وزیر امور خارجه گفت: گفت‌وگو یک ضرورت امنیتی و حیاتی است. متأسفانه امروز فردی در ایالت متحده قدرت را به دست گرفته است که فهم و درکی از روابط فرهنگی ملت‌ها ندارد.
به گزارش جماران، محمدجواد ظریف صبح امروز (شنبه، ۲۳ دی‌ماه) در نخستین اجلاس گفت‌وگوی فرهنگی آسیا که با حضور ۷۰ نفر از شخصیت‌های فرهنگی و علمی از ایران و ۲۱ کشور آسیایی در حسینیه الزهرا (س) سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد، اظهار کرد: آسیا مهد فرهنگ‌ها و تفکرات گوناگون است و در جامعه بین‌المللی نیز قاره آسیا را با تفکر، فلسفه و گفت‌وگو می‌شناسند اما امروز همین منطقه محل بحران، درگیری و کشتار شده است که این مسئله با مبانی فرهنگی و اعتقادی در دیدگاه‌های مختلف آسیا همخوانی ندارد.
وی خاطر نشان کرد: منطقه آسیا دارای نگرش‌ها و گونه‌های متنوعی است اما آنچه که امروز در منطقه ما بویژه در غرب آسیا می‌گذرد با مبانی فرهنگی که به آن اعتقاد داریم مغایرت دارد و به نظر بنده گفت‌وگوی فرهنگی یک حرکت دانشگاهی و آکادمیک نیست. گرچه که دانشگاه‌ها و محیط‌های فرهنگی می‌توانند در این عرصه تأثیرگذار باشند اما گفت‌وگوی فرهنگی امروز یک ضرورت امنیتی و حیاتی برای تمام جوامع است و ما نیازمند گفت‌وگوی فرهنگی هستیم.
وزیر امور خارجه در ادامه با بیان اینکه در قرن‌های گذشته براساس یک پارادایم مبتنی بر قدرت حرکت کرده‌ایم و این حرکت و پارادایم حاصلی جز ضرر، خشونت و درگیری به همراه نداشته است، گفت: پارادایم قالب در روابط بین‌الملل مبتنی بر دشمن‌انگاری، حذف و ائتلاف‌سازی برای درهم کوبیدن دشمنان فرضی و اعتقاد به بازی حاصل جمع صفر است. براساس تمام تجربیات بشری بازی حاصل جمع صفر به نتیجه بازی حاصل جمع منفی می‌انجامد. اگر بخواهیم به قیمت ناامنی دیگران برای خود امنیت بخریم ناگزیر به ناامن کردن خود کمک کرده‌ایم و اگر بخواهیم سایرین را به وحشت بیاندازیم که خود به آرامش برسیم در این مسیر نیز همگان را به وحشت انداخته‌ایم حتی خودمان را.
ظریف خاطرنشان کرد: اصطلاح بازدارندگی هسته‌ای اصطلاحی است که به آن دیوانگی می‌گویند، یعنی نابودی تضمینی مشترک. ما امروز خیال می‌کنیم در امنیت زندگی می‌کنیم، تفکر مبتنی بر ائتلاف‌سازی و حذف دیگران و دشمن‌سازی تفکری است که از سوی قدرت‌های سلطه‌گر بر جهان تحمیل شده است و این تفکر ناگزیر جهان را به سمت خصومت، دشمنی و کشمکش می‌کشاند. برای خروج از این پارادایم ناامنی راهی جز ائتلاف‌سازی مبنی بر حذف نداریم و گفت‌وگو به معنای اعم آن بهترین عنوان برای این مسیر است. در این گفت‌وگوی فرهنگی و آسیایی ما بیشتر به دنبال فهم، درک و شنیدن و یادگیری هستیم قبل از آنکه به دنبال تحمل عقاید و یا حتی اقنای طرف مقابل باشیم، به دنبال درک خاستگاه فکری و نگرانی‌های طرح مقابل هستیم.
وی گفت: در گفت‌وگو اولین چیزی که به آن می‌رسیم انسانیت مشترک همه ما است و اولین چیزی که به آن دست می‌یابیم خطرات و فرصت‌های مشترک است که همه ما با آن روبرو هستیم. بر همین اساس از پارادایم حذف به سمت پارادایم فراگیری و گفت‌وگو که مهمترین اقدام در این مسیر است حرکت می‌کنیم. متأسفانه ما امروز می‌بینیم فردی قدرت را در ایالات متحده به دست گرفته است که آنقدر فهم و درک ندارد که ملت‌ها را با الفاظ رکیک و غیرقابل باور خطاب می‌کند. این الفاظ از دهان فردی خارج می‌شود که مسئول یک کشور است. این فرهنگ و نگرش مانع رسیدن به یک پارادایم گفت‌وگوی فراگیر می‌شود.
وزیر امور خارجه ادامه داد: تمام ما به دنبال ساخت جهانی بهتر هستیم و بر همین اساس باید نگرش‌های فکری و فرهنگی خود را که مبتنی بر خودبرتر بینی است از بین ببریم و بر همین اساس راهی جز شروع گفت‌وگویی که مبنای آن احترام متقابل و فهم مشترک است نداریم. ما امروز در منطقه خود با یک حرکت خطرناک مبتنی بر نفرت، تکفیر و حذف روبرو هستیم. امروز افراط گرایی آسیا و بویژه غرب آسیا را تهدید می‌کند اما نیازمند مقابله نظامی نیستیم بلکه مقابله فرهنگی بهترین هدف در این مسیر است. نخستین خاستگاه مردم در غرب آسیا موضوع فلسطین است که مردم فلسطین بتوانند حقوق خود را پس بگیرند. این ناکارآمدی باعث ایجاد نگرانی‌ها و گسل‌های اجتماعی شده است. حکومت‌های ناکارآمد به جای اینکه با ریشه گسل‌های اجتماعی مقابله کنند تلاش کردند با فرافکنی و ایجاد نفرت از دیگری ایران‌هراسی را بوجود بیاورند. نیاز امروز ما به مقابله فرهنگی با تفکر افراطی است. در بُعد سلبی، گفت‌وگوی فرهنگی می‌تواند مبانی تفکر افراطی را به چالش بکشاند و این امر می‌تواند جهان را از استرالیا تا لس‌آنجلس و از جهان اسلام تا مسیحیت را نجات بدهد.
ظریف تأکید کرد: برای اینکه به سمت امنیت حرکت کنیم باید اقدامات اطمینان‌سازی داشته باشیم و در این عرصه تعاملات فرهنگی، رفت و آمدهای مردم و نخبگان و تماس‌های آن‌ها می‌تواند راه‌های مشترکی برای رفع مشکلات بوجود بیاورد. امروز کسانی که در این اجلاس شرکت کرده‌اند باید به این مسئولیت خطیر که عبور از بحران‌هاست و تمام منطقه و جهان را در بر گرفته است، توجه کنند. گفت‌وگو یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است و ما باید این گفت‌وگوها را تکرار کنیم تا بتوانیم در آسیا همواره سرآمد فرهنگ و تمدن باشیم و این بار نیز جامعه جهانی را از گردابی که در آن فرو رفته است نجات بدهیم.
