معاون آموزشی وزارت علوم درخصوص کمیته ارزیابی رشته‌های دانشگاه آزاد اسلامی گفت: این کمیته با حضور سه نفر از نمایندگان وزارت علوم، شورای عالی انقلاب فرهنگی و دانشگاه آزاد اسلامی رسمیت پیدا می‌کند و باید این کمیته در شورای گسترش آموزش عالی و با حضور هر سه نماینده تشکیل بشود.
به گزارش جماران؛ معاون آموزشی وزارت علوم درخصوص کمیته ارزیابی رشته‌های دانشگاه آزاد اسلامی گفت: این کمیته با حضور سه نفر از نمایندگان وزارت علوم، شورای عالی انقلاب فرهنگی و دانشگاه آزاد اسلامی رسمیت پیدا می‌کند و باید این کمیته در شورای گسترش آموزش عالی و با حضور هر سه نماینده تشکیل بشود و در نهایت تصمیم‌گیری نهایی با امضای رئیس کمیته ابلاغ شود. باید گفت که اخیراً هیچ جلسه‌ای با حضور نماینده وزارت علوم توسط این کمیته تشکیل نشده است بنابراین تصمیم‌گیری بدون حضور یکی از نماینده‌ها وجهه قانونی ندارد.
دکتر مجتبی شریعتی نیاسر در نشست خبری امروز که درخصوص مجوز رشته‌محل‌های دانشگاه آزاد در وزارت علوم برگزار شد، با بیان این مطلب اظهار داشت: علت برگزاری این کنفرانس مطبوعاتی صحبت‌های چند روز گذشته دکتر ولایتی رئیس هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی بود که در رسانه ملی مطرح و به کرات در کانال‌های مختلف پخش شد. در واقع نکاتی در این صحبت‌ها وجود دارد که به نوبه خود قابل تأمل است.
وی در ادامه تصریح کرد: از وقتی که دکتر ولایتی به عنوان رئیس هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب شد، صحبت‌ها و نکات خوبی در ارتباط با آینده دانشگاه آزاد مطرح کرد که کلیدواژه آن صحبت‌ها نیز کیفیت بود. در واقع بحث کیفیت آموزش عالی با اجرای طرح آمایش آموزش عالی در اسفند 94 با 8 بند اجرایی به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید که یکی از این 8 بند مساله "کیفیت" است که باید در همه زیرنظام‌ها مورد توجه قرار بگیرد و اما مرجع رسیدگی به این کیفیت را قانون تعیین می‌کند.
دکتر شریعتی نیاسر همچنین افزود: رئیس هیات امنای دانشگاه آزاد اشاره کرد کمیته سه نفره تشکیل شده و جلسات متعددی نیز برگزار شد و تصمیم‌گیری درخصوص رشته‌محل‌های این دانشگاه انجام شد و نیاز به اجازه وزارت علوم نیست. اما باید گفت قانونی که مصوب مجلس است و با پیشنهاد شورای گسترش آموزش به تصویب هیات وزیران رسید تاکید دارد کمیته ارزیابی باید با حضور هر سه عضو برگزار شود و ابلاغ تصمیمات کمیته با امضای رئیس اجرایی می‌شود. تاکید می‌کنم که تاکنون کمیته‌ای با حضور نماینده ما تشکیل نشده است. همچنین از سوی مسئولین دانشگاه آزاد مطرح شده است که 244 صفحه مجوز درخصوص جلسات کمیته فوق برای رشته‌های دانشگاه آزاد وجود دارد که من آن را تکذیب می‌کنم و تاکید دارم که اساساً این کمیته در دفتر شورای وزارت علوم تشکیل جلسه نداده است.
به گفته وی، کمیته ارزیابی رشته‌های دانشگاه آزاد مربوط به سال 67 است در حالی که قانون سال 94 مصوب مجلس شورای اسلامی درخصوص نظام یکپارچه سنجش و پذیرش دانشجو که در آن تکلیف اینکه مرجع تصمیم‌گیری و اعلام نهایی پذیرش دانشجو باید توسط سازمان سنجش آموزش کشور صورت بگیرد بیانگر این است که قانون مرجع، تصمیم‌گیری درخصوص آموزش عالی را به وزارت علوم واگذار کرده بنابراین دفتر گسترش آموزش عالی براساس شاخص‌های خوب بدون هیچ ملاحظه‌ای درخصوص همه زیرنظام‌های دولتی و غیردولتی تصمیم می‌گیرد.
