«راه ابریشم جدید» چه تاثیری روی اقتصاد ایران دارد؟

به گزارش جماران؛ 400 سال پیش از این‌ جاده‌ای که سه قاره دنیا را به هم وصل می‌کرد به علت جنگ‌ها و اختلافات سیاسی کشور‌های مختلف به افول خود نزدیک شد؛ جاده‌ای که بیش از 1700 سال به عنوان بزرگ‌ترین شبکه بازرگانی دنیا شناخته می‌شد.

نام جاده ابریشم تا چندی قبل برای بسیاری از ما افسانه‌ای بود که در قصه‌های کودکی نام آن را شنیده بودیم؛ با این حال در عصر هواپیما و موشک، از نظر سرمایه‌‌گذاران چینی همین جاده می‌توانست راهی باشد تا مسیری را که چهار قرن پیش نیمه‌کاره گذاشت، بار دیگر از سر بگیرد.

بر همین اساس بود که 16 می ‌سال 2017، جاده ابریشم با حضور رهبران 30 کشور جهان در چین افتتاح شد. این جاده می‌تواند به صرف بیش از یک تریلیون دلار سرمایه‌‌گذاری زیر‌ساختی در 60 کشور جهان در قاره‌های اروپا، آفریقا و آسیا منجر شود و در این میان ایران از نظر استراتژیک در مرکز این پروژه قرار دارد.

با این وجود، اهمیت این جاده برای ایران تنها از نظر حمل‌و‌نقل نیست. جاده ابریشم از بیش از 39 شهر در ایران می‌گذرد و این تنها به این معنی نیست که قرار است کالایی از این تعداد شهر‌ها عبور کند، بلکه چنانچه از فرصت پیش آمده به درستی استفاده شود کمترین سودی که این جاده برای کشور ما خواهد داشت ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر است.

افزایش رونق اقتصادی 

افزون بر این، احیای افسانه‌ای قدیمی و به‌کار‌گیری دوباره آن می‌تواند جذب تعداد زیادی گردشگر را نیز با خود به همراه داشته باشد، کما اینکه بهبود صنعت توریسم می‌تواند رونق شهرهای مختلف را افزایش دهد، به زیستی زیرساخت‌ها را افزایش دهد، طراحی شهری و زیبا‌سازی فضای شهر را بالا ببرد و در نهایت شاخص رشد اقتصادی کشور را، بدون آنکه وابستگی به نفت در آن وجود داشته باشد افزایش دهد.

در راستای ساخت این جاده، در حال حاضر از شرق کشور افرادی در حال ساخت‌و‌ساز هستند تا با مدرنیزه کردن مسیر‌های ریلی کشور، ایران را از طریق ریل به کشور‌های ترکمنستان و افغانستان وصل کنند، همچنین از سمت غرب نیز همزمان پروژه اتصال کشور به ترکیه در حال انجام است که در نتیجه آن اتصال به قاره اروپا نیز فراهم خواهد آمد.

با این اوصاف به نظر می‌رسد کشور ما هم از نظر تجاری و هم از نظر جغرافیایی در نقطه مهمی از این پروژه قرار دارد. اگرچه در صورتی که ایران حاضر به همکاری نمی‌شد نیز جاده ابریشم به هر حال به طریقی راه خود را پیدا می‌کرد اما نمی توان انکار کرد که رد شدن این جاده از کشور، در نهایت منفعت زیادی هم برای ما و هم برای سایر کشور‌های درگیر در این طرح، به خصوص چین به همراه خواهد داشت.

با تمام آنچه گفته شد، نظر به اینکه حجم زیادی از سرمایه، تکنولوژی‌های به کار رفته و همچنین بخشی از نیروی کار از چین وارد می‌شود‌ و با در نظر گرفتن اینکه ایران و چین طی دوره‌ای که کشور ما در تحریم‌ها به سر می‌برد همکاری خود را افزایش دادند و میزان واردات از کشور چین در آن دوره افزایش قابل توجهی پیدا کرد، این شبهه برای بسیاری مطرح می‌شود که ممکن است این طرح درنهایت به وابستگی ایران به چین منجر شود، تا جایی که در سایر حوزه‌ها به غیر از اقتصاد، نظیر سیاست نیز به علت این وابستگی ناچار به اتخاذ موضع‌های کشور چین شویم که منافع اقتصادی خود را از دست ندهیم.

