بعد از برجام فرصت خیلی بزرگی در مقابل ایران باز شد بخشی از تحریم لغو شد البته تحریم‌های یکطرفه امریکا را نیز متوجه هستیم، اما شاید اگر ایران یک مقدار داخل کشور و در حوزه اقتصادی قدم‌های سریعتری بردارد خیلی از کارها ساده‌تر می‌شود. در خصوص تجارت هنوز وقتی مذاکره می‌کنیم رفلکس‌های محافظتی درایران قوی است ما این را می‌فهمیم.
به گزارش جماران؛ سفیر ترکیه در ایران گفت: برای قضاوت در خصوص خروج یا عدم خروج آمریکا از برجام زود است اما خروج آمریکا از برجام آخر دنیا نیست.
رضا هاکان تکین در سومین بخش از برنامه سفیران که از شبکه ۵ سیما پخش شد در پاسخ به این سئوال که شما چه طور با ایران آشنا شدید؟ گفت:از زمان آشنایی من با ایران سه سال و ۳ ماه می‌گذرد در ماه اکتبر ۲۰۱۴ ماموریتم شروع شد؛ متاسفانه قبلش فرصت این‌که بخواهم به ایران بیایم را پیدا نکرده بودم البته من ایرانی‌های زیادی را در ماموریت‌های قبلی‌ام می‌شناختم و با آن‌ها آشنا شده بودم، ایران همسایه ماست و ما حتی اگر فرصت این که به ایران بیاییم را نداشته باشیم اطلاعات داده‌های زیادی در مورد ایران داریم البته که زندگی کردن در ایران یک بحث جداگانه‌ای است تا این‌که شما اینجا نباشید و با این حساب من چهارمین سال آشنایی ام با ایران است.
وی در پاسخ به سئوال دیگری مبنی بر این‌که این ۴ سال چقدر در سبک زندگی شما تاثیر داشته؟ چه قدر با فرهنگ ایرانی‌ها اخت شده‌اید؟ نیز اظهار کرد: فرهنگ ایران فرهنگ غنی و عمیقی است و از این بابت من خودم را خوش‌شانس حساب می‌کنم مردم ایران مردم خونگرمی هستند و فرهنگ‌شان خیلی به ما نزدیک است ما وقتی به تاریخ نگاه می‌کنیم ملت‌های ترکیه و ایران خیلی به هم نزدیک هستند از این بابت خودم را خوشحال حساب می‌کنم، ولی فقط بدشانسی این است که تهران جایی پرکار است؛ یعنی کسی که برای ماموریت به تهران می‌آید خیلی سرش شلوغ است .مطمئن هستم در سفارت‌های کشورهای دیگر هم کار زیاد است و ما به خاطر این‌که همسایه هستیم ترافیک کاری بیشتری داریم و مشغولیت‌های بیشتری داریم از آن بابت اگر شاید پیک کاری ما یک مقدار نرمال‌تر بود می‌توانستیم فرصت بیشتری داشته باشیم البته که فرهنگ ایران چیزی نیست که آدم بخواهد ازش غافل بماند تا جایی که از دستم برمی آید تلاش می‌کنم که مردم ایران را فرهنگ ایران را بشناسم.
وی درباره این‌که با خانواده اش در ایران زندگی می‌کند یا خیر گفت:بله، همسرم همراه من زندگی می‌کند، ولی پسرم دانشجوی انگلیس است، یکی دو بار در دوره تعطیلاتش آمده، اما همسرم همراه من اینجاست. این‌که ایران و ترکیه به هم نزدیک هستند برای من بدشانسی محسوب می‌شود، چون همسرم مدام با فاصله کوتاه به ترکیه می‌رود و برمی‌گردد. همسرم دوستان ایرانی زیادی دارد ،به هنر علاقه دارد و در ایران امکانات آن برایش زیاد است. گالری، تئاتر و سینما؛ از آن طریق وقت می‌گذراند. برخی مواقع در فعالیت‌های اجتماعی که از طرف وزارت امور خارجه برگزار می‌شود شرکت و با تلاش کمک می‌کند. و می‌توانم بگویم کارش پرترافیک است، در کلاس‌های موسسه دهخدا زبان فارسی را یاد می‌گیرد.