دکتر شریعتی تاکید کرد: از منظر حقوقی مطابق ماده 3 اساسنامه دانشگاه اسلامی که در تاریخ 89.8.11 به تصویب رسیده حدود فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی این دانشگاه از حیث مقطع رشته‌های تحصیلی و با توجه به شورای گسترش آموزش عالی وزارتین علوم و بهداشت تعیین می‌گردد و همچنین براساس ماده 17 اساسنامه ظرفیت پذیرش دانشجو برای هر سال تحصیلی موضوع بند ماده 12 اساسنامه براساس نیازهای کشور و حسب مورد به تصویب نهایی وزارتین علوم و بهداشت برسد.
معاون آموزشی وزارت علوم با تاکید بر اینکه 65 درصد رشته‌محل‌های بررسی شده در شورای گسترش آموزش عالی در کلیه زیرنظام‌های دولتی و غیردولتی مربوط به دانشگاه آزاد است، گفت: تنها 16 درصد این رشته‌محل‌ها به دانشگاه‌های غیرانتفاعی داده شده است و در خصوص پراکندگی رشته‌محل‌ها نیز 76 درصد ظرفیت‌ها در مقطع ارشد به دانشگاه آزاد اسلامی و 12 درصد به دانشگاه غیرانتفاعی اختصاص یافته است.
وزارت علوم مرجع رسیدگی به زیرنظام‌های آموزشی از منظر قانون
معاون آموزشی وزارت علوم همچنین در بخش دیگری از ماده قانون تاکید کرد: مطابق بند یک بخش ب ماده 2 قانون، اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم مصوب 83.5.18 پیشنهاد ضوابط و معیارهای کلی پذیرش دانشجو به مراجع ذی‌صلاح و سپس تعیین راهکارهای لازم برنامه‌ریزی اجرایی، آموزشی، نظارت بر فعالیت‌های دانشگاه‌ها، ارزیابی مستمر فعالیت هرگونه واحد آموزش عالی و جلوگیری از ادامه فعالیت از وظایف مصرح قانونی وزارت عتف است.
دکتر شریعتی نیاسر ادامه داد: براساس مصوبه جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ 93.10.3 نحوه تعیین و اعمال ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی به این صورت است که تعیین ظرفیت سالانه پذیرش دانشجو در تحصیلات تکمیلی و دفترچه آزمون دانشگاه آزاد باید به تایید وزارت علوم برسد. همچنین کدرشته‌محل‌هایی که مجوز شورای گسترش آموزش عالی را ندارند باید حداقل تا اردیبهشت 94 تعیین‌تکلیف شوند و مسئولیت بررسی و اعلام انطباق و یا عدم انطباق حسب مورد با وزارت علوم و بهداشت است.
کمیته 3 نفره فاقد جایگاه قانونی است
به گفته وی، براساس قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی مصوب 94.12.18، تنها جایی که نامی از دانشگاه آزاد اسلامی آمده است در بند 4 ماده 2 بوده که مربوط به عضویت در شورای سنجش آن هم بدون حق رای است بدین ترتیب عبارت رشته‌های مصوب پیش از سال 94 مورد تایید است و در قانون سنجش پذیرش دانشجو به چشم نمی‌خورد. بنابراین با توجه به اینکه قانون مؤخر ناسخ قوانین قبلی است کمیته سه نفره فاقد جایگاه قانونی است.
نقش نظارتی وزارت علوم در تایید مدارک تحصیلی
معاون آموزشی وزارت علوم گفت: نکته قابل توجه این است که در تمام دنیا مرجعی در نهادهای بالادستی تایید مدارک را برعهده دارد و به طور طبیعی همین نهاد باید شاخص‌های نظارتی خود را تعیین کند. لذا به طور منطقی یک زیرنظام نمی‌تواند جهت تایید مدارک خود احساس بی‌نیازی از نظارت و ارزیابی را داشته باشد. بنابراین نهاد بالادستی در کشور که مدارک زیرنظام‌های دولتی و غیردولتی را ارزیابی و تایید می‌کند، وزارت علوم است. بنابراین این وزارتخانه با همان فیلترها و شاخص‌هایی که دانشگاه‌های دولتی بررسی می‌شود دانشگاه‌های غیرانتفاعی و آزاد را نیز مورد بررسی قرار خواهد داد.
