سال‌های سال است که پیگیری مجرمان به جغرافیا محدود نمی‌شود. پلیس اینترپل بخشی از برنامه‌ای است که تلاش می‌کند مجرمان را در هر نقطه‌ای که هستند بازداشت کنند اما این مورد هم برای ما چندان کارساز نیست.
«اختلاسگرانی که تاکنون از کشور گریخته‌اند، خبر اقامت‌شان در کانادا یکی‌یکی می‌رسد. شرایط این کشور چگونه است که مجرمان اقتصادی آنجا را انتخاب می‌کنند؟»
به گزارش جماران، روزنامه آفتاب یزد نوشت: «با کانادا به دلایل سیاسی روابط دیپلماتیک نداریم. اتاوا نسبت به مسائل اجتماعی هم حساس است. زمان دولت احمدی‌نژاد بار و بندیل را بستند و سفارت را تعطیل کردند. اما نام کانادا همچنان در کشور زیاد شنیده می‌شود. فرار مغزها در روزگار جدید ما در ایران به دو نوع تقسیم شده، آنهایی که برای تحصیلات تکمیلی به کانادا می‌روند و آنهایی که در دور زدن بیت‌المال فعال بوده‌اند و باید گفت مغزهای منفی برای جامعه و مثبت برای خودشان هستند.
مهر ۹۰ وقتی فساد سه‌هزار میلیارد تومانی قَد علم کرد خیلی زود یکی از بازیگران اصلی آن، یعنی محمودرضا خاوری از کشور گریخت. کانادا مامن امن او بود. مدیرعامل اسبق بانک ملی در نامه‌ای در ۹ مهر ۹۰، نوشت: «با توجه به مشکلات عصبی حادث شده و بیماری مزمن که از آن شدیدا رنج می‌برم، متاسفانه قادر به کنترل احساسات خود نیستم که تلفنی صحبت کنم، وضعیت (ایجاد شده) بسیار متاثرم کرد، هیچ‌گاه این همه تحقیر نشده بودم. خواهشمندم سلام اینجانب را به همه همکاران عزیز، برسانید. ان‌شاء‌الله به‌زودی شما و همکاران را از نزدیک زیارت خواهم کرد.»
اما به نظر می‌رسد تاکنون پروازی برای خاوری فراهم نشده تا دوستان خود را در ایران زیارت کند. ماجرا خیلی کش پیدا نکرد اما این به معنی تمام شدن اختلاس‌ها نبود. به نظر می‌رسد او راه را به درستی به اختلاسگران نشان داده است. خاوری اولی بود اما آخری نبود. مدتی بعد نشریه کانادایی گلوب میل نوشت: «یکی از اقوام مهرگان امیرخسروی، یکی از چندین برادری که چهره اصلی اختلاس و در مرکز پرونده رسوایی مالی بانک‌های ایران بوده، تایید کرده که این مرد ایرانی مقیم کانادا تابستان سال جاری و یک یا دو ماه پیش از علنی شدن اتهامات اختلاس مالی به مونترال کوچ کرده است.»
دو قلوی بابک زنجانی هم چندی بعد به کانادا رفت. او هم در حالی که نفت تحریم بود مسیر بابک را رفته بود؛ چرا که نفت را فروخته بود اما خبری از بازگشت پول نبود. کاندیدای بعدی زندگی در یکی از مرفه‌ترین کشورهای جهان هم از وزارت نفت بود. او همین تازگی در زمانی حدود سه ساعت فراری محیرالعقول را انجام داد و کشور را به قصد کانادا ترک کرد. او را یکی از مدیران ارشد بخش اکتشافات نفت می‌دانستند. ۳۰ سالی هم بود که در وزارتخانه خدمت می‌کرد و از همین رو شاید بیش از حد به او اعتماد کردند. روی همین اعتماد و سابقه، امور مالی بخش را به او سپردند. نتیجه آن شد که علی‌رغم همه اینها، حالا او متهم به یک تخلف مالی ۱۰۰میلیاردی شد. قره‌خانی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به این که پس از حدود یک ساعت بعد از اطلاع از کشف این تخلفات به دستگاه‌های نظارتی اطلاع داده شد، افزوده: «همسر این فرد صاحب یک آژانس هواپیمایی بوده یا در یک آژانس مشغول به کار بوده است، لذا تهیه بلیت از سوی همسر این فرد تنظیم می‌شود و این فرد تا غروب و پس از دو الی سه ساعت پس از احضار از ایران خارج می‌شود.»
