تغییر راز موفقیت دولت یازدهم پس از ۸ سال دوری از معادلات بین‌المللی و حرکت به سمت گوشه نشینی است.
به گزارش جماران؛ حضور بی‌سابقه و پرشمار هیات‌های خارجی در مراسم دوازدهمین دوره تحلیف ریاست جمهوری پیش از هر تحلیلی که می‌تواند آن را از جلوه مردم‌سالاری موجود در کشور تا ایفای نقشه ما در حوزه منطقه‌ای و بین‌المللی تشریح کند، بیانگر وجه دیگری است. راز این حضورها در تهران و دیدارهای یکی پس از دیگری با مسئولان کشورچیزی نیست جز تغییر.
نه اینکه ما طی دهه‌های گذشته شاهد روابط و تعامل گسترده با جهان نبوده باشیم، چنانچه دوره ۸ ساله مرحوم آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی نمایانگر رابطه خوب ما با کشورهای خلیج فارس بود و همچنین هیچ کسی منکر آن نمی‌تواند باشد که در دوره ۸ ساله پس از آن در زمان ریاست جمهوری سید محمد خاتمی ما در اوج تعاملات سازنده با دنیا در سال‌های پس از پیروزی انقلاب نبودیم اما منظور ما از تغییر، چیزی حادث و معلولی مربوط به یک دهه اخیر است.
تغییر راز موفقیت دولت یازدهم پس از ۸ سال دوری از معادلات بین‌المللی و حرکت به سمت گوشه نشینی است. پس از اینکه از سال ۹۰ شاهد تحریم‌های هسته‌ای و قطعنامه‌ها علیه ایران بودیم؛ کمتر تحلیلگری آینده‌ای متفاوت از سایر کشورهای ذیل بند ۷ منشور سازمان ملل را برای ایران رقم می‌زد. مراودات بانکی، فروش نفت و محصولات پتروشیمی، سرمایه‌گذاری، صادرات و واردات به حداقل رسیده‌بود و همه چیز به انرژی هسته‌ای کشور گره خورده بود؛ از یک سو بحث فناوری و توانایی داخلی مطرح بود واز سوی دیگر تهدید به تحریم‌ها وقطعنامه‌های تندتر. مذاکره با کشورهای ۵+۱ هم به جایی نمی‌رسید و مسیر روز به روز با فراز و نشیب بیشتری روبرو می‌شد. تا اینکه دولت یازدهم به ریاست حسن روحانی روی کار آمد و مذاکرات با حضور محمدجواد ظریف، نتیجه را تغییر داد. گزینه‌های روی میز تغییر کرد و در نهایت توافق برجام، توافقی از جنس برد- برد حاصل شد و زمان عزیمت به نقطه پیش از تحریم‌ها شروع شد. تلاشی که در گام اول باید گسترش مراودات و تعاملات بین‌المللی را در پیش می‌گرفت.
شاید همچنان باشند دلواپسان همچنان بر بی‌اثری توافق برجام تاکید دارند اما مراسم تحلیف روز گذشته، به نظر می‌رسد پاسخ قاطعی به این افراد بوده باشد. چنانچه علاوه بر حضور در مراسم، گفتگو و دیدارهای حاشیه آن نشانگر تغییر است. یکی از وجوهی که می‌تواند بر اثرگذاری این دیدارها تاکید کند رایزنی و گفتگو حول حوزه نفت و انرژی است حوزه ای که شاید بیش از سایر حوزه‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی برای تکمیل پروژه‌هایش باشد. موضوعی که در بسیاری از دیدارهای این دو روز بر آن تاکید شده است که به نمونه‌هایی از آن اشاره می کنیم.
دیدارهای روحانی در حاشیه مراسم تحلیف
شاید مهمترین دیدار در این بین، دیدار فدریکا موگرینی با روحانی و ظریف باشد. رییس جمهوری در دیدار با مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران هیچ مانعی برای توسعه مناسبات با اتحادیه اروپا قایل نیست، ابراز امیدواری کرد که در دولت دوازدهم شاهد استحکام برجام ، افزایش مناسبات با اتحادیه اروپا و توسعه همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی میان دو طرف باشیم.
افزایش مناسبات با اروپا در پی اجرای برجام
روحانی با اشاره به اینکه ایران در اجرای برجام به طور کامل به تعهدات خود عمل کرده اما برخی طرف ها به بر تعهدات خود پایبند نیستند، گفت: بخش مهمی از اجرای برجام مربوط به گشایش در روابط اقتصادی، بانکی و فعالیت‌های تجاری است که باید هرچه سریعتر و به طور کامل عملیاتی شود. رییس جمهور افزود: مناسبات ایران و اتحادیه اروپا طی ۴ سال اخیر، پیشرفت خوبی داشته اما هنوز به نقطه مورد انتظاری که در برجام بر آن تأکید شده، نرسیده است.
