مجمع عمومی از زاویه دیگری شبیه به جام جهانی فوتبال میماند. فوتبال همیشه بین کشورهای جهان برگزار می شود، اما جام جهانی معنا و مفهوم دیگری دارد. دیپلماتها و سیاسیون هم همیشه می توانند با همتایان خود در کشورهای دیگر بنشینند و گفتوگو کنند.
به گزارش جماران؛ حسن روحانی، رئیس جمهور امروز برای یکبار دیگر عازم نیویورک میشود تا در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کند و در حاشیه آن دیدارهای دیپلماتیکی داشته باشد. «مجمع عمومی یکی از 6 رکن اصلی سازمان ملل است. برعکس 5 رکن دیگر سازمان ملل، همه کشورها در مجمع عمومی شرکت می کنند. کارکرد مجمع عمومی شامل بحث، بررسی و ارائه توصیههایی درباره موضوعات مرتبط با صلح و امنیت بینالملل، شامل توسعه، خلع سلاح، حقوق بشر، قوانین بینالمللی، و حکمیت مسالمتآمیز بین ملتهای متنازع است. مجمع عمومی سازمان ملل همچنین اعضای غیردائم شورای امنیت و دیگر نهادها همچون شورای حقوق بشر را انتخاب می کند و براساس توصیه شورای امنیت، دبیرکل را تعیین میکنند.» اینها توضیحاتی درباره مجمع عمومی سازمان ملل است که در هر سایتی می توانید بخوانید.
اما مجمع عمومی از زاویه دیگری شبیه به جام جهانی فوتبال میماند. فوتبال همیشه بین کشورهای جهان برگزار می شود، اما جام جهانی معنا و مفهوم دیگری دارد. دیپلماتها و سیاسیون هم همیشه می توانند با همتایان خود در کشورهای دیگر بنشینند و گفتوگو کنند. اما حضور آنها در مجمع عمومی سازمان ملل آب و تاب بیشتری در بین افکار عمومی جهان دارد. هر رئیس جمهوری می تواند از اتاق کاری خود با ضبط یک ویدئو پیغام خود را به جهانیان برساند، اما وقتی صحبت مجمع عمومی می شود باید در متن سخنرانیاش بر روی تک تک کلمات وسواس بیشتری به خرج دهد؛ سیاست خارجی کشورش درباره موضوعات مختلف از روی سخنرانی اش انعکاس پیدا می کند.
سخنرانی های ایران در مجمع عمومی
خاتمی پیشنهاد گفت و گوی تمدنهای خود را از تریبون مجمع عمومی سازمان ملل مطرح کرد و با تصویب این رکن از سازمان ملل سال 2001 سال گفت و گوی تمدنها نام گرفت. حسن روحانی هم در سال 92 از تریبون مجمع عمومی طرح ایران برای «جهان علیه خشونت و افراطیگری» را مطرح کرد. در مقابل این رفتارهای دیپلماتیک، محمود احمدینژاد با رویکردی به سازمان ملل می رفت که انعکاسش را در طنزها می شد دید. صندلیهای خالی تالار مجمع عمومی سازمان ملل در زمان سخنرانی های احمدی نژاد فقط یکی از حواشی بود. او در همان سازمان ملل بود که ایده قرار گرفتن در هاله نور را مطرح کرد. او ظاهرا می خواست از خود مدل دیگری از شهید رجایی نشان دهد. شهید رجایی اولین رئیس جمهور ایران بود که در سال 59 به مجمع عمومی سازمان ملل رفت. او در هنگام سخنرانی اش در برابر چشم رسانه ها کفش خود را از پا در آورد و پای شکنجه شده خود را در معرض دید دیپلمات های جهان قرار داد.