دکتر شریعتی نیاسر اظهار کرد: در حال حاضر وزارت علوم به عنوان مرجع تصمیم‌گیری آموزش عالی برای تمامی مجوزها اعم از رشته‌ها، مقاطع، گروه، دانشکده، دانشگاه، دبیرخانه و غیره را در دفتر شورای گسترش آموزش عالی مورد بررسی قرار می‌دهد ولذا اگر مرجعی بخواهد اظهارنظر کند که تصمیم‌گیری درخصوص موارد فوق را می‌تواند انجام دهد، نمی‌تواند موضوعیت داشته باشد و ما انتظار داشتیم که دکتر ولایتی به عنوان رئیس هیات امنای دانشگاه آزاد با اشراف کامل بر ضوابط نسبت به مسائل این دانشگاه اظهارنظر کنند و چگونه می‌شود مرجعی که باید تاییدکننده مدارک تحصیلی باشد هیچ حقی در تعیین شاخصه‌ها و سایر موارد این تاییدیه را نداشته باشد و این اظهارنظرها از هیچ منطق و حقوقی برخوردار نیست.
افزایش 7 برابری رشته محل‌های دانشگاه آزاد طی 4 سال گذشته
وی همچنین خاطرنشان کرد: در بین سال‌های 92 تا 95 یعنی در دولت یازدهم روند صدور مجوزهای رشته‌محل‌های مختلف را مورد بررسی قرار دادیم مشخص شد که در سال 92 دانشگاه آزاد اسلامی 875 رشته‌محل داشتند و این تعداد در سال 95 به 5 هزار و 609 مورد افزایش یافته است. این در حالی است که در دانشگاه‌های غیردولتی در سال 92، 1182 رشته محل وجود داشت که این آمار در سال 95 به 1379 مورد رسیده است به عبارت دیگر سرجمع مجوزهای رشته‌محل‌های دانشگاه آزاد طی این مدت بالغ بر 8 هزار و 900 مورد رسیده است.
معاون آموزشی وزارت علوم گفت: توسعه رشته‌محل‌های دانشگاه آزاد در حالی صورت گرفته است که دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم که عمدتاً دانشگاه‌های مطرح کشور هستند و پذیرش روزانه و دولتی دارند طی این سال‌ها تا 2700 مورد مجوز دریافت کرده‌اند.
صدور مجوز بیش از 3 هزار رشته‌محل در مقطع ارشد برای دانشگاه آزاد طی 4 سال گذشته
دکتر شریعتی نیاسر همچنین خاطرنشان کرد: دانشگاه آزاد اسلامی در طی سال‌های 92 تا 95 تعداد 3 هزار و 171 مورد مجوز رشته‌محل در مقطع کارشناسی ارشد گرفته است در حالی که دانشگاه‌های غیردولتی فقط 503 مورد مجوز دریافت کرده‌اند و در مقطع دکتری نیز 1401 مورد مجوز دوره دکتری برای دانشگاه آزاد اسلامی صادر شده اما برای دانشگاه‌های غیرانتفاعی فقط 8 مجوز دکتری صادر شده است. در مجموع در این مدت 5 هزار و 609 مورد مجوز رشته‌محل به دانشگاه آزاد و 1379 مورد نیز به دانشگاه‌های غیرانتفاعی صادر شده است.
وی خاطرنشان کرد: اگر تعداد مجوز رشته‌محل‌هایی که در مقطع کارشناسی ارشد صادر می‌شود را از لحاظ قانونی در عدد 20 ضرب کنیم مساوی است با تعداد ظرفیت‌هایی که در مقطع ارشد یک دانشگاه می‌تواند داشته باشد و البته در این شرایط است که ظرفیت قانونی می‌شود این در حالی است که برخی از واحدهای دانشگاه آزاد شرایط قانونی برای افزایش ظرفیت‌ها را نداشته‌اند. در مقطع دکتری نیز تعداد رشته‌محل‌های مجوز داده شده بر عدد 7 ضرب می‌شود و نتیجه ظرفیت قانونی اعطای یک مجوز می‌شود. متاسفانه در این مقطع نیز میزان مجوزهای داده شده به دانشگاه آزاد بیشتر از ظرفیت مجاز بوده است بنابراین وزارت علوم به دنبال رعایت صریح قانون است البته اگر در جایی لازم باشد در ضوابط و قوانین تعدیل خواهیم کرد.
