برجام در سال 96؛ پایبندی کامل ایران و انزوای جهانی آمریکا

به گزارش جماران؛ جمهوری اسلامی ایران در سال 1396 با همکاری خوب با آژانس بین المللی انرژی اتمی مجال هرگونه بهانه جویی را گرفت و همین امر موجب شد تا مقامات آمریکایی با ناامیدی از یافتن بهانه های هسته ای علیه برجام ، به مسائل غیرمرتبط با توافق هسته ای متوسل شوند.

آژانس بین المللی انرژی اتمی در سال 96 در چهار گزارش و در مجموع 10 بار از زمان اجرای برجام ، پایبندی کامل ایران به این توافق را اعلام کرد و همچنین مدیر کل آژانس بارها تاکید کرد که برجام یک موهبت بزرگ برای راستی آزمایی هسته ای است و آژانس دسترسی های کامل مورد نیاز خود را دارد و شکست برجام شکست چندجانبه گرایی خواهد بود. مواضع و گزارشهای آژانس به عنوان نهاد فنی و مسئول بین المللی برای نظارت بر اجرای تعهدات هسته ای ایران در برجام، موجب شد که آمریکا ناامید از یافتن بهانه های هسته ای ، تمرکز خود را بر بهانه های واهی و مسائل غیرمرتبط با برجام همچون برنامه موشکی و نقش منطقه ای ایران قرار دهد که همین مساله به انزوای جهانی آمریکا در برابر ایران منجر شد. 

شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی اواخر اسفند ماه سال 1395 با ریاست یوکیا آمانو دیپلمات ژاپنی برای سومین دوره چهار ساله بر آژانس از اول دسامبر 2017 تا 30 نوامبر 2021 موافقت کرد. مدیر کل 70 ساله آژانس بین المللی انرژی اتمی که از آذر 1388 ریاست این سازمان را بر عهده داشته، در دوره چهار ساله سوم ریاست آژانس وظیفه سنگینی برای حفظ بیطرفی در نظارت بر اجرای برجام دارد و گزارشهای سال 1396 نشان داد بطور نسبی از عهده اجرای این وظیفه بر آمده تا جایی که حتی مقام های آمریکایی نیز ناچار به اعتراف شدند که ایران تعهدات هسته ای خود در برجام را اجرا کرده و برخی رسانه های غربی به تحریف اظهارات آمانو برای فضاسازی علیه ایران متوسل شدند. 

آژانس بین المللی انرژی اتمی مطابق با قطعنامه 2231 شورای امنیت در سال 1396 چهار گزارش به شورای حکام و شورای امنیت ارائه کرد و اجرای کامل تعهدات هسته ای ایران در برجام را مورد تاکید قرار داد. 

** گزارش اول : اعلام پایبندی کامل ایران به برجام و صدور 20 تن آب سنگین

آژانس بین المللی انرژی اتمی اولین گزارش خود در سال 1396 درباره پایبندی ایران به برجام را روز جمعه 12 خرداد (دوم ژوئن 2017) منتشر کرد. در این گزارش اعلام شد که کارخانه تولید آب سنگین ایران مطابق اعلام قبلی ایران برای کار تعمیر و نگهداری تعطیل شده و ذخایر آب سنگین ایران 128.2 تن بوده و در طول دوره گزارش، ایران بیش از 130 تن آب سنگین نداشته است. همچنین در گزارش آژانس به ادامه فعالیتهای تحقیق و توسعه غنی سازی و تولید روتورها و قطعات سانتریفیوژها در چارچوب برجام اشاره و خاطرنشان شده بود که ایران فعالیت‌های مرتبط با بازفراوری نیز در راکتور تحقیقاتی تهران یا دیگر تاسیسات اعلام شده به آژانس انجام نداده است. در طول دوره گزارش، کل ذخیره اورانیوم غنی شده ایران از 300 کیلوگرم هگزا فلوراید اورانیوم غنی شده تا حد 3.67 درصد U-235 (یا معادل آن به سایر اشکال شیمیایی) فراتر نرفته است. تا تاریخ 27 می 2017 مقدار اورانیوم غنی شده ایران تا سطح 3.67 درصد 79.8 کیلوگرم بر اساس برجام و تصمیمات کمیسیون مشترک بوده است.

