانک خارجی فعلا ضمانت‌نامه صادر نکرده، پیش‌پرداخت بوئینگ را پرداخت نکردیم، بنابراین سفارش تحویل نشد. به اعتقاد وی، وقوع تمام این شرایط در قراردادهای خرید هواپیماهای جدید از ایرباس، بوئینگ و‌ای تی آر پیش بینی شده و با بازگشت تحریم‌ها یک ریال از پول ایران در این قراردادها سوخت نمی‌شود.
با این حال، فخریه‌کاشان معتقد است: قرارداد خرید هواپیما از بوئینگ به قوت خود باقی است و هیچ تغییری نکرده است. ایران ایر پیش پرداخت برای تحویل هواپیما را اگرچه با کمی تاخیر، اما فراهم کرد و این تاخیر در مهلتی بود که به‌طور قانونی مجاز به آن بودیم و این تاخیر خارج از مهلت قانونی نبوده است.
مشاور وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: حال که بوئینگ در آن موعد مقرر پیش پرداخت را دریافت نکرده، باید برای تاریخ‌های بعدی پرداخت و تحویل سفارش مذاکره کنیم و تاریخ جدید تعیین کنیم، بنابراین اتفاق خاصی نیفتاده که عده‌ای چنین هیاهویی را به راه انداخته‌اند.
وی در پاسخ به این پرسش که اگر 22 اردیبهشت امریکا از برجام خارج شود، سرنوشت قراردادهای خرید هواپیما چه خواهد شد؟ متذکر شد: سخت است که از امروز شرایط احتمالی را پیش بینی کنیم و بگوییم چه شرایطی پیش می‌آید. اما این قراردادها بستگی به عکس العمل اروپایی‌ها دارد. اگر اروپایی‌ها مستقل از آمریکا و بدون نیاز به مجوزهای آمریکایی همکاری‌های خود را با ایران ادامه دهند، در این صورت هیچ مشکلی پیش نمی‌آید و روال ورود هواپیماهای جدید ادامه خواهد داشت.
حرکت به سمت بلوک شرق
در این میان، عضو کمیسیون عمران مجلس در واکنش به اقدام اخیر بوئینگ، عنوان کرد: مذاکره با شرکت‌های بلوک شرق برای خرید هواپیما از نظر سیاسی به نفع ایران است، بنابراین لغو قرارداد با بوئینگ به هر دلیلی نوسازی ناوگان هوایی را متوقف نمی‌کند.
به گفته سیدحسین افضلی، هر چند که اکنون قراردادهای منعقده با بلوک غرب صورت گرفته، اما ایران می‌داند که نباید همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد بچیند. از این رو قرارداد با روسیه نیز در حال مذاکره است.
عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان اینکه معطوف شدن صرف به قرارداد با بوئینگ در صورت بدعهدی در تحویل هواپیماها مشکلاتی را برای کشور ایجاد می‌کند، تاکید کرد: با توجه به اینکه صنعت هوایی کشور در شرایط فعلی قادر به تولید هر نوع تجهیزاتی در یک زمان کوتاه نیست، از این رو باید مذاکراتی با سایر کشورها صورت بگیرد.
وی با اشاره به بازی‌های جدید ترامپ و تاثیر آن بر برجام، تصریح کرد: شرایط موجود طرف قرارداد را در انجام تعهد خود سست کرده است.
افضلی با بیان اینکه مذاکره با سایر شرکت‌ها از بلوک شرق در زمان فعلی بد نیست، متذکر شد: با توجه به اینکه به زودی باید در خصوص برجام و سایر تحریم‌ها تصمیم گیری شود، این فضا و مذاکرات می‌تواند تا حدودی بر پایبندی آنها به قراردادها موثر باشد.
به گفته وی، اگر برای خرید هواپیما به سمت شرق حرکت کنیم، به‌طور قطع دغدغه‌های مرتبط با بحث‌های ایمنی رعایت خواهد شد. در حال حاضر شرکت‌های هواپیماسازی در بلوک شرق نیز خود را به استانداردهای روز دنیا رسانده‌اند.
مذاکره‌ای جدید با بوئینگ
اما در حالی تحویل هواپیماهای بوئینگ به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در‌هاله‌ای از ابهام قرار گرفته که مدیرعامل قشم‌ایر از مذاکره با این شرکت آمریکایی برای خرید ۲۰ فروند هواپیما خبر داد. محمود شکرآبی در حاشیه افتتاح کترینگ هما درباره برنامه نوسازی ناوگان، گفت: توسعه ناوگان هواپیمایی در حال حاضر به شرایط خاص کنونی بستگی دارد، با توجه به وضعیتی که برای ارز پیش آمده، مقداری دست و بال ما -در نوسازی ناوگان- بسته شده است.
وی با بیان اینکه همه ایرلاین‌های ایرانی به دنبال این هستند که ناوگان خود را نوسازی کنند، افزود: در این راستا با کمپانی‌های ایرباس، بمباردیه و بوئینگ در حال مذاکره هستیم. این مذاکرات در حال پیگیری است، اما یک سری مشکلات وجود دارد.
شکرآبی در پاسخ به این پرسش که تعداد هواپیماهایی که در حال مذاکره با سه کمپانی ذکره شده هستید، چه تعدادی است، عنوان کرد: براساس پلنی که با بوئینگ داشته‌ایم، قرار است 10 فروند هواپیمای 800-737 و 10 فروند هواپیمای 737 نیو از این شرکت خریداری کنیم. در این رابطه تفاهم‌نامه‌هایی امضا شده است.
وی متذکر شد: در بحث ایرباس هم روی هواپیماهای 320 و 319 کار می‌کردیم که در حال نهایی شدن است، حدود 15 فروند است که البته با 2 تا 3 فروند شروع می‌شود.
مدیرعامل قشم‌ایر در خصوص مذاکره با بمباردیه نیز گفت: در حال مذاکره این شرکت برای خرید 10 فروند هواپیما هستیم.
