حضرت علی (ع) امام معصوم و انسان کاملی است که تمام رفتار و سخنان و تاییدات او برای ما حجت و اعتبار دارد او قرآن ناطق و امام مبینی است که هیچ‌کس قدرش را نداست تا زمانی که در مسجد و محراب به خون غلتید، او به هنگام خشم بر دشمنان خدا قاطع ولی در مقابل کودک یتیم آن قدر متواضع و مهربان بود که در برابر طفل یتیم روی خاک می‌نشست، دست مرحمت بر سر او گذاشته و آه میکشید و می‌فرمود: بر هیچ چیزی مثل کودکان یتیم آه نکشیده‌ام.
به گزارش جماران، بیست و یکم ماه مبارک رمضان مصادف است با سالروز شهادت ابرمردی که برای آمدنش خانه خدا شکافت و برای رفتن این اولین عاشق اسلام، فرق مبارکش را براساس کینه و عداوت شکافتند تا اولین شهید محراب شود و در بهترین لحظه و مکان بر روی زمین دعوت حق را لبیک گوید. زمانی که "فزت و رب الکعبه" را بر زبان جاری کرد گویی عالمی را در غم فرو برد.
پدر آن حضرت ابوطالب فرزند عبد المطلب بن هاشم بن عبد مناف و مادرش هم فاطمه دختر اسد بن هاشم بود بنابراین حضرت علی علیه‌السلام از هر دو طرف هاشمی نسب است. امام علی(ع) در روز جمعه 13 رجب سال سیام عام الفیل و در خانه خدا متولد شدند. هنگام شهادت سن شریف حضرت علی علیه السلام 63 سال و مدت امامتش نزدیک 30 سال و دوران خلافت ظاهریش نیز در حدود پنج سال بود.
ابوالحسن، ابوالحسین، ابوتراب، ابوالسبطین و الریحانتین از کنیه‌های امام علی(ع) است.
امیرالمومنین، سیدالوصیین، سیدالمسلمین، سیدالاوصیاء، سیدالعرب، خلیفة رسول الله، امام المتقین، یعسوب المومنین، صهر رسول‌الله، حیدر، مرتضی و وصی از جمله القاب آن حضرت است.
شهادت حضرت علی(ع)
بعد از جنگ نهروان و سرکوب خوارج برخی از خوارج از جمله عبدالرحمان بن ملجم مرادی، و برک بن عبدالله تمیمی و عمروبن بکر تمیمی در یکی از شب‌ها گردهم آمدند و اوضاع آن روز و خونریزی‌ها و جنگ‌های داخلی را بررسی کردند و از نهروان و کشتگان خود یاد کردند و سرانجام به این نتیجه رسیدند که باعث این خونریزی و برادرکشی حضرت علی (ع) و معاویه و عمروعاص است و اگر این سه نفر از میان برداشته شوند، مسلمانان تکلیف خود را خواهند دانست. سپس با هم پیمان بستند که هر یک از آنان متعهد کشتن یکی از سه نفر گردد.
ابن ملجم متعهد قتل امام علی (ع) شد و در شب نوزدهم ماه رمضان همراه چند نفر در مسجد کوفه نشستند. آن شب حضرت علی (ع) در خانه دخترش مهمان بودند و از واقعه صبح با خبر بودند، وقتی موضوع را با دخترش در میان نهاد، ام کلثوم گفت: فردا جعده را به مسجد بفرستید. حضرت علی (ع) فرمود: از قضای الهی نمی‌توان گریخت. آنگاه کمربند خود را محکم بست و در حالی که این دو بیت را زمزمه می‌کرد عازم مسجد شد.
کمر خود را برای مرگ محکم ببند، زیرا مرگ تو را ملاقات خواهد کرد و از مرگ، آنگاه که به سرای تو درآید، جزع و فریاد مکن.
ابن ملجم، در حالی که حضرت علی (ع) در سجده بودند، ضربتی بر فرق مبارک آن حضرت وارد ساخت. خون از سر حضرتش در محراب جاری شد و محاسن شریفش را رنگین کرد.
در این حال آن حضرت فرمود: "فزت و رب الکعبه" به خدای کعبه سوگند که رستگار شدم سپس آیه 55 سوره طه را تلاوت فرمود: "شما را از خاک آفریدیم و در آن بازتان می‌گردانیم و بار دیگر از آن بیرونتان می‌آوریم."
