تحلیلی درباره‌ی حکم جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام

به گزارش جماران؛ هفته نامه "خط حزب الله" در تحلیلی پیرو حکم جدید رهبر انقلاب پیرامون انتصاب رئیس و دبیر و اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، نوشت:

۱. مجمع تشخیص مصلحت نظام نهادی است که ریشه‌ی شکل‌گیری آن حل اختلافات میان مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان بوده اما درگذر زمان، پخته‌تر و پربارتر شده و امروز در "فرآیند تکامل نهادی" به‌جایی رسیده است که بازوی مشورتی توانمندی برای رهبری شمرده می‌شود. این نهاد در دهه‌ی ۸۰ شمسی در ترسیم چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴ نقش محوری داشت و اکنون هم در تدوین سیاست‌های کلی نظام، و هم در نظارت بر اجرای این سیاست‌ها نقش‌آفرینی می‌کند.

برای نقش‌آفرینی هرچه بهتر، اهمیت فراوانی دارد که در ترکیب اعضای این مجمع، بهره‌برداری حداکثر از "ذخیره‌ی تجربیات مدیریتی نظام" در کلان‌ترین سطح ممکن مدنظر قرار بگیرد. از همین روست که علاوه بر اعضای حقوقی مجمع تشخیص مصلحت نظام، رهبر انقلاب همواره رؤسای جمهور و مجلس سابق را نیز در ترکیب این نهاد وارد کرده‌اند. برای نمونه، بعد از دولت‌های هفتم و هشتم و مجلس ششم، رؤسای جمهور و مجلس وقت به ترکیب اعضای مجمع دعوت شدند که البته اگرچه رییس مجلس ششم با حکم رهبر انقلاب به عضویت مجمع درآمد اما بعد از مدتی با استعفای شخصی از مجمع کنار رفت. همچنین بعد از رخدادهای فتنه‌گون سال ۱۳۸۸ فقط کسانی از ترکیب اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام کنار نهاده شدند که با عبور از خطوط قرمز، بر پیاده شدن از کشتی نظام اصرار داشتند.

۲. به دنبال این اصل، این نکته اهمیت می‌یابد که نگاه به ترکیب مجمع تشخیص، چنان باشد که بتواند تصمیم‌گیری بهتر در مورد "مصالح ملی" را به ارمغان بیاورد. درعین‌حال، نباید مجمع تشخیص مصلحت نظام را با «خانه‌ی احزاب» اشتباه گرفت. پس اگرچه حضور حداکثری نیروهای فعال، با تجربه ی کلان اجرایی و تقنینی و قضایی در مجمع ضرورت دارد تا تصمیمات مجمع نمادی از "اراده‌ی ملی" مردم ایران باشد اما این نهاد محلی برای وزن‌کشی نیروهای سیاسی نیست. شاید از همین روست که بعد از انتخابات حماسی ریاست‌جمهوری که مجموعاً حدود ۴۲ میلیون مشارکت‌کننده داشت، رهبر انقلاب عملاً همه‌ی اضلاع رقابت در آن انتخابات را به‌عنوان عضو مجمع تشخیص مصلحت منصوب نموده‌اند. در اینجا دیگر بحث اکثریت و اقلیت نیست، بلکه استفاده از همه‌ی ظرفیت‌ها مطرح است. می‌توان حدس زد که اگر نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری عکس آنچه در ۲۹ اردیبهشت سال جاری رقم خورد نیز می‌بود، رهبر انقلاب به همین شیوه در انتخاب اعضای دور جدید مجمع عمل می‌کردند. همان‌گونه که ایشان در دیدار با کارگزاران نظام در ماه رمضان امسال نیز اشاره کردند که باید برای ایجاد فضایی جدید، همه باهم باشیم: «با توجّه به دشمنی‌ها، با توجّه به وضعیت، با توجّه به نیازها، با توجّه به اهداف بلندی که در مقابل ما است، باید یک فضای جدید ایجاد بشود. در ایجاد این فضای جدید -فضای همکاری، فضای کار و فضای تلاش برای هدف مشترک که آن عبارت است از پیشرفت کشور و اعتلاء نظام جمهوری اسلامی- همه سهیم‌اند، همه شریک‌اند. باید بتوانیم خودمان را به مقاصد نظام مقدّس جمهوری اسلامی، قدم‌به‌قدم نزدیک کنیم. این‌ها مقاصدی است که در شعارهای جمهوری اسلامی از اوّل وجود داشته، امروز هم هست؛ باید خودمان را نزدیک کنیم به آن‌ها. این [هدف] تلاشِ همه را می‌خواهد. اگر همه تلاش کردیم، می‌توانیم بِایستیم، می‌توانیم استقامت کنیم، می‌توانیم دشمنمان را به‌زانو دربیاوریم؛ اگر همه باهم باشیم؛ این توصیه‌ی همیشگی ما است.»(۱۳۹۶/۰۳/۲۲)

۳. نکته‌ی دیگر آن که وقت زیادی در گروه‌های کارشناسی برای آماده سازی متن پیوست حکم گذاشته شدکه چکیده‌ی آن در ۵ محور ذیل خلاصه شده است؛ از جمله آن‌که رهبر انقلاب سازو کار لازم برای کارآمدی و اثربخشی سیاست‌ها را در انجام مأموریت‌های مهم و گسترده‌ی این دستگاه از آن مطالبه دارند. تحقق این مطالبه به‌جز راهبردهای محتوایی، در گرو مهندسی شکلی نهاد نیز هست. ازاین‌رو در حکم دوره‌ی جدید مجمع، ایشان روی «چابک‌سازی ساختار» این نهاد تأکید نموده‌اند؛ همان‌گونه که در حکم دوره‌ی جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز بر «بازمهندسی ساختار» آن شورا تأکید داشتند تا بتواند بیشترین کارآمدی را در چارچوب مأموریت‌های خود نشان دهد. بازمهندسی ساختار و چابک‌‌سازی به عنوان مطالبه کلان رهبر انقلاب از همه نهاد‌ها و مجموعه های ذیربط، از موضوعاتی است که حالا بعد از گذشت چهار دهه از عمر انقلاب اسلامی، برای تطبیق بهتر با شرایط روز داخلی و بین‌المللی، به‌منظور دستیابی به نتایج بهتر و تأمین منافع حداکثری، ضروری به نظر می‌رسد.