همچنین موگرینی خاطر نشان کرد: حضور هیأتی از اتحادیه اروپا در مراسم تحلیف رییس جمهور ایران یک تصمیم مهم سیاسی بوده و نشان‌دهنده اراده کشورهای اروپایی برای گسترش روابط با ایران و حراست از برجام است.
موگرینی با بیان اینکه اتحادیه اروپا به دنبال برنامه‌ای جامع برای تضمین اجرای کامل برجام است، گفت: برجام برای اروپا از اهمیت ویژه ای برخوردار است و با امضای برجام بیش از ۸۰ درصد فعالیت‌های تجاری میان ایران و اتحادیه اروپا به طور موفقیت‌آمیز به انجام رسیده است.
موگرینی با بیان اینکه این توافق مبنایی برای توسعه همکاری‌های دو جانبه ایران و اتحادیه اروپا بوده، خاطرنشان کرد: معتقدیم باید نهایت تلاش را برای توسعه مناسبات و همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های مختلف علوم، فرهنگ، اقتصاد و تجارت و گفتگوهای منطقه‌ای انجام دهیم.
تاکید بر سرمایه گذاری در حوزه انرژی در پس اجرای برجام
علاوه بر این روحانی با رییس مجلس اسپانیا هم دیدار کرد و در این دیدار بر گسترش روابط در پس اجرای برجام تاکید شد و رییس جمهوری روابط تهران – مادرید را دیرینه و همواره دوستانه توصیف کرد و گفت: پس از اجرای برجام شرایط مناسب‌تری برای ارتقاء روابط اقتصادی ایران و کشورهای اروپایی از جمله اسپانیا ایجاد و باعث شده در این دوره زمانی، ارتباطات اقتصادی ایران و اروپا به میزان قابل توجهی افزایش یابد. روحانی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران زمینه‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری در عرصه‌های صنعت، حمل و نقل و انرژی دارد، خاطر نشان کرد: اسپانیا علاوه بر فرصت مشارکت با ایران در زمینه‌های مذکور ظرفیت خوبی نیز برای همکاری با ایران در عرصه صنعت توریسم دارد.
پیرگارسیا اسکودرور،رییس مجلس سنای اسپانیا تصریح کرد: اجرای برجام زمینه‌ای برای افزایش همکاری‌ها شده و باید قدر آن را بدانیم و امیدوارم ملاقات امروز ما آغاز روندی خوب برای گسترش روابط و همکاری‌های مشترک و متقابل در آینده به عنوان ضامن تأمین منافع دو ملت باشد.
استقبال قزاقستان از مشارکت در پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران
در این بین دیدارهای مهم دیگری نیز با تاکید بر گسترش روابط حول محور نفت و انرژی انجام شده است ، چنانچه حسن روحانی، رییس جمهوری کشورمان در دیدار غیرت عبدالرحمان‌اف وزیر امور خارجه قزاقستان با اشاره به تحکیم همکاری تهران - آستانه و وجود روابط برادرانه بین روسای جمهور دو کشور، گفت: دو کشور همچنین در زمینه انرژی، حمل و نقل ریلی و جابجایی توریسم و کالا از طریق دریای خزر و نیز کشاورزی و کشت فرا سرزمینی می‌توانند همکاری های خود را گسترش دهند.روحانی مشارکت شرکت‌های دو کشور را در پروژه‌های مورد علاقه مورد اشاره قرار داد و گفت: پروژه‌های فراوانی در ایران به ویژه در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی وجود دارد که قزاقستان می‌تواند در این پروژه‌ها مشارکت و سرمایه‌گذاری کند و در مقابل پروژه‌هایی در قزاقستان وجود دارد که شرکت های ایران می‌توانند در آنها فعالیت داشته باشد.
وزیر امور خارجه قزاقستان با تأکید بر اهتمام آستانه برای تقویت بیش از پیش روابط خود با تهران گفت: رییس جمهور قزاقستان با جدیت اجرا و تکمیل توافقات انجام شده با ایران را پیگیری می‌کند و امروز به واسطه تلاش‌های مشترک روسای جمهور دو کشور، روابط تهران – آستانه به سطح مشارکت راهبردی رسیده است.
عبدالرحمان‌اف خاطر نشان کرد: قزاقستان مصمم است در پروژه های ایران مشارکت کند و از ایران نیز دعوت می‌کنیم در پروژه‌های موجود در قزاقستان مشارکت فعال داشته باشند.