وصیت امیر مومنان علی (ع)
طبری در تاریخ و ابوالفر اصفهانی در مقاتل الطالبیین وصیت‌نامه امیر مومنان (ع) را ذکر کرده‌اند. بخشی از وصیت‌نامه حضرت علی (ع) چنین است:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
گواهی می‌دهد که معبودی جز خدای بی‌شریک نیست و محمد(ص) بنده و پیامبر اوست که وی را با هدایت و آیین حق فرستاد که بر همه دین‌ها چیرگی دهد اگرچه مشرکان آن را ناخوش دارند. نماز و عبادت و زندگی و مرگ من برای خدای بی‌شریک و پروردگار جهانیان است. چنین مامور شده‌ام و من از مسلمانانم. شما دو تن حسن و حسین (ع) را به تقوای الهی سفارش می‌کنم. درجست و جوی دنیا نباشید اگرچه دنیا در جست و جوی شما باشد و بر چیزی از دنیا که از دست شما می‌رود دریغ مخورید. جز حق مگویید و برای پاداش کار کنید برای آخرت کار کنید. دشمن ستمگر و یاور مظلوم و ستمدیده باشید.
شما دو تن و همه فرزندان و خانواده‌ام و هرکس را که این وصیت‌نامه من به دست او می‌رسد به تقوای الهی و رعایت نظم در کارها و اصلاح میان خودتان سفارش می‌کنم. زیرا از رسول خدا (ص) شنیدم که می‌فرمود اصلاح میان مردم برتر از تمام نماز و روزه است و دشمنی مکنید که باعث زوال دین است و نیرویی نیست مگر به استعانت خدا به خویشاوندان خود بنگرید. پس با آنها رفت و آمد کنید که خداوند محاسبه را بر شما سبک می‌کند. خدا را در مورد یتیمان رعایت کنید. گرسنه شان نگه ندارید تا در محضر شما در خواری نیفتند. زیرا از رسول خدا (ص) شنیدم که می‌فرمود هرکس یتیمی را سرپرستی کند تا بی‌نیاز شود خداوند بهشت را برای او واجب می‌گرداند و اگر کسی مال یتیمی را بخورد جهنم را بر او واجب می‌کند.
خدا را خدا را در مورد قرآن منظور دارید تا مبادا دیگران در عمل بدان از شما پیشی گیرند خدا رادر مورد همسایگانتان پیش نظر آورید که سفارش‌شدگان پیامبرتان هستند.
خدا را خدا را خدا را درباره خانه پروردگارتان منظور دارید. پس تا زمانی که باقی هستید نباید از وجود شما خالی باشد که اگر متروک شود نتوانید همتایی برای آن قرار دهید و کوچک‌ترین چیز برای کسی که از آن بازگردد آمرزش تمام گناهانی است که پیش از آن مرتکب شده بود.
خدا را خدا را درباره نماز رعایت کنید که آن بهترین کردارها و ستون دین شماست.
خدا را خدا را درباره زکات پیش چشم آورید که آن خشم پروردگارتان را فرو می‌نشاند.
خدا را خدا را درباره جهاد در راه خدا با مال‌ها و جان‌هایتان منظور دارید.
جز این نیست که دو تن در راه خدا جهاد می‌کنند، پیشوای هدایت‌کننده و کسی که مطیع او و پیرو هدایت اوست. خدا را خدا را درباره ذریه پیامبرتان (ص) رعایت کنید و مبادا پیش روی شما به آنان ستم کنند. خدا را خدا را در مورد یاران پیامبرتان (ص) منظور دارید کسانی که بدعتی از آنان سر نزده و بدعتگذاری را پناه نداده‌اند زیرا رسول خدای به آنان سفارش کرده و بدعتگذاران آنان و پناه‌دهندگان به آنان را لعنت فرموده است. خدا را خدا را در مورد مستمندان و مسکینان پیش چشم آورید پس آنان را در زندگی خود سهیم کنید .
سپس فرمودند نماز، نماز، در راه خدا از سرزنش سرزنشگران بیم مدارید خداوند شما را از شر کسانی که بر ضد شمایند کفایت کند. با مردم به نیکویی سخن بگویید چنان که خداوند شما را بدان فرموده است و امر به معروف و نهی از منکر را کنار مگذارید که در این صورت خداوند بدان شما را بر شما حاکم کند. آن گاه دعا می‌کنید ولی به استجابت نمی‌رسد. بر شما باد دوستی و بخشندگی و از جدایی و دشمنی و پراکندگی بر حذر باشید. در کار نیک و پرهیزگاری یار همدیگر باشید و بر گناه و ستم همدلی مکنید. پروای خدا پیشه کنید که خدا سخت مجازات است.
خداوند دودمان شما را حفظ کند و پیغمبر را در میان شما بر جای دارد و شما را به خدا می‌سپارم که بهترین نگهدارنده است و سلام و رحمت و برکات الهی را بر شما می‌خوانم.
