در سالی که گذشت بخش امنیتی-دفاعی کشور شاهد اتفاقات، تغییرات، تحولات و اقدامات بسیار و متنوعی از سوی نهادهای نظامی کشور بود؛ شاید بتوان عمده‌ی این تحولات را تغییراتی که در رده فرماندهی نیروهای مختلف نظامی ایجاد شد، عنوان کرد.
به گزارش جماران؛ ایسنا به مناسبت پایان سال ۱۳۹۶ طی گزارشی جامع در هفت بخش «انتصابات و جابجایی‌ها»، «تقویت دیپلماسی دفاعی»، «مبارزه با گروهک‌های تروریستی و معاند در داخل»، «حضور نیروهای مسلح در کنار مردم»، «دستاوردها و تجهیزات جدید»، «رزمایش‌ها»، و «۴ خبر مهم نظامی سال» به مرور تحولات و مهم ترین اخبار نیروهای مسلح در این سال پرداخت.
انتصابات و جابجایی‌ها
در سالی که گذشت بخش امنیتی-دفاعی کشور شاهد اتفاقات، تغییرات، تحولات و اقدامات بسیار و متنوعی از سوی نهادهای نظامی کشور بود؛ شاید بتوان عمده‌ی این تحولات را تغییراتی که در رده فرماندهی نیروهای مختلف نظامی ایجاد شد، عنوان کرد؛ چراکه در این سال شاهد حدود ۱۶ جابجایی و تغییر در سطوح مختلف در این بخش بودیم که نخستین آن مربوط به جانشین فرماندهی نیروی هوایی ارتش بود. در اردیبهشت ماه سالی که گذشت امیر سرتیپ خلبان علیرضا برخور جانشین فرمانده نیروی هوایی ارتش پس از ۳۴ سال خدمت در ارتش به افتخار بازنشستگی نائل آمد. او حدود چهار سال جانشینی فرماندهی نیروی هوایی ارتش را بر عهده داشت. چندی بعد(مرداد ماه) طی حکمی بنا به پیشنهاد امیر سرتیپ خلبان حسن شاه صفی فرمانده نیروی هوایی ارتش و تصویب فرمانده کل ارتش، امیر سرتیپ خلبان عزیز نصیرزاده معاون هماهنگ کننده سابق این نیرو، به سمت جانشین فرماندهی نهاجا منصوب شد.
دومین تغییر در بخش دفاعی و نظامی کشور در سازمان عقیدتی سیاسی ارتش انجام شد و فرماندهی کل قوا در خرداد ۹۶ در پی درخواست کناره‌گیری امام جمعه تبریز، در حکمی حجت‌الاسلام سیّد محمّدعلی آل‌هاشم را به‌عنوان نماینده ولی‌فقیه در استان آذربایجان شرقی و امام‌جمعه تبریز منصوب کردند. آل هاشم پیش از این ریاست سازمان عقیدتی سیاسی ارتش را بر عهده داشت. پس از این تغییر، طی حکمی از سوی رهبری، حجت‌الاسلام محمدحسنی عهده دار این مسئولیت شد.
در اواخر مرداد ماه نیز به دنبال تغییر دولت و معرفی امیر سرتیپ امیر حاتمی به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از سوی رئیس جمهور روحانی، حاتمی توانست با رای قاطع نمایندگان سکان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح را که پیش از این در اختیار سردار حسین دهقان بود، در دست بگیرد. حاتمی پیش از این به عنوان جانشین وزیر در این وزارت خانه فعالیت می‌کرد. سردار دهقان نیز طی حکمی از سوی رهبر معظم انقلاب، به عنوان مشاور فرماندهی کل قوا در حوزه صنایع دفاعی و پشتیبانی از نیروهای مسلح منصوب شد. همچنین با حکم وزیر دفاع، سردار سرتیپ پاسدار قاسم تقی زاده جانشین وزارت دفاع منصوب و معرفی شد. سردار تقی زاده پیش از این به عنوان مدیرعامل سازمان صنایع دفاع وزارت دفاع انجام وظیفه می‌کرده است.
اما مهمترین تغییر در رده فرماندهی نیروهای نظامی مشترکاً در ستاد کل نیروهای مسلح و ارتش رخ داد و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فرمانده معظم کل قوا ۳۰ ام مرداد ماه در احکام جداگانه‌ای امیر سرلشکر عطاءالله صالحی را به سمت جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و امیر سرلشکر سیّد عبدالرّحیم موسوی را با ارتقاء به درجه‌ی سرلشکری به سمت فرمانده کل ارتش منصوب کردند. پیش از این انتصاب سرلشکر صالحی فرماندهی کل ارتش و سرلشکر موسوی جانشینی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح را بر عهده داشتند.
فرماندهی کل قوا همچنین در آبان ماه در احکام جداگانه‌ای امیر سرتیپ محمدحسین دادرس را به جانشینی فرمانده کل ارتش، امیر دریادار حبیب‌الله سیاری را به معاونت هماهنگ‌کننده ارتش و امیر دریادار حسین خانزادی را به فرماندهی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب کردند. پیش از این تغییرات، امیر دادرس در سمت معاون هماهنگ‌کننده ارتش و امیر سیاری به عنوان فرمانده نیروی دریایی فعالیت می‌کردند. امیر احمدرضا پوردستان نیز که پیش از این تغییرات جانشینی فرمانده کل ارتش را بر عهده داشت، با حکم فرمانده کل ارتش به‌عنوان رئیس جدید مرکز مطالعات راهبردی ارتش منصوب شد.
