پدیده درختان پلاستیکی؛ مصرف پلاستیک در ایران سه برابر میانگین جهانی!

به گزارش جماران؛ خانه ملت نوشت: در سفرهای نوروزی بجای لذت بردن از طبیعت بکر و دست نخورده اغلب شاهد انباشتی از انواع کیسه و ظروف پلاستیکی هستیم که مانع از خودنمایی زیبایی طبیعت شده و همچون حائلی بین بشر و درختان، دشت و دمن و سواحلی که روزی نیلگون بودن قرار می گیرد. البته مدتی است که کمپین نه به ریختن زباله؛ آری به حفظ سلامت و محیط زیست و شعارهای داخلی همچون «با طبیعت آشتی کنیم» و حتی شعار بین المللی سال 2017 «من با طبیعتم، همگی با هم در حفظ محیط زیست کوشا باشیم.» در بوق و کرنا شده است اما در مقابل آن استفاده از وسایل پلاستیکی و توزیع کیسه های پلاستیکی توسط فرمانداری، استانداری و شهرداری های نقاط مختلف کشور چالش دیگری را در مسیر افرادی که دغدغه حفاظت از محیط زیست را دارند ایجاد کرده چراکه بخش اعظمی از زیبایی طبیعت زیر خروارها پلاستیک مدفون شده است. 

سرانه مصرف مواد پلاستیکی در ایران رو به رشد است

علی ابراهیمی با انتقاد از بی توجهی مسئولان نسبت به محیط زیست گفت: متاسفانه چندین سال است که نه تنها در راستای حفظ محیط زیست گام های موثری برداشته نشده بلکه با یکسری تصمیمات مخرب آسیب بیشتری به محیط زیست وارد شده است.

وی استفاده از کیسه ها و ظروف پلاستیکی یکبار مصرف را عاملی در جهت تخریب محیط زیست دانست و افزود: شاید بتوان گفت که استفاده از کیسه های پلاستیکی برای جمع آوری زباله ها و نگهداری مواد غذایی مناسب باشد، اما در مجموع به دلیل برگشت ناپذیر بودن به محیط زیست و طولانی بودن مرحله تجزیه آن عرصه زندگی را روزبروز بر مردم تنگ تر می کند.

ابراهیمی یادآورشد: برغم فرهنگ عدم اسراف در حتی بیلبوردها و پیام های تبلیغاتی که در سایر کشورها رعایت می شود، در ایران انباشت مواد پلاستیکی در جنگل ها و مراتع خلاف آن را نشان می دهد.

مصرف بیش از 2 میلیون تن پلاستیک در داخل کشور

بر اساس گزارش های اعلامی، میزان تولید پلاستیک در دو سال گذشته در داخل کشور برابر با 248 هزار تن در سال و میزان مصرف مواد پلاستیکی اعم از تولیدات داخلی و وارداتی بالغ بر 2.1 میلیون تن در سال برآورد شده است.

کیسه های پلاستیکی در زمین های زراعی معضل جدی محیط زیست

در ادامه روح الله بابایی صالح، در انتقاد نسبت به عدم جمع آوری کیسه های پلاستیکی از سطح زمین های زیر کشت کشاورزی گفت: متاسفانه یکی از مواردی که به معضل جدی در سطح زمین های زراعی تبدیل شده است به استفاده از کیسه های پلاستیکی برمی گردد که برای رشد سریع محصولات در فصل زمستان بکار گرفته می شود اما بعد از برداشت بدون جمع آوری به حال خود رها میشود.

وی اظهارکرد: البته تنها استفاده از کیسه های پلاستیکی مشکل اصلی آلودگی طبیعت نبوده بلکه پرت کردن بطری های پلاستیکی در حاشیه جاده ها و انباشت این مواد در ساحل دریاها نیز مشکلات زیست محیطی متعددی را ایجاد کرده است.

بابایی صالح بی تردید عدم برگشت پذیری کیسه های پلاستیکی به چرخه طبیعت یکی از عوامل آلودگی مراتع بوده بنابراین باید به سرعت برای آن جایگزینی در نظر گرفته است.

وی یادآورشد: بسیاری از مسئولان کشور از کشورهایی بازدید می کنند که در آنها با بهره مندی از مواد جایگزین استفاده از مواد و کیسه های پلاستیکی ممنوع شده است اما بعد از برگشت از این سفرها دار جهت بهره مندی از الگوی این کشورها برنامه ریزی نمی شود.

