معاون اول رییس جمهور با بیان اینکه اداره موفق و کارآمد کشور نیازمند آینده پژوهی و آینده نگری است، گفت: برای اداره موفق کشور نیازمند آن هستیم که همواره یک تصویر کنترل کننده از آینده بلند مدت کشور پیش روی داشته باشیم.
به گزارش جماران، دکتر اسحاق جهانگیری صبح امروز (پنجشنبه) در همایش روز جهانی آینده با اشاره به برخی چالش ها و ابر چالش های پیش روی کشور نظیر مسائل زیست محیطی، کمبود منابع آب، مشکلات بانک ها و صندوق های بازنشستگی، مسائل اجتماعی، مسائل فرهنگی و آسیب های اجتماعی اظهار داشت: این مشکلات که امروز به چالش های بزرگی برای کشور تبدیل شده اند، عمدتاً ناشی از بی توجهی به آینده بوده و تصمیماتی که در کشور اتخاذ شده برای حل مشکلات جاری بوده و به پیامدهای این تصمیمات توجهی صورت نگرفته است.
معاون اول رییس جمهور افزود: مثلاً ممکن است در مقطعی حفر چاه آب یک تصمیم خوب تلقی شود چرا که با این اقدام به عده ای آبرسانی می شود اما در بلند مدت نتیجه این تصمیمات مصرف آب های زیرزمینی کشور است که در زمان اتخاذ تصمیم به پیامدهای آن توجه زیادی صورت نگرفته است.
وی ادامه داد: متاسفانه توجه به آینده و آینده نگری در تصمیمات دهه های گذشته جایگاه خاصی نداشته است و مدیرانی که تصمیمات مختلف را اتخاذ می کرده اند، دغدغه اصلی شان حل مسائل روزمره کشور بوده و این رویه باعث شده که امروز مشکلات متعددی در کشور سر باز کرده است.
دکتر جهانگیری گفت: در موضوع آینده نگری دو رویکرد وجود دارد که یکی بررسی وضع فعلی کشورها و پیش بینی آینده نسبت به امروز و رویکرد دیگر این است که آینده ای مطلوب ترسیم کنیم و این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم که به چه سمتی پیش می رویم و جایگاه و فاصله ما با دنیای پیشرفته و مدرن در آینده چه خواهد بود.
معاون اول رییس جمهور یکی از مهمترین سرفصل ها در موضوع آینده نگری را منابع طبیعی نظیر آب، هوا، خاک و جنگل ها عنوان کرد و افزود: حیات یک کشور به این منابع وابسته است و اهمیت این منابع بسیار بالاست.
وی افزود: بسیاری از شاخص های حیاتی کشور که با رفاه و سیاست گذاری کشور مرتبط است امروز تهدید می شوند و اگر مثلاً یکی از شاخص های اقتصادی را تورم بدانیم و بگوییم که بالا بودن تورم تاثیر منفی در رفاه و زندگی مردم دارد همه آن را می پذیرند اما وقتی که بگوییم منابع آب به سمت نابودی می رود نه تنها همه آن را نمی پذیرند بلکه همه بر این موضوع واقف هستند که این شاخص بسیار مهمتر از شاخص تورم است چرا که اگر منابع آب وجود نداشته باشد اساساً حیات وجود نخواهد داشت.
وی خاطر نشان کرد: آینده مولفه هایی که حیات جامعه به آنها وابسته است بسیار تعیین کننده هستند و متاسفانه در دوره های گذشته توجه نکرده ایم که چه میزان ذخایر آب در کشور وجود دارد و میزان برداشت ما چقدر است و آیا میزان منابع آبی که در سال جایگزین می شود از میزان برداشت ما بیشتر است و یا کمتر است.
دکتر جهانگیری ادامه داد: متاسفانه به حدی از منابع حیاتی مانند آب استفاده شده که در مقطع فعلی حیات برخی از مناطق کشور با تهدید مواجه است
معاون اول رییس جمهور با بیان اینکه شاخص هایی که امروز در منابع آب وجود دارد جز نگران کننده ترین مسائل پیش روی کشور است، تصریح کرد: همین وضعیت در بخش آلودگی هوا نیز وجود دارد. از یک سو منابع انرژی را از طریق خودرو های پرمصرف، واحدهای مسکونی و ... به وفور مصرف کرده ایم و از سوی دیگر این مصارف باعث شده که امروز منابع انرژی تبدیل به آلاینده شده و تهدید سلامت مردم و کنترل عوارض آلاینده ها از مهمترین دغدغه های امروز کشور است.
وی در ادامه با بیان اینکه پس از توجه به منابع طبیعی، موضوع تحولات جمعیتی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است گفت: هر تصمیمی که در این حوزه اتخاذ می شود باید متناسب با تحولات جمعیتی، توزیع جغرافیایی و تحولات جنسیتی جمعیت باشد.
دکتر جهانگیری اضافه کرد: متاسفانه امروز شاهد آن هستیم که نیمه شرقی کشور در حال خالی شدن از جمعیت است و اگر از طریق بالگرد از تهران به سمت سیستان و بلوچستان حرکت کنیم تقریباً بخش زیادی از این مسیر بیابان است و شاهد خالی شدن جمعیت از این مسیر هستیم.