یک ماه بعد از این تغییرات طی حکمی از سوی سرلشکر محمد علی جعفری فرمانده کل سپاه، سردار روح الله نوری جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه شد، پیش از این سردار عبدالله عراقی عهده دار این سمت بوده است.
در اسفند ماه نماینده ولی‌فقیه در سپاه و رئیس دفتر عقیدتی فرماندهی کل قوا منصوب شدند. بر این اساس فرماندهی معظم کل قوا، در احکام جداگانه‌ای حجت‌الاسلام عبدالله حاج‌صادقی را به سمت نماینده ولی‌فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و حجت‌الاسلام علی سعیدی را به سمت رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی کل قوا منصوب کردند. حجت الاسلام سعیدی پیش از این حکم نمایندگی ولی فیه در سپاه را بر عهده داشت. حجت الاسلام حاج صادقی نیز پیش از این عهده دار مسئولیت جانشینی نماینده ولی فقیه در سپاه بود.
همچنین در آخرین تغییرات بخش‌های نظامی کشور که در ماه اسفند انجام شد، حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالله حاجی‌صادقی نماینده ولی فقیه در سپاه با صدور احکام جداگانه ای سردار سرتیپ دوم پاسدار سید قاسم قریشی را به سمت "معاون هماهنگ کننده نمایندگی ولی فقیه در سپاه" و سردار سرتیپ دوم پاسدار یدالله جوانی را به سمت "معاون سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه" منصوب کرد.
اواخر مرداد ماه نیز به دنبال تغییر دولت و معرفی امیر سرتیپ امیر حاتمی به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از سوی رئیس جمهور روحانی، حاتمی توانست با رای قاطع نمایندگان سکان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح را که پیش از این در اختیار سردار حسین دهقان بود، در دست بگیرد. حاتمی پیش از این به عنوان جانشین وزیر در این وزارت خانه فعالیت می‌کرد. سردار دهقان نیز طی حکمی از سوی رهبر معظم انقلاب، به عنوان مشاور فرماندهی کل قوا در حوزه صنایع دفاعی و پشتیبانی از نیروهای مسلح منصوب شد. همچنین با حکم وزیر دفاع، سردار سرتیپ پاسدار قاسم تقی زاده جانشین وزارت دفاع منصوب و معرفی شد. سردار تقی زاده پیش از این به عنوان مدیرعامل سازمان صنایع دفاع وزارت دفاع انجام وظیفه می‌کرده است.
اما مهمترین تغییر در رده فرماندهی نیروهای نظامی مشترکاً در ستاد کل نیروهای مسلح و ارتش رخ داد و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فرمانده معظم کل قوا ۳۰ ام مرداد ماه در احکام جداگانه‌ای امیر سرلشکر عطاءالله صالحی را به سمت جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و امیر سرلشکر سیّد عبدالرّحیم موسوی را با ارتقاء به درجه‌ی سرلشکری به سمت فرمانده کل ارتش منصوب کردند. پیش از این انتصاب سرلشکر صالحی فرماندهی کل ارتش و سرلشکر موسوی جانشینی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح را بر عهده داشتند.
فرماندهی کل قوا همچنین در آبان ماه در احکام جداگانه‌ای امیر سرتیپ محمدحسین دادرس را به جانشینی فرمانده کل ارتش، امیر دریادار حبیب‌الله سیاری را به معاونت هماهنگ‌کننده ارتش و امیر دریادار حسین خانزادی را به فرماندهی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب کردند. پیش از این تغییرات، امیر دادرس در سمت معاون هماهنگ‌کننده ارتش و امیر سیاری به عنوان فرمانده نیروی دریایی فعالیت می‌کردند. امیر احمدرضا پوردستان نیز که پیش از این تغییرات جانشینی فرمانده کل ارتش را بر عهده داشت، با حکم فرمانده کل ارتش به‌عنوان رئیس جدید مرکز مطالعات راهبردی ارتش منصوب شد.
یک ماه بعد از این تغییرات طی حکمی از سوی سرلشکر محمد علی جعفری فرمانده کل سپاه، سردار روح الله نوری جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه شد، پیش از این سردار عبدالله عراقی عهده دار این سمت بوده است.
در اسفند ماه نماینده ولی‌فقیه در سپاه و رئیس دفتر عقیدتی فرماندهی کل قوا منصوب شدند. بر این اساس فرماندهی معظم کل قوا، در احکام جداگانه‌ای حجت‌الاسلام عبدالله حاج‌صادقی را به سمت نماینده ولی‌فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و حجت‌الاسلام علی سعیدی را به سمت رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی کل قوا منصوب کردند. حجت الاسلام سعیدی پیش از این حکم نمایندگی ولی فیه در سپاه را بر عهده داشت. حجت الاسلام حاج صادقی نیز پیش از این عهده دار مسئولیت جانشینی نماینده ولی فقیه در سپاه بود.
همچنین در آخرین تغییرات بخش‌های نظامی کشور که در ماه اسفند انجام شد، حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالله حاجی‌صادقی نماینده ولی فقیه در سپاه با صدور احکام جداگانه ای سردار سرتیپ دوم پاسدار سید قاسم قریشی را به سمت "معاون هماهنگ کننده نمایندگی ولی فقیه در سپاه" و سردار سرتیپ دوم پاسداریدالله جوانی را به سمت "معاون سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه" منصوب کرد.