این دیپلمات ترکیه در رابطه با این‌که چقدر می‌تواند فارسی صحبت کند؟ نیز عنوان کرد: متاسفانه نمی‌توانم. این شاید بزرگترین نقص من در تهران باشد. به خاطر این‌که قبل از این‌که بیایم امیدوار بودم که در تهران فرصت شود که فارسی یاد بگیرم. فارسی زبانی است که خیلی دوست دارم؛ چراکه با ترکیه اشتراکات زیادی دارد. کلمات زیادی از فارسی گرفته‌ایم وقتی ادبیات ترکی را بخوانید به خصوص ادبیات کلاسیک ترکی را یعنی یک جورایی شبیه نیمه فارسی به نظر می‌رسد این نزدیکی هست، اما متاسفانه فارسی بلد نیستم.
هاکان‌تکین با اشاره به آشنایی مردم ایران با ترکیه نیز گفت: در ایران ترکیه را خوب می‌شناسند ما وجوه مشترک زیادی داریم وقتی آدم در ایران زندگی می‌کند این را بهتر می‌فهمد بعضی چیزها را متوجه می‌شویم وقتی می‌خوانیم یا مطالعه می‌کنیم، ولی زندگی کردن در این جا خیلی متفاوت است در ترکیه تصور نمی‌کنم ایرانی‌ها حس غریبگی داشته باشند و خودشان را غریب بدانند ما هم به همین شکل هستیم ما در ایران خود را در خانه خود حس می‌کنیم . در زمینه گردشگری قطعا به خصوص در سال‌های گذشته تعداد ایرانیانی که به ترکیه رفته اند رو به رشد بوده است. از این بابت خیلی خوشحالیم هر چه قدر ترکیه بیشتر شناخته شود هرچه تعداد بیشتری از مردم ترکیه بروند و بیایند این ارتباطات بین ما را تقویت خواهد کرد. در سال ۲۰۱۷ یعنی سالی که گذشت تعداد ایرانیانی که به ترکیه سفر کردند از رقم دو میلیون و نیم عبور کرد. ترکیه از نظر گردشگری قوی است. اماکن تاریخی خیلی زیاد و فرهنگ غنی دارد برعکس خیلی از کشورهای دیگر ایران و ترکیه این اشتراک را با هم از بابت غنای فرهنگی دارند ترکیه کشور جذابی برای توریست‌هاست و رتبه ششم و هفتم جذب توریسم جهان قرار دارد.
وی ادامه داد: اگر چه به خاطر برخی اتفاقات ناگواری که طی سال‌های گذشته افتاد تعداد گردشگرانی که به ترکیه می‌آمدند کاهش پیدا کرده بود، اما الان دوباره افزایش پیدا می‌کند و دوباره به ارقام قبلی می‌رسیم. در سال گذشته رتبه گردشگرانی که از ایران به ترکیه آمده بودند اول بود و بعد روسیه و آلمان . امیدواریم تعداد بیشتری از شهروندان ترکیه نیز به ایران بیایند.
سفیر ترکیه در پاسخ به این سئوال که اتفاقات نامبارکی در سال گذشته افتاد مخصوصا بحث‌های مربوط به حوادث تروریستی در ترکیه و ماجرای کودتا باعث شد که یک مقدار حضور توریست‌ها در ترکیه کم رنگ‌تر شود شما که چنین جریان‌هایی را در کشورتان تجربه کرده‌اید ارزیابی‌تان از صلح، ثبات و امنیت در جمهوری اسلامی ایران چیست و چه چیزی را در کشور ما بهینه دیده‌اید؟ خاطرنشان کرد: ما در حال حاضر در منطقه‌ای هستیم که مجبوریم به طور همزمان با موارد مختلف مبارزه کنیم یکی از بزرگترین مشکلاتی که با آن روبه رو هستیم تروریسم و مبارزه با آن است. البته این چیز خاصی برای یک کشور یا چند کشور نیست حتی بعضی از گروه‌هایی که در منطقه ظهور کردند فراتر از منطقه توانستند عملیات و حملاتی داشته باشند و انسان‌ها را به قتل برسانند. همان‌طور که در چند سال گذشته دیدیم در حملاتی که برای اروپا یا امریکا داشتند با چنین سختی زندگی می‌کنیم در کشور ترکیه علاوه بر این مسئله‌ای که شما مطرح می‌کنید شاید بشود یک مسئله دیگری را هم در این چارچوب قرار داد؛ این‌که بی‌ثباتی‌هایی هست که در کشورهای همسایه