معصومه ابتکار، اولین زن ایرانی است که در ایران در کابینه حضور داشته است. او در ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ و همزمان با آغاز کار دولت اصلاحات از سوی محمد خاتمی، رییس جمهور ایران به عنوان معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست تعیین شد.
به گزارش جماران؛ تا به امروز، وقتی بین در رسانه‌ها صحبت از کابینه دوازدهم بود، حتما این جمله در ابتدای خبرها بود که «حضور زنان در کابینه دوازدهم قطعی است» اما امروز سه شنبه، محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت، در ادامه نشست هفتگی خود در پاسخ به سوالی در خصوص حضور زنان در کابینه دولت دوازدهم، گفت «در سطوح‌های مختلف از بانوان استفاده می‌شود و همکاری دولت را فقط در وزارتخانه‌ها محدود نکنیم، اگر زنی برای وزارت معرفی نشود به این معنا نیست که دولت از ظرفیت زنان استفاده نمی‌کند، بانوان همچنان نقش ارزشمندی در دولت دوازدهم دارند و تعدادشان هم کم نخواهد شد». نوبخت از یک طرف می‌گوید « همکاری دولت را فقط در وزارتخانه‌ها محدود نکنیم» و در جمله بعدی خود هم می‌گوید « تعدادشان هم کم نخواهد شد».
وقتی صحبت از حضور زنان در کابینه دولت می‌شود ناخودآگاه تمام نگاه‌ها به سوی دو زن همیشه خبر ساز کابینه، معصومه ابتکار، رییس سازمان حفاظت محیط زیست و شهیندخت مولاوردی، معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده، کشیده می‌شود.
مولاوردی پیش از این گفته بود که «تابوی وزارت زنان در گذشته شکسته شده است». اما با این حال معصومه ابتکار و زهرا احمدی پور، رییس سازمان میراث فرهنگی گفته بودند که درباره حضور در دولت دوازدهم با آنان صحبتی نشده است.
ابتکار در این مدت هیچ گاه به طور مشخص به حضور خود در کابینه دوازدهم اشاره نکرده است. و در پاسخ به سوالاتی از این دست پاسخ‌هایی چون « اعضای کابینه با نظر رییس جمهوری تعیین می‌شوند و رییس جمهور مشخص میکند چه کسانی در کابینه باشند و ما هم تابع نظر ایشان هستیم» را داده است.
روحانی در انتخاب وزیر زن محدودیت دارد
خبرهایی که از منابع نزدیک به دولت در رسانه‌ها منتشر شده، از شکست تلاش‌های حسن روحانی، رییس جمهوری ایران، برای حضور وزیران زن در کابینه دولت دوازدهم، حکایت میکند.
روزنامه «وقایع اتفاقیه» روز سه‌شنبه، ۱۰ مرداد نوشت، به نظر می‌رسد که موانع موجود برای ورود زنان به دولت دوم روحانی «قابل مذاکره نباشد». این روزنامه روحانی را به‌رغم تمایل‌اش برای دعوت از زنان در کابینه، «مغلوب» این چالش دانسته است.
در دولت یازدهم زنان اندکی آن‌هم تنها در سطح معاونت‌های رییس جمهوری دیده می‌شدند. شهیندخت مولاوردی به عنوان معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده، الهام امین‌زاده ابتدا به عنوان معاون حقوقی و سپس از سال ۹۵ در سمت دستیار رییس جمهور در امور حقوق شهروندی، معصومه ابتکار به عنوان معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست و زهرا احمدی‌پور، معاون رییس جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی در دولت روحانی حضور داشتند.
روزنامه شهروند دوشنبه ۹ مرداد نوشت، محمدعلی نجفی، مشاور ارشد رییس جمهوری، اخیرا به شهیندخت مولاوردی گفته است که روحانی او را برای سمت «دستیار ویژه رییس جمهوری در امور حقوق شهروندی» و به جای الهام امین‌زاده در نظر گرفته است. بدین ترتیب رفتن مولاوردی از معاونت زنان قطعی به نظر می‌رسد.
به گزارش شهروند به نقل از نجفی، قرار است نهادی به نام «سازمان حقوق شهروندی» تشکیل شود و مولاوردی در رأس آن قرار گیرد.
شهیندخت مولاوردی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا گفته است: «واقعا نمی‌توانم بگویم چند وزیر زن در کابینه دولت دوازدهم خواهد بود، شاید اصلا نباشد و رایزنی‌ها ادامه دارد».
