در ادبیات اقتصادی و سیاسی، «برجام» در یکی دو سال اخیر شاید بیش از هر واژه دیگری تکرار شده و زیر و بم آن کاویده شده باشد، اما هنوز مناقشات بر سر آن تمامی ندارد. بعضی هم سعی دارند القا کنند که سود تحولات این سند به نورچشمی‌ها رسیده و بقیه بازیگران اقتصاد، هیچ سودی نبرده‌اند.
به گزارش جماران، از کوران سیطره دولت بر صنایع گرفته تا دوره شوم تحریم‌ها، مردان و زنان اقتصاد در بخش خصوصی بالای سر کسب وکارهایشان ایستادند، مو سپید کردند و آنها را سرپا نگه داشتند. در میان 4 دهه بعد از انقلاب در اوایل دهه 90 سخت‌ترین روزهای‌شان را از سر گذراندند و حالا در میانه‌های این دهه، امیدشان برگشته و ترجیع‌بند حرف‌های تمام‌شان نیاز به ورود تکنولوژی و جذب سرمایه‌گذار خارجی است؛ نیازهایی که تنها از گذرگاه برنامه جامع اقدام و عمل مشترک میان ایران و قدرت‌های جهان، قابل دست‌یافتن است.
به همین بهانه «ایران» پای صحبت‌های نمایندگان پارلمان بخش خصوصی نشسته و آنها در حوزه‌های مختلف از نیاز به برجام و تأثیر برجام حرف زده‌اند.
تنها راه باقی‌مانده
برای صنعتگران چرم
سعید شادکام، نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان چرم و سالامبور است و در کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران نیز عضویت دارد. او معتقد است تنها راه بهبود وضعیت صنعت چرم، از گذرگاه برجام می‌گذرد، هرچند که از وضعیت این روزها، گلایه دارد:«به نظر من بعد از انتخابات شور و نشاط عمومی زیادی چه در فضای عمومی و چه در فضای کسب‌وکار ایجاد شد که حالا برای از بین رفتن آن تلاش می‌کنند. خودمان باعث می‌شویم که دیپلماسی با مشکل روبه‌رو شود و سپس اقتصاد هم ضربه ببیند. راه نجات کسب‌وکارهای ما، فقط ایجاد فضای امن برای سرمایه‌گذار خارجی است.»
شادکام ادامه می‌دهد:«در کشور تنها در بعضی از حوزه‌ها مثل معادن، مزیت نسبی داریم و خودمان کارهای‌مان را پیش می‌بریم. اما بقیه صنایع‌مان، نیاز به واردات و فراگیری تکنولوژی و ایجاد زیرساخت‌های جدید دارد، رسیدن به این شاخص‌ها هم فقط در سایه برجام به وجود می‌آید. باید با دنیا ارتباط داشته باشیم و در فضای بین‌الملل مقبول باشیم تا بتوانیم این نیازها را برای صنایع‌مان رفع کنیم. اما الان با برخی ازبحث‌‌‌های داخلی که درمی‌گیرد، من بواسطه حضورم در اتاق بازرگانی می‌بینم که فعالان اقتصادی نگران هستند. ما برای ارتقای تکنولوژی و بالا بردن بهره‌وری احتیاج به دانش جهانی داریم. هنوز ارتباطات درست شکل نگرفته است و سنگ‌اندازی می‌کنند، اما بدون برجام نمی‌توان نیاز به روزآمدی را به دست آورد. ما هنوز به شبکه بانکی جهانی وصل نیستیم و من می‌گویم فقط تنها راه نجات‌مان، همین برجام و روابط با دنیا بویژه اروپاست. امریکا برایمان اهمیتی ندارد.» شادکام درباره تأثیرات برجام برای صنایع کوچک و متوسط می‌گوید: «کاری به صنایع بزرگ ندارم، اکثر آنها دولتی است و دولتی‌ها هم خوب توانستند بعد از برجام، سرمایه‌گذار جذب کنند و وضعیت این صنایع را به سمت تغییر و تحول ببرند. اما در صنایع کوچک و متوسط که ما در آن هستیم، اوضاع متفاوت است.»
نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان چرم، صحبت‌هایش را با گلایه از اوضاع این روزهای صنعتگران به پایان می‌رساند: «در صنعت چرم وقتی به سمت محصول نهایی و ارزش افزوده می‌رویم، آنقدر هزینه تمام شده بالاست که نه می‌توانیم قیمت را رقابتی تعیین کنیم و نه می‌توانیم به سود برسیم. در این شرایط، تنها راه‌مان تغییر زیرساخت‌ها و جذب سرمایه‌گذار است که بدون برجام به دست نمی‌‌آید.»
آثار مثبت برجام
در صنایع ما احساس می‌شود
ابوالفضل روغنی گلپایگانی، رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران، معتقد است برجام، به طور کلی درفضای همه صنایع تأثیر داشته و از بروز فاجعه، جلوگیری کرده است. او می‌گوید: «برجام تصمیم درستی در نظام بود، شرایط کشور روز به روز بدتر می‌شد و اصلاً دیگر نمی‌شد در آن اوضاع تحریم‌ها و دشمنی دنیا پیش رفت. بعد از برجام شرایط تسهیل شده، مناسبات بانکی نسبت به گذشته بهتر شده و همین که تعداد زیادی مسئولان خارجی برای همکاری وارد کشور شدند، نشان می‌دهد فضا برایشان مناسب شده است. مثلاً آمدن توتال نشان می‌دهد فضای کسب و کار به نحوی تغییر کرده که چنین شرکت‌های بزرگی بخواهند در ایران حضور یابند.»
روغنی گلپایگانی ادامه می‌دهد: «اما نمی‌توانیم بگوییم صددرصد مشکلات ما را حل کرده است، نه همین الان هم دچار مشکل هستیم. به قول مسئولان سیاسی بدعهدی امریکا، موجب این مشکلات شده است. انتظاراتی که داشتیم، قابلیت حل پیدا نکرده است. اما به طور کل آثار مثبت اقتصادی برجام در فضای همه کسب‌وکارها حس می‌شود.»
موانع بانکی، در صحبت‌های او نیز مانند تمام فعالان اقتصادی وجود دارد: «الان اصل مشکل ما در حوزه بانکی وجود دارد و فعالان اقتصادی با این مانع روبه‌رو هستند، کارهایی مثل قبول تعهدات FATF اوضاع بانکی را به سمت تغییر می‌برد، ولی به هر حال تا زمانی که ارتباطات بانکی کامل با جهان برقرار نشود، ما نمی‌توانیم از این فضا بهره ببریم.» رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران، معتقد است که بخش خصوصی در بهره‌بری از برجام، از دولتی‌ها عقب مانده است: «در کل من اظهاراتی را که می‌گویند سود برجام به نورچشمی‌ها و عده‌ای خاص و... رسیده است، قبول ندارم.»
گشایش‌های خرد برای کشاورزی
احمد صادقیان رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران و یکی از سرآمدان حوزه کشاورزی و صنایع غذایی است. او درباره تأثیر برجام بر کسب‌وکارهایشان می‌گوید: «انتظار می‌رفت اتفاق‌های خیلی خوب بیفتد که خب برابر با انتظارات روزهای اول پیش نرفت. ولی نمی‌توان منکر نکات مثبت شد. شرایط قبل از برجام به گونه‌ای بود که همه‌چیز روز به روز بدتر می‌شد و امیدی برای بهبودی کسب‌وکارهایمان نداشتیم، اما بعد از برجام این شرایط تغییر کرد و به هیچ‌وجه نمی‌توان منکر آن شد.»
صادقیان ادامه می‌دهد: «در حوزه کشاورزی واردات که مانند گذشته روال طبیعی‌اش را دارد و صادرات هم اندکی تغییر کرده است. گشایش‌هایی به صورت خرد انجام گرفته اما نیاز ما، بیش از این‌هاست.»