معاون آموزشی وزارت علوم با تاکید بر اینکه 65 درصد رشته‌محل‌های شورای گسترش آموزش در کلیه زیر نظام‌های دولتی و غیردولتی مربوط به دانشگاه آزاد و تنها 16 درصد آن به دانشگاه‌های غیرانتفاعی داده شده است، گفت: درخصوص پراکندگی رشته‌محل‌ها نیز شورای گسترش 76 درصد ظرفیت این رشته‌محل‌ها در دوره کارشناسی ارشد را به دانشگاه آزاد و فقط 12 درصد را به دانشگاه‌های غیرانتفاعی داده است.
سهم 92 درصدی دانشگاه از ظرفیت پذیرش در دوره دکتری
به گفته شریعتی نیاسر، در مقطع دکتری نیز 92 درصد ظرفیت پذیرش دانشجو به دانشگاه آزاد و فقط یک درصد ظرفیت‌ها به دانشگاه‌های غیرانتفاعی داده شده است. بنابراین آینده جامعه ما توسط تحصیلکرده‌های مقاطع بالا تعیین می‌شود بنابراین کیفیت تحصیل امر بسیار مهمی است که باید توسط تمامی زیرنظام‌های آموزشی رعایت شود.
عملکرد ضعیف دانشگاه آزاد اسلامی در رعایت نسبت استاد و دانشجو
دکتر شریعتی نسبت استاد به دانشجو را یکی از مولفه‌های تاثیرگذار در افزایش کیفیت تحصیل دانشجویان عنوان کرد و گفت: متاسفانه اگر نسبت استاد و دانشجوی دانشگاه آزاد را در بسیاری از رشته‌محل‌های این دانشگاه اعلام کنیم باید گفت اکثریت بالای آن فاقد اعتبار هستند. بنابراین ما از دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یک سرمایه ملی حمایت می‌کنیم بنابراین این دانشگاه نیز باید اصل کیفیت را در امر آموزش عالی در سرلوحه برنامه‌های خود قرار بدهد.
دانشگاه بنگاه اقتصادی نیست
وی با تاکید بر اینکه نباید دانشگاهی به عنوان بنگاه اقتصادی دنبال جذب دانشجو باشد، اظهار کرد: این درست نیست که با تاکید بر شهریه دانشجویی و افزایش پذیرش دانشجو به عنوان یک بنگاه اقتصادی زمینه‌ای برای گذراندن امور خود فراهم کنیم. متاسفانه دانشگاه آزاد اسلامی به دنبال افزایش جذب دانشجو است تا هزینه‌های خود را تامین کند بدون اینکه اساتید لازم برای آموزش این دانشجویان جذب کند و توصیه می‌کنیم دانشگاه آزاد از مسیرهای دیگر درآمدزایی داشته باشد.
معاون آموزشی وزارت علوم با تاکید بر اینکه بالغ بر سه هزار و 715 مورد مجوز برای دانشگاه آزاد در مقطع کارشناسی ارشد برای سال 96 داده شده است گفت : این جمعیت بالغ بر هشتاد هزار نفر دانشجورا پوشش می‌دهد. در مقطع دکتری نیز هزار و 413 مورد رشته محل به این دانشگاه داده شده است که این مجوزها فراتر از ظرفیت های سایر دانشگاه ها می باشد.
اعطای مجوز 100 رشته محل به دانشگاه آزاد در بررسی مجدد
دکتر شریعتی نیاسر همچنین خاطر نشان کرد: اعتراضات اخیر در خصوص مجوز رشته محل‌های دانشگاه آزاد ، کاملا طبیعی و قابل رسیدگی است. همچنان که در بررسی های اولیه قریب به 100 مورد از مجوز رشته‌های ارشد مجددا به دانشگاه آزاد داده شد . اما آنچه که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که تمامی زیرنظام های آموزشی باید کیفیت را سرلوحه برنامه‌های خود قرار دهند و به مراجع تصمیم گیری و قانونی توجه داشته باشند که نمی‌توانند مرجع دیگری را به جز وزارت علوم به عنوان مرجع تصمیم گیری معرفی کنند.
