با وجود آنکه ایران شیعه در تمام منازعات هر سه همسایه خود درگیر بوده است – پول، سرباز و تسلیحات فرستاده تا نبرد علیه شوونیست های سنی و حامیان آن ها در خلیج فارس را گسترش دهند – خاک این کشور به طرز چشمگیر از حملات مصون بوده است. سال گذشته، حسن روحانی رئیس جمهور اصلاح طلب ایران در جریان سفری به اروپا با افتخار گفته بود ایران "امن ترین و باثبات ترین کشور" در خاورمیانه است.
از نگاه بسیاری از ایرانی ها، که اصلاح طلب یا اصولگرا هستند، فقدان آزادی های سیاسی و اجتماعی بهایی است که برای وضعیتی امن پرداخته می شود و آن ها از روزی خوف دارند که این امنیت به پایان برسد.
ممکن است 7 ژوئن همان روز باشد – زمانی که جریان عادی زندگی در تهران با حملات انتحاری قطع شد و معلوم شد این نظریه که ایران از دست قاتلان فرقه گرا مصون است خلاف حقیقت است.
داعش مسئولیت حمله را بر عهده گرفت و شبکه های اجتماعی ایران غرق در ابزار حزن و نگرانی و محکومیت مهاجمان بربری و وحشی شد.
سه ماه پیش داعش به طور علنی و بی سابقه ایران را تهدید کرد، بخش عملیاتی این گروه در شرق عراق ویدئویی به زبان فارسی در شبکه های اجتماعی منتشر کرد. در این ویدئو یک شبه نظامی داعش اعلام می کند:" ما ایران را اشغال کرده و به حکمرانی سنی ها باز می گردانیم." بعد چند شبه نظامی شیعه – که به نظر عراقی هستند – اعدام می شوند.
ویدئوی داعش تهران را به خاطر رفتار ملایم خود با بیش از 8000 یهودی که در داخل ایران زندگی می کنند مورد حمله قرار داد. راوی می گوید:" ایران علیه اسرائیل و آمریکا شعار می دهد تا سنی ها را فریب دهد، حال آنکه یهودی ها در ایران تحت حمایت دولت ایران در امنیت زندگی می کنند."
اینکه داعش، جمهوری اسلامی را به خاطر رفتار مهربانانه اش با یهودی ها ملامت می کند حکایت از این دارد که چیزهایی عظیم تر از هویت فرقه ای این دو را از هم جدا می کند. این تمایز آشکارا در گفتار پرزیدنت ترامپ پنهان است، او در سخنرانی 21 مه خود در میان رهبران کشورهای اسلامی در عربستان سعودی، ایران و جهادی های اهل سنت را در کنار یکدیگر "شرهای " یکسان توصیف کرد.
ایدئولوژی داعش بیشتر شبیه عناصر رادیکال در ساختار وهابی قدرت در عربستان سعودی است که همچنین شیعیان را مرتدهایی سزاوار مرگ می دانند و آن ها را خوار می کنند.
بر عکس در ایران گفتمان مدارا جاری است. با وجودی که ایرانی های شیعه تصور می کنند نسخه آن ها از تاریخ و اعمال اسلامی درست است و تبعضیاتی نیز علیه سنی ها اعمال می شود اما در همه جا سنی ها را مسلمان قلمداد می کنند. سنی بودن در ایران جانت را تهدید نمی کند.
رهبران و رسانه های ایران با خوشحالی نابودی داعش در مقرهای خود در سوریه و عراق را پیش بینی می کنند، انگار که این امر به خشونت های جهادی پایان می دهد.
هراس امروز این است که اگر ایران بیشتر در معرض حملات جهادی قرار گیرد رویکردها در قابل سنی ها – به ویژه اقلیت سنی کشور – سخت تر شود. دادستان ایران در ماه مارس گفته بود:" اگر دشمن را در خارج از مرزها مورد حمله قرار ندهیم. مقابل در شما می آیند." و اگر او تصور کند آن ها همین الان داخل خانه هستند چه؟
به نظر می آید حملات تهران چه از منظر داخلی و چه از منظر خارجی بر ایران فشار وارد کند. اصلاح طلبان همین حالا حمایت از رژیم سوریه را مورد انتقاد قرار می دهند، این انتقادها ممکن است افزایش پیدا کند.
آیا ایران، که حضورش در سراسر منطقه باعث نزاع با داعش و افزایش تنش با عربستان سعودی و شرکای سنی اش شده، تندتر خواهد شد؟