دیپلماسی دفاعی
ستاد کل نیروهای مسلح:
در پی حضور سرلشکر محمد حسین باقری در ریاست ستاد کل نیروهای مسلح و اتخاذ و اجرای سیاست افزایش ارتباطات و تعاملات بین‌المللی در نیروهای مسلح، وی به عنوان پیشرو در این زمینه طی سال ۹۶ دیدارها و گفت‌وگوهای متعددی با همتایان و فرماندهان ارشد نیروهای مسلح کشورهای همسایه با هدف ایجاد هماهنگی در زمینه مبارزه با تروریسم و ثبات منطقه، انجام داد. در همین زمینه در ادبیشهت ماه سرلشکر باقری در تهران با همتای سوری خود دیداری انجام داد و طی آن طرفین بر تحکیم و توسعه بیشتر روابط نیروهای مسلح دو کشورایران و سوریه تاکید کردند. رئیس ستاد کل نیروهای مسلح همچنین در مرداد ماه در راس یک هیات بلند پایه نظامی به ترکیه سفر کرد و با عالی‌ترین مقامات سیاسی و نظامی این کشور دیدار نمود. کمتر از دو ماه بعد نیز ژنرال خلوصی آکار رئیس ستاد ارتش ترکیه در راس یک هیات عالی رتبه از مقامات نظامی به تهران سفر کرد و علاوه بر رئیس ستاد کل، با تعدادی از مقامات عالیرتبه کشورمان نیز دیدار و گفت‌و گو داشت. پیش از این سفر رئیس ستاد ارتش عراق نیز که به تهران سفر کرده بود، با سرلشکر باقری دیدار و گفت‌وگوهایی انجام داده بود. از جمله مهمترین اهداف این دیدارها، گفت‌وگو درباره مواضع ایران و ترکیه در حمایت از دولت رسمی عراق در موضوع برگزاری همه پرسی در اقلیم کردستان عراق بود.
سفر به سوریه در مهر ماه ۹۶ از دیگر اقدامات نظامی ارشد ایران در راستای تقویت دیپلماسی دفاعی و نظامی جمهوری اسلامی بود. باقری در جریان این سفر با رئیس‌جمهوری، وزیر دفاع و رئیس ستاد ارتش سوریه دیدار و گفت‌وگو کرد. یک ماه بعد رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در تهران میزبان ژنرال والری گراسیموف رئیس ستاد ارتش روسیه شد. در این دیدار نیز مسائل مختلف منطقه از جمله مبارزه با تروریسم و کمک به جبهه مقاومت مورد بحث و بررسی قرار گرفت. ژنرال قمر جاوید باجوا رئیس ستاد ارتش پاکستان دیگر مهمان باقری در تهران بود. در جریان دیدار ارشد نظامی پاکستان با باقری موضوعاتی نظیر ارتقاء سطح تعامل دفاعی و امنیتی و نیز تامین امنیت مرزی مطرح شد.
اواخر آبان ماه ۹۶ رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جهت حضور در اجلاسی سه‌جانبه با همتایان روس و تُرک خود به سوچی روسیه سفر کرد. این اجلاس به منظور بحث و تبادل نظر پیرامون آخرین وضعیت مقابله با تروریسم در سوریه و اتخاذ راهکار مشترک برای ادامه روند پاکسازی گروهک‌های تروریستی و تکفیری و بازگشت مجدد امنیت و ثبات پایدار به کشور سوریه در شهر سوچی برگزار شد. در حاشیه این اجلاس سرلشکر باقری دیداری دو جانبه با رئیس ستاد کل ارتش روسیه نیز داشت.
وزارت دفاع:
در مجموعه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح نیز به عنوان مسئول برنامه‌ریزی، هماهنگی، پشتیبانی و توسعه توان دفاعی در کشور در راستای اجرای سیاست‌های دولت در زمینه ارتقای همکاری‌ها و تعاملات بین‌المللی در سال گذشته اقدامات گسترده‌ای برای تقویت دیپلماسی دفاعی ایران انجام شد. در این زمینه در نخستین ماه از سال ۹۶ سپهبد ذاکر حسن اف وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به دعوت رسمی سردار حسین دهقان وزیر ایران، در صدر یک هیئت بلند پایه دفاعی-نظامی وارد تهران شد. وی در این سفر علاوه بر دیدار و مذاکره با همتای ایرانی خود با مقامات بلند پایه سیاسی کشورمان نیز دیدار و پیرامون مسائل دو جانبه، منطقه‌ای و بین المللی مذاکره کرد.