ما وجود دارد به خصوص دو همسایه جنوبی ما سوریه و عراق؛ در سوریه هم تقریبا از ۷ سال پیش درگیری و جنگ داخلی شروع شد و این امنیت ملی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ چراکه الان در جهانی زندگی می‌کنیم که اگر در داخل کشور بهترین تدابیر را هم اتخاذ کنید وقتی در اطراف شما بی ثباتی وجود داشته باشد خواه ناخواه در شرایط شما انعکاس می‌یابد به خاطر همین برای جلوگیری از این باید با چنین وضعیتی مبارزه کنیم. ترکیه به خصوص مبارزه با تروریسم را ۴۰ سال است انجام می‌دهد و در راس همه شان با سازمان تروریستی پ. ک. ک. انجام داده و همان طور که می‌دانید در سال‌های اخیر سازمانی که اقدام به کودتا کرد یعنی سازمان تروریستی وابسته به فتح الله گولن مبارزه بی امانی را با این سازمان‌ها داریم و ادامه می‌دهیم این مبارزه ما به شکل مصممانه‌ای ادامه می‌یابد در این مبارزه ما با متحدین بین المللی و همسایگان و دوستان همکاری خواهیم داشت و اگر بتوانیم این همکاری را داشته باشیم مبارزه خیلی پایدارتر و کوتاه مدت‌تر به نتیجه می‌رسد.
سفیر ترکیه در تهران تاکید کرد: ما همکاری نزدیکی مثل در حوزه مبارزه با تروریسم با ایران داریم به خصوص باور داریم سازمان پ. ک. ک. تهدید مشترکی برای هر دو کشور است. در آینده گام‌های عملی و عینی مشترکی داریم؛ در تابستانی که گذشت بین مقامات امنیت دو کشور یک دیالوگ خیلی نزدیکی شروع شده و چارچوب این گفت و گو امیدواریم در کوتاه مدت به شکلی بتواند به نتایج عینی برسد و این گفت‌وگو ادامه داشته باشد.
هاکان تکین در پاسخ به این سئوال که ایران در منطقه‌ای است که شرق و غربش درگیر آشوب‌های مختلفی هستند جنگ، منطقه خاورمیانه را تحت تاثیر قرار داده است در شرق ما در غرب ما ناآرامی‌هایی در جنوب کشور هم هست در یمن اتفاقات نامبارکی می‌افتد با این حال به صورت مشخص نظرشما را درباره صلح، ثبات و امنیت درون جمهوری اسلامی چیست؟ گفت: ما می‌خواهیم که داخل ایران آرامش و ثبات باشد، قوی باشد و این فقط می‌تواند باعث خوشحالی ما باشد و به امنیت ملی ما کمک کند. نمی‌خواهیم مطلقا ایران نه با همسایگانش مشکلی داشته باشد و نه می‌خواهیم در داخل ایران مشکلی باشد؛ چراکه ایران همسایه ماست و اگر خانه همسایه آتش‌سوزی شود این آتش به خانه شما هم می‌تواند سرایت کند. در چارچوب حقوق همجواری همیشه در مشکلاتی که ممکن است بوجود بیاید خواسته‌ایم کمک کنیم و اگرچنین خواسته‌ای از طرف ما هم باشد مطمئن هستیم ایران پاسخ مناسبی می‌دهد.
این دیپلمات ترکیه در پاسخ به این‌که پس اعتقاد دارید ایران کشور امنی است و در ایران امنیت و ثبات را احساس می‌کنید؟ خاطرنشان کرد: بزرگترین نعمت در زندگی نعمت امنیت است و بی‌شک همین طور است. بدون امنیت رفاه و توسعه‌ای نیست. قطعا که امنیت از هر چیزی مهمتر است، اما هیچ کشوری صددرصد نمی‌تواند تضمین برای خودش ایجاد کند. ایران البته که امن است، اما هیچ کشوری از تهدیداتی که در حال حاضر با آن روبه رو هستیم بری نیست به خاطر همین امید ما این است که ایران ترکیه و هیچ کشور دیگری با مشکلات این چنینی روبه رو نشوند، اما متاسفانه ما در دنیای ایده آلی زندگی نمی‌کنیم و باید با این امتحان‌ها و تهدیدات مبارزه کنیم و همیشه باید هوشیار باشیم و می‌توانیم بگوییم که ایران هم در این حوزه قدرتمند است.