پاسخ به این شبهه پیش از هرچیز نیازمند پایان این طرح است، چرا که اگرچه این طرح وابستگی ایران را به چین تقویت می‌کند اما اینکه این تقویت وابستگی در چه حجم و اندازه‌ای صورت می‌گیرد بستگی به سیاست‌هایی دارد که ایران اتخاذ خواهد کرد؛ کما اینکه منافع این جاده برای ایران غیر‌قابل انکار است و چنانچه قرار باشد به علت ترس از وابستگی در آینده کلیت پروژه را زیر سوال ببریم، فرصت‌های بیشماری را از منظر اقتصادی در آینده از دست خواهیم داد.

جدایی شراکت از وابستگی 

در همین رابطه جواد سمساریلر، رییس انجمن شرکت‌های حمل‌و‌نقل بین‌المللی توضیح داد: اگرچه جاده ابریشم موجب می‌شود همکاری ایران و چین افزایش پیدا کند اما نمی‌توان نام این شراکت را وابستگی گذاشت. زیرا وقتی ایران در مسیر این جاده واقع شده است به این معناست که در نهایت این پروژه برای کشور ما نیز منافع بسیاری به همراه خواهد داشت.

وی ادامه داد: امروزه در دهکده جهانی، تمام کشور‌ها به یکدیگر وابسته هستند، خواه این وابستگی از طریق کالا باشد یا از طریق آب و برق یا حتی از جاده. طبیعی است که زمانی که یک فعالیت در جهت توسعه صورت می‌گیرد هم منافعی برای ما به همراه دارد و هم متعاقب آن وابستگی‌هایی به وجود می‌آید.

سمساریلر گفت: اگر قرار باشد به احتساب اینکه یک پروژه یا طرح ممکن است ما را به کشور دیگری وابسته کند آن را کنار بگذاریم در این صورت باید دور بسیاری از فعالیت‌ها و طرح‌هایی را که باعث افزایش رونق کشور می‌شود خط بکشیم.وی در پاسخ به اینکه این طرح چه منافع دیگری برای کشور می‌تواند در‌بر‌داشته باشد، توضیح داد: قاعدتا وقتی کالایی از کشوری رد می‌شود، برای این کشور به غیر از هزینه حمل و نقل منافع دیگری نیز خواهد داشت، از جمله اینکه می‌تواند از طریق همین محل درآمد اشتغالزایی کند، می‌تواند با خود جذب گردشگر به همراه داشته باشد و بسیاری از موارد دیگر.

سمساریلر درباره اینکه آیا حضور نیروهای کار چینی در کشور نمی‌تواند به ضرر کشور و اشتغالزایی باشد، توضیح داد: ما دو راه در پیش داریم، یا خودمان تکنولوژی مورد نیاز خود را تولید کنیم یا اینکه اگر توانایی تولید این تکنولوژی را نداریم، اجازه بدهیم کشوری که آن را در اختیار دارد برای ما نیز به اجرا درآورد.

وی افزود: مادامی که چینی‌ها یا سایر کشور‌ها تکنولوژی مورد نیاز برای ساخت این جاده یا موارد دیگر را در اختیار دارند اینکه از نیروی کار خود استفاده می‌کنند نیز اشتباه و به ضرر نیروی کار ما نیست، بلکه در مقابل ما می‌توانیم از آنها نحوه استفاده از این تکنولوژی‌ها را فرا بگیریم و بتوانیم در کشور خود پیاده کنیم تا از این طریق از نیروی کار خود به نحو شایسته‌ای استفاده کنیم.