دکتر شریعتی نیاسر تاکید کرد: مجوزهایی که به دانشگاه آزاد در مقطع دکتری داده شده است با رعایت ملاحظاتی بوده است . در واقع مجوز 1401 رشته محل فقط به منظور کمک به دانشگاه آزاد اعطا شده است چرا که اگر رعایت ملاحظات مدنظر بود این دانشگاه در خیلی از موارد شاخصه های لازم را برای راه اندازی این رشته ها نداشته اند و انتظار من از دانشگاه آزاد این بود که بااعطای این مجوزها مسئولان دانشگاه آزاد تاکید می کردند که شاخصه های لازم را برای بسیاری از این رشته ها ندارند نه اینکه مدعی راه اندازی این رشته ها در مقطع کارشناسی ارشد می‌شوند.
دکتر شریعتی تاکیدکرد: با تمام در خواست های دانشگاه آزاد اسلامی در دوره دکتری موافقت انجام شده اما در دوره کارشناسی ارشد با رعایت ضوابط قانونی در همه زیرنظام های آموزشی امکان اعطای مجوز در بسیاری از رشته محل ها گرفته شد اگر چه در بازنگری های مجدد 100 مورد نیز به تعداد مجوزها افزوده شد.
دکتر شریعتی خاطر نشان کرد: انتظار ما از دانشگاه آزاد اسلامی این است که نهایت همکاری را با وزارت علوم داشته باشد تا بتوانیم این موضوعات را با تعامل و از مسیر گفتگو رسیدگی کنیم. متاسفانه امروز صبح جلسه ای به منظور بررسی مجوز رشته محل های این دانشگاه که قرار بود معاون آموزشی دانشگاه آزاد حضور داشته باشند تشکیل دادیم علی رغم هماهنگی های انجام شده ایشان در جلسه حضور پیدا نکردند اگرچه وزارت علوم فرایند رسیدگی خود را در خصوص این مسائل انجام خواهد داد.
وی با تاکید بر اینکه تصمیم گیری نهایی در خصوص رشته محل های تحصیلی دانشگاه آزاد توسط سازمان سنجش آموزش کشور انجام خواهد گرفت،اظهار کرد: همه داوطلبان مقطع کارشناسی ارشد باید بدانند که با توجه به مصوبه شورای سنجش پذیرش سازمان سنجش آموزش کشور تصمیم نهایی را در خصوص پذیرش در رشته محل های دانشگاه ها انجام می‌دهد و سامانه دانشگاه آزاد برای مدتی به منظور انتخاب رشته فعال می باشد اما در خصوص قطعیت مجوز رشته ها، داوطلبان می‌توانند رشته هایی که مجوز آن‌ها از طریق سازمان سنجش نهایی شده است را انتخاب کنند و دانشجویانی هم که در حال حاضر در رشته محل های مشخص تحصیل می‌کنند می‌توانند بدون نگرانی از تائید مدرک تحصیلی، تحصیل خود را به پایان برسانند.
معاون آموزشی وزارت علوم در خصوص برخی شائبه ها مبنی بر طرفداری وزارت علوم از موسسات غیرانتفاعی به دلیل حضور مدیران این موسسه در راس مدیران این وزارت خانه گفت: اگر اجازه داشتم اسامی شخصیت های مختلف کشور را که موسس مراکز و موسسات آموزشی غیرانتفاعی هستند را اعلام کنند اما این نکته که مدیران وزارت علوم به دلیل ذینفع بودن از این مراکز حمایت می‌کند را به شدت تکذیب می‌کنم چرا که بسیاری از موسسات غیرانتفاعی که موسسان آن‌ها از شخصیت ها و مدیران کشوری بود در دوره معاونت بنده رو به سرازیری رفتند ضمن اینکه خود دکتر نوریان سرپرست رئیس دانشگاه آزاد اسلامی از جمله افرادی هستند که در عرصه دانشگاه غیرانتفاقی فعال و یکی از موسسان این دانشگاه به شمار می‌روند. بنابراین نباید بدون استناد به مدرکی دراین زمینه اظهارنظر کنیم.
دکتر شریعتی نیاسر در پایان خاطرنشان کرد: ماجرای مجوز رشته محل‌های دانشگاه آزاد اسلامی در دوره مدیریت دکتر میرزاده رئیس وقت این دانشگاه نیز وجود داشت، با این تفاوت که در آن دوره این موضوع با تعامل و گفتگو بین وزارت علوم و دانشگاه آزاد به رسانه‌ها کشیده نشد. اما در این دوره سرپرست دانشگاه آزاد خیلی سریع وارد عرصه رسانه‌ها شد و به نظر من ایشان حداقل باید قبل رسانه‌ای کردن موضوع، مصادیق، آمارها و قوانین این دانشگاه را مورد بررسی قرار می‌دادند.
