ترامپ در جهت نابودی میراث اوباما، سرسختانه با برجام مبارزه می‌کند اما به جای مبارزه با میراث موفق جامعه جهانی در استفاده از دیپلماسی در حل بحران هستهای ایران، بهتر است ترامپ به این میراث به عنوان مدل و سرمایه‌ای برای حل سایر بحران‌های منطقه استفاده کند.
معاون پیشین شورای عالی امنیت ملی تاکید کرد: اگر ترامپ با شعار «اول آمریکا» نرم‌هایی بین‌المللی و خواست جامعه جهانی را زیر پا بگذارد، موجب خواهد شد که «آمریکا آخر» دستاوردش باشد.
به گزارش جماران، متن یادداشت سیدحسین موسویان که با عنوان «تشریح پنج چالش مهم ترامپ جهت خروج یکجانبه از برجام» که در خبرگزاری رویترز منتشر شده است، به شرح زیر است:
رفتار ترامپ با اتحادیه اروپا شوک‌آور بود
بعد از چند ماه تهدید به خروج از برجام، نهایتا ترامپ تحریم‌های هستهای پیش‌بینی شده در قالب برجام را مجددا تعلیق کرد. منتهی او تصریح کرد که این آخرین شانس بود تا کاستی‌های فجیع توافق را اصلاح کنید در غیر این صورت آمریکا از آن خارج خواهد شد.
ترامپ چهار شرط برای تکمیل برجام تعیین کرد که عبارتند از: بازرسان بین‌المللی بتوانند از هر محلی به طور فوری بازرسی کنند، ایران هرگز نتواند به قابلیت ساخت سلاح هستهای نزدیک شود، توافق و محدودیت‌های موقت فعلی دائمی باشند و برنامه هستهای و برنامه موشکی ایران در نظام حقوقی آمریکا تفکیک‌ناپذیر باشند. ترامپ کنگره و اتحادیه اروپا را تهدید کرد درصورت عدم تحقق این شروط، از برجام خارج خواهد شد. چنین رفتاری با اتحادیه اروپا و فراتر از آن، شوک‌آور بود.
برجام حداکثر شفافیت و بازرسی از برنامه هستهای ایران را تضمین کرده است
متن فعلی برجام حداکثر شفافیت و بازرسی از برنامه هستهای ایران و عدم انحراف به سمت ساخت بمب هستهای را تضمین کرده لذا دو شرط اعلام شده ترامپ را قبلا شامل می‌شود در حدی که هیچ عضوی از معاهده عدم اشاعه (انپیتی) تعهدات حداکثری مذکور را نپذیرفته است.
در برجام محدودیت‌هایی در مورد برنامه هستهای ایران پیش‌بینی شده از هشت تا ۲۵ سال که بعد از آن شرایط عادی و ایران در چهارچوب پروتکل الحاقی فعالیت‌های هستهای خود را ادامه خواهد داد. به همین دلیل نود نفر از دانشمندان هستهای آمریکا اخیرا در حمایت از برجام اعلام کردند که این توافق دربرگیرنده قوی‌ترین مکانیزم‌های پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
دائمی کردن محدودیت‌های برجامی نقض فاحش انپیتی است
مذاکره‌کنندگان برجام با مذاکره مجدد مخالف هستند
اما دو شرط دیگر ترامپ در مورد دائمی کردن محدودیت‌های موقت فعلی و مرتبط کردن توان موشکی ایران به برجام، به معنی مذاکرات مجدد قدرت‌های جهانی برای تغییر متن فعلی برجام است که هر پنج قدرت جهانی مذاکره‌کننده با ایران با آن مخالف هستند ضمن اینکه نقض فاحش معاهده انپیتی خواهد بود. بهرهمندی از غنی‌سازی برای مصارف صلحآمیز حق قطعی ایران است. معاهده مذکور نیز بر عدم تبعیض حق اعضا در بهرهمندی از تکنولوژی صلحآمیز هستهای تاکید کرده است.
همچنین معاهده انپیتی به هیچ عنوان متعرض توان دفاعی کشورها در بهرهمندی از سلاح‌های متعارف نشده است. لذا این حق مسلم ایران است که از توانمندی موشکی برخوردار باشد. هیچ معاهده بین‌المللی هم وجود ندارد که کشورها را از داشتن توان موشکی برای دفاع از خود منع کرده باشد. به همین دلیل پیتر جنکینز، سفیر پیشین انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که ترامپ هیچ حقی ندارد که محدودیت‌هایی فراتر از برجام دیکته کند.