تاریخچه تولید و مصرف مواد پلاستیکی در ایران/ ایران رتبه پنجم مصرف پلاستیک در دنیا

تاریخچه صنایع پلاستیک در ایران به سال 1337 باز می گردد که مطالعات اولیه برای احداث کارخانه تولید پلی وینیل کلراید در اهواز آغاز شد و امروز این صنعت به رشد قابل ملاحظه ای دست یافته تا جاییکه ایران را در رتبه پنجم استفاده از پلاستیک در دنیا قرار داده است.

سرانه استفاده از محصولات پلاستیکی در حالی در ایران بسیار بالا بوده که اغلب کشورها از دهه اخیر در مسیر کاهش استفاده از این گونه محصولات قدم برداشته اند.

مصرف پلاستیک در ایران سه برابر میانگین جهانی

محمد درویش عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور با اشاره به اینکه مصرف پلاستیک در ایران سه برابر بیشتر از میزان مصرف جهانی است، گفت: تشکل های زیست محیطی در راستای فرهنگسازی برای کاهش مصرف مواد پلاستیکی در کشور می توانند بسیار موثر باشند.

وی بیان کرد: حل ریشه ای مشکلات و تهدیدهای مربوط به حوزه محیط زیست کشور به وسیله سمن ها و تشکلهای زیست محیطی میسر می شود.

انقلاب کشورهای اروپایی برای ممنوعیت استفاده از پلاستیک

در کشورهایی نظیر ایتالیا، بلژیک و ایرلند به دنبال وضع مالیات، استفاده از کیسه های پلاستیکی 94 درصد کاهش یافته است و اخیرا فرانسه هم با اعلام ممنوعیت استفاده از مواد پلاستیکی به این جرگه پیوسته است.

همچنین ایرلند با تصویب قانون پرداخت مالیات برای استفاده از کیسه های پلاستیکی در سال 2002 توانست تا 90 درصد مصرف کیسه های پلاستیکی در این کشور را کاهش دهد.

دولت تایوان نیز در سال 2003 توزیع رایگان کیسه های پلاستیکی رایگان در فروشگاه ها و مراکز خرید و استفاده از ظروف یکبار مصرف در رستوران ها را ممنوع اعلام کرد و برای افرادی که بدون همراه داشتن کیسه خرید غیر پلاستیکی وارد فروشگاه ها می شدند جریمه نقدی تعیین کرد.

در کشور بوتان نیز در سال 2007 در راستای سیاست های این کشور مبنی بر افزایش نشاط ملی فروش کیسه های پلاستیکی را ممنوع کرد. در همین سال هنگ کنگ هم برای فروشندگان کیسه های پلاستیکی مالیات بر آلودگی محیط زیست تعیین شد.

البته در تاریخ، روستای «مادبوری» در جنوب ناحیه«دوون» در انگلیس به عنوان نخستین شهر اروپایی عاری از کیسه های پلاستیکی پیشگام این اقدام بوده و استفاده از کیسه های چندبار مصرف قابل تجزیه در طبیعت را جایگزین کیسه های پلاستیکی کرده است و اما در سال 2009 نیز 33 نماینده انگلیسی تصمیم به منع تولید کیسه های پلاستیکی فوق نازک گرفتند و برای افرادی که از کیسه های پلاستیکی استفاده کنند مالیات در نظر گرفتند.

جای خالی قوانین سختگیرانه در حوزه حفاظت از محیط زیست

در حالی در ایران جای خالی قوانین سختگیرانه در حوزه ممنوعیت استفاده از کیسه ها و مواد پلاستیکی احساس می شود که از مدت ها قبل آسیب ناشی از استفاده از این مواد با راه اندازی کمپین هایی گوشزد شده بود کما اینکه در استان اصفهان از دو سال قبل به طور داوطلبانه طرح نه به استفاده از کیسه های پلاستیکی اجرا شده و حتی برخی فروشندگان برای مشتریانی که با خود کیسه پارچه ای همراه بیاورند تخفیفات ویژه در نظر گرفته اند.

تصویب  قانون ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی راه نجات طبیعت

ابراهیمی ایجاد قوانین محدودکننده برای استفاده از کیسه و ظروف پلاستیکی را ضروری دانست و افزود: هم‌اکنون باید به سرعت از طریق مجلس یا مسئولان اجرایی قوانینی برای ایجاد محدودیت یا ممنوعیت در مصرف بی‌رویه کیسه یا ظروف پلاستیکی ایجاد شود، به گونه‌ای که افراد ناچار شوند همچون گذشته از پاکت‌های کاغذی یا کیسه‌های پارچه‌ای هنگام خرید یا حمل وسایل استفاده کنند یا رستوران‌ها فرهنگ استفاده از ظروف پلاستیکی را اشاعه ندهند.