وی همچنین در رابطه با حجم تجارت بین دو کشور و این‌که آیا او از این حجم مبادله بین ایران وترکیه راضی است؟ توضیح داد: حجم تجارت بین ایران وترکیه رقم کوچکی نیست، اما نمی‌توانیم بگوییم در سطحی رضایت‌بخش است. خیلی بالاتر از این‌ها باید باشد. در ۱۱ ماه اول سال ۲۰۱۷ حجم صادرات ترکیه به ایران ۲.۸ دهم میلیارد دلار و حجم صادرات ایران به ترکیه ۷.۱ دهم میلیارد دلار بود یعنی مجموعش ۹.۹ دهم میلیارد نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار است. ارقام ماه دسامبر ۲۰۱۷ به دست ما نرسیده ولی چیزی حدود ۱۰، ۱۱ میلیارد تجارت داریم. روسای جمهور دو کشور هدفی مبنی بر حجم ۳۰ میلیارد دلار برای اقتصاد دو کشور مشخص کرده‌اند. متاسفانه از این هدف دور هستیم در سال ۲۰۱۲ ما توانستیم به رکود ۲۲ میلیارد برسیم، ولی آن ارقام کاهش پیدا کرد به خاطر تحریم‌هایی که نسبت به ایران بود و به خاطر کاهش قیمت نفت و دلایل دیگر الان پایین‌تر از آن رقم هستیم. البته باید به آینده امیدوارانه نگاه کنیم؛ چراکه ظرفیت‌های زیادی داریم و هر دو کشور اراده شان مبنی بر گسترش روابط تجاری است، اگر بتوانیم دست بخش خصوصی دو کشور را باز کنیم راه جلوی پای‌شان را باز کنیم می‌توانیم به ارقام بالاتر دست یابیم. نگرانی دیگری که هست در سال آخر در حجم تجارت یک عدم تعادلی می‌بینیم یعنی در سال ۲۰۱۶ صادرات کشور ما به ایران تقریبا ۵ میلیارد دلار بوده الان حداکثر ممکن است به رقم سه میلیارد دلار برسد یعنی یک کاهش ۴۰ درصدی را ما در حجم صادرات به ایران می‌بینیم و برعکس صادرات ایران به ترکیه به شکل مشابهی افزایش را نشان می‌دهد یعنی از ۴.۷ دهم میلیارد دلار به ۸ میلیارد دلار خواهد رسید این البته برای ایران خبر خوبی است اما اگر یک چنین چیزی برای هر کشوری باشد خبر خوبی است.
سفیر ترکیه گفت:برای این‌که بتوانیم تجارت پایداری بین خودمان داشته باشیم باید یک تعادلی را بین تجارت دو کشور برقرار کنیم، ما مشکلی نداریم که این تعادل به نفع ایران باشد، مهم افزایش حجم تجارت است. راه را باز کنیم و موانع پیش پای تجارت دو کشور را برداریم. باور داریم این کار را می‌توانیم انجام دهیم فقط باید تلاش بیشتری کنیم.
وی در پاسخ به سئوال که چه راهکارهایی برای افزایش و رسیدن به نقاط تعیین شده از سوی روسای جمهور دو کشور دارید؟ تاکید کرد: عقیده داریم که اگر تمام موانع پیش پای تجارت را برداریم به ما کمک می‌شود؛ چراکه ما بر اساس مکانیزم بازار تجارت آزاد باور داریم که نتایج به نفع هر دو کشور ایجاد خواهد شد. شاید در آغاز تمایلات و نتایجی که شما ترجیح تان نباشد دیده شود، اما در بلند مدت آن تعادل خودش را پیدا خواهد کرد. همیشه از این دفاع می‌کنیم و در این جا ما ساز و کارهایی را در اختیار داریم.