حاشیه های حاشیهساز
اما علاوه بر متن سخنرانی ها حاشیه ها هم حاشیه ساز شده اند. چون مجمع عمومی تنها رکن سازمان ملل است که از همه کشورها در آن می توانند حضور داشته باشند، روسای جمهور یا وزرای خارجه در گوشه و کنار با هم به گفت و گو می نشینند. میزبان این گفت و گوها دیگر کشور خاصی نیستند که برای دعوت از تیم دیپلماتیک آنها نیاز به ویزا و تشریفات آنچنانی دولتی باشد. البته گاهی همین دیدارهای در حاشیه گاهی برای نمایندگان کشور ما حاشیه های خاص خود را داشته است. مثلا همین دو سال پیش بود که وقتی محمدجواد ظریف وزیر خارجه مان از تالار خارج می شدند با رئیس جمهور و وزیر خارجه آمریکا رو به رو شد؛ اوباما دست دراز کرد و ظریف هم پاسخ داد. همین برای ظریف در داخل کلی دردسر ایجاد کرد. دو سال قبل از آن ماجرا هم وقتی حسن روحانی برای بازگشت به ایران در فرودگاه بود یک ربع با همتای آمریکایی اش تلفنی صحبت کرد. این هم البته بی دردسر نبود. با آنکه مسئولان وزارت خارجه می گفتند این تماس تلفنی از ابتدا قرار نبود روابط دو کشور را تغییر دهد، اما تابویی بزرگ به نظر می رسید؛ خط قرمزی که سیدمحمد خاتمی رئیس دولت اصلاحات حاضر نشد از آن عبور کند. در زمان اصلاحات شایع شده بود بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا قصد ملاقات با خاتمی در سازمان ملل را داشته است اما، خاتمی برای پیشگیری از این دیدار به دستشویی سازمان ملل پناه برده است.
بیرون آوردن میکروفن از منقار تندیس
در سال 1960 هنری کابوت لاج سفیر آمریکا در سازمان ملل تندیسی را که انجمن دوستی آمریکا و شوروی به سفارت آمریکا هدیه داده بود روی میز سخنرانی اش گذاشت و آرام با یک موچین، میکروفونی را از منقار عقابی که روی تندیس طراحی شده بود بیرون می کشد تا نشان دهد شوروی در سفارت آن ها جاسوسی می کند. البته چند روزی قبل از این اتفاق یک شوروی یک هواپیمای جاسوسی آمریکا را بر فراز خاک خود سرنگون کرده بود و این کار آقای سفیر برای تحت الشعاع قرار دادن آن ماجرا بود.
وقتی که خروشچف هم کفشش را از پا درآورد
در همان سالی که هنری کابوت میکروفون را از منقار عقاب بیرون میکشد نیکتا خروشچف رهبر شوروی در سخنرانی خود رهبران کشورهای بزرگ سرمایه داری را بشدت مورد حمله قرارداد و «داک ها مرشولد» دبیرکل سازمان ملل متحد را دست نشانده امریکا معرفی می کند. وقتی همهمه اعضای هیات نمایندگی فیلیپین به در انتقاد از سیاست های شوروی در اروپای شرقی بلند می شود خروشچف کفش خود را از پا کنده و محکم برای تریبون مجمع عمومی سازمان ملل متحد می کوبد تا آن ها را ساکت کند.
حمله به منشور سازمان ملل
معمر قذافی، رهبر سابق لیبی در سال 2009 پس از چهار دهه حضور بر مستند قدرت در شصت و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرد. حضور او در این اجلاس نکات جالب توجهی داشت. او قصد داشت به جای حضور در هتل های آمریکا در نیویورک چادر برپاکند که اجازه این کار را به وی ندادند. در صحن علنی سازمان ملل وی پس از سخنان اوباما با عنوان «شاه شاهان» برای حضور در پشت تریبون سخنرانی فراخوانده شد. این سخنرانی از دو جهت قابل توجه بود. هم از آن جهتی که او قرار بود 15 دقیقه سخنرانی کند و سخنرانی اش را یک ساعت و نیم طول داد و هم از آن جهت که در جریان سخنرانی اش نسخهای از منشور سازمان ملل را پاره کرد و شورای امنیت را شورای ترور و وحشت خواند. این اقدام وی واکنشهای مختلفی را در پی داشت، از جمله اینکه گوردن براون نخستوزیر بریتانیا در ابتدای سخنرانیاش اظهارکرد: من برای دفاع از منشور سازمان ملل اینجا آمدهام و نه برای پاره کردن آن.