به گزارش جماران، روزنامه شرق نوشت:
«دوز اصلاح‌طلبی کابینه پایین است». این را قبلا برخی از اعضای شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان گفته بودند. صبح پنجشنبه که اعضای این شورا با اعضای منتخب شورای شهر جلسه مشترک داشتند، محمدرضا عارف با عبارت‌های دیگر این نکته را گوشزد کرد، بی‌آنکه اشاره مستقیمی داشته باشد. رئیس فراکسیون «امید» گفت: «بعضی‌ها پیروز می‌شوند، یادشان می‌رود چه کسانی برایشان زحمت کشیدند و من این گله را دارم... اگر ما را دنبال نخودسیاه نفرستند، قصد ما کمک‌کردن و ادامه راه است... هیچ شکی نیست که در انتخابات اردیبهشت روحانی پیروزی خود را مدیون اصلاح‌طلبان است. خواهش ما در آستانه تشکیل دولت دوازدهم همراهی و هماهنگی با فراکسیون امید است و هیچ سهم‌خواهی نخواهیم کرد. انتظارمان از روحانی این است با شورای عالی اصلاح‌طلبان مشورت کند».
توییت عارف و جواب آشنا
عارف بعد از آن گلایه‌های تلویحی، همان پنجشنبه‌شب در حساب توییتر خود در مطلبی در این‌باره نوشت: «همراهی، هماهنگی و همدلی با جریان اصلاحات، رمز موفقیت دولت دوازدهم است و گفتمان اصلاحات در این مسیر به دنبال سهم‌خواهی نیست». صبح روز گذشته حسام‌الدین آشنا در پاسخ به این نوشتار رئیس شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان در توییتر نوشت: «درست است که گفتمان از جنس سهم‌خواهی نیست اما امان از سهم‌خواهی‌های افراد به اسم جریان».
پاسخ اینستاگرامی عارف
بعد از آن بود که عارف در صفحه اینستاگرام خود بدون آنکه اشاره‌ای به آشنا داشته باشد، با ذکرخاطره‌ای از تعامل مجلس پنجم (که اکثریت آن دست جریان راست بود) با خاتمی به‌عنوان رئیس‌جمهور، در پاسخ نوشت: «چگونه می‌شود هماهنگی و همدلی بین مجلس و دولت بدون سهم‌خواهی فراهم شود؟ پس از پیروزی جریان اصلاحات در انتخابات دوم خرداد ٧٦، نوبت به تشکیل کابینه دولت آقای خاتمی بود و هم‌زمان نگرانی از رأی اعتماد وزرای پیشنهادی در مجلس پنجم وجود داشت. از یک‌سو آقای خاتمی باید پاسخ‌گوی مطالبات برخاسته از رأی ٢٠میلیونی خود می‌بود و از طرف دیگر نمایندگان مردم که خود مستقیما با رأی مردم انتخاب شده بودند، باید در انتخاب کابینه دولت همدل و همراه می‌شدند. پیش از معرفی کابینه، برخی گمانه‌زنی‌ها حکایت از این داشت که به سختی می‌توان از مجلس پنجم رأی اعتماد گرفت و نقل‌قول‌هایی که در آن روزها مطرح می‌شد هم حکایت از همین رویه داشت. اما جریان اصلاحات که همواره به گفت‌وگو در ابعاد ملی قائل بوده است، پیش‌قدم شد و در جلسات منظمی با نمایندگان شریف مردم، در مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو و رایزنی کرد. نتیجه این تعامل و همدلی، نه سهم‌خواهی بود و نه مجادلات تندِ رسانه‌ای. بلکه محیطی را فراهم کرد که وزرای پیشنهادی دولت آقای خاتمی که بنده هم یکی از آنها بودم، با رأی چشمگیری موفق به کسب رأی اعتماد شدند و تشکیل دولتی مطابق خواسته‌ها و مطالبات مردم محقق شد».