سردار دهقان همچنین در اردیبهشت ماه به دعوت رسمی ارتشبد سرگئی شویگو وزیر دفاع جمهوری فدراسیون روسیه به مسکو سفر و در ششمین نشست امنیت بین الملل مسکو سفر کرد. وزیر دفاع در جریان این سفر با وزرای دفاع هند، برزیل، سریلانکا، صربستان و ونزوئلا دیدار و پیرامون مسائل منطقه‌ای و بین المللی مذاکره کرد. دهقان همچنین با حضور در یک نشست مشترک با ارتشبد سرگئی شویگو و سپهبد فهد جاسم الفریج وزیران دفاع روسیه و سوریه، اوضاع کشور سوریه را بررسی کرد. در تابستان نیز به دعوت رسمی وزیر دفاع ایران، سرلشکر عرفان محمود عبدالغفور عبدالله الحیالی وزیر دفاع جمهوری عراق در صدر یک هیات دفاعی به تهران سفر کرد. در جریان دیدار وی با همتای ایرانی خود یک یادداشت تفاهم همکاری‌های دفاعی-نظامی میان دو کشور به امضای وزرای دفاع دو کشور رسید و آغاز طیف وسیعی از همکاری‌های دفاعی-نظامی در حوزه‌های مختلف مورد توافق طرفین قرار گرفت.
امیر سرتیپ امیر حاتمی وزیر دفاع دولت دوازدهم نیز پس از قرار گرفتن در این منصب در جهت اجرای سیاست‌های اعلامی از سوی رئیس جمهوری مبنی بر ارتقای تعاملات بین المللی، فصل جدیدی از دیدارها و ملاقات های دو جانبه را آغاز کرد. امیر حاتمی در نخستین گام، با فرمانده نیروی هوایی عمان در تهران دیدار و گفت‌وگو کرد. سفر به جمهوری آذربایجان به دعوت رسمی وزیر دفاع این کشور با هدف تحکیم ثبات و امنیت در منطقه و پیشرفت روابط دو کشور و همچنین گفت‌وگو درباره مسایل دوجانبه، منطقه‌ای و بین المللی و توسعه مناسبات و همکاری‌های دفاعی نظامی در این سفر دیگر اقدام وزیر جدید دفاع ایران در جهت ارتقای دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران بود.
نیروی دریایی ارتش:
در بخش نیروهای مختلف مسلح، به دلیل نوع و جنس فعالیت نیروی دریایی ارتش(نداجا)، این نیرو نیز گام‌های موثر و بسیاری در جهت تعمق بخشی به روابط دفاعی جمهوری اسلامی با کشورهای دوست و مشترک‌المنافع برداشت. در این زمینه دریادار حبیب‌الله سیاری فرمانده نیروی دریایی ارتش در ابتدای سال ۹۶ در حاشیه بازدید از نمایشگاه بین‌المللی "لنکاوی" دیدارهایی با فرمانده ناوگان دریایی کانادا، وزیر دفاع مالزی، فرمانده نیروی دریایی ارتش ایتالیا، فرمانده نیروی دریایی ارتش استرالیا، فرمانده گارد ساحلی و جانشین فرمانده نیروی دریایی هندوستان، فرمانده نیروی دریایی ارتش امارات انجام داد
سیاری همچنین در جریان سفری که در مهرماه۹۶ جهت حضور در یک همایشی دریایی به کشور ایتالیا داشت، دیدارهای با هیات نظامی پاکستان، فرمانده نیروی دریایی بلغارستان، فرمانده نیروی دریایی یونان، جانشین نیروی دریایی اسپانیا، فرمانده نیروی دریایی پرتقال، فرمانده نیروی دریایی آفریقای جنوبی، فرمانده نیروی دریایی کروواسی، فرمانده نیروی دریایی الجزایر، فرمانده نیروی دریایی آرژانتین، جانشین فرمانده نیروی دریایی روسیه انجام داد.
اعزام ناوگروه‌های مختلف به آب‌های آزاد با هدف تامین امنیت کشتی‌های تجاری متعلق به جمهوری اسلامی ایران و همچنین انتقال پیام صلح و دوستی به کشورهای مختلف از دیگر اقدامات انجام شده در نداجا در سال ۹۶ بود. در این سال ناو گروه‌های جمهوری اسلامی در سواحل کشورهای قزاقستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان، جمهوری خودمختار داغستان روسیه، هند و بنگلادش، سریلانکا پهلو گرفتند. همچنین ناو گروه‌هایی از کشورهای روسیه و جمهوری آذربایجان در سواحل ایران پهلو گرفتند.
مبارزه با گروهک‌های تروریستی و معاند در داخل
به واسطه وجود تهدیدات مختلف امنیتی در سطح کشور و مشارکت ارتش در مرزبانی از مرزهای غربی و حضور سپاه در مرزهای جنوب‌شرق و شمال غرب کشور، طی سال ۹۶ شاهد انجام عملیات‌های مختلف نظامی و مبارزات گسترده با گروهک‌های تروریستی و معاند در مرزها و داخل خاک کشور بودیم. در این زمینه در ماه خرداد در عملیات نیروی زمینی سپاه پاسداران و قرارگاه قدس در ارتفاعات قصرقند «جلیل قنبرزهی» سرکرده گروهک انصارالفرقان به هلاکت رسید. در این عملیات نیروی زمینی سپاه و قرارگاه قدس در ارتفاعات قصرقند "جلیل قنبرزهی" سرکرده گروهک تروریستی "انصار الفرقان" به هلاکت رسید. این تروریست تکفیری به خاطر جنایات گسترده در مرزهای جنوب شرق ۲۵ سال سوژه تعقیبی نیروهای امنیتی ایران بود. انفجار در مراسم تاسوعای حسینی چابهار، اعزام عوامل انتحاری برای مساجد، شهادت جمعی از پرسنل ناجا در سال ۷۷، حمله به پست انتظامی در یکی از میادین زاهدان و ده‌ها جنایت دیگر از اقدامات وی بوده است.