گسترش روابط تهران-سئول در حوزه نفت و گاز
همچنین، روحانی در دیدار "چون سون کیون"، رییس مجلس کره‌جنوبی، با اشاره به اینکه امروز در بخش انرژی، نفت، گاز و پتروشیمی ایران ، ۲۰۰ میلیارد دلار پروژه آماده برای سرمایه گذاری وجود دارد، گفت: سرمایه‌گذاران و بخش خصوصی کره‌جنوبی هم می‌توانند در اجرای این پروژه‌ها مشارکت داشته و فعالیت کنند.
علاوه بر آن، رییس مجلس کره جنوبی، اسناد امضاء شده و توافقات دو کشور را تضمینی برای توسعه همکاری‌ها و روابط مشترک عنوان کرد و افزود: مجلس کره جنوبی از بیانیه مشترک روسای جمهور دو کشور و اسناد امضاء شده و گسترش روابط همه جانبه تهران – سئول حمایت می‌کند.
وی همچنین خواستار حضور بخش خصوصی و شرکت‌های کره‌ای در پروژه‌های سرمایه‌گذاری ایران و توسعه مناسبات دو کشور در بخش‌های مختلف از جمله فناوری‌های نو، محیط زیست، آی‌تی و روابط بانکی شد.
این گفتگو در حالی اتفاق افتاد که همزمان با آن تفاهمنامه بهینه سازی پالایشگاه تبریز با کره جنوبی برای ارتقای کیفیت و تامین فاینانس بسته شد.
افزایش روابط در تجارت، انرژی و حمل و نقل بین ایران و ارمنستان
همچنین در دیدار رییسان جمهوری ایران و ارمنستان،روحانی با تاکید بر اینکه تهران به دنبال توسعه روزافزون روابط خود با کشورهای همسایه از جمله ارمنستان است، گفت: دو کشور در بخش‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و در حوزه‌‌هایی از جمله حمل و نقل، انرژی، گردشگری و ترانزیت زمینه‌های فراوانی برای همکاری دارند.سرکیسیان نیز خاطر نشان کرد: تهران و ایروان در حوزه‌ها و بخش‌های مختلف اقتصادی بویژه انرژی، تجارت، حمل و نقل می‌توانند روابط خود را هر چه بیشتر افزایش دهند.
گسترش روابط در عرصه نفت با بلاروس
علاوه بر ان در دیدار روحانی با میخائیل میاسینکوویچ، رییس مجلس بلاروس نیز بر گسترش همکاری‌ها در عرصه‌های نفت، صنعت، ماشین‌سازی و صادرات و واردات دارند تاکید شد.
دیدارهای ظریف در حاشیه مراسم تحلیف
علاوه بر دیدارهایی که طی این دو روز با روحانی انجام گرفت؛ وزیر امور خارجه کشورمان هم با هیات‌هایی که برای مراسم تحلیف آمده‌بودند به دیدار و گفتگو پرداخت. از جمله مهمترین آنها دیدار با فدریکا موگرینی بود وزیر امور خارجه کشورمان در این دیدار با اشاره به مشکلاتی که آمریکا در راه اجرای برجام ایجاد کرده است اظهار کرد: دولت جدید آمریکا به دنبال آن است تا نگذارد جمهوری اسلامی ایران از منافع برجام استفاده کند و این نقض متن برجام به شمار می‌رود. آقای ترامپ تلاش می‌کند به هزینه ایران برجام را از بین ببرد و اروپا لازم است در این خصوص هوشیار باشد.
اتحادیه اروپا قاطعانه از برجام دفاع می کند
موگرینی هم ضمن ابراز خرسندی از حضور در ایران و شرکت در مراسم تحلیف دکتر روحانی گفت: جامعه بین‌الملل منافع مشترک با ایران در خصوص اجرای برجام دارد. اتحادیه اروپا قاطعانه از برجام حمایت می‌کند و این موضع مشترک تمامی کشورهای اروپایی است. مواضع اتحادیه اروپا در این زمینه روشن است و ما تلاش داریم تا آمریکا را هم در برجام کنار خود داشته باشیم. وی تاکید کرد همه ما نیازمند اقدامات خردمندانه و متناسب هستیم.