اقامت آسان در کانادا
هر چند نوع دقیق اقامت اختلاسگران دقیقا مشخص نیست اما ویزای سرمایه‌گذاری در کشورهای مهاجرپذیر یکی از بهترین راه‌های اخذ اقامت است. در میان ویزاهای سرمایه‌گذاری کشورهای مهاجرپذیری چون استرالیا، انگلستان، آمریکا و… می‌توان به جرات مطرح کرد که با توجه به تغییرات اعمال شده بر قوانین مهاجرتی کانادا که سالیانه اعمال می‌شود، سرمایه‌گذاری کانادا باز هم از بهترین، ارزان‌ترین و سریع‌ترین انواع مهاجرت است. کانادا یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان و جزء ۱۰ کشور برتر تولیدکننده جهان است. این کشور جمعیتی حدود ۴۰ میلیون دارد، اما به لحاظ وسعت، دومین کشور بزرگ جهان است. معادن و منابع زیرزمینی گسترده در کنار تکنولوژی برتر موجب می‌شود، آنها تشنه سرمایه‌گذار باشند و برای اختلاسگران ایرانی هم همین میر می‌تواند آن چه ربوده‌اند را چند برابر کند. با کمی بیش از ۲۰۰ هزار دلار یعنی تقریبا یک میلیارد تومان درهای کانادا به روی سرمایه‌گذاران باز می‌شود و در فرآیندی، می‌توان چند ماهه اقامت گرفت اما برای اختلاسگران ایرانی که با دست پُر فرار می‌کنند اقامت در کانادا خیلی سریع‌تر می‌تواند رقم بخورد.
به نظر می‌رسد در حال ثبت رکورد جدیدی هستیم. در حالی که در بسیاری از موارد در صادرات محصولات خود با مشکل روبه‌رو هستیم اما دست به نقد صادرات اختلاسگر بدون مشکل به راه است.
حاشیه‌نشینی ایران
سال‌های سال است که پیگیری مجرمان به جغرافیا محدود نمی‌شود. پلیس اینترپل بخشی از برنامه‌ای است که تلاش می‌کند مجرمان را در هر نقطه‌ای که هستند بازداشت کنند اما این مورد هم برای ما چندان کارساز نیست. چنین فرآیندی به لابی‌ها و روابط سیاسی هم نیاز دارد. حال آن که به عنوان نمونه ما با کانادا اساسا روابط دیپلماتیک نداریم. آمریکا هم، چنین شرایطی را دارد. مجرمان به اروپا بروند هم چندان ترس بازداشت نخواهند داشت شاید خانه امید ما این باشد که اختلاسگران و مجرمان به عراق یا ونزوئلا بروند! با این حال وقتی کنوانسیون‌هایی مانند پالرمو که تا حدودی امکان مشارکت ایران در پیگیری‌های مبارزه با جرایم در سطح جهانی را می‌دهد برخی دلواپسان دوباره دست به کار می‌شوند و فریاد وامصیبتا سر می‌دهند که منافع ملی در خطر است. معلوم نیست آیا منافع و امنیت ملی این است که دور خود حصار بکشیم، فروش نفت را به باک زنجانی‌ها و بانک را به خاوری‌ها بدهیم تا حساب‌هایی پُر از صفرهای نامتناهی برای خود ایجاد کنند و از بالای برج بلند ۵۵۳ متری CN در قلب تورنتو از جاذبه‌های کانادا لذت ببرند.»