در تیر ماه نیز قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ع) نیروی زمینی سپاه از درگیری رزمندگان اسلام با یک تیم تروریستی خبر داد و اعلام کرد: یک تیم تروریستی که قصد انجام اقدامات تروریستی و ایجاد ناامنی در داخل کشور را داشت، توسط رزمندگان این قرارگاه شناسایی و در یک درگیری که در منطقه‌ی کردستان انجام شد، تعداد سه تن از تروریست‌ها به هلاکت رسیده و یک نفر از آنان دستگیر شد. بر اساس اسناد اطلاعاتی، گروه‌های تروریستی "جندالشیطان" مالک ریگی، "جیش الظلم" و تیم‌های تکفیری زاییده اقدامات و برنامه‌ریزی‌های وی بوده است. این قرارگاه یک ماه بعد از این عملیات، طی عملیاتی دیگر، یک تیم ترویستی وابسته به گروهک‌های ضدانقلاب تحت حمایت سازمان‌های جاسوسی بیگانه را که با هدف خرابکاری و اقدامات تروریستی از مناطق مرزی شمال غرب قصد نفوذ به کشور داشت، شناسایی و در یک درگیری منهدم کرد. در این درگیری دو تن از تروریست‌ها به هلاکت رسیدند و چهار تن دیگر از آنان زخمی شدند. در شهریور ماه هم طی عملیاتی نظامی، قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه عوامل اقدام تروریستی روز ۲۸ مرداد ماه را که در بخش پیشین شهرستان سرباز توسط اشرار منطقه انجام و به شهادت دو تن از نیروهای وظیفه و یک نفر از بسیجیان منطقه منجر شد، دستگیر کردند. در همین ایام هوانیروز ارتش طی یک عملیات نظامی دقیق در غرب کشور، ۱۳ نفر از اعضای وابسته به گروهک تروریستی پژاک را به هلاکت رساند.
قرارگاه حمزه سید الشهدا(ع) نیروی زمینی سپاه همچنین در بهمن ماه طی اطلاعیه‌ای از کشف محموله حاوی مواد انفجاری و کمربندهای انتحاری در منطقه مرزی سراوان خبر داد. عوامل گروهک تروریستی "جند الشیطان" قصد ورود این محموله به داخل کشور برای ایجاد ناامنی، اغتشاش و اقدامات تروریستی را داشتند.
درگیری رزمندگان قرارگاه نجف نیروی زمینی سپاه با یک تیم تروریستی گروهک تکفیری داعش در غرب کشور در بهمن ماه از دیگر اقدامات پاسداران در راستای مبارزه با تروریست‌های تکفیری و گروه های معاند در داخل خاک کشور بود. در این درگیری رزمندگان قرارگاه نجف پس از رصد اطلاعاتی و اشراف کامل به این تیم، در یک عملیات دقیق تعقیب و مراقبت، آنها را در منطقه «بمو» در غرب کشور به محاصره خود درآوردند و تعداد ۱۶ نفر از این تروریست‌ها را دستگیر و تعدادی را نیز معدوم کردند. همچنین در روزهای پایانی اسفند ماه قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه در اطلاعیه‌ای از انهدام خودروی انتحاری و هلاکت ۲ تروریست در اقدام به موقع رزمندگان اسلام در پاسگاه مرزی در منطقه سراوان خبر داد. بر این اساس شامگاه یکشنبه ۲۰ اسفند عوامل گروهک‌های تروریستی و اشرار مسلح با یک دستگاه خودروی حامل مهمات و مواد انفجاری قصد انجام عملیات انتحاری و هدف قرار دادن یکی از پاسگاه های مرزی نیروی زمینی سپاه در منطقه سراوان استان سیستان و بلوچستان را داشتند که با هوشیاری و اقدام به موقع رزمندگان اسلام ناکام ماندند.
حضور نیروهای مسلح در کنار مردم
سال ۹۶ سالی پر از حادثه طبیعی و غیر طبیعی بویژه برای مردم ایران بود؛ در این سال در ایران حوادث مختلفی از جمله وقوع سیل در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع مسجد سلیمان، زلزله‌های متعدد کرمان و کرمانشاه، بارش سنگین برف در سطح کشور و مسدودی راه‌های مواصلاتی، حادثه تصادف نفتکش سانچی و سانحه‌ی سقوط هواپیمای مسیر پروازی تهران-یاسوج و مفقود شدن لاشه‌ی هواپیما اتفاق افتاد که در همه این حوادث نیروهای مسلح اعم از ارتش و سپاه با بهره‌گیری از امکانات و تجهیزات در اختیار و همچنین نیروی انسانی آماده خود به کمک دولت و مردم شتافتند. انجام پروژه‌های عمرانی محرومیت زدایی از دیگر اقدامات انجام شده طی سال ۹۶ در راستای کمک به دولت در جهت رفع محرومیت‌های موجود در کشور بود که توسط سپاه پاسداران انجام شد. نیروهای مسلح ایران همچنین در حادثه‌ی کشتار میانمار، با در اختیار گذاشتن هواپیماهای باری(نیروی هوایی ارتش) در ارسال محموله کمک‌های انسان دوستانه جمهوری اسلامی ایران برای آوارگان مسلمان میانمار اقدامات ارزشمندی انجام دادند.