وی ادامه داد: برای مثال موافقت نامه تجارت ترجیحی که در ژانویه ۲۰۱۵ اجرایی شد را گسترش بدهیم؛ مذاکراتی هم در این ارتباط تقریبا دو سال در جریان است. البته اقتصاد ترکیه با ایران متفاوت است، یعنی حجم اقتصاد ترکیه تقریبا دو برابر اقتصاد ایران است. ایران به دلایلی قابل درک و ویژه در این حد نتوانسته پیشرفت کند. ما همیشه با تحریم‌ها علیه ایران مخالف بودیم. بعد از برجام فرصت خیلی بزرگی در مقابل ایران باز شد بخشی از تحریم لغو شد البته تحریم‌های یکطرفه امریکا را نیز متوجه هستیم، اما شاید اگر ایران یک مقدار داخل کشور و در حوزه اقتصادی قدم‌های سریعتری بردارد خیلی از کارها ساده‌تر می‌شود. در خصوص تجارت هنوز وقتی مذاکره می‌کنیم رفلکس‌های محافظتی درایران قوی است ما این را می‌فهمیم؛ چراکه همین دوران را پشت سر گذاشته‌ایم. اما در بلند مدت چیزی که صنایع شما را اقتصاد و تجارت شما را تقویت می‌کند آزاد کردن اقتصاد کشورتان است.
سفیر ترکیه در ایران در پاسخ به این‌که برای خرید کالا خودتان می‌روید یا معمولا برای‌تان خرید می‌کنند؟ گفت: هر دو اتفاق می‌افتد، چون من خرید کردن را دوست دارم. این‌که بتوانم با انسان‌ها صحبت کنم و ارتباط بگیرم خوشم می‌آد و یکی از شانس‌های ما در ایران این است که کسانی که ترکی صحبت می‌کنند تعدادشان زیاد است. خیلی از مردم ترکی صحبت می‌کنند و این تجربه‌ای است که وقتی در ایران خرید می‌کنم دارم. اول جایی می‌روم که ترکی صحبت کنند، منظورم آذربایجانی‌های ایران است و از این زاویه هم صحبت می‌کنیم هم ارتباط برقرار می‌کنیم.
وی در مورد نشان ساخت ایران در روی کالای ایرانی گفت: من به محصولات ایرانی اعتماد دارم در این خصوص مشکلی نیست اگر فارسی نوشته باشد شاید متوجه نشوم که چه چیزی ندشته است، ولی می‌توانم بگویم در ایران محصولات میوه و سبزیجات برای من خیلی خوب است چیزهایی که طعم طبیعی دارند محصولات غذایی خیلی خوبی در ایران وجود دارد خصوصا غذاهای ما خیلی شبیه به هم است. محصولات لبنی را خیلی دوست دارم؛ ماست، شیر، خامه حقیقتا خیلی لذیذ هستند و من هر میهمانی یا هر دوستی که از ترکیه به ایران بیاید تلاش می‌کنم با محصولات ایرانی پذیرایی کنم. شما محصولات خیلی زیادی دارید هم محصولات غذایی هم محصولات صنایع دستی، شاید اگر بخواهیم از لحاظ تجاری درمورد این‌ها صحبت کنیم یک مقدار باید در حوزه تبلیغات و حوزه بسته بندی فعالیت بشود و نیاز به توسعه دیده می‌شود، اما به لحاظ کیفیت محصولات ایرانی مشکلی نمی‌بینم.
این دیپلمات ترکیه‌ای درباره پیشنهاد وزیر اقتصاد ترکیه و وزیر صنعت معدن تجارت برای حذف دلار و استفاده از واحد پول ملی دو کشور در مبادلات و این که هنوز عملی نشده تاکید کرد: در این مورد خیلی اطلاعی ندارم، اما ما گام‌های مهمی را در این حوزه برداشتیم. درمورد تجارت با پول‌های ملی دو کشور باید بگویم که در مدت خیلی کوتاهی بعد از سفر رئیس جمهورمان به تهران روسای بانک مرکزی دو کشور یک موافقت نامه‌ای را در این خصوص امضا کردند. موافقت نامه‌ای که امکان تجارت با پول‌های ملی دو کشور را ایجاد می‌کند با اجرایی شدن موافقت نامه باید دست کم یک بانک از هر دو کشور یک ساز و کاری بین خودشان ایجاد کنند. این سیستم حاضر شده و در هفته گذشته مدیر عامل دو بانک از ترکیه به ایران آمدند و اینجا با مسئولین بانک مرکزی و همین طور مقامات بانک‌های مهم ایران دیدار کردند من هم با آن‌ها یک نشستی داشتم و به من گفتند در این خصوص همه چیز آماده است و سیستم طراحی شده اولین تراکنش در چارچوب این سیستم یک هفته یا ده روز دیگر می‌تواند انجام شود؛ در پایان ماه ژانویه و در نهایت در طول ماه فوریه. اگر تجارت بین دو کشور متعادل نباشد تعادل بین صادرات و واردات بهم بخورد تجارت با پول‌های ملی دو کشور سخت می‌شود .