در پی انتشار این گزارش ، نشست فصلی شورای حکام آژانس روزهای 22 تا 26 خرداد ماه 96 در وین برگزار شد و مدیر کل آژانس در آغاز این نشست گفـت: آژانس به راستی و آزمایی و نظارت بر اجرای تمام تعهدات مرتبط با هسته ای ایران طبق برجام و مطابق با رویه های استاندارد پادمانی آژانس به شکلی بی طرفانه ادامه می دهد. آمانو در کنفرانس خبری حاشیه این نشست نیز تایید کرد که 20 تن از ذخایر آب سنگین ایران در آینده نزدیک به خارج منتقل می شود. 

رضا نجفی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی، در حاشیه نشست خرداد ماه شورای حکام ، در ارتباط با فروش مقداری از ذخایر آب سنگین ایران گفت: موضوع فروش آب سنگین در برجام آمده است و اگر ایران اضافه بر 130کیلوگرم آب سنگین ذخیره داشته باشد موظف است آن را به بازار بین المللی ارائه کند البته قیمت پیشنهادی خریداران باید مورد قبول ایران هم باشد. وی افزود: در گذشته دهها تن آب سنگین فروختیم و به کشورهای مقصد صادر کردیم و چون بخشی از این صادرات به آمریکا بود و ما رابطه دیپلماتیک نداریم، مواد را بسته بندی و به کشور عمان به عنوان واسطه فرستادیم. اکنون هم در حال مذاکره با خریداران بالقوه هستیم و اطلاعات مربوط به مقصد و زمان جزو اطلاعات پادمانی ومحرمانه است و نمی توانیم آن را افشا کنیم. 

** گزارش دوم: تائید اجرای تعهدات و اعلام آغاز مجدد تولید آب سنگین در ایران

دومین گزارش فصلی آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره ایران در سال گذشته ، روز پنجشنبه 9 شهریور (31 اگوست 2017) منتشر شد و آژانس بار دیگر تایید کرد که ایران به تمام تعهدات خود در توافق هسته ای پایبند بوده است. مدیر کل آژانس در این گزارش اعلام کرد که ذخایر اورانیوم کم غنای ایران (LEU) تا تاریخ 21اوت 2017 (30 مرداد 96) معادل 88.4 کیلوگرم بوده که بسیار پایین تر از سطح تعیین شده مجاز در توافق هسته ای است. سطح مجاز ذخایر اورانیوم غنی شده مطابق با برجام 300 کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم یا 202.8 کیلوگرم اورانیوم است. بر اساس این گزارش ، سطح غنی سازی اورانیوم در ایران نیز از 3.67 درصد فراتر نرفته بود. مدیر کل آژانس در این گزارش همچنین میزان ذخایر آب سنگین ایران را 111 تن اعلام کرد که آن هم پایینتر از سطح مجاز 130 تن تعیین شده در برجام بود. آژانس خاطرنشان کرد که ایران پس از اتمام کار تعمیرات و نگهداری در کارخانه تولید آب سنگین، کار تولید آب سنگین را از روز 17 ژوئن (27 خرداد 96) از سر گرفته است. 

این هشتمین گزارش یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی از روز 'اجرای برجام ' (16 ژانویه 2016 برابر با 26 دی 1394) تا آن زمان و سومین گزارش پس از آغاز کار دولت ترامپ در آمریکا بود که اجرای تعهدات ایران را مطابق با شروط توافق هسته ای ایران و 1+5 و به پشتوانه قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل مورد تایید و راستی آزمایی قرار داد. 

این گزارش مدیر کل آژانس در نشست فصلی شورای حکام در روزهای 20 تا 24 شهریور 96 مورد بررسی قرار گرفت. آمانو در آغاز نشست فصلی شورای حکام آژانس تاکید کرد: تعهدات هسته ای ایران مطابق با توافق هسته ای در حال اجرا است. آمانو در کنفرانس خبری روز دوشنبه 20 شهریور ماه نیز در واکنش به اظهارات چندی پیشتر نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل، گفت: ما در زبان پادمانی چیزی بنام سایت مظنون نداریم و بر اساس رویه استاندارد آژانس کار می کنیم.