دستاوردها و تجهیزات جدید
در سالی که گذشت به واسطه افزایش توجه به توسعه صنایع دفاعی در کشور شاهد رونمایی از دستاوردهای متعدد و متنوعی در بخش دفاعی کشور بودیم. در همین راستا در نخستین گام، اوایل فروردین با حضور رئیس‌جمهوری از نخستین هواپیمای جت آموزشی بومی کشور با نام «کوثر»، پهپاد تاکتیکی مراقبت شناسایی و مسلح «مهاجر۶»، موشک کروز ضد کشتی «نصیر» و موشک هوا به هوای «فکور» رونمایی شد.
امسال در مقاطع مختلف در مراسم هایی که عمدتا با حضور وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و فرمانده یکی از نیروهای نظامی برگزار شد، این وزارت خانه محصولات به روز و جدید خود را که توسط متخصصان و دانشمندان داخلی صنایع دفاع ساخته شده‌اند، رونمایی کرد و به نیروهای مختلط تحویل داد. در اردیبهشت سال ۹۶، انبوه موشک جدید کروز ضد کشتی «نصیر» که با حضور رئیس جمهوری رونمایی شده بود را به نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحویل شد. موشک کروز سطح به سطح نصیر با قابلیت شلیک از ساحل و دریا علیه اهداف دریایی از جمله کشتی‌های جنگی و اسکله‌ها به کار گرفته می‌شود. آماده سازی و واکنش سریع، ارتفاع پروازی پایین، دقت بالای ناوبری و اصابت به هدف، قدرت تخریب زیاد، قابلیت ضد جمینگ بالا به واسطه رادار پیشرفته و شلیک از روی شناورهای تندرو را از ویژگی‌های موشک جدید نصیر است. سلاح‌های انفرادی کلاش ۱۳۳، سلاح تک تیرانداز نصر، رادیو نرم افزار مالتی باند حمایلی واسع ۱ و نصر۲، ۵ محصول جدید دیگر دفاعی و مهندسی هستند که به سفارش سپاه پاسداران و نیروی زمینی طراحی و ساخته شده و در این ماه از آنها رونمایی شد.
در تیر ماه نیز خط تولید انبوه و تحویل دهی موشک پدافند هوایی برد بلند صیاد ۳ افتتاح و تعدادی از آن به قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا (ص) ارتش تحویل داده شد. همچنین در مراسم رژه نیروهای مسلح در ۳۱ام شهریور از سامانه موشکی خرمشهر رونمایی شد. این سامانه که توسط وزارت دفاع ساخته شده و در اختیار نیروی هوا فضای سپاه قرار گرفته، دارای ۲۰۰۰ کیلومتر برد است که قابلیت حمل کلاهک ۱۸۰۰ کیلوگرمی را دارد. این سامانه می‌تواند به جای یک کلاهک تعداد بیش‌تری کلاهک برای اصابت قراردادن چندین هدف حمل کند. ابعاد کوچک و تاکتیکی‌تر شدن این سامانه از دیگر ویژگی‌های آن محسوب می‌شود.
رونمایی از سامانه پیشرفته راداری آفاق از دیگر دستاودهای دفاعی کشور به شمار می‌رود. رادار مراقبت ساحلی این سامانه قابلیت رصد شناورها تا برد ۲۰۰ کیلومتر را دارد و می‌تواند اهداف هوایی را نیز شکار کند. رادار آفاق می‌تواند همزمان ۱۰۰ هدف شناوری را مورد پایش و ردگیری قرار دهد. دیگر دستاورد نیروهای مسلح ایران در سال ۹۶ الحاق ناوچه «سپر» در دریای شمال به ناوگان دریایی ارتش محسوب می‌شود. این چهارمین ناوچه ساخته شده از کلاس سینا در منطقه چهارم دریایی در انزلی است که ساخت آن ۲ سال و نیم طول کشید. این شناور از ۴ پرتابگر موشک کروز از کلاس نور یا قادر (با برد ۱۲۰ تا ۲۵۰ کیلومتر)، یک توپ ۷۶ میلیمتری فجر۲۷ بر روی سینه و یک توپ ۴۰ میلیتری بر روی پاشنه بهره می‌برد. با الحاق «سپر»، تعداد شناورهای رزمی نداجا در دریای شمال به ۶ فروند می‌رسد. در پنجمین روز از دهه فجر ۹۶ نیز خط تولید انبوه پهپاد تاکتیکی مهاجر ۶ مجهز به بمب هوشمند نقطه زن قائم افتتاح شد.
مرداد امسال همچنین در راستای تقویت حوزه فضایی و توسعه این بخش، پایگاه ملی فضایی امام خمینی (ره) با پرتاب آزمایشی ماهواره بر سیمرغ به فضا به طور رسمی افتتاح شد. این پایگاه که نخستین پایگاه سکوی ثابت ایران به شمار می‌رود، مجموعه عظیمی است که کلیه مراحل آماده سازی، پرتاب، کنترل و هدایت ماهواره برها را برعهده دارد. ماهواره بر سیمرغ نیز قادر است ماهواره هایی تا وزن ۲۵۰ کیلوگرم را در مدار۵۰۰ کیلومتری زمین قرار دهد.