وی در خصوص نحوه پیگیری اخبار در ایران نیز عنوان کرد: بیشتر اخبار را از روزنامه، تلویزیون و خبرگزاری‌های ایران پیگیری می‌کنم ، چون فارسی بلد نیستم از طریق دوستانی که بلد هستند پیگیر این اخبار هستم و گذشته از ایران روزنامه وخبرگزاری که به انگلیسی اخبار منتشر می‌کنند را هم پیگیری می‌کنم وحتی خبرگزاری‌هایی که به زبان ترکی استامبولی خبر منتشر می‌کنند را می‌خوانم و رسانه‌های بین المللی را هم پیگیری می‌کنم.
وی ادامه داد: این‌که افق‌های متفاوت را بتوانید ببینید باعث می‌شود که درک شما از تحولات بیشتر شود و مفید است. یعنی حتی یک مثال غیرمثبت هم می‌تواند برای گسترش درک شما از تحولات یاری‌رسان باشد. گذشته از این در مورد این‌که رسانه‌های بین المللی تحولات ایران را چه طور منعکس می‌کنند در این خصوص مسائل و پیش داوری‌ها و ناآگاهی زیاد است. معتقد نیستم همه اخباری که در مورد ایران منتشر می‌شود با سوءنیت باشد . معتقدم کمبود امکان هم در این خصوص از مولفه‌هایی هست که باید به آن توجه شود؛ چراکه اگر در ایران روزنامه نگاران بین المللی بیشتری حضور داشته باشند چه بسا بتوانند این روند اطلاع رسانی را درست‌تر و سالم تر به خارج از ایران منتقل کنند. در حال حاضر اصحاب رسانه به شکل گسترده در ایران حضور ندارند، در مورد تظاهرات اعتراضی که در این اواخر در ایران اتفاق افتاد ما دیدیم که به خصوص برخی رسانه‌های خارجی اخبار را منحرف و اخبار دروغی را در این ارتباط منتشر کردند. این در مورد ایران نیست به طور کلی درکشورهای غربی یک نگاه شرق شناسانه‌ای حاکم است و دیدگاه آن‌ها و همه چیز را با این عینک غربی نگاه می‌کنند و از آن فیلتر عبور می‌دهند و بر اساس این دیدگاه این اخبار را منتشر می‌کنند. این در مورد ایران و ترکیه هم به عنوان کشورهای منطقه صدق می‌کند.
مجری برنامه از سفیر ترکیه نظرش را در مورد صحبت‌های رییس جمهور آمریکا درخصوص ایران پرسید که وی گفت: این صحبت ها واکنش همه دنیا را به دنبال داشت و ظاهر رئیس جمهور امریکا و نه فقط صحبت هایش در مورد ایران بلکه دیدگاه‌هایش در مورد هر مسئله دیگری تبدیل به تیترجنجالی رسانه‌ها می‌شود و واکنش برانگیز است و فکر نمی‌کنم نیاز به توضیح داشته باشد. می‌خواهم این موضوع را ببندم و به این کفایت کنم.
وی در پاسخ به این سئوال که شما به عنوان یک دیپلمات، ترامپ را یک دیپلمات می‌دانید یا آکتور سینما؟ خاطرنشان کرد: او برنامه‌ای در تلویزیون داشت و به نظرم هنوزخودش را در آن برنامه می‌بیند.