پاسخ مسجع ابوطالبی
بعد از پاسخ عارف، نوبت حمید ابوطالبی بود که به حلقه پاسخ‌دادن‌های مجازی روز گذشته بپیوندد. معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور در حساب توییتر خود در پاسخی با نثری مسجع که مفهوم در سجع گم شده بود، نوشت: «ره‌آورد وحدت در راه پیروزی، «آزادی، امنیت، آرامش و پیشرفت» بود؛ چه ضرورت دارد تبیین پیشاپیش نقش، پیشگویی ابرامی سهم و پیش‌بینی خیالی حضور؟
همه در خلأ؛
سه‌چیز طیره قدرت است، به وقت پیروزی:
سیاست‌بازی در زمان تعامل؛
سیاست‌سازی به وقت تفاهم؛
سیاست‌سوزی به گاه حکمرانی؛
هشیار باشیم منشأ قدرت ملت است».
سهم‌خواهی خوب است یا نه؟
بحث از اتهام سهم‌خواهی اصلاح‌طلبان در کابینه دوازدهم شروع شد. اما آیا انتظار غالب‌شدن گفتمان اصلاح‌طلبی در کابینه دوازدهم، مطالبه‌ای زیاده‌خواهانه است؟ جریان اصلاح‌طلب در قالب شورای عالی اصلاح‌طلبان حمایت از حسن روحانی را بی‌قیدوشرط در دستور کار قرار داد و همه پشتوانه معنوی خود را در خدمت این هدف قرار داد. حالا هم با رسیدن به پیروزی، انتظار رأی ٢٤ میلیونی از روحانی توجه به مطالباتی مردمی است که به اعتبار اصلاح‌طلبانه راهی صندوق‌های رأی شدند. در فرصتی که زمان رایزنی‌ها برای کابینه دوازدهم است اما شنیده‌ها حکایت دارد که توجه چندانی به حضور گفتمان اصلاح‌طلب در کابینه نمی‌شود. شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان حدود یک ماه است که با روحانی تقاضای دیدار داده و هنوز پذیرفته نشده است. از طرفی کمیته‌ای هشت‌نفره هم برای رایزنی درباره کابینه در این شورا تشکیل شده که معلوم نیست نحوه تعامل دولت با این کمیته چه خواهد شد. فراکسیون امید همچنین کمیته‌ای را تشکیل داده و درخواست دیدار را ارائه کرده که برای آن هم فرصتی در نظر گرفته نشده است. فرصت چندانی تا مراسم تحلیف که گفته می‌شود اسامی اعضای پیشنهادی کابینه در آن روز به مجلس تقدیم خواهد شد، نمانده اما هنوز کسی درباره کابینه چیزی نمی‌داند جز شخص روحانی. در این میان تنها بخت اصلاح‌طلبان دیدار دونفره روحانی و عارف بوده که جزئیاتش هنوز روشن نشده است. جریان‌های پیروز در کشور‌های توسعه‌یافته و متکی به احزاب، کار تشکیل کابینه را برعهده می‌گیرند، این امر روشنی است که حالا از نظر نزدیکان روحانی به سهم‌خواهی تلقی شده و برخی دیگر از اصلاح‌طلبان مثل عارف را ناگزیر کرده تا در مذمت سهم‌خواهی بنویسند، اما روشن است که طلب‌کردن مطالبات بدنه رأی جریان پیروز و پیگیری آنها جز از مسیر حضور در قدرت میسر نیست. امری که بالذات مذموم نیست، مگر آنکه بخواهد مذموم نشان داده شود. اگرچه دراین‌میان باید حساب چهره‌هایی را که به دنبال سهم شخصی هستند یا برخی را که به بهانه مخالفت با این سهم‌خواهی، به دنبال سهم خود در کابینه هستند، از مطالبات و سهم جریان جدا دانست.
امام: آشنا به بدیهیات ناآشناست
درهمین‌باره، جواد امام، از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب، در گفت‌وگو با «شرق» به طور صریح حسام‌الدین آشنا را مخاطب قرار داد و گفت: «اساسا آشنا نقطه مقابل افکار عمومی‌ای است که نسبت به دولت و رئیس‌جمهور اقبال نشان دادند، باید مشخص شود که پایگاه رأی روحانی و اقبال به سمت روحانی در جامعه ما متعلق به کدام بخش است. اگر پایگاه اصلاح‌طلب در این موضوع سهم جدی دارد که داشته، پس اگر روحانی در اجرای برنامه‌های خود از این سرمایه نخواهد استفاده کند، از چه سرمایه‌ای می‌خواهد استفاده کند؟! اگر اینها در کابینه نباشند، آنهایی که در مقابل ایشان بودند و کمکی نکردند، می‌توانند (در کابینه) باشند؟».