امسال از سلاح تک تیرانداز نیمه اتوماتیک کالیبر ۵۰ «حیدر»، خودرو تاکتیکی مین‌ریز حیدر ۵، تریلی سه محور حامل دو دستگاه نفربر «سلیمان یک»، سیستم صوت جهتی برد بلند «کرنا» و خودرو تاکتیکی «حیدر ۶»، سامانه «شبیه‌ساز میدان مین»، سامانه‌های«حیدر ۷»، سامانه «حیدر ۴۴» و سامانه «حیدر ۴۱»، توپ ۱۵۵ میلیمتری چرخدار عاشورا، افتتاح خط تولید کیف‌های «خود امدادی» و «دگر امدادی»و تولید انبوه سلاح تک‌تیرانداز «شاهر» به عنوان جدیدترین دستاوردهای نیروی زمینی ارتش رونمایی شد. همچنین رونمایی از سامانه هواشناسی سماء، سامانه صامت ۱، سیستم متحرک شنود تجهیزات و سامانه‌های ناوبری (ISS/SIF) و سامانه مدیریت اطلاعات هوانوردی بصیر و همچنین افتتاح آشیانه پهپادهای پدافند هوایی از دستاوردهای قرارگاه پدافند هوایی خاتم النبیاء ارتش در سال ۹۶ بود.
در نیروی دریایی ارتش نیز از پروژه‌های مرصاد، اتوپایلوت دیجیتال، سوخت بومی موتور احتراقی اژدها، دماوند، ناو آموزشی خلیج‌فارس، پوشش‌های نانویی، آزمایشگر موشک رعد و پروژه نقش رونمایی شد و این محصولات مورد بهره برداری قرار گرفتند. نیروی هوایی ارتش هم در انجام ماموریت های خود در زمینه بازآماد(اورهال) هواپیماهای باری و جنگنده ارتش به دستاوردهای خوبی در سالی که گذشت دست یافت.
رزمایش‌ها
در بخش برگزاری رزمایش‌های نظامی در راستای ارتقای دیپلماسی دفاعی نیروهای مسلح ایران، شاهد برگزاری رزمایش‌های مشترک میان نبروهای مسلح ایران و کشورهای دوست و هم پیمان بودیم؛ بر این اساس در فروردین ماه تمرین مشترک نیروهای دریایی ارتش ایران و عمان انجام شد. در این رزمایش دو نیروی دریایی کشور جمهوری اسلامی ایران و کشور همسایه دولت مسلمان عمان به میزبانی کشور عمان تمرین مشترک امداد و نجات را طراحی و اجرا کردند. در خرداد ماه نیز ناوهای نیروی دریایی ارتش ایران و چین در تنگه هرمزیک تمرین دریایی مشترک انجام دادند. همچنین در بزرگترین رزمایش امداد و نجات دنیا که به میزبانی کشور بنگلاش برگزار شد یک ناو گروه نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران حضور پیدا کرد.
اما مهمترین رزمایش مشترک سال ۹۶ میان نیروهای مسلح ایران و عراق و با نام رزمایش «اقتدار» برگزار شد. دلیل اهمیت برگزاری این رزمایش، همزمانی آن با برگزاری همه پرسی اقلیم کردستان عراق و ایجاد تنش در منطقه‌ی غرب آسیا از سوی برخی کشورهای عربی و غربی بود. این رزمایش در اجرای سیاست‌های اعلامی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر احترام به یکپارچگی و حفظ تمامیت ارضی عراق و به دنبال درخواست دولت عراق در جهت همکاری جمهوری اسلامی ایران برای استقرار حاکمیت دولت مرکزی در پایانه‌های مرزی ایران با عراق در مرزهای مشترک در مناطق مرزی قصر شیرین تا پرویزخان، مرز باشماق در مریوان و مرز تمرچین در پیرانشهر برگزار شد.
امسال همچنین تعدادی رزمایش داخلی با هدف ارتقای آمادگی نیروهای مسلح و انتقال پیام صلح و دوستی جمهوری اسلامی ایران به کشورهای منطقه و کشورهای صلح طلب جهان و به نمایش گذاشتن توانمندی های نظامی کشور از سوی نیروهای مختلف مسلح در سطح کشور برگزار شد که از جمله آنها می توان به رزمایش اقتدار و امنیت پایدار ۹۶ در دریای خزر با محوریت نیروی دریایی ارتش، رزمایش امنیتی «محرم» با محوریت قرارگاه حمزه سیدالشهداء (ص) سپاه پاسداران و مشارکت تیپ های نیرومخصوص واکنش سریع نیروی زمینی، هوانیروز و نیروی هوایی ارتش در ارتفاعات اشنویه، هفتمین رزمایش اقتدار هوایی فدائیان حریم ولایت در منطقه عمومی اصفهان با مشارکت کلیه پایگاه‌های شکاری و ترابری نیروی هوایی ارتش و پنجمین رزمایش محمد رسول الله (ص) نیروهای دریایی، زمینی، پدافندهوایی، و نیروی هوایی ارتش در سواحل مکران اشاره کرد.
