هواداران «بیت‌کوین» می‌گویند که قرار نیست دولت‌ها و بانک‌های مرکزی به نام «اراده ملی» و «حفظ منافع کشور»، دست در جیب شهروندان کنند، بی‌آنکه نظر آنها را جویا شوند. باز از دیدگاه هواداران «بیت‌کوین»، زایش این پول نماد آزادی فردی است و گام مهمی است از سوی شهروندانی که می‌خواهند خود را از زیر سلطه کشور و دولت و بانک مرکزی بیرون بیاورند.
به گزارش جماران؛ روزنامه جامعه فردا نوشت:
در یک دهه اخیر ارزهایی از جهان دیجیتال سر برآوردند که وجودشان همواره گمنام و مجهول بود. امروز اما به‌تدریج جای خود را در دنیای شگفت‌انگیز پول‌ها پیدا می‌کند و به‌رغم نقش همچنان حاشیه‌ای آن در شبکه مبادلات و سرمایه‌گذاری، به چالشی جدی برای دولت‌ها، بانک‌های مرکزی و نظام پولی بین‌المللی بدل می‌شود.
جنجال بر سر «بیت‌کوین» است که 17 سال پیش به‌عنوان یک پول دیجیتال با ارزشی بسیار اندک متولد شد. در اوایل سال جاری میلادی بهای هر واحد آن از مرز هزار دلار گذشت. اواسط نوامبر به مرز 8000 دلار رسید و درحال حاضر بین 6600 تا 6800 دلار نوسان می‌کند.
کم نبوده‌اند افرادی که «بیت کوین» آنها را به خاک سیاه نشانده و یا برخی دیگر را که به ثروت‌های نجومی رسانده است.
علاوه بر «بیت‌کوین» پول‌های دیجیتال دیگری، که شمار آنها به چند صد میرسد، سر برآورده‌اند که «رند» و «ون» و «بینز» در زمره معروف‌ترین آنها هستند. ولی «بیت کوین» با فاصله زیاد رقبای خود را پشت سر گذاشته و در حال حاضر مشهور‌ترین آنهاست، هرچند معلوم نیست چه مدت زمانی بتواند این موقعیت برتر را حفظ کند.
ظهور«بیت‌کوین» را به فردی ژاپنی به نام ساتوشی ناکاموتو نسبت می‌دهند که کسی از واقعیت او خبری ندارد و بعید نیست که در پشت این اسم ژاپنی، یک یا چند نابغه کامپیوتر و زبدگان مسائل اقتصادی، شاید هم در سیلیکون ولی کالیفرنیا، پنهان شده باشند.
این پول دیجیتال بر پایه تکنولوژی معروف به «قطار حلقه‌ها» کار می‌کند. منظور یک دفتر باز و مجازی است که تمامی عملیات مربوط به استفاده از این پول در داد و ستد‌ها در آن ثبت می‌شود و کاربران بر آن نظارت دارند. در واقع هر یک از کاربران به حلقه‌ای از قطار تشکیل‌دهنده این شبکه بدل می‌شود. بنابراین«بیت‌کوین» متکی بر مجموعه کاربرانی است که از این پول به‌عنوان وسیله پرداخت مابه‌ازای کالا‌ها و خدمات استفاده می‌کنند.
متولد بحران مالی آمریکا
پول‌های سنتی بر اقتدار یک دولت (دلار) و یا اتحادیه دولت‌ها (یورو) تکیه دارند و زیر نظارت بانک‌های مرکزی هستند. «بیت‌کوین» پولی است غیرمتمرکز که در حوزه تسلط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی قرار ندارد و ارزش آن وابسته به مجموعه کاربرانی است که از آن برای داد و ستد و سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند.
همین ویژگی را، شماری از صاحبنظران، یک امتیاز مهم برای «بیت‌کوین» به شمار می‌آورند و حتی زایش آن را قیام شهروندان علیه خودکامگی دولت‌ها و بانک‌های مرکزی توصیف می‌کنند.