روحانی در کارزار انتخاباتی وعده جوان‌گرایی و استفاده از توانایی‌های زنان در کابینه آینده‌اش را داده بود. با این حال خبرهای تایید نشده هم نشان از غیاب زنان به عنوان وزیر در کابینه دوم روحانی دارند.
ابتکار می‌رود
بر همین اساس، و با توجه به اخبار نسبتا بدی که تا به این لحظه در رسانه‌ها منتشر شده است احتمالا معصومه ابتکار نیز بعد از مراسم تحلیف ریاست جمهوری، دیگر در جلسات کابینه روحانی شرکت نداشته باشد.
ابتکار از اعضای موسس جبهه مشارکت ایران اسلامی، رییس سازمان حفاظت محیط زیست ایران است که معاونتی است که زیر نظر رییس جمهور کار میکند.
در طی چند سال گذشته بحث‌های بسیاری بر سر تغییر این معاونت به وزارتخانه مطرح بوده است و از همان زمان، بسیاری از کارشناسان بر این باور بوده‌اند که اگر سازمان حفاظت محیط زیست با ترکیب یا بدون ترکیب با دیگر سازمان‌ها به وزارتخانه تبدیل شود، به احتمال بسیار قوی دیگر یک زن در راس مدیریتی آن قرار نخواهد گرفت.
معصومه ابتکار، اولین زن ایرانی است که در ایران در کابینه حضور داشته است. او در ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ و همزمان با آغاز کار دولت اصلاحات از سوی محمد خاتمی، رییس جمهور ایران به عنوان معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست تعیین شد و پایان کار دولت هشتم در این سمت ماند. پس از آن به عنوان نماینده منتخب مردم تهران درشورای اسلامی شهر تهران مشغول به فعالیت شد.
البته از همان زمان هم مخالفت‌ها با حضور ابتکار در این سازمان وجود داشت و این مخالفت‌ها در دولت یازدهم به اوج خود رسید.
در ۲۶ دی ۱۳۹۲، در حالی که از سوی ستاد نماز جمعه اعلام شده بود که ابتکار، رییس سازمان حفاظت محیط زیست، به مناسبت هفته هوای پاک پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران سخنرانی خواهد کرد، ساعاتی بعد این سخنرانی لغو گردید.
در ۲۸ دی ۱۳۹۲ روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست متن سخنرانی معصومه ابتکار که قرار بود قبل از خطبه‌های نماز جمعه تهران به مناسبت فرارسیدن هفته هوای پاک ایراد شود را منتشر کرد.
در بخشی از این متن آمده بود: «بی‌شک اگر برنامه‌های آغاز شده در دولت اصلاحات استمرار می‌یافت و با مدیریت صحیح دولت بعدی همراه می‌شد، امروز تهران نیز مانند شهرهای توکیو، مکزیکوسیتی و لندن که طی ۱۰ سال توانستند مشکلات آلودگی هوا را مرتفع سازند، شهری سالم به لحاظ هوا بود».
ابتکار در ۲ بهمن ۱۳۹۲ اعلام کرد که: «۴۸ ساعت مانده به سخنرانی پیش از خطبه‌های نمازجمعه تهران به من اعلام شد که برنامه سخنرانی لغو شده است. دلیل لغو این سخنرانی را هم اعلام نکردند.»
مخالفت‌ها با ابتکار در راس سازمان حفاظت محیط زیست تا به امروز ادامه داشته است به خصوص این مخالفت‌ها زمانی تشدید شد که سال گذشته با هجوم ریزگردها از عراق به ایران، مشکلات بسیاری برای ساکنان خوزستان پیش آمد.
از سوی دیگر این مخالفت‌ها در موضوع احیاء تالاب هورالعظیم نیز به اوج خود رسید تا جایی که تمامی اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست و در راس آن شخص ابتکار برای احیای ۸۰ درصدی این تالاب دروغ خوانده شد.
از طرفی ابتکار اولین مقام دولتی در ایران است که با خبرگزاری بی بی سی مصاحبه کرده است و این اتفاق در ۲۷ مرداد ۱۳۹۴ و در خصوص توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی بود.
به هر حال در حال حاضر گزینه‌های متعددی برای جایگزینی معصومه ابتکار پیشنهاد شده است. در این میان از افرادی چون محمدرضا تابش، نماینده اردکان در مجلس شورای اسلامی به عنوان جانشین ابتکار هم صحبت شده است.
پس از تابش، نام محمود حجتی هم برای سازمان حفاظت محیط زیست به چشم خورده است و احتمال داده می شود که معصومه ابتکار اگر در سازمان حفاظت محیط زیست جانشینی برایش پیدا شود احتمالا به عنوان سفیرمشغول به کار خواهد شد.
