چالشی که به آن بله گفته شد

به گزارش جماران، روزنامه ایران نوشت: «دیروز سیزدهمین روز فروردین یا همان «سیزده بدر» معروف ما ایرانی ها بود؛ روزی که به بهانه آشتی مردم با طبیعت روز طبیعت نامگذاری شده اما متاسفانه هر سال با رها کردن زباله‌ها در پارک‌ها و فضاهای سبز از سوی مردم، به روز قهر با طبیعت تغییر نام می دهد. البته امسال پیش از پایان تعطیلات و حتی شروع سال جدید، تعدادی از فعالان محیط زیست با همراهی وزرا و سیاسیون به سراغ راه اندازی کمیپن بدون زباله رفتند تا بلکه سیزده بدر امسال کابوس آلودگی زیست محیطی هر سال را فراموش کند.

طرح چالش بی‌زباله نوروز سازمان محیط زیست امسال در شکلی گسترده در فضای مجازی توانست توجه گروه‌های مختلف مردم را به معضل زباله جلب کند؛ چالشی که به گفته «کاوه مدنی»، معاون آموزش و پژوهش این سازمان تمرین مسئولیت اجتماعی است تا برخی وظایف ساده زیست محیطی را یادآوری کند. او می‌گوید:‌ «چالش ‎بی‌زباله نه کاه است و نه کوه! این چالش بازی سلبریتی‌ها نیست بلکه تمرین ‎مسئولیت اجتماعی است تا برخی از وظایف ساده محیط زیستی‌مان را به یاد آوریم.»

برگ برنده چالش بی‌زباله‌ای که کاوه مدنی آن را در آستانه نوروز و با هدف داشتن یک نوروز بی‌زباله کلید زد، اهمیت دادن به نقش کودکان، نوجوانان و دانش‌آموزان در حفظ محیط زیست است؛ کودکان و نوجوانانی که دولتمردان را به چالش کشیدند. بچه‌های آستارا بعد از ۱۵ هفته جمع‌آوری زباله، نخستین رودخانه بدون زباله را به نام شهر بندری خود ثبت می‌کنند و رؤسای سه قوه را به این چالش فرا می‌خوانند. «معصومه ابتکار»، معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده که خود از سوی «شهیندخت مولاوردی» مشاور رئیس جمهوری در حقوق شهروندی دعوت شده بود، جایزه سالانه تقی ابتکار (معتبرترین جایزه محیط زیستی غیر‌دولتی) را به گروه زیستمان آستارا داد. زیستمان همان گروهی است که با کمک بچه‌ها و نوجوانان نخستین رودخانه بی‌زباله را به نوروز گردشگری هدیه کردند؛ هر چند آستارایی‌ها در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» می‌گویند برخی از گردشگران نوروزی قدردان طبیعت زیبای گیلان از جمله آستارا نبودند. عکس‌های ارسال شده به روزنامه هم حرف‌های گیلکی‌ها را اثبات می‌کند. در حالی که سطل زباله‌های تفکیک شده برای زباله‌های خشک و‌ تر در ساحل آستارایی خزر خالی مانده‌اند، جای‌جای ساحل، گردشگران با زباله ردپایی تلخ از خود بجا گذاشته‌اند. سران سه قوه هنوز پاسخی به دعوت کودکان آستارا نداده‌اند. دانش‌آموزان کلاس ششم اصفهان به چالش بی‌زباله دعوت شدند. وزیر آموزش و پرورش خیلی زود به دعوت دانش‌آموزان اصفهانی واکنش نشان داد و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری، محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت، محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری را به چالش بی‌زباله دعوت کرد.

حضور وزرای امور خارجه، آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد و ارتباطات در چالش «بی‌زباله»

«سیدمحمد بطحایی»، وزیر آموزش و پرورش در توئیت دومی اعلام کرد که به سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای تولید محتوای آموزشی مربوط با حفظ ‎محیط زیست مأموریت می‌دهم. او اعلام کرد: «از پیشنهادهای مشفقانه همه شما نیز استقبال می‌کنم.» محمد جواد ظریف هم به دعوت بطحایی به چالش بی‌زباله پیوست و در توئیتی نوشت: «‌‎‎‎‎با افتخار به نوجوانان این مرز و بوم که بیش از ما به اهمیت حفاظت از محیط زیست مشترک‌مان آگاهند، به چالش ‎بی زباله می‌پیوندم و همه هموطنان را به پیوستن به این چالش ملی و جهانی در گفتار و مهم‌تر از آن در عمل همگانی دعوت می‌کنم. آذری جهرمی هم به دعوت وزیر آموزش و پرورش پاسخ گفت و با دو قول به چالش بی‌زباله پیوست. او قول می‌دهد که استفاده از ظروف یکبار مصرف غیر ضرور را در وزارتخانه تحت مدیریتش محدود کند. قول دیگری هم می‌دهد: «کمک و پیگیری شرایط دفن زباله کرج که در کنار فرودگاه پیام انجام می‌شود.» جوان‌ترین وزیر دولت روحانی می‌گوید با توجه به مسئولیتی که در مجمع عمومی شرکت فرودگاهی پیام و در ستاد اقتصاد مقاومتی استان البرز دارد، چنین قولی را می‌دهد. او هم آیت‌الله آل هاشم، امام جمعه شهر تبریز، محمدرضا عارف، نماینده مجلس شورای اسلامی، پرویز پرستویی، بازیگر سینما و احمدرضا عابدزاده دروازه‌بان اسبق تیم ملی فوتبال را به چالش فراخواند. همچنین دکتر سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در پاسخ به دعوت انجام شده به طرح چالش بی‌زباله پیوست و از اعضای خانواده خود برای حضور در این چالش دعوت کرد.

