هرآن کسی که در این حلقه نیست زنده به عشق، بر او نمرده به فتوای من نماز کنید؛ یعنی فردی را که عاشق نیست زنده نباید خواند!
به گزارش جماران؛ غلامعلی رجائی در روزنامه شرق نوشت:
اخیرا خلاصه هایی از کتاب بسیارشریف «اربعین حدیث»- ٤٠ حدیث- امام خمینی(ره) را می خواندم. سال ها قبل هم این کتاب ارزشمند را خوانده بودم. رسیدم به شرح حدیثی درباره نماز شب و سحرخیزی. امام در این شرح نوشته در کتاب وسایل الشیعه (ج ٥ ص ٢٦٨ به بعد) ٤١ حدیث در فضیلت نماز شب و چند حدیث در کراهت ترک آن نقل شده است. روایتی که امام صادق از جدش امیرالمومنین نقل فرموده و در جلد دوم اصول کافی صفحه ٥٤ آمده، درباب تفکر است: «نبه بالتفکر قلبک و جاف عن اللیل جنبک واتق الله ربک» دل خود را با اندیشیدن آگاه کن و پهلوی خود را از (خواب) شب دور ساز و از خداوند پروردگارت پروا کن. امام خمینی(ره) در ادامه بحث را از تفکر به بخش دوم روایت که درباره «شب خیزی» و «درک دولت سحر» است می کشاند و در شرح فضیلت نماز شب، دو توصیه مهم را از دو شخصیت بسیار مهم به دو شخص بسیار مهم نقل می کند؛ توصیه ای از رسول خدا به علی - که ظاهرا از وصایای آخرین لحظات عمر رسول گرامی اسلام به جناب امیرالمومنین است - و توصیه ای از جبرئیل به رسول خدا. توجه به شخصیت بسیار مهم و عظیم توصیه کننده ها و توصیه شونده ها معلوم می کند توصیه ها باید خیلی مهم باشد. امام صادق می فرماید: «رسول خدا به علی خصلت هایی را توصیه فرمود که یکی از آنها نماز شب بود و سه بار آن را به ایشان تکرار فرمود «وعلیک بصلاه اللیل» بر تو باد به نماز شب. در حدیث دیگری از امام صادق نقل شده که همین نصیحت را جناب جبرئیل به رسول اکرم کرده است که: «واعلم ان شرف المومن قیامه باللیل وعزه کفه عن اعراض الناس» بدان آبروی مومن در شب زنده داری اوست و عزتش در دست برداشتن از آبروی مردم. در حدیث مهم دیگری از رسول خدا آمده است: «خواندن دو رکعت نماز در دل شب نزد من محبوب تر است از دنیا و آنچه در آن است». رسول خدا فرمود: «علت اینکه خدا ابراهیم خلیل را دوست خود برگزید به دلیل این دو خصلت وی بود: دیگران را اطعام می کرد و در هنگامی که مردم خواب بودند در شب به نماز می ایستاد». امام در شرح این روایت می نویسد: «اگر برای نماز شب جز همین یک فضیلت نبود که مایه دوستی خداست بس بود. ما چه دانیم مقام دوستی و «خلعتِ خُلّت» چه مقامی است؟ اگر همه بهشت را به خلیل بدهند به آن نمی نگرد. تو نیز اگر محبوب عزیزی داشته باشی و بر تو وارد شود از هر ناز و نعمتی غفلت می کنی و غرق در تماشای جمال محبوب و دیدار او می شوی و از هر نعمت دیگری بی نیاز می شوی. نعمت های آن عالم را با نعمت های اینجا مقایسه مکن. آنجا سرای کرامت حق و میهمان خانه الهی است. تمام دنیا در مقابل یک تار موی حورالعین بهشتی چیزی نیست. هیهات که ایمان ما سست است و تا صبح با خواب گران هم آغوشیم و تا آخر عمر از خواب غفلت بر نمی خیزیم و جز خواب و خوراک نمی فهمیم». امام در ادامه روایت بسیار بسیار مهمی از رسول خدا در فضیلت نماز شب آورده که خواندن مکررش آدم را به وجد می آورد و جای آن دارد انسان این روایت چندسطری اما عمیق و برانگیزاننده را بنویسد و در سجاده اش بگذارد و هر نیمه شب به آن بنگرد. روایت این است: «هر مرد و زنی که روزی او شود برای نماز شب با اخلاص برخیزد، وضو بگیرد و با نیت صادق و دل پاک و بدن خاشع و چشم اشک بار برای خدا نماز بخواند، خداوند پشت سر او هفت صف از فرشتگان را قرار می دهد که شمار فرشتگان هر صف را کسی جز خدا نمی داند. یک طرف صف ملائکه در مشرق و صف دیگرشان در مغرب است و چون از نماز فارغ شود خداوند به تعداد آن فرشتگان برای او درجات می نویسد!». امید آن دارم دوستانی که این سطور را که از سر اخلاص و بدون هیچ شائبه نفسانی نوشته شده می خوانند، این توصیه های جبرئیل و رسول خدا را مهم بدانند و اگر خدای ناکرده اهل اهتمام به نماز شب نیستند، در روش خود حتما و حتما و حتما تجدیدنظر کنند و البته توفیق آن را از خدا بخواهند. در روایتی خطرناک یعنی بسیار مهم دیدم کسانی که در بستر خواب تا اذان صبح و پس از آن غرق خواب هستند و اوقات خوش سحر را درک نمی کنند، به مردارهایی که در رختخواب خود افتاده اند، تشبیه شده اند و باید به خدا پناه برد از این تشبیهی که بزرگان دین کرده اند. حافظ هم شاید با توجه به این معنی گفته است که:
هرآن کسی که در این حلقه نیست زنده به عشق، بر او نمرده به فتوای من نماز کنید؛ یعنی فردی را که عاشق نیست زنده نباید خواند!
از امام عسکری نیز روایت بسیار زیبایی خوانده ام که: «ان الوصول الی الله لا یدرک الا بامتتاط اللیل» وصول به حق جز با سوارشدن بر مرکب راهوار شب ممکن نمی شود!
به راستی کدام عاشق است که خلوت با معشوق را در پنهانی و در دل شب و دور از چشم اغیار دوست ندارد؟
خوشابه حال سحرخیزان و کسانی که دولت سحر را درک کرده و می کنند.
به قول بزرگی به هر کس سحر نداده اند، چه داده اند!
خدایا به محمد و آل او که برترین صلوات هایت تا همیشه نثارشان باد، ما را هم در زمره «شب خیزان» و سحرخیزان و زنده سازان شب به شمار آر و از نعمت درک دولت سحر محروم مدار.