۴ خبر مهم نظامی سال
انتقام گیری سپاه از حمله تروریستی عناصر داعش به تهران:
هفدهم خرداد ۹۶ عناصر وابسته به گروهک تروریستی تکفیری داعش در دو نقطه از تهران اقدام به انجام عملیات تروریستی کردند. در جریان این حملات تروریستی به ساختمان مجلس شورای اسلامی و حرم بنیانگزار جمهوری اسلامی ۱۸ نفر از مردم شهید و دست‌کم ۵۲ نفر زخمی شدند. با گذشت کمتر از یازده روز از این حادثه سپاه پاسداران طی یک حمله موشکی به مقر فرماندهی و مراکز تجمع و پشتیبانی تروریست‌های تکفیری در دیرالزور سوریه، به عاملین این جنایت تروریستی پاسخی قاطع داد. در این عملیات که "لیلة‌القدر" نامگذاری شد، سپاه پاسداران ۶ فروند موشک بالستیک میان برد، به اهداف مختلفی در بُردهای ۶۵۰ تا ۷۰۰ کیلومتر شلیک کرد. اهدافی که در این عملیات مورد هدف قرار گرفتند، مقرهای فرماندهی، دپوی تجهیزات انتحاری و لجستیکی در استان دیرالزور سوریه بود. برای شلیک این موشک‌ها با کشور سوریه از قبل هماهنگ شده بود و موشک‌ها از مسیر کشور عراق وارد آسمان سوریه شده بودند، تعدادی از این موشک‌ها، موشک‌های دقیق و نقطه‌زن ذوالفقار بوده‌اند. در این عملیات بیش از ۱۷۰ تروریست به هلاکت رسیدند.
پایان سیطره داعش:
در اوایل پائیز ۹۶ در پی پیشروی نیروهای جبهه مقاومت در باز پس گیری مناطق اشغالی توسط تروریست های تکفیری داعش، سرلشکر محمد علی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداراناز نابودی داعش تا دو ماه دیگر خبر داد و اعلام کرد که ان‌شاءالله همانطور که حاج قاسم سلیمانی(فرمانده نیروی قدس سپاه) قول داده‌اند داعش تا دو ماه دیگر جمع می‌شود؛ کمتر از دو ماه بعد و در ۳۰ ام آبان ماه سردار سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه در پیامی به محضر مقام معظم رهبری با اعلام پایان سیطره شجره خبیثه داعش، رهبری حکیمانه ایشان و پایداری ملت، دولت، ارتش و نیروهای مردمی عراق و سوریه و مجاهدین و شهدای مدافع حرم از دیگر کشورهای اسلامی را عامل پیروزی جبهه مقاومت اعلام کرد.
مقابله دریایی با اقدامات غیر حرفه‌ای ناوهای آمریکایی در خلیج فارس:
در مرداد ۹۶ نیروی دریایی سپاه در اطلاعیه ای از خنثی شدن حرکت تحریک‌آمیز رزم‌ناو آمریکایی توسط یک شناور گشتی این نیرو در خلیج فارس در خلیج فارس خبر داد.این رزم ناو آمریکایی طی اقدامی غیر حرفه‌ای در شمال خلیج فارس به سمت یک شناور گشتی نیروی دریایی سپاه که در آب های بین المللی در حال گشت زنی بود حرکت و به قصد تحریک و ایجاد هراس مبادرت به شلیک دو گلوله هوایی کرد، اما شناور نیروی دریایی سپاه بدون اعتنا به رفتار غیر
حرفه ای و تحریک آمیز آنها به مأموریت خود ادامه داد و پس از مدت کوتاهی شناور آمریکایی منطقه را ترک کرد. این اقدام چند روز بعد نیز تکرار شد و ناو هواپیمابر «نیمیتز» و رزم‌ناو همراهش در حالی که تحت رصد و رهگیری ناوچه‌های موشک‌انداز «ناوتیپ ذوالفقار منطقه‌ی چهارم نیروی دریایی سپاه» قرار داشتند، در محدوده‌ی نفتی-گازی «رسالت» اقدام به پرواز «بالگرد» و نزدیک شدن به شناورهای سپاه کردند. آمریکایی‌ها با حرکتی تحریک‌آمیز و غیرحرفه‌ای ،با اخطار به شناورهای ناوتیپ ذوالفقار اقدام به پرتاب منورکردند که اما شناورهای سپاه بدون اعتنا به رفتار نامتعارف و غیرمعمول آنها، ماموریت خود را در منطقه دنبال کردند، در نهایت نیز ناو هواپیمابر و رزم‌ناو همراه منطقه را ترک کردند.
همچنین نیروی دریایی ارتش نیز طی سال گذشته یک مواجهه با ناو آمریکایی مستقر در خلیج فارس داشت. نوزدهم شهریور ۹۶ نیروی دریایی ارتش به ناو یک آمریکایی که در حال نزدیک شدن به موقعیت یک لنج ایرانی در فاصله ۴۵ مایلی از ساحل بندر جاسک بود هشدار داد. این ناو آمریکایی نیز پس از هشدار و اعلام حضور ناو موشک انداز فلاخن از منطقه دور شد. هدف از سفر این ناوگروه آمریکایی به سواحل ایران، تحکیم همکاری بین کشورهای حاشیه دریای خزر اعلام شده بود.
حادثه برای ناوشکن دماوند:
بیستم دی ماه ۹۶ ناوشکن دماوند هنگام ورود به بندر انزلی به علت افزایش سرعت باد و طوفان شدید و وضعیت بد جوی در دریای خزر، با موج شکن برخورد کرد. در جریان این برخورد آسیب‌هایی جدی به ناوشکن وارد شد. در حال حاضر این ناوشکن برای احیای مجدد و بازگشت به چرخه عملیاتی به کارخانجات کشتی سازی شهید تمجیدی وزارت دفاع وپشتیبانی نیروهای مسلح منتقل شده است.