آمانو در پاسخ به سوالی درباره زمان رسیدن به نتیجه گسترده درباره ایران با توجه به دسترسی های تکمیلی زیادی که آژانس در ایران داشته است ، گفت: این سوال دشواری است و نمی توانم بگویم چند سال طول می کشد؛ اما زمان زیادی طول می کشد. ما طرحی برای اینکه تا چه زمانی به این نتیجه گیری برسیم نداریم و این کار سالها طول می کشد. 

** تلاش مذبوحانه رسانه های غربی برای قراردادن آژانس در برابر ایران 

ساعاتی پس از انتشار گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی در نهم شهریور ماه که برای هشتمین بار پایبندی ایران به برجام و ارائه تمام دسترسی های لازم را تایید کرد؛ خبرگزاری آسوشیتدپرس آمریکا در کاری شیطنت آمیز تلاش کرد آژانس را در موضوع بازرسی ها درموضعی در برابر ایران به تصویر بکشد.

آسوشیتدپرس گزارش داد: ' مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، ادعای ایران مبنی بر اینکه سایتهای نظامی این کشور خارج از حوزه کاری بازرسان هستند را رد کرد و گفت آژانس درصورت وجود ظن فعالیت هسته ای نیازمند دسترسی به همه اماکن مربوطه است و به همه مکانها بدون تمایز بین نظامی و غیرنظامی دسترسی دارد' . این جوسازی رسانه ای در حالی بود که مدیر کل بارها تاکید کرده بود بازرسان آژانس به تمام اماکن مورد نیاز برای بازرسی دسترسی داشته اند و هیچ مشکلی وجود ندارد. 

خبرگزاری رویترز نیز اوایل مهر ماه به نقل از مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارش داد که آژانس در مورد راستی آزمایی بخش T برجام ابزارهای محدودی دارد و به نقل از آمانو اظهار امیدواری کرد که کمیسیون مشترک برجام این مساله را روشن کند. بر اساس این گزارش، یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی از قدرت های بزرگ خواست که بخش مربوط به فناوری های قابل استفاده در ساخت بمب هسته ای در برجام را روشن سازند. به گزارش رویترز، بر خلاف بخش های زیادی از توافق هسته ای، در بخش T توافق هسته ای هیچ ذکری از آژانس بین المللی انرژی اتمی یا جزئیات مربوط به اینکه چگونه این مساله راستی آزمایی خواهد شد، به میان نیاورده است. روسیه می گوید این مساله به این معناست که آژانس هیچ اختیاراتی در این زمینه ندارد. قدرت های غربی و آژانس با این نظر مخالف هستند. 

موضوع ضمیمه T برجام پس از این فضاسازی رسانه های غربی در نیمه دوم سال 96 همواره در کنفرانسهای خبری آمانو بطور پر رنگی مطرح شد و مدیر کل آژانس نیز ضمن تکذیب این نقل قول منتسب به او که دسترسی های محدودی برای راستی آزمایی بخش ضمیمه 'تی' برجام دارد ، تاکید کرد که این بخش ضمیمه مربوط به دسترسی ها نیست. آمانو تاکید کرد که درخواست او برای شفاف شدن موضوع به این معنی نیست که او هم اکنون قادر به انجام راستی آزمایی نیست و تاکید کرد که آژانس بر اجرای تمام مفاد برجام از جمله ضمیمه ها نظارت دارد. 

** سفر جنجالی نماینده آمریکا به وین و دیدار او با آمانو 

دومین گزارش درباره ایران در سال 1396 در حالی منتشر شد که یک هفته قبل از آن (روز چهارشنبه اول شهریور 96 ) ، 'نیکی هیلی' نماینده آمریکا در سازمان ملل، در سفر به وین با آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی دیدار کرده بود. نمایندگی آمریکا در آژانس با صدور اطلاعیه ای مواضع قبلی واشنگتن را تکرار کرده و همچنین با لحنی طلبکارانه مدعی 'اهمیت جلوگیری از سوءاستفاده ایران از زبان مبهم توافق هسته ای' شد. در اطلاعیه نمایندگی آمریکا ذکر شده بود که هیلی به منظور بحث و گفت وگو با مقامهای آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره تلاش های نظارتی و راستی آزمایی آژانس و تبعیت ایران از توافق هسته ای مطابق با قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، به وین آمده است. 