معاون اول رییس جمهور در ادامه یکی از پدیده های مهم جمعیتی در کشور را افزایش متولدین دهه شصت دانست و اظهار داشت: افزایش زاد و ولد در این دهه در هر مقطعی دغدغه های متعددی را در کشور ایجاد کرد. این افزایش جمعیت باعث شد در مقطعی مدارس چهار شیفت در کشور وجود داشته باشد و وقتی این جمعیت به سن دانشگاه رسید با کمبود دانشگاه مواجه شدیم و مجبور شدیم در هر نقطه از کشور دانشگاه تاسیس کنیم تا بتوانیم به نیاز تحصیلی جمعیت کشور پاسخگو باشیم.
وی اضافه کرد: امروز همان جمعیت متولدین دهه شصت به سن اشتغال رسیده اند و سالانه با حجم بالایی از فارغ التحصیل بیکار مواجه هستیم و در صورتی هم که نتوانیم فرصت شغلی فراهم کنیم، آسیب های اجتماعی در کشور افزایش پیدا می کند.
دکتر جهانگیری خاطر نشان کرد: در یکی دو سال اخیر به دلیل اهمیت آسیب های اجتماعی و روند رو به رشد این آسیب ها، مقام معظم رهبری چندین جلسه در این خصوص برگزار کردند که این امر نشان دهنده نگرانی و دغدغه ایشان در حوزه آسیب های اجتماعی است.
معاون اول رییس جمهور با تاکید بر اینکه بسیاری از مسائل و مشکلات امروز کشور نتیجه عدم توجه به آینده نگری در سالهای گذشته است، افزود: زمانی که متولدین دهه شصت به سن بازنشستگی برسند چالش دیگری برای کشور ایجاد خواهد شد و شاهد عوارض و پیامدهای آن خواهیم بود.
وی از کیفیت نهادهای مالی، بانک ها، صندوق های بازنشستگی و بدهی های دولت بعنوان یکی دیگر از چالش های پیش روی کشور نام برد و خاطرنشان کرد: متاسفانه ترازنامه بانک ها و عملکرد صندوق ها نشان دهنده آن است که نسبت به آینده مالی این موسسات مهم که سپرده های مردم در آنها قرار دارد کمتر توجه شده است.
دکتر جهانگیری افزود: صندوق های بازنشستگی امروز به یکی از ابرچالش های کشور تبدیل شده اند و صد در صد حقوق اعضای صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح و 75 درصد حقوق اعضای صندوق بازنشستگی کشوری توسط دولت پرداخت می شود و دولت فقط همین امسال 60 هزار میلیارد تومان برای پرداخت حقوق اعضای این صندوق ها پرداخت کرده است.
معاون اول رییس جمهور یکی دیگر از موضوعات مرتبط با آینده نگری را کیفیت ارائه خدمات دولت برشمرد و با بیان اینکه دولت به معنای مجموعه حکومت تنها نهاد سیاست گذاری و ارائه دهنده خدمات است که جایگزین ندارد.
وی افزود: اگر یک بنگاه اقتصادی تعطیل شود و یا خدمات خوبی ارائه ندهد، بنگاه دیگری جایگزین آن خواهد شد اما اگر دولت خدماتش خوب نباشد جایگزین ندارد و کشور با کیفیت نامطلوب اداره می شود.
دکتر جهانگیری گفت: اگر بخواهیم درخصوص منابع حیاتی کشور، تحولات جمعیتی، نهادهای مالی و کیفیت خدمات دولت مسیر گذشته را ادامه دهیم چالش ها و مشکلات کشور افزایش خواهد یافت به همین دلیل باید با سرعت تغییر جهت و تغییر سیاست دهیم و آینده نگری مناسب داشته باشیم.
معاون اول رییس جمهور به موضوع علم و فناوری از منظر آینده نگری اشاره کرد و افزود: به دلیل آنکه دنیای امروز سابقه طولانی در تولید علم و فناوری ندارد فاصله ما نیز با دنیای فناوری های جدید چندان زیاد نیست و لازم است وزارت علوم بر این موضوع تمرکز کند تا دانشگاه ها و مراکز علمی و فناوری کشور بتوانند در این زمینه گام های بلندی بردارند تا از تحولات دنیا عقب نمانیم.
وی ادامه داد: رسالتی که بر دوش همه نخبگان و صاحب نظران و دلسوزان کشور می باشد این است که راجع به آینده کشور به دولت کمک کنند چرا که دولت مسائل جاری بسیار زیادی را پیش رو دارد که نمی تواند آنها را نادیده بگیرد اما مهمتر از مسائل جاری مسائل آینده است که کمتر به آن پرداخته می شود و اگر مورد توجه قرار نگیرد ممکن است کل حیات کشور را تهدید کند.
دکتر جهانگیری در بخش پایانی سخنان خود اظهار داشت: البته با وجود همه این مشکلات و چالش ها، فرصت های بی نظیری نیز در کشور وجود دارد و با وجود آنکه استفاده بی رویه از منابع طبیعی کشور شده، هنوز نخستین ذخایر نفت و گاز دنیا در ایران است و قادر هستیم با اتکا به ظرفیت های کشور و نیروی انسانی تحصیلکرده و موقعیت استراتژیک کشور از مشکلات عبور کنیم.
در این مراسم که وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز حضور داشت، رییس فرهنگستان علوم و تعدادی از اعضای این فرهنگستان نیز هر کدام در سخنانی نظرات و دیدگاه های خود را در خصوص آینده نگری مطرح کردند.