همه ارگان‌های کلیدی در امریکا با خروج یکجانبه از برجام مخالف هستند
در عین حال چنانچه ترامپ بخواهد اولتیماتوم خود را دنبال کرده یا از برجام خارج شود، تصمیم او برای آمریکا و تلاش‌های جامعه جهانی در مورد عدم اشاعه سلاح‌های هستهای عواقب پنج‌گانه زیر را خواهد داشت:
اول: در داخل آمریکا همه ارگان‌های کلیدی همچون کنگره، شورای امنیت ملی، پنتاگون، وزارت امور خارجه، وزارت انرژی و سازمان‌های امنیتی آمریکا با خروج یکجانبه این کشور از برجام مخالف هستند زیرا معتقدند که برجام مانع دسترسی ایران به بمب هستهای می‌شود و خروج یکجانبه ترامپ نیز باعث انزوای بین‌المللی آمریکا خواهد شد.
غرق کردن برجام موجب بی‌‌اعتمادی جهانی به آمریکا می‌شود
دوم: غرق کردن برجام موجب بی‌‌اعتمادی جهانی به آمریکا شده و هرگونه انگیزه کره شمالی برای مذاکره هستهای را از بین خواهد برد. در چنین شرایطی، آمریکا به سختی خواهد توانست از هر گونه حمایت برای حمله احتمالی نظامی به کره شمالی برخوردار شود زیرا جامعه جهانی آمریکا را مسئول شعله‌ور ساختن مجدد بحران هستهای ایران خواهد دانست.
سوم: برجام به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده و سایر اعضاء دائم آن حامی آن هستند. بر اساس منشور سازمان ملل، اجرای قطعنامه‌‌های شورای امنیت برای همه اعضا الزام‌آور است. نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت آنهم توسط یک عضو دائم این شورا، موجب بی‌اعتبار شدن این شورا شده ضمن اینکه به مدل اجماع برای حل بحران‌ها لطمه وارد خواهد کرد.
مواردی مثل بحران هستهای کره شمالی با وجود برجام تکرار نخواهد شد.
چهارم: اکثر متحدین کلیدی آمریکا همچون اروپا، ژاپن، استرالیا، کانادا و کره جنوبی نیز مخالف خروج آمریکا از برجام هستند. این حاکی از یک شکاف بی‌سابقه در جبهه غرب شده و در صورت ادامه آن، شانس همکاری‌های مشترک غرب در سایر موارد همچون روسیه و کریمه را دشوار خواهد کرد.
پنجم: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز با تاکید مکرر پایبندی ایران به برجام، تاکید کرده بود که خروج آمریکا از برجام، آژانس را با چالش جدی در انجام تعهداتش مواجه خواهد ساخت. برجام دستاورد بزرگی برای آژانس است چراکه جامعترین توافق تاریخ هستهای است. برجام یک استاندارد جدید برای آژانس جهت حل هر بحران هستهای جدید است به نحوی که با وجود برجام، مواردی مثل بحران هستهای کره شمالی تکرار نخواهد شد.
جامعه جهانی به یک کاخ سفید معتدل و معقول نیازمند است
پنج چالش فوق، موجب عدم خروج ترامپ از برجام شد ضمن اینکه این چالش‌ها برای ترامپ در مورد خروج یکجانبه از برجام در ماه می همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند.
ترامپ در جهت نابودی میراث اوباما، سرسختانه با برجام مبارزه می‌کند اما به جای مبارزه با میراث موفق جامعه جهانی در استفاده از دیپلماسی در حل بحران هستهای ایران، بهتر است ترامپ به این میراث به عنوان مدل و سرمایه‌ای برای حل سایر بحران‌های منطقه استفاده کند و با تقویت دیپلماسی چندجانبه منطقه‌‌ای و جهانی برای حل بحران‌های خانمان‌سوز منطقه همچون بحران یمن، سوریه، عراق، افغانستان، میراث بزرگتری از خود بجای گذارد. امروزه جامعه جهانی به جای زیر پاگذاشتن نرم‌های بین‌المللی توسط آمریکا، بیش از هر زمان دیگر به یک کاخ سفید معتدل و معقول نیازمند است تا بتواند صلح و امنیت را تقویت کند.
ترامپ خواست جامعه جهانی را زیر پا بگذارد، «آمریکا آخر» دستاوردش می‌شود
اگر ترامپ با شعار «اول آمریکا» نرم‌هایی بین‌المللی و خواست جامعه جهانی را زیر پا بگذارد، موجب خواهد شد که «آمریکا آخر» دستاوردش باشد. از طرف دیگر ترامپ هنوز این فرصت را دارد تا درک کند که تسهیل اجرای برجام، میراث او را صیقل خواهد داد.