شخصیت‌های سیاسی و دولتی زیادی به چالش پیوستند که نامی از آنها در این گزارش نیست. چالش بی‌زباله توانست توجه بسیاری را به آن چه زباله و گردشگران بر سر مناطق گردشگری و توریستی می‌آورند، جلب کند. شکوفه‌های پلاستیک ویدئوهای تلخی بود که هجوم پلاستیک را به مسیر توریستی تالش - اسالم و اسالم - خلخال نشان می‌دهد. ویدئو «میزبان‌کشی» که در چالش بی‌زباله نگاهی هشدارگونه به زخم گردشگران و انباشت زباله آنها در مناطق توریستی تالش، بندرانزلی، متل قو و... داشت به فراخوان شهر بی‌زباله در تالش منجر شد. کاربران زیادی در فضای مجازی منتظر دعوت دیگران نشدند و خود وارد چالش شدند. آنها در سفرهای نوروزی خود با اشتراک عکس درباره آلودگی مناطق گردشگری خبر دادند. اما برگ برنده چالش بی‌زباله آن‌ طور که کاوه مدنی، مبدع آن می‌گوید راهکار کاهش زباله از سوی مردم است. او می‌گوید: «ما در چالش بی‌زباله از مردم یاد می‌گیریم.»

کاوه مدنی از حضور مسئولان و دولتمردان و زنان سیاسی در چالش تشکر می‌کند و از آنها می‌خواهد تا در چالش همچنان مردمی باقی بمانند. مردم کوچه بازار هم واکنش خوبی به چالش بی‌زباله دادند. میوه فروش راه کاهش زباله میوه را به مردم یاد می‌دهد. او سبزی فروش محله خود را به چالش دعوت می‌کند تا سبزی فروش هم پس از اعلام راهکار خود نانوای محل را به چالش دعوت کند. کودکان هم نقش بسیاری را در چالش دارند. آراد کوچولو کودکی است که از مردم می‌خواهد تا زباله نریزند او می‌گوید کودک است و نمی‌تواند زباله بزرگترها را جمع‌آوری کند. به راننده‌ای که زباله را از ماشین بیرون می‌ریزد تذکر می‌دهد و از او می‌پرسد چرا در چالش بی‌زباله شرکت نمی‌کند. کودکان و نوجوانان شرکت‌کننده در این چالش برگ برنده بی‌زباله‌اند. آنها بر خلاف بزرگترها در مواجهه با کسانی که زباله را در طبیعت و مناطق گردشگری می‌ریزند ساکت نمی‌شوند و شهروند خاطی را به چالش می‌کشانند.

سلبریتی‌های زیادی هم به چالش پیوستند هنرمندانی که همچنان بر شمار آنها افزوده می‌شود. معاون آموزش و پژوهش سازمان محیط زیست ضمن قدردانی از حضور آنها همچنان رصد می‌کند تا در چالش مردمی بمانند و شهروندان کوچه و بازار راهکار خود را برای کاهش زباله اعلام کنند. او می‌گوید: این چالش مردمی است، نه دولتی! از روز اول همه مردم دعوت شدند. از شرکت کردن مسئولان استقبال می‌کنیم اما لطفاً همه کمک کنند که این چالش مردمی بماند و مسئولان هم کنار و همراه مردم در این چالش باشند.» طیف‌های مختلف سیاسی در چالش حضور دارند. مدنی می‌گوید: «امیدوارم مسئولان بیشتری به چالش دعوت شوند و در این چالش شرکت کنند که هم چالش فراگیر‌تر شود و هم یاد بگیریم می‌توانیم در کنار هم فارغ از اختلافات فکری، سیاسی، حزبی و... کارهای خوبی برای کشورمان انجام دهیم.»

احمد بحری محیط‌بان درباره چرایی پیوستن به چالش بی‌زباله می‌گوید: «می‌خواهم به همه بگوییم تفکیک زباله ازمبدأ را جدی بگیرند تا حجم زباله‌ها را کاهش بدهیم.»

او شهرداری‌ها و دهیاری‌ها را مخاطب قرار می‌دهد و می‌گوید: «این امر را جدی بگیرید و آن را گسترش دهید.» چالشی که البته مخالفانی هم دارد. کاوه مدنی در پاسخ به این مخالف‌ها می‌گوید: «قرار نیست همه مشکلات کشور را با یک چالش حل کنیم اما می‌توانیم از هم یاد بگیریم و باور کنیم با کارهای ساده هم می‌توان اثر‌گذار بود.»