بعد از انتشار نامه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به رئیس رسانه ملی و تقاضای پخش «ربنا»ی استاد محمدرضا شجریان، نه این مناجات روی آنتن رفت و نه پاسخی از سوی علی عسگری رئیس سازمان صدا و سیما به نامه وزیر داده شد.
به گزارش جماران، روزنامه ایران نوشت: محمد جواد لاریجانی عضو شورای نظارت بر صدا و سیما، اما نامه‌ای عجیب به وزیر نوشت و پخش مناجات شجریان را خلاف موازین شرعی تلاوت دانست. این مناقشه، بازتاب بسیاری در شبکه‌های اجتماعی و در میان هنرمندان پیدا کرد که در ادامه می‌خوانید.
حسین پاکدل: «استاد به دل نگیر، ببخش. طبیعت، موجودات نا موجود و بی‌وجود تولید می‌کند. آشناهای نا آشنا و نفراتی که با بد گفتن از شما دنبال شهرت اند.»
الهام پاوه نژاد:«هیچ چیز مثل کلمات و ادبیات بیانی نشان از فرهنگ، تربیت و ماهیت حقیقی آدم‌ها نیست. در این روزگار ریاکار و آدم‌های نقاب دار اندکی صبوری و سکوت پرده‌ها را چه زیبا بر می‌اندازد. جان جهان ما شما به هزار و یک دلیل تکرار نشدنی هستین.»
احسان کرمی: «این مرد مناقشه سیاسی نیست. این مرد میراث فرهنگی سرزمین است.این مرد افتخار اصل خویش و نسل خودش است. روزی که او در مسابقات جهانی تلاوت قرآن کریم دل‌ها را مسحور نوای آسمانی‌اش می‌کرد امثال من و ما کجا بودیم که حال به تلاوت ربنایش ایراد شرعی می‌گیریم؟ کدام چشم را سراغ دارید که با شنیدن دعای او تر نشده باشد!»
سیده فاطمه ذوالقدر (عضو هیأت رئیسه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی): «پخش ربنای محمدرضا شجریان خواسته اکثر مردم است و به مسأله‌ای ملی و مردمی تبدیل شده که باید به آن توجه شود.»
مهدی یراحی: «اجرای ربناىِ استاد شجریان به لحاظ هنرى یکى از کم‌نقص‌ترین و دلنشین‌ترین موسیقى‌های مذهبى است که به زعم مرحوم پایور «در تعریفى مصداقى و نمادین از کمال یک اثر هنرى» هم مورد تأیید اهل فن است و هم عمومِ مردم از شنیدنش لذت مى‌برند.»
سیدابوالحسن مختاباد: «شخص خودم به «ربنا» و «مثنوی افشاری» به‌عنوان یک نماد مذهبی نگاه می‌کنم، همچنانکه به اذان مرحوم موذن‌زاده هم از این منظر نظر می‌کنم... نمادهای مذهبی وقتی به رگ و پوست جامعه راه یافته باشند، با دستور من و شما یا رئیس و مدیر از بین نخواهد رفت...از این منظر ربنای استاد شجریان به دلیل پخش آن در سال‌های متمادی خود به خود با نمادهای مذهبی دیگر همخوانی پیدا کرده است و مردم به وجه تکنیکی کار کمتر نظر می‌کنند و وجه مذهبی آن تأثیر بیشتری داشته و دارد. خوشبختانه گسترش رسانه نیز کمک کرده است تا این اثر عملاً همچنان به‌عنوان نماد باقی بماند و صدا و سیما هم نتوانسته تأثیری در حذف یا برکشاندن آن داشته باشد. لجاجت صدا و سیما در عدم پخش این اثر هم تنها به ضرر صدا و سیماست و مخالف مشی جذب حداکثری و دفع حداقلی که رهبر معظم انقلاب دستور دادند.»