او ادامه داد: «یکی از ناکامی‌های روحانی این است که تیم همراه نداشته است. در چنین شرایطی کدام تیم می‌تواند رئیس‌جمهور را همراهی کند؟ تیمی که سرمایه گذاشته، هزینه داده و باعث پیروزی شده است می‌تواند همراه باشد یا تیم مقابل، آقای آشنا باید به این پرسش پاسخ دهد. اینها سهم‌خواهی نیست. بحث آقای عارف، بحث مشارکت است هم در زمینه فکری و هم در زمینه مشارکت و اجرائی و حمایتی. مگر می‌شود یک جریانی از یک نفر حمایت کند و بعد از آنکه رأی آورد، قطع ارتباط کند، اینها در تشکیل دولت سهیم هستند چه آقای آشنا بپذیرد و چه نپذیرد».
این عضو هیئت‌مؤسس مجمع ایثارگران اصلاح‌طلب افزود: «باید دقت کرد هر چقدر این جریان مشارکت بیشتر داشته باشد، موفقیت بیشتری نصیب روحانی خواهد شد و هرچقدر مشارکت جریان همراه، کمتر باشد مطالبات مردم، به تعویق افتاده و برنامه‌های رئیس‌جمهور معطل خواهد بود. مشارکت تیم همراه در انتخابات، در مباحث مربوط به کابینه، خیلی پیچیده نیست، اینها بحث‌های ابتدایی است که آقای آشنا به این بدیهیات اولیه آشنا نیست».
امام درنهایت تأکید کرد: «از طرفی، من فکر می‌کنم تیم همراه رئیس‌جمهور که در دوره گذشته نتوانستند به مطالبات خود در فضای داخلی بپردازند، این فضای روانی را ایجاد کردند که حامیان را دلسرد کرده و آنها بتوانند سوار مناصب بشوند. اما می‌دانم نظر روحانی این نیست. باید منتظر بود و دید کابینه را چگونه می‌بندد».
صوفی: بازی خطرناکی است
علی صوفی، از اعضای شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان هم در گفت‌وگو با «شرق» با بیان اینکه «فکر می‌کنم این‌گونه اظهارنظرها، مخل تعیین یک کابینه کارآمد از سوی روحانی است». گفت: «این یک بازی است که اگر رقبای روحانی طراحی نکرده باشند، ادامه آن درنهایت به نفع رقبا پیش خواهد رفت و بازی خطرناکی است». او توضیح داد: «اولا که اصلاح‌طلبان از روحانی حمایت بی‌قیدوشرطی کردند، یعنی با روحانی ائتلاف نکردند، بلکه روحانی را به‌عنوان یک کاندیدای اصلاح‌طلب مورد حمایت قرار دادند. از طرف دیگر خود روحانی هم با استفاده از اصلاح‌طلبان که آنها را در رأس ستادهای خود در سطح مرکزی و استان‌ها برای انتخابات قرار داده بود، خود را به‌عنوان یک نامزد اصلاح‌طلب معرفی کرد. ضمن اینکه مواضع او هم اصلاح‌طلبانه بود؛ بنابراین طبیعی بود که شرطی نباشد و طرفین به هم اعتماد کرده باشند؛ در راستای این اعتماد، یک مسئولیت مشترک در مقابل مردم مطرح شد».
دبیرکل حزب پیش‌روی اصلاحات گفت: «بالاخره مردم از یک طرف، به اصلاح‌طلبان اعتماد کردند و عقبه رأی روحانی اصلاح‌طلب است و از طرف دیگر به روحانی اعتماد کردند. براین‌اساس، یک مسئولیت مشترک بر عهده اصلاح‌طلبان و روحانی است؛ بنابراین اصل مسئله احساس مسئولیت در مقابل تحقق مطالبات مردم است که سرنوشت روحانی و اصلاح‌طلبان به آن گره خورده است. از سویی اصلاح‌طلبان باید در قبال حمایت از روحانی و دعوت مردم برای رأی‌دادن به او پاسخ‌گو باشند».
