«اعظم حاجیعباسی»، فعال سیاسی اصولگرا و دبیرکل جامعه زینب(س)، اظهار کرد: «به نظر میرسد دولتمردان هنوز درک نکردهاند که نگرش حضرت امام و مقام معظم رهبری نسبت به زنان چیست.»
به گزارش جماران؛ «حسن روحانی»، رئیسجمهوری منتخب مردم ایران برای دولت دوازدهم، درحالی شنبه آینده و برای مراسم تحلیف به مجلس شورای اسلامی میرود که تمام شواهد و قرائن از فهرست مردانه کابینه پیشنهادی او برای تقدیم به ریاست قوهمقننه خبر میدهد. علاوه براین، اخبار و گمانهزنیهای چند روز گذشته تا جایی پیش رفته که حالا به نظر میآید حتی «شهیندخت مولاوردی»، معاون رئیسجمهوری یازدهم در امور زنان و خانواده هم جایی در کابینه دوازدهم ندارد و همین گمانهها زمینه را برای برگزاری نشستی با عنوان «سهم زنان از هیأتوزیران» فراهم کرد؛ نشستی که عصر شنبه همین هفته و در تالار مسجدالرحمن برگزار شد تا در آن «الهه کولایی» عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، «اعظم حاجیعباسی» دبیرکل جامعه زینب، «ایراندخت فیاض» مدرس دانشگاه علامهطباطبایی و «فاطمه گورایی» فعال حقوق زنان، ضمن بررسی دلایل بیتوجهی تاریخی نسبت به حضور زنان در مدیریتهای کلان، از لزوم تجدیدنظر منتخب دوازدهم سخن بگویند.
هجمه به حضور زنان، در ضدیت با اسلام
«ایراندخت فیاض» که سوابق اجرایی فراوانی را در کارنامه خود دارد، نخستین سخنران این نشست بود که از دو رویکرد هستیشناسی و انسانشناسی به بررسی حضور زنان در جامعه پرداخت. او مخالفت با حضور زنان در جامعه آن هم به اسم دین را برخلاف متون اسلامی دانست: «از بُعد انسانشناختی به بررسی دیدگاههای علامه طباطبایی، مطهری و جوادی آملی پرداختهام. نگاه به انسان در آموزههای دینی نگاهی انسانوار است، به این معنا که زن و مرد به شکل فراجنسیتی و با توجه به قابلیتهایشان نگاه شده است. آیتالله جوادیآملی هم معتقد است؛ قابلیتها واحد هستند. این مسأله به این معناست که زنان مانند مردان دارای قابلیتهای نظری و طبیعی یکسانی هستند و اگر انسان به ماهو دارای اختیار، آزادی، اراده و اغلب در هر دو جنس این موارد مشابه هستند. برای مثال در فضای تودهها گفته میشود؛ قابلیتهای عقلی زن از مرد کمتر است اما در آموزههای دینی جایی وجود ندارد که بگوید این قابلیت فطری، جنسیتی است.»
دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه علامهطباطبایی در ادامه با تأکید بر اینکه در آموزههای دینی، تواناییهای فطری و عقلی مستقل از جنسیت افراد هستند، از ستم تاریخی درباره حضور زنان درجامعه سخن گفت: «زنان در طول تاریخ فرصتی برای بکارگیری تواناییهای خود نداشتهاند و وقتی آدمی در فضای محدود قرار گیرد، چگونه میتواند رشد کند؟ اگر همین رفتار با مردان میشد، باز هم وضع به همین صورت بود. اگر ظرفیت عقلی امکان تمرین و بکارگیری پیدا نکند، ضعیف و ناتوان میماند اما این ضعف ناشی از خواستگاه اولیه آن نیست. اگر بگوییم ظرفیتهای عقلی در بین دو جنس برابر نیستند، خداوند قرار است چگونه انسان را در قیامت مورد سنجش قرار دهد. پس این ضعف مربوط به زنان نیست بلکه شرایط برای رشد آن فراهم نبوده است. همین تنوعات است که مغز انسان را وارد پویایی میکند. درحالی که اگر محدودیت وجود داشته باشد، این رشد اتفاق نمیافتد.»
موانع بینشی مدیریت زنان با وزیرشدن دستجردی از بین رفت
در ادامه این نشست که توسط انجمن «اندیشه و قلم» برگزار شد، «فاطمه گوارایی»، فعال حقوق زنان، با اشاره به شروع مطالبهگری ایرانیان در انتخابات از سال ۸۷ و توقف آن در سالهای ۸۸ تا ۹۲، مهمترین مطالبه زنان در شرایط کنونی را، حضور وزیر زن در کابینه دانست.
گوارایی با مطرحکردن این سوال که «چرا از حضور زنان در مدیریت کلان حرف میزنیم؟» توسعه پایدار یک جامعه را در گروه حضور زنان آن جامعه دانست: «یکی از وجوه توسعهیافتگی یک کشور میزان سهم زنان در اداره امور اجرایی است. شاخص شکاف جنسیتی از بین ١٤٤ کشور برای ایران رتبه ١٣٩ است که نشان میدهد شاخص توانمندی زنان در چهار مولفه آموزش، مشارکت اقتصادی، سیاسی و بهداشت در وضع مساعدی قرار ندارد. زنان عامل توسعه پایدار کشور هستند.» گوارایی در ادامه پیگیری سهمیه ۳۰درصدی را یکی از راهحلها برای تقویت حضور فعال زنان درجامعه دانست: «باید اقدامات دیگری نظیر مبارزه با تبعیض جنسیتی به منظور ارتقای رتبه کارکنان زن در پستهای مدیریتی، حمایت از زنان در حوزههای مختلف ارایه آموزشهای زنان برای ارتقای توانمندی آنها، ایجاد بسترهای مناسب برای فعالیت تشکلهای غیردولتی زنان، پیگیری سهمیه ٣٠درصدی مدیریت زنان و اقدامات الزامآور برای نهادها در جهت رعایت این سهمیه نیز در دستورکار قرار بگیرد. زنان باید به عرصههای مدیریت میانی وارد شوند. شاید اگر با تصدی ٣٠درصدی از پستهای مدیریتی کشور آغاز کنیم، در آینده مانند کشورهای توسعهیافته شاهد وضع بهتری هستیم.»