این درحالی بود که برخی کارشناسان امور هسته ای تاکید کردند سفر هیلی به وین فرصتی است تا دولت آمریکا یک بار دیگر از نزدیک از جزئیات فنی برجام و اهمیت توافق هسته ای، آگاه شود. 'کِلسی داونپورت' مدیر بخش 'سیاست منع اشاعه هسته ای' در موسسه آمریکایی «ای سی ای» (ACA) در این ارتباط گفت : امید می رود که سفر هیلی به وین فرصتی باشد که دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا از رویاپردازی خارج شود و به واقعیت برسد. 

از سوی دیگر ، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نامه ای به آمانو و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرد: هدف اعلام شده سفر هیلی به وین نگرانی های جدی درباره نقض بیش از پیش متن و روح برجام و قطعنامه 2231 سازمان ملل ایجاد می کند. 

نمایندگی دائم ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی در واکنش به بیانیه نمایندگی آمریکا در خصوص سفر هیلی به وین و ملاقات با مسئولان آژانس بین المللی انرژی اتمی، نسبت به عواقب مخرب هر گونه فشار غیرقانونی به آژانس هشدار داد.

رضا نجفی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز تاکید کرد: لفاظی ها و فضا سازی رسانه ای مقامات آمریکایی و سفر نماینده آمریکا به وین تاکنون تاثیری بر فعالیت ها و اقدامات راستی آزمایی آژانس و نحوه گزارش دهی آن نگذاشته است و انتظار ایران و همه کشورهای عضو آژانس این است که دبیرخانه آژانس به کار حرفه ای و بیطرفانه خود ادامه دهد.

نجفی در نشست شورای حکام با اشاره به برجام به عنوان توافقی تاریخی که به بحرانی غیر ضروری پایان داده و تاکید شورای امنیت بر ایجاد تغییری بنیادین در رهیافت شورا و ایجاد روابطی نو با ایران، گفت، متاسفانه تحرکات اخیر دولت آمریکا در تضاد با این توافق قرار دارد.

آمانو مدیر کل آژانس در کنفرانس خبری 20 شهریور ماه در پاسخ به سوال در خصوص هدف از سفر نیکی هیلی به وین گفت: ما با کشورهای عضو آژانس تعامل داریم و برداشت من از هدف سفر هیلی به وین این است که او به دنبال یافتن اطلاعات بود و پرسشهای زیادی مطرح کرد و ما نیز پاسخهایی واقعی به پرسشهای او دادیم. اما رویه آژانس این است که محتوای این تعامل های دیپلماتیک را افشا نکند. 

** کنفرانس عمومی شصت و یکم آژانس و حمایت جهانی از برجام 

یک هفته پس از نشست فصلی شورای حکام ، شصت و یکمین کنفرانس عمومی آژانس بین المللی انرژی اتمی برگزار شد که به صحنه حمایت قاطع سازمان ملل و جامعه جهانی از برجام و سردرگمی و انزوای آمریکا تبدیل شد. نمایندگان بسیاری از کشورهای جهان از جمله نمایندگان کشورهای اتحادیه اروپا در این کنفرانس بر اهمیت برجام به عنوان یک دستاورد بین المللی تاکید کردند. 

'علی اکبر صالحی' معاون رئیس جمهوری و رییس سازمان انرژی اتمی روز دوشنبه 27 شهریور ماه در کنفرانس عمومی آژانس، رفتار خصمانه دولت آمریکا را مغایر با متن و روح برجام دانست و با رد درخواستهای زیاده خواهانه آمریکا ابراز اطمینان کرد که آژانس در برابر این زیاده خواهی مقاومت خواهد کرد. وی تاکید کرد: هر گونه اقدام یا تدابیری برای تضعیف یا خنثی کردن شروط توافق هسته ای با هر بهانه و انگیزه سیاسی ، موجب مخدوش شدن و به خطر افتادن این دستاورد تاریخی خواهد شد که زیان آن نه تنها متوجه طرفهای این توافق بلکه کل جامعه بین المللی خواهد شد. 

صالحی افزود: همچنین لازم است بطور مختصر به اقدامات سیاسی اخیر آمریکا در آژانس و درخواستهای عجیب درباره راستی آزمایی برنامه هسته ای صلح آمیز ایران فراتر از شروط مذاکره شده برجام اشاره کنم. رفتار خصمانه دولت آمریکا و تدابیر این کشور برای مخدوش کردن توافق هسته ای و جلوگیری از منتفع شدن ایران از توافق هسته ای ،مغایر با روح و متن برجام است. ما همچنان اطمینان داریم که آژانس و مدیر کل آن در برابر چنین درخواستهای غیر قابل قبولی مقاومت خواهند کرد و به ایفای نقش نظارتی فنی خود بطور بی طرفانه ادامه خواهند داد و از اطلاعات حساس فنی و صنعتی به دست آمده از طریق بازرسی ها محافظت خواهند کرد. 