صوفی در ادامه تأکید کرد: «براین‌اساس است که آنها می‌توانند در انتخابات ٩٨ به واسطه ارائه یک کارنامه قابل قبول دوباره حمایت مردم را طلب کنند و از آنها انتظار داشته باشند، پای صندوق رأی بیایند و به فهرست آنها رأی بدهند. این مردم در انتخابات ١٤٠٠ که کاندیدای دیگری از سوی اصلاح‌طلبان معرفی خواهد شد، در صورت مأیوس‌نشدن، می‌توانند دوباره به این جریان اعتماد کنند. به‌همین‌دلیل روحانی نمی‌تواند به عقبه رأی خود و اصلاح‌طلبان پشت کند و بی‌تفاوت باشد. از طرفی کشیده‌شدن این مسائل به رسانه‌ها هم مثبت نیست، بلکه باید به فصل مشترک‌ها رجوع کنند و از آنها برای حل اختلافات استفاده کنند».
عبدی: چاقو باید دسته داشته باشد
عباس عبدی، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی اصلاح‌طلب هم در گفت‌وگو با «شرق» با ذکر این جمله که «بحث سهم‌خواهی از هر دو طرف به شکل نادرستی مطرح شده است»، گفت: «کار سیاست، بسیج و حمایت‌کردن نیروها پشت یک هدف و تلاش برای عملیاتی‌شدن و تحقق آن هدف است. اگر نیروهای سیاسی بخواهند انتخاباتی را انجام داده و بعد هم کابینه‌ای را شکل دهند، طبیعی است که این کابینه باید معرف نیروهایی باشد که می‌خواهد برای رسیدن به هدف بسیج کند».
او ادامه داد: «حتی اگر شما بهترین کابینه را به لحاظ تخصصی تشکیل بدهید، اما این کابینه نتواند معرف مناسبی برای نیروهای بسیج‌شده باشد نتیجه این می‌شود که آن کابینه در عمل ناموفق خواهد بود».
او با بیان اینکه «با ذکر یک مثال درباره چاقو و دسته این موضوع را بیشتر توضیح خواهم داد»، گفت: «شما می‌توانید یک چاقوی تیز داشته باشید؛ اما اگر دسته نداشته باشد تا به‌عنوان اهرم برای فشار قرار بگیرد، این چاقو قادر به بریدن نخواهد بود. چاقویی که اهرم بلندی دارد، حتی اگر تیز هم نباشد، خیلی بهتر می‌تواند برش بدهد تا چاقویی که تیز است ولی هیچ اهرمی ندارد. من قصدم این نیست که بگویم آقای روحانی چه کسی را انتخاب کند یا نکند، یا حتی نمی‌دانم منظور منتقدان چیست؟ این مسئله آقای روحانی است؛ اما در نهایت چنان که این مسئله (انتخاب اعضای کابینه) در اختیار روحانی است، موافقت یا مخالفت با کابینه او هم در اختیار نمایندگان یا نیروهای سیاسی دیگر است».
عبدی اضافه کرد: «اگر من بخواهم یک کابینه تشکیل بدهم، حتما ملاحظات سیاسی را درباره نیروهای بسیج‌شده رعایت می‌کنم. فردا نمی‌توانم بگویم شما سهم‌خواهی سیاسی می‌کنید، پس باید کنار بروید. بله؛ ممکن است کسی سهم‌خواهی شخصی کند و آن را پشت سهم‌خواهی گروهی پنهان کند، عکس این مطلب هم صادق است؛ یعنی کسی دنبال سهم‌خواهی شخصی است، ولی آن را در لفافه مخالفت با سهم‌خواهی دیگران پنهان می‌کند. بنابراین به جای این حرف‌هایی که جز نقار چیز دیگری ندارد، به نظرم بهتر است اجازه بدهند رئیس‌جمهور هرکسی را که می‌خواهد انتخاب کند؛ اما همیشه این آمادگی را داشته باشد که دیگران هم متناسب با انتخاب او درباره این انتخاب نظر بدهند. این یک حق دوطرفه است و فردا نمی‌توان به دیگران گفت این‌گونه نظر ندهید».
تا چهاردهم مرداد زمان زیادی نمانده است؛ کمتر از یک ماه. بعد از آن روشن خواهد شد که روحانی تا چه اندازه به آنها که در رأی‌آوری کمک کرده‌اند، وفادار مانده است.