علاوه بر آن دیدار وزیر امور خارجه کشورمان با پیرگارسیا اسکودرو، رییس مجلس سنای اسپانیا بود که در آن طرفین بر تقویت همکاری‌های اقتصادی و بر طرف کردن موانع توسعه این همکاری‌ها تاکید کردند و ظریف با تشریح ویژگی های کشورمان مانند انرژی ارزان قیمت، موقعیت جغرافیایی، نیروی انسانی کارآمد، ثبات و امنیت و ... تصریح کرد : این عوامل زمینه مناسبی برای سرمایه گذاری شرکت های خارجی ایجاد کرده است. همچنین رییس مجلس سنای اسپانیا در خصوص برجام نیز گفت: برجام فرصت های بسیار خوبی برای افزایش مبادلات تجاری، بازرگانی و سرمایه گذاری ایجاد کرده است و ما تاثیر مثبت آن را در مناسبات اقتصادی ایران و اسپانیا به وضوح شاهد هستیم.
همچنین دیدار با میشائیل روت، وزیر مشاور در وزارت خارجه آلمان نیز با گفتگو بر سر برجام پیش رفت.وزیر مشاور در وزارت امورخارجه آلمان در این دیدار گفت: ما متعهد به صلح و ثبات و علاقه‌مند به همکاری با جمهوری اسلامی ایران هستیم. برجام برای آلمان اهمیت دارد. از تلاش های جناب دکتر روحانی برای باز کردن درها سپاسگزاریم. آلمان به تماس های خود در سطح بالا با ایران ادامه خواهد داد.
معاون اول رییس جمهور بر آمادگی ایران برای تأمین انرژی هند تاکید کرد
در این بین در دیدارهایی میان سایر مسئولان و این مهمان‌ها هم صورت گرفت که باز هم موضوع انرژی محور اصلی گفتگوها بود. اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور در دیدار نیتین گادکاری ، وزیرحمل و نقل و کشتیرانی هند داشت، بر آمادگی ایران برای تأمین انرژی هند تاکید و رایزنی‌هایی صورت گرفت. معاون اول رییس‌جمهور با بیان اینکه ایران برنامه وسیعی برای توسعه سواحل دریای عمان و مناطق اطراف چابهار تدوین کرده است، خاطرنشان کرد: ایران علاقه مند است شرکت های هندی نیز در اجرای این طرح ها و استقرار صنایع بزرگ نظیر فولاد، پتروشیمی، نفت و گاز در این سواحل مشارکت داشته باشند. همچنین نیتین گادکاری با بیان اینکه فرصت های فراوانی در بخش های نفت و پتروشیمی برای همکاری مشترک میان ایران و هند وجود دارد خواستار رفع موانع و سرعت بخشیدن به روند همکاری های دو کشور در زمینه های مختلف شد.
تاکید روسای مجلس ایران و غنا بر همکاری در حوزه نفت و انرژی
علاوه بر مسئولان دولتی علی لاریجانی، رییس مجلس هم در دیدار با آلبان سامانا، نایب رییس مجلس غنا با تاکید بر ظرفیت های دو کشور ایران و غنا در حوزه های اقتصادی و انرژی گفت: دو کشور می توانند در حوزه های مختلف به ویژه بخش نفت، گاز و پتروشیمی و فرآورده های مرتبط همکاری گسترده‌ای داشته باشند.
علاوه بر این دیدارها، حسن روحانی با محمد اشرف غنی رییس جمهور افغانستان ، رییس مجلس صربستان، رییس مجلس لبنان، پادشاه لسوتو، نخست وزیر سوازیلند و تعدادی چند از هیات‌های حاضر در مراسم تحلیف دیدار و گفتگو داشتند. همچنین ظریف نیز علاوه بر این اشخاص با وینچنزو آمندولا ،معاون وزیر خارجه ایتالیا، رییس جمهور مولداوی و تعدادی دیگر از اشخاص حاضر در این مراسم دیدار داشت و علاوه بر آن لاریجانی نیز با رییس مجلس سریلانکا و چند شخصیت دیگر دیدار و گفتگو انجام داد که در همه این موارد بحث بر سر گسترش روابط اقتصادی بوده است. البته طی این روزها سایر مسئولان نیز دیدارهایی داشتند که از موضوعیت این مطلب خارج است.
همانطور که از این محدود گفتگوهای مطرح شده از دیدارهای امروز به چشم می‌آید حوزه نفت و انرژی سهم قابل توجهی در رایزنی‌ها میان ایران و سایر کشورها دارد. با توجه به اینکه اولین حضور سرمایه گذار در حوزه نفت و انرژی بر اساس قراردادهی آی پی سی را طی ماه گذشته و قرارداد با توتال شاهد بوده‌ایم. اگر بپذیریم تابوی این نوع جذب سرمایه خارجی شکسته است می‌توانیم امیدوار باشیم در آینده نزدیک بنا بر تعداد کثیری دیدار و گفتگو طی این روزها، وضعیت کشورمان در جذب سرمایه خارجی برای تکمیل پروژه های نفتی تغییر محسوسی خواهد داشت.