فراموش نکنیم که «بیت‌کوین» در فاصله‌ای کوتاه بعد از بحران مالی سال ۲۰۰۸ آمریکا ظهور کرد که نابودی بانک بزرگ «لمان برادرز» یکی از نماد‌های اصلی آن بود. این توفان مالی و پیامد‌های آن برای اقتصاد‌های آمریکا، اروپا و آسیا، موجی از بدبینی را علیه بانک‌های مرکزی و تمرکز مدیریت پول در دست آنها به وجود آورد. معلوم شد که حتی مستقل‌ترین بانک‌های مرکزی جهان از دستکاری در حجم پول خودداری نمی‌کنند و این کار را به نام دفاع از منافع ملی انجام می‌دهند.
در پی این بحران، برای نجات بانک‌ها، دولت‌ها پول‌های کلانی را به آنها تزریق کردند که بخشی از آن را از راه چاپ اسکناس به دست آوردند و بخش دیگری را از راه افزایش بدهی‌هایشان که البته بار سنگین آن به دوش مالیات‌دهندگان افتاد.
هواداران «بیت‌کوین» می‌گویند که قرار نیست دولت‌ها و بانک‌های مرکزی به نام «اراده ملی» و «حفظ منافع کشور»، دست در جیب شهروندان کنند، بی‌آنکه نظر آنها را جویا شوند. باز از دیدگاه هواداران «بیت‌کوین»، زایش این پول نماد آزادی فردی است و گام مهمی است از سوی شهروندانی که می‌خواهند خود را از زیر سلطه کشور و دولت و بانک مرکزی بیرون بیاورند.
هواداران «بیت‌کوین»، برای دفاع از پول خود، به دلایل دیگری نیز متوسل می‌شوند. به گفته آنها «بیت کوین» از تمامی ویژگی‌های پول‌های سنتی برخوردار است، به این معنا که به آسانی تقسیم‌پذیر است، می‌توان آنرا به‌راحتی با پول‌های فیزیکی معاوضه کرد و قابلیت حمل‌ونقل و استفاده از آن در همه جای جهان حتی بیشتر از پول‌های سنتی است.
تقابل مخالفان و موافقان
از سوی دیگر «بیت‌کوین» از یک اعتبار ذاتی متکی بر فرمول‌های پیچیده ریاضی برخوردار است و اعتماد لازم را که زیربنای هر نظام پولی است، به‌دست آورده است. به‌علاوه برخلاف پول‌های سنتی که می‌توانند به‌گونه‌ای نامتناهی از سوی بانک‌های مرکزی چاپ و منتشر بشوند، شمار «بیت‌کوین»ها نمی‌تواند از بیست و یک میلیون واحد فراتر برود و به همین سبب، به‌رغم نوسان‌های دائمی‌اش، به‌عنوان یک وسیله کمیاب باقی خواهد ماند و از تورم در امان خواهد بود.
به‌رغم همه این امتیازها، «بیت‌کوین» هنوز منتقدان و حتی دشمنان فراوانی دارد. کم نیستند کسانی که می‌پرسند چه برنامه و چه دستگاهی پشت سر این پول پنهان شده است؟ چرا اسم و رسم مبتکر یا مبتکران آن منتشر نمی‌شود؟ این‌ها چگونه به خود اجازه داده‌اند پول خلق کنند؟ از کجا بدانیم که این یک کلاهبرداری در مقیاس بین‌المللی نیست و یک روز هزاران نفر را از هستی ساقط نخواهد کرد؟ و تازه، به عقیده مخالفان «بیت‌کوین» شمار کسانی که در حال حاضر «بیت‌کوین» در اختیار دارند از یک صدم درصد کل جمعیت جهان فراتر نمی‌رود.
