ورود افراد فاقد صلاحیت به امر تخصصی و مهم ساختمان‌سازی، خلاف قانون است

توجه به ایمن‌سازی در کنار افزایش ساخت‌و‌ساز

حادثه تلخ پلاسکو در سال گذشته زنگ خطری برای همه مردم و مسئولان بود. با فروریختن یکی از قدیمی‌ترین ساختمان‌های بلند شهر، بافت‌های فرسوده شهر مورد توجه قرار گرفت و سازمان‌های مختلفی مسئول شناخته شدند. از طرفی معضل مسکن و ترافیک در شهر تهران، هر روز پررنگ‌تر می‌شود و زندگی در این شهر را مختل ساخته است. اگرچه ساخت‌و‌ساز مسکن در سال گذشته با رونقی نسبی روبه‌رو بوده است اما نباید مساله نظارت کافی بر کیفیت ساخت و ایمنی ساختمان‌ها را فراموش کرد. طبق آمار در دو ماه اول امسال آپارتمان‌سازی در بافت فرسوده تهران به لحاظ تیراژ ساخت (تعداد واحد مسکونی) 56‌درصد نسبت به مدت مشابه سال 95 افزایش پیدا کرده است. مطابق با بررسی‌های انجام شده این میزان رشد 1/5 برابری ساخت وساز مسکونی در بافت فرسوده ناشی از محرک‌های سیاستی و همچنین حرکت بازار معاملات برای تحریک سرمایه‌گذاری در این محدوده شهری بوده‌ است. منظور از محرک سیاستی، سیاستگذاری‌هایی است که به تحریک سرمایه‌گذاری در بافت فرسوده منجر می‌شود و منظور از حرکت بازار معاملات، علامتی است که از بازار مسکن به سازنده‌ها بابت مزیت ساخت‌وساز در بافت فرسوده منعکس شده است. در شهر تهران طی ابتدای تابستان سال 92 تا انتهای خرداد 95 رکود ساختمانی وجود داشته طوری که در سال 93 ساخت‌وساز در کل شهر تهران معادل 59‌درصد و در سال 94 معادل 34‌درصد کاهش داشت، اما شدت رکود از نیمه سال 95 به بعد در کل مناطق شهر تهران کم شد و به دلیل توقف جریان تعمیق رکود ساختمانی از نیمه سال 95 و رشد نامحسوس و اولیه ساخت‌وساز، معدل کل ساخت‌وسازها در پایتخت طی سال 95 رشد یک‌درصدی را نسبت به 12 ماه سال 94 تجربه کرد. کارشناسان با اعلام رسمی این آمار در ماه گذشته عنوان کردند که نرخ رشد یک‌درصدی به‌عنوان نشانه اولیه از تحرک ساخت‌وساز است. مساله مهم در این رشد، توجه به ایمنی ساختمان‌هاست. بند 14 ماده 55 قانون شهرداری‌ها به صراحت، حفاظت از شهر در مقابل حریق و سیل و اتخاذ تدابیر موثر برای حفاظت شهر را وظیفه شهرداری‌ها دانسته است. حتی این قانون گفته است شهرداری موظف است رفع خطر کند و ادامه می‌دهد که رفع خطر از بناها و دیوارهای شکسته نیز جزو مسئولیت‌های این سازمان است.

هدف کسب سود و عدم رعایت استانداردها

روز گذشته رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران گفت: طبق قانون در بخش ساخت‌وساز چند نهاد دخیل هستند که صدور پروانه ساختمانی برعهده شهرداری‌ها و نظم دادن و آراستن امور مربوط به مهندسان برعهده سازمان‌های نظام‌مهندسی است، چرا که نظام‌مهندسی تشکیلاتی است که مهندسان را در جهت اهداف قانون هدایت می‌کند. حسن قربانخانی اضافه کرد: تمام ساختمان‌هایی که در کشور ساخته می‌شود، باید زیرنظر مهندسان ناظر باشد، اما مشکل اینجاست که بسیاری از کسانی که در پروسه تولید و ساخت یک ساختمان حضور دارند، صلاحیت لازم را ندارند و متاسفانه با هدف کسب سود بیشتر قوانین و مقررات و استانداردهای لازم را رعایت نمی‌کنند. در این‌ بین مهندسان ناظر تنها ابزاری که در دست دارند گزارش به شهرداری و درخواست توقف عملیات است که بازهم در بسیاری از موارد این توقف رخ نمی‌دهد. وی ادامه داد: متاسفانه عده‌ای از تولیدکنندگان ساختمان این اجازه را به خود می‌دهند باوجود اینکه صلاحیت‌های لازم را ندارند به‌راحتی به این عرصه ورود کنند و اشکال اصلی در امر ساختمان‌سازی در کشور این است که دنبال سود بودن در یک امر اقتصادی فی‌نفسه مساله بدی نیست اما اشکال کار، ورود افراد فاقد صلاحیت به امر تخصصی و مهمی مثل ساختمان‌سازی کاری خلاف قانون است. قربانخانی افزود: در قانون نظام مهندسی این الزام وجود دارد اما در عمل هیچ‌مانعی برای حضور افراد فاقد صلاحیت در امر ساخت‌وساز وجود ندارد در نتیجه سالانه یک‌هزار و 900 نفر در کشور در حوادث ساختمانی جان خود را از دست می‌دهند، یعنی به‌ازای هر سه‌میلیون نفر ساعت یک تلفات ساختمانی داریم. درصورتی‌که این آمار در ترکیه به‌ازای هر 8‌میلیون نفر ساعت، در کره‌جنوبی به‌ازای هر 13‌میلیون نفر ساعت و در کشورهای اروپایی به‌ازای هر 20‌میلیون نفر ساعت یک تلفات است. به گفته او ایران 20 برابر کشورهای اروپایی و پیشرفته تلفات ساختمانی دارد، زیرا متخصصان امر به بخش ساخت‌وساز ورود نکرده‌اند. رامین کرمی، عضو سازمان نظام مهندسی تهران نیز با اشاره به اینکه تاسیسات حلقه مفقوده در ساخت‌و‌ساز کشور است، گفت: در سال‌های اخیر شاهد افزایش کیفیت ساخت‌و‌ساز در تهران هستیم، اما متاسفانه شهرداری تهران در ساخت‌و‌ساز متراژهای زیر 1500 متر امکان استفاده از مهندسان ناظر تاسیسات برق و مکانیک را نمی‌دهد در حالی که در قانون به این موضوع تاکید شده و می‌تواند از اتلاف انرژی در ساختمان‌ها به شکل فوق‌العاده‌ای جلوگیری کند.