این دیپلمات ترکیه همچنین درباره نگرانی از نقض احتمالی تعهدات آمریکا با ترکیه تصریح کرد: در مورد دیدگاه آن‌ها نسبت به ترکیه نمی‌توانم نظری بدهم، اما در دوره اخیر ما هم در ارتباط با آمریکا دچار مشکل هستیم و یکی از بزرگترین مشکلاتی که با آن‌ها داریم بر سر موضوع سوریه است. در خصوص مبارزه با شاخه‌های سوریه‌ای پ. ک. ک. آمریکا کمکی نکرده و بالعکس علی رغم این‌که با آمریکا در یک اتحادیه هستیم و آن‌ها متفق ما هستند. آن‌ها به این گروه تروریستی که علیه ما فعالیت می‌کند کمک نظامی می‌کنند و این مشکل بزرگی است و هنوز ادامه دارد .
هاکان تکین تاکید کرد: همان‌طور که می‌دانید یکی از اختلافات جدی ما هم که با آمریکا داشتیم موضع امریکا در ارتباط با گولن ، لیدرگروه تروریستی وابسته به خود گولن است . کسی که لیدر کودتای ناموفق سال ۲۰۱۵ بود سال‌های درازی است که در امریکا زندگی می‌کند. ما می‌خواستیم دست کم بازداشت شود و جلوی فعالیت هایش گرفته شود، اما تا به حال این درخواست‌های ما با حساسیتی که انتظار داشت پیگیری نشد و پاسخ مناسبی نگرفت و این یکی از مشکلات جدی بین ترکیه و آمریکاست.
وی در پاسخ به این سئوال که اساسا چرا باید آمریکا لشکرکشی کند در غرب آسیا و اینجا پایگاه هوایی داشته باشد و در صورت تنش بین تهران و واشنگتن آیا ترکیه این پایگاه هوایی را در اختیار امریکا قرار می‌دهد؟تاکید کرد: اول اشاره کنم که آن پایگاه نظامی آمریکا نبوده بلکه پایگاه نظامی ناتو است. این را که آمریکا چرا تعرض بیشتری در منطقه داشته باشد؟ باید از مسئولین امریکایی پرسید، اما ترکیه مطلقا نه با امریکا نه با هیچ کشور دیگری علیه ایران به هیچ شکلی همکاری انجام نمی‌دهد و نخواهد داد. تجربه نشان می‌دهد که ترکیه در مقابل فشارهای آمریکا در این خصوص مقاومت کرده است.
وی ادامه داد: در برابر سیاست‌های ایزوله کردن ایران و اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران ترکیه همواره با این‌ها مبارزه کرده است. ایران برای ما کشور مهم دوست و همسایه و کشوری است که با آن منافع مشترک داریم و به خاطر همین ما با کشور دیگری نه با آمریکا نه هیچ کشور دیگری روی هیچ پروژه دیگری که علیه ایران باشد همکاری نمی‌کنیم و چنین چیزی برای ما موضوعیت ندارد.
سفیر ترکیه در خصوص این‌که اگر آمریکا از برجام به صورت کامل خارج شود شما برنامه‌تان برای ادامه روابط مخصوصا روابط اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران چیست؟ گفت: درست نیست که براساس فرضیه‌ها صحبت کنیم ما معتقدیم که برجام به صلح بین المللی و ثبات منطقه‌ای کمک کرده است. این‌که چه اتفاقی قرار است بیفتد سه ماه و نیم دیگر تقریبا مشخص خواهد شد و آرزو می کنیم که برجام پایدار بماند، اما اگر امریکا از این موافقت نامه و از این معاهده خارج شود یا بخواهد برعلیه آن فعالیت کند، این آخر دنیا نیست با شرایط جدیدی که شکل بگیرد خودمان را آدابته می‌کنیم محکوم به پذیرش سیاست‌های تحمیلی هیچ کشوری نیستیم.
وی در مورد مواضع اخیر عربستان سعودی در خصوص ایران نیز عنوان کرد: تنشی بین ایران و عربستان سعودی وجود دارد و وضعیتی حاکم است که ما از آن خوشحال نیستیم. باعث تاسف ما هم هست و برای رفع این وضعیت ما هم تلاش کردیم و به تلاش‌های خودمان هم ادامه می‌دهیم، اما مسئله این است که این دو کشور برای رفع این مشکلات و وضعیت باید اراده مشترک و متقابلی داشته باشند در حال حاضر چنین فضایی را نمی‌بینیم و امیدواریم شرایط بوجود آمدن چنین فضایی در کوتاه مدت ایجاد شود.