استفاده نکردن از زنان ضعف مدیران زن در دولت یازدهم
بسیاری از فعالان اجتماعی، عملکرد زنان با گرایش سیاسی اصولگرا را در تناقض با خواستههای جامعه زنان میدانند و در اثبات سخنان خود از قوانینی یاد میکنند که زنان نماینده در مجالس هشتم و نهم پیشنهاد کردند یا در روند تصویب آنها نقش داشتند؛ قوانینی که به عقیده بعضی از کارشناسان اجتماعی در ضدیت با حضور زنان در جامعه و محدود کردن آنهاست. «اعظم حاجیعباسی»، فعال سیاسی اصولگرا و دبیرکل جامعه زینب(س)، یکی از سخنرانان این نشست بود که تلاش کرد با حمایت از حقوق اجتماعی زنان، نگاه متفاوتی نسبت به این موضوع داشته باشد. او که فرزند «مریم بهروزی»، یکی از نخستین زنانی که در جمهوری اسلامی به مجلس راه یافت، است از لزوم بکارگیری فراجناحی زنان توسط مدیران زن سخن میگوید: «به نظر میرسد دولتمردان هنوز درک نکردهاند که نگرش حضرت امام و مقام معظم رهبری نسبت به زنان چیست.» حاجعباسی در حاشیه این جلسه و در گفتوگو با «شهروند» خاطرهای از وزارت زنان در دوره احمدینژاد تعریف میکند: «یادم هست که در جلسهای خانم بهروزی از آقای احمدینژاد خواستند که ۵ وزیر زن در کابینه او حضور داشته باشند. احمدینژاد هم خندید و گفت مگه داریم ۵ زن که بتوانند وزیر شوند که خانم بهروزی گفتند داریم و من معرفی میکنم. در نهایت خانم وحیددستجردی به وزارت رسید.»
تحقیقات میگوید زنان به سلامت اقتصادی کمک میکنند
«زنان تا در قدرت نباشند نمیتوانند سهمی در قدرت برای خودشان و سایر زنان فراهم کنند؛ این قاعده سیاست است اما زنان با قانون این کار را پیش میبرند.»؛ این سخنان را «الهه کولایی» نماینده مردم تهران در مجلس ششم و یکی از ٧گزینه شورای کنونی شهر تهران برای شهرداری آینده پایتخت، بیان کرد. او در ادامه با اشاره به تحقیقات انجام شده درباره مدیریت زنان، از نتایج آنها یعنی صلح و سلامت اقتصادی در مدیریت زنانه سخن گفت هرچند که این موضوع را قاعده کلی ندانست. کولایی در ادامه با بیان اینکه مسأله زنان یکی از سیاسیترین مسائل کشور است، گفت: «ما میخواهیم این موضوع را از بحث سیاسی تبدیل به بحث انسانی کنیم. متاسفانه حوزه قدرت به شکل پیشفرض حوزهای مردانه در نظر گرفته میشود. چرا باید از حضور زنان حرف زد ولی از اما و اگرهای حضور مردان صحبتی نمیشود.» اشاره به حضور ٤ وزیر زن در کابینه کنونی دولت افغانستان و همچنین لزوم بکارگیری مکانیزمی که زمینه مدیریت زنان را سرعت ببخشد بخش دیگری از سخنان عضو هیأتعلمی دانشگاه تهران بود: «ما میخواستیم در حوزه استفاده از منابع انسانی، الگویی برای دنیا باشیم اما الان شنیده میشود که در دولت آینده زنان جایی در کابینه ندارند. میگویند زنان اول بروند تجربه کسب کنید و بعد وارد شوند. کی وارد شوند؟ چرا از معاونتها شروع نکردید؟ از زنان میخواهند اول اثبات کنید که توانمند هستید بعد وارد شوید درحالیکه درباره مردان به هیچوجه چنین فضایی دیده نمیشود. مقاومتی وجود دارد که جنس آن قدرت، توجیه با بهانه است. ما باید این الگوهای ذهنی را تغییر دهیم. وقتی مردی به مسئولیت میرسد فرض بر این است که او موفق است مگر اینکه خلافش ثابت شود درحالیکه درباره زنان این نگاه و الگوی ذهنی برعکس است.» «اعظم طالقانی» هم یکی از میهمانان این نشست بود که درسخنانی کوتاه از برابری زن و مرد براساس آیات قرآن سخن گفت و توضیح داد که «اینطور نیست که برخی صفات برتر را به جنس مرد نسبت میدهند.» طالقانی در ادامه با پیشنهاد ارسال نامهای به رئیسجمهوری منتخب، گفت: «باید از روحانی علت کنار گذاشتن مولاوردی را جویا شویم. اگر این اقدام بر اثر فشارها بوده است باید با مردم مطرح شود و اگر نظر خودش بوده است باید توضیح دهد که چرا چنین تصمیمی گرفته است.»