شک و تردید‌ها درباره «بیت‌کوین» از این هم فراتر می‌رود. مخالفان «بیت‌کوین» بقای ملت‌ها و امنیت بین‌المللی را مطرح می‌کنند و می‌پرسند چرا باید به پولی که زمینه بسیار مساعدی را برای فرار مالیاتی، پولشویی و تأمین مالی تروریسم فراهم می‌آورد، امکان بقا داده شود؟ از دیدگاه همان مخالفان، «بیت‌کوین» را می‌توان تحمل کرد تا وقتی به پرداخت‌های کوچک و عملیات کم دامنه مالی محدود بشود.
ولی تأمین مالی سرمایه‌گذاری‌های عظیم و معاملات کلان با «بیت‌کوین» آن هم به صورت ناشناس، چگونه امکان دارد، مگر آنکه قرار باشد دولت‌ها از گرفتن مالیات دست بردارند و به عملیات تبهکارانه و تروریستی هم کاری نداشته باشند. در یک کلام، به نظر مخالفان «بیت کوین»، تنها دولت‌هایی ممکن است با استفاده از این «پول دیجیتال» به صورت گسترده کنار بیایند که قصد نابودی بانک مرکزی‌شان را داشته باشند.
در کشاکش بحث پر شور میان طرفداران و مخالفان «بیت‌کوین»، یک چیز مسلم به نظر میرسد و آن سردرگمی کشور‌ها در برابر این مسئله خارق‌العاده پولی است.
دولت چین به‌تازگی، به‌دلیل ترس از فرار سرمایه و تقلب مالیاتی، استفاده از «بیت‌کوین» را ممنوع کرد، حال آنکه ژاپن «بیت‌کوین» را به عنوان پول قانونی به ثبت رسانده، شاید به این امید که بتواند به مرکز جهانی تکنولوژی مالی بدل شود.
به نظر میرسد که در ایران نیز مسئولان پولی به پدیده «بیت‌کوین» و پیامد‌های آن بسیار کنجکاو شده و می‌خواهند موضع خود را در برابر آن تعریف کنند.
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی بر دو نگرانی عمده مقام‌های بانکی ایران در برابر «بیت‌کوین» و دیگر پول‌های دیجیتال تأکید کرد: نخست نوسان‌های شدید آنکه به سر در گمی فعالان بازار مالی و سیاستگذاران پولی منجر شده و دوم هجوم فعالانه سوداگرانه به بازار این گونه پول‌هاست که به گفته ناصر حکیمی، زمینه تازه‌ای را برای «فعالیت‌های هرمی» فراهم کرده است.
ناصر حکیمی می‌گوید:«این نهاد هنوز بیت کوین را به‌عنوان یک ارز رسمی به‌رسمیت نشناخته است. در نتیجه بیت‌کوین می‌تواند بستر مال‌باختگی عده‌ای را فراهم کند.» او در همان حال به صراحت می‌گوید که «سیاست‌گذار هنوز به تصمیم نهایی در پذیرش یا عدم پذیرش» بیت کوین نرسیده است. به رغم این هشدارها، حکیمی می‌پذیرد که «احتمال تقلب در ساختار بیت کوین نزدیک به صفر است.»
اگر گفته‌های معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی را ملاک قرار دهیم، به نظر میرسد که مقام‌های پولی ایرانی هنوز نمی‌دانند چه سیاستی را باید در برابر «بیت‌کوین» در پیش بگیرند.
این مقام عالی‌رتبه از یک طرف می‌گوید که بانک مرکزی «هنوز بیت کوین را به عنوان یک ارز رسمی به رسمیت نشناخته»، ولی از طرف دیگر اضافه می‌کند: «تا زمانی که سیاستگذاری صورت نگیرد، نمی‌توانیم بگوییم خرید و فروش (بیت کوین) ممنوع است یا خیر».
به گفته حکیمی، بانک مرکزی برای روشن کردن مواضع خود درباره «بیت‌کوین» به یک سال وقت نیاز دارد. او اضافه می‌کند که چارچوب‌های لازم برای طراحی و پیاده کردن «پول رمزینه بومی» تدوین خواهد شد.