وی تاکید کرد: بی‌تردید ظروف یکبار مصرف بعد از تولید دارای ذرات ریزی هستند که مصرف آنها را از نظر بهداشتی هم زیر سوال می‌برد.

مجلس آماده تصویب قوانین سختگیرانه در حوزه محیط زیست است

بابایی صالح هم با بیان اینکه قوانین سختگیرانه در حوزه حفاظت از محیط زیست قطعا بازدارنده است تصریح کرد: نمایندگان مجلس از این آمادگی برخوردار هستند که برغم عدم وجود خلاءقانونی اگر باز هم نیاز به ایجاد قانون جدید سختگیرانه‌ای برای ممنوعیت استفاده از محصولات پلاستیکی وجود دارد در پی پیشنهاد دولت در قالب لایحه یا طرح در مجلس برای حمایت از محیط زیست، قانونی را ایجاد کنند.

مشوق مالیاتی تا چه اندازه می‌تواند در کاهش مصرف مواد پلاستیکی کارساز باشد؟

ابراهیمی مخالف ایجاد مشوق‌های مالیاتی برای ممانعت از استفاده از کیسه‌های پلاستیکی است چرا که معتقد است به دلیل ارزان قیمت بودن محصولات پلاستیکی بیشتر رستوران‌ها برای فرار از هزینه‌های استخدام کارگر بیشتر برای شست و شوی ظروف و جبران خسارات یا هزینه گزاف ناشی از بکارگیری ظروف غیر پلاستیکی نسبت به مشوق‌های مالیاتی بی‌تفاوت خواهند بود.

تاثیر فرهنگسازی قوی تر از ایجاد قانون عمل می‌کند

بابایی صالح معتقد است که باید از طریق فرهنگسازی که از جمله وظایف مراکز آموزشی به ویژه آموزش و پرورش و رسالت مهم رسانه‌ها بوده، مانع از مصرف بی‌رویه از کیسه‌های پلاستیکی شویم.

ابراهیمی نیز در این مورد گفت: هم‌اکنون باید از طریق فرهنگسازی مردم را مجاب کنیم که استفاده از مواد پلاستیکی آسیب جدی به زندگی و محیط پیرامونمان وارد می‌سازد.

شورای شهر پیشگام در ارائه پیشنهاد برای ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی

به تازگی اعضای شورای شهر تهران برای ممانعت از مصرف کیسه های پلاستیکی تلاش می کنند کمااینکه ناهید خداکرمی با اعلام خبر راه اندازی کمپین تهران بی‌پلاستیک گفته: «در ایام نوروز فرصتی فراهم شد که به محلات و مناطق تهران رفته و از آنها بازدید کنم. در روزگاری که فضای سبز و باغات تخریب می‌شوند، شاهد آن هستیم که مردم نیز از فضای سبز موجود به درستی محافظت نمی‌کنند تاجاییکه در فضای سبز و لابه لای گیاهان با حجم زیادی از کیسه‌های پلاستیکی مواجه می‌شویم که به دلیل تجدیدناپذیر بودن‌شان، بلای جان طبیعت شده‌اند. این در حالی است که با رعایت می‌توانیم این مشکل را حل کنیم. هم‌اکنون لازم است که مردم فکری به حال کیسه‌های پلاستیکی کنند و در عدم استفاده از کیسه‌های پلاستیکی مشارکت داشته باشند و با استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای و یا غیرپلاستیکی گام مهمی در حفاظت از محیط زیست بردارند، چرا که پلاستیک قابل تجزیه نیست و به بلای جان طبیعت بدل شده است.

بنابراین لازم است که دانش آموزان، دانشگاهیان، طلاب و ... می‌توانند در ترویج فرهنگ عدم استفاده از پلاستیک کمک کنند. البته در شهرداری تهران نیز اقدامات خوبی صورت گرفته و ما با مسئولان سازمان میادین و فروشگاه شهروند جلسات زیادی برگزار کردیم تا مشکل کیسه‌های پلاستیکی را حل کنیم و مسئولان فروشگاه شهروند نیز عنوان کرده‌اند که از کیسه‌های پلاستیکی پایه گیاهی که تجزیه پذیر است استفاده می‌کنند اما با این حال این مسئله کافی نیست و هر شهروند تهرانی برای آنکه تهرانی بی پلاستیک داشته باشیم باید کار را از خودش شروع کند و شهرمان را آباد کنیم. در آینده نزدیک اقداماتی صورت خواهد گرفت که کیسه‌های پلاستیکی در فروشگاه شهروند و سازمان میادین استفاده نشوند تا بتوانیم  تهران بی‌پلاستیک داشته باشیم.