** واکنش سریع آژانس به اظهارات رئیس جمهوری آمریکا درباره برجام 

یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز جمعه 21 مهر ماه 96 (13 اکتبر 2017) در واکنش به اظهارات رییس جمهوری آمریکا درباره برجام تاکید کرد: ایران در حال حاضر مشمول قوی ترین نظام راستی آزمایی هسته ای است و تمام تعهدات هسته ای طبق برجام در حال اجرا هستند. آمانو با صدور بیانیه ای اعلام کرد: آژانس بین المللی انرژی اتمی از ژانویه 2016 تا کنون بر اجرای تعهدات مرتبط با هسته ای ایران در چهارچوب برجام نظارت کرده و اجرای این تعهدات را تایید کرده است. وی افزود: چنانکه به شورای حکام آژانس گزارش داده ام ، تعهدات مرتبط با هسته ای ایران مطابق با برجام در حال اجرا هستند . فعالیت های نظارتی و راستی آزمایی آژانس به تمام عناصر مرتبط با هسته ای تحت برجام می پردازد. آمانو تاکید کرد: ایران هم اکنون بطور موقتی پروتکل الحاقی به توافق پادمانی را نیز اجرا می کند که این یک ابزار نیرومند نظارتی است که به بازرسان ما دسترسی های گسترده تری به اطلاعات و اماکن در ایران می دهد. آژانس تا کنون به تمام اماکنی که نیاز به بازدید داشته دسترسی یافته و ایران در حال حاضر مشمول نیرومندترین نظام راستی آزمایی هسته ای جهان است.

** سفر آمانو به ایران و ارسال پیام مهم دفاع از جایگاه بین المللی آژانس 

مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز یکشنبه 7 آبان ماه 96 در تهران با مقامات جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفتگو کرد. آژانس در بیانیه ای اعلام کرد که این سفر بخشی از گفت وگوهای منظم و معمول بین آژانس و ایران است و تمرکز بحثهایی که مطرح خواهد شد حول راستی آزمایی و نظارت آژانس درمورد اجرای تعهدات مرتبط با برنامه هسته ای ایران تحت برجام و همچنین اجرای توافق پادمانی و پروتکل الحاقی خواهد بود. 

تاکید بر لزوم پایبندی همه طرفین برجام به این توافق بین المللی، دفاع از اعتبار آژانس و پاسخ به اظهارات مقامات آمریکایی در قبال برجام پیام های سفر یک روزه آمانو به تهران بود. 

رسانه های مختلف ایران و جهان تاکید کردند که سفر یک روزه آمانو به تهران حامل این پیام مهم بود که ایران به تعهداتش در برجام متعهد بوده است و این مساله همانطور که در تمام گزارش های مدیر کل آژانس از زمان اجرای برجام تصریح شده است ، آمانو در دیدار با مقامهای ارشد ایران در تهران این مساله را مورد تاکید قرار داد. پیام دیگر سفر آمانو این بود که او در مقام مدیرکل آژانس از حیثیت و جایگاه بین المللی این نهاد بین المللی برای تهیه گزارش های راستی آزمایی و نحوه بررسی و ارزیابی تعهدات و طرفین دفاع کرد.

همچنین سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه پنجشنبه 29 تیر ماه در وین با مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی دیدار و گفت وگو کرد. این دیدار یک روز پیش از برگزاری هشتمین جلسه کمیسیون مشترک برجام برگزار شد . عراقچی پس از این دیدار گفت: پایبندی جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود در برجام در مقابل بدعهدی آمریکا، نقطه قوت ایران در عرصه بین المللی است و این امر تا حدی نتیجه همکاری خوب ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی است.

عراقچی بار دیگر روز چهارشنبه 22 آذر ماه 96 با آمانو در وین دیدار کرد و لزوم استمرار کار حرفه ای و بی طرفی آژانس در راستی آزمایی تعهدات هسته ای ایران در برجام را مورد تاکید قرارداد. 

صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی نیز عصر دوشنبه 27 شهریور در حاشیه کنفرانس عمومی آژانس پس از دیدار با آمانو در وین تاکید کرد: ما بیش از آنچه در توافقنامه پادمان، پروتکل الحاقی و برجام آمده است، التزامی برای خود نمی بینیم. وی افزود: تاکید ما این بود که همانطور که در سوگندنامه مدیر کل آژانس آمده که امروز هم آقای آمانو این سوگندنامه را قرائت کرد، مدیر کل آژانس باید مستقلانه عمل کند و گوش به توصیه های دیگران نداشته باشد. تا به امروز هم احساس ما این است که آژانس بین المللی انرژی اتمی به این سوگندنامه بخصوص در ارتباط با برجام تا به امروز وفادار بوده است. 

**گزارش سوم در سال 96 و تاکید آمانو بر نظارت بر اجرای تمام بخشهای برجام 

دو هفته پس از سفر آمانو به تهران ، سومین گزارش مدیر کل آژانس درباره ایران در سال 96 در روز دوشنبه 22 آبان (13 نوامبر 2017) منتشر شد و آژانس برای نهمین بار پایبندی ایران را به توافق هسته ای اعلام کرد. در این گزارش اعلام شد که کارخانه تولید آب سنگین در حال فعالیت و ذخیره آب سنگین ایران 114.4 متریک تن بوده و در طول دوره گزارش دهی، ایران بیش از 130 متریک تن آب سنگین نداشته است. این گزارش خاطرنشان کرد که ایران به غنی سازی UF6 در کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) ادامه داده و غنی سازی بالاتر از 3.67 درصد از اورانیوم 235 را انجام نداده است. در بازه زمانی گزارش، کل موجودی ذخیره شده اورانیوم غنی سازی شده ایران از میزان 300 کیلوگرم UF6 غنی شده تا میزان 3.67 درصد اورانیوم 235 (یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر نرفته است. تا تاریخ 5 نوامبر 2017، میزان اورانیوم غنی شده تا 3.67 درصد اورانیوم 235 ایران 96.7کیلوگرم بوده است که مطابق با برجام و مصوبات کمیسیون مشترک است. رضا نجفی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس ، اعلام کرد که این گزارش آژانس که نهمین گزارش از روز اجرای برجام و هشتمین گزارش فصلی به شورای حکام بود، بر خلاف ادعاهای آمریکا بار دیگر تایید می کند که اقدامات و فعالیت های هسته ای ایران کاملا منطبق با برجام است. 

در پی انتشار این گزارش ، آمانو روز پنجشنبه دوم آذر ماه در آغاز نشست فصلی شورای حکام آژانس گفت: تعهدات مرتبط با هسته ای ایران تحت برجام در حال اجرا هستند. آمانو با بیان اینکه در سفرش به ایران بر اجرای کامل تعهدات مرتبط با هسته ای تحت برجام تاکید کرده و همچنین ایران را به تصویب پروتکل الحاقی تشویق کرده است ، تاکید کرد: آژانس تا امروز به تمام مکانهای مورد نیاز برای بازرسی دسترسی داشته است. 

آمانو همچنین در کنفرانس خبری روز پنجشنبه دوم آذر ماه ، با رد فضاسازی رسانه های غربی، تاکید کرد که آژانس بر اجرای تعهدات ایران در تمام بخش های برجام از جمله بخش T ضمیمه توافق هسته ای نظارت دارد.

وی در پاسخ گفت: بخش 'تی' برجام درباره دسترسی ها نیست بلکه مربوط به دسترسی به فناوری هایی با کاربرد دوگانه و مجوزهای کمیسیون مشترک در این خصوص است و من هیچگاه نگفته ام که آژانس به این موارد دسترسی دارد یا ندارد. آمانو تاکید کرد: اجازه بدهید به طور روشن بگویم که آژانس در حال حاضر بر اجرای تمام تعهدات هسته ای ایران در چهارچوب برجام از جمله بخش 'تی' توافق هسته ای نظارت دارد و ما هیچگونه نگرانی یا مساله ای نداریم. 