وی درخصوص مواضع دولت ترکیه در قبال اقدام تجزیه‌طلبانه کردستان عراق و حمایت‌های رژیم صهیونیستی از این اقدام اقلیم کردستان عراق نیز تاکید کرد: در این خصوص رویکرد ما خیلی روشن است؛ ما هم پیش از اعلام رفراندم استقلال و هم در حین آن اقدامات‌مان مشخص بود. پیام‌هایی که دادیم هم موجود بود. متاسفانه حکومت اقلیم کردستان عراق این پیام‌ها را به شکلی که باید دقت نکرد و نتایج الان مشخص است. آن‌ها خودشان شکست خورده‌اند. موضع اسرائیل هم در این ارتباط کاملا آشکار بود. نتانیاهو به شکل آشکاری حمایت خودش را از کردستان مستقل اعلام کرد. آن‌ها اهداف متفاوتی دارند و تصور نمی‌کنم که برادران کرد ما در عراق یا کشورهای دیگر با حمایت اسرائیل بتوانند به اهداف آن‌ها کمک کنند؛ چراکه اهداف اسرائیل چیز دیگری است و امید ما این است که برادران کرد عراقی ما این خطایی که مرتکب شده‌اند در کوتاه مدت متوجهش شوند و برای جبران آن گام بردارند.
هاکان تکین درباره حذف شش صفر از واحد ملی لیر و نتایج این تجربه برای ترکیه عنوان کرد:. ما این ۶ صفر را حذف کردیم این سیاست موفقی بود و خوب هم اعمال شد، اما برای موفقیت یک چنین سیاستی اقتصاد باید به یک ثباتی برسد. تورم و باقی پارامترهای اقتصادی تحت کنترل باشند و شما باید به نقطه ثبات در اقتصاد برسید تا چنین سیاستی موفقیت آمیز باشد. در ایران هم یکی از مشکلاتی که با آن روبه رو هستیم تعداد صفرهای پول است داستان ریال و تومان هم هست من هنوز هم گاهی اوقات برایم خطا می‌شود. ان‌شاالله در کوتاه مدت ایران به ثبات اقتصادی دست پیدا کند و شش صفر را بردارد.
این دیپلمات ترکیه در خصوص اقدامات مهم کشورش در بازار سرمایه ایران و توافقات بین بورس تهران و بورس استانبول توضیح داد: گام‌های مهمی برداشته شده، ولی هنوز به اجرایی شدن نرسیدیم. گام جدی و عینی نتوانستیم برداریم به خاطر این که هنوز مشکلاتی در خصوص روابط بانکی و همکاری‌های بانکی وجود دارد . در بورس ، بانکداری یک ابزار مهمی است و برای انجام تراکنش‌ها گاهی اوقات مانع ایجاد کرده امیدواریم در دوران پیش رو از آن زاویه در نقطه بهتری باشیم و همکاری بین بورسی ما در چارچوب موافقت‌هایی که امضا شده پیش برود.
هاکان تکین در پاسخ به این سئوال که تحولات سوریه چه قدر در آینده روابط بین ترکیه و ایران تاثیر می‌گذارد؟ گفت:در آغاز باید در سوریه یک صلح پایداری برقرار کنیم و به راه حل سیاسی دست پیدا کنیم، بعد از آن گامی که برداشته شود بازسازی سوریه است و پروژه‌های اقتصادی که در سوریه هستند. درآمد اقتصاد تجاری با ایران و کشورهای دیگر می‌تواند پروژه‌های همکاری ایجاد کند؛ چرا که مردم سوریه به این احتیاج دارند، اما باید در سوریه به صلح و آرامش برسند آن‌ها به صلح و آرامش نیاز دارند بعد از آن باید گام‌هایی در جهت رفاه بردارند.
سفیر ترکیه در پایان گفت: در طول مدتی که مشغول انجام وظیفه در ایران بودم از محبت گرمی که مردم ایران به من داشتند تشکر می‌کنم . گذشته از مقامات رسمی ایران مردم ایران هم میهمان‌نوازی گرمی نشان دادند و از این بابت خیلی خوشحالم. در اینجا نمی‌دانم چه قدر ماموریتم ادامه خواهد داشت، اما از همین حالا خاطرات ایران در ذهن من به زیبایی هک شده و من همواره یک دوست برای ایران خواهم بود.