**چهارمین گزارش آژانس در سال 96 و هشدار آمانو درباره شکست چندجانبه گرایی 

مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه 3 اسفند 96 (22 فوریه 2018) در تازه ترین گزارش خود برای دهمین بار پایبندی ایران به مفاد توافق هسته ای برجام را تائید و همزمان اعلام کرد که ایران تصمیم خود برای ساخت پیشران هسته ای دریایی در آینده را به آژانس اعلام کرده است. در این گزارش میزان ذخایر اورانیوم غنی شده 3.67 درصدی ایران تا تاریخ 12 فوریه 109.5 کیلوگرم و میزان ذخایر آب سنگین ایران 117.9 تن اعلام شد. 

آمانو روز دوشنبه 14 اسفند 96 در آغاز نشست فصلی شورای حکام که در فضای تشدید جنگ روانی آمریکا علیه برجام برگزار شد ، با تاکید بر اهمیت توافق هسته ای با ایران گفت: اگر بنا بر شکست برجام باشد، این امر زیان بزرگی برای راستی آزمایی هسته ای و برای چندجانبه گرایی خواهد بود.

مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در کنفرانس خبری 14 اسفند ماه نیز با بیان اینکه بحثهای زیادی درباره آینده برجام مطرح شده است ، گفت: نقش آژانس اظهارنظر یا گمانه زنی درباره مواضع طرفهای برجام نیست . وی با بیان اینکه آژانس به تمام اماکن مورد نیاز برای بازرسی دسترسی داشته است، افزود: کار بازرسی ما در ایران از سال 2013 تا کنون دو برابر شده است .

**سوابق گزارشهای آژانس درباره برجام و دورنمای آینده 

اولین گزارش آژانس مطابق با قطعنامه 2231 شورای امنیت و دستور کار شورای حکام ، در 16م ژانویه 2016 برابر با 26م دی 1394 ارائه شد و با تایید اجرای اقدامات مشخص شده در پاراگراف های 15.1 تا 15.11 از ضمیمه V (چهارم) برجام ، اجرای برجام آغاز شد. روز 16م ژانویه 2016 مطابق با برنامه زمانی مشخص شده 'روز اجرای برجام' بود. آژانس در روز 26م فوریه 2016 برابر 7م اسفند 1394 نیز با انتشار گزارشی اجرای کامل تعهدات ایران را تایید کرد.

سومین گزارش آژانس به شورای حکام و بموازات آن به شورای امنیت در 27م مه 2016 برابر با 7م خرداد 1395 منتشر شد و بار دیگر اجرای تعهدات ایران را مورد تایید قرار داد. گزارش چهارم آژانس از روز اجرای برجام ، در 8م سپتامبر 2016 برابر با 18م شهریور 1395 ، گزارش پنجم در تاریخ 9م نوامبر 2016 برابر با 19م آبان 1395، گزارش ششم در 24م فوریه 2017 برابر با ششم اسفند 1395 منتشر شد و آژانس در تمام این گزارشها بر اجرای کامل و بدون نقص تعهدات ایران مطابق بر برجام و عدم انحراف مواد هسته ای ایران مهر تایید گذاشت.

با توجه مسیر طی شده همکاری های خوب ایران و آژانس و موضع گیری خوب آژانس برای حفظ بی طرفی و دفاع از جایگاه بین المللی این نهاد ، انتظار می رود که در سال 1397 نیز زمین بازی سیاسی آمریکا و برخی مقامات اروپایی در ارتباط با برجام جایی غیر از آژانس باشد . 

با این حال مدیرکل آژانس این مساله را نیز بیان کرده که 'این نهاد تنها اجرای تعهدات مرتبط با هسته ای ایران در برجام را تائید می کند و در جایگاهی نیست که درخصوص پایبندی یا عدم پایبندی ایران به برجام' قضاوت کند. از این رو به نظر می رسد که حل اختلافات موجود ناشی از برداشتهای سیاسی و خواسته های نامرتبط با برجام از طرف آمریکا ، در هفته ها و ماههای آینده سرنوشت برجام را مشخص کند و در این ارتباط توپ در زمین کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا است تا بتوانند با نشان دادن اراده سیاسی لازم در برابر واشنگتن و ارائه مشوق های لازم به ایران به حفظ و تداوم این توافق مهم بین المللی کمک کنند چرا که خدشه به برجام به گفته مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی شکست چندجانبه گرایی و زیانی بزرگ برای راستی آزمایی هسته ای خواهد بود.