ماه رمضان امسال از پس ماهی بیرون آمد که نقطه تلاقی جشن سیاسی و میهمانی خدا شد. یک هفته از آزمون بزرگ سیاسی ملت ایران نگذشته بود که امتحان الهی رمضان از راه رسید تا این دو واقعه در یک نقطه مشترک به چالش و مطالبه‌ای مشترک پیوند بخورد. مطالبه پخش مناجات ربنای استاد شجریان از صدا و سیما! برجستگی این مطالبه بیش از سال‌های گذشته پررنگ شد چرا که رئیس جمهوری منتخب در مناظره‌های تلویزیونی نسبت به ممنوعیت این مناجات انتقاد شدید کرد و ماجراهای همنشینی رقیب با خواننده جنجالی زیرزمینی نیز رقابت‌های سیاسی را با شکل‌گیری دو قطبی شجریان-تتلو به یک مناقشه موسیقایی هم بدل کرد! پیروزی دولت تدبیر و امید در انتخابات دوازدهم ریاست جمهوری نیز اهمیت این درخواست را از دولت بالا برد تا پخش ربنای شجریان به نخستین مطالبه مردم از رئیس جمهوری منتخب تبدیل شود.گواه این درخواست نیز سخنان منتقدانه‌ای بود که دکتر روحانی نسبت به عملکرد رسانه ملی داشت. حالا با شروع ماه مبارک رمضان، چالش ربنا عمق و شدت بیشتری به خود گرفته که فارغ از پیش زمینه‌ای که به آن اشاره شد دو اتفاق متضاد هم به این مناقشه دامن زد. درست 10 روز مانده به انتخابات و در اوج رقابت‌های انتخاباتی در روز سه‌شنبه 19 اردیبهشت و در آستانه ماه رمضان «مناجات ربنا» به‌عنوان آثار معنوی ایران ثبت ملی شد و سازمان میراث فرهنگی لوح ثبت ملی دعای مشهور به «ربنا» با اجرای استاد محمدرضا شجریان را به همایون شجریان فرزند این هنرمند اهدا کرد. از سوی دیگر با فرارسیدن ماه رمضان، سیدرضا صالحی امیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز نامه‌ای برای رئیس سازمان صدا و سیما نوشت و در آن خواستار پخش «ربنای» استاد محمدرضا شجریان در ایام ماه مبارک رمضان شد؛ نامه‌ای که چند روز بعد محمد جواد لاریجانی به‌عنوان عضو شورای نظارت بر صدا و سیما پخش آن را خلاف موازین شرعی دانست! این در حالی است که ربنا 30 سال به‌عنوان مناجات زمان افطار از تمام شبکه‌های رادیو و تلویزیون صدا و سیما پخش می‌شد و حال جای این سؤال است که چطور پخش این مناجات در سه دهه گذشته آن هم از سوی رسانه ملی اشکال شرعی نداشت و حالا دچار منع شرعی شده است؟! این در حالی است که به گفته شهرام ناظری 27 سال صدا و سیما حقوق مادی و معنوی این اثر را زیر پا گذاشته است! واقعیت این است که حذف مناجات‌های شجریان از وقتی کلید خورد که او به عدم رعایتِ «کپی رایت» اعتراض کرد. با وجود این استاد شجریان تأکید کرده بود که «ربنا هدیه من به مردم شریف و نجیب و روزه دار ایران است. هرگز به خودم اجازه ندادم تا آن را از این مردم نیک سرشت دریغ کنم.» او در بسیاری از مصاحبه‌هایش نیز گفته بود ربنا را از بقیه کارهایش سوا می‌داند و پخش نشدنش بر سر سفره افطار مردم دین اندیش را جفا. جالب اینکه رسانه ملی و ناظران آن که دم از غیر شرعی بودن این مناجات ماندگار می‌زنند در اوایل انقلاب بدون اجازه استاد به پخش این مناجات پرداختند و ظاهراً این دعا مربوط به تمرین آواز شجریان بود که به رغم نقدهایی که خود استاد از حیث فنی به آن دارد بدون اجازه او پخش شد و حالا که پس از سال ها این مناجات به حافظه تاریخی و مذهبی مردم ایران گره خورده و تداعیگر خاطرات نوستالژیک و معنوی ملت در ماه رمضان شده به طوری که با تجربه روزه‌داری آنها پیوند خورده است این پیوند آسمانی را بواسطه برخی لجبازی‌های سیاسی و جناحی می‌شکنند و حالا پخش آن را خلاف موازین شرعی تلاوت می‌دانند؟ بدیهی است که هیچ عقل سالمی این بهانه‌ها را به‌عنوان دلیل عقلانی منع پخش این مناجات نپذیرد و چگونه ناظران اهل فن بعد از 8 سال اکنون متوجه مشکلات شرعی تلاوت آن شده اند؟ آنها که اشکالات فنی و حقوقی خود استاد را در پخش این مناجات نادیده می‌گرفتند ناگهان دیده بر اشکال شرعی تلاوت آن گشودند! اگر مبنا بر این موازین غیر شرعی تلاوت باشد که بسیاری از تلاوت‌ها و تواشیح قرآنی که از صدا و سیما پخش می‌شود به گفته کارشناسان فن مشکل دارد و نباید پخش شود! مثلاً بسیاری از کارشناسان قرآنی و مذهبی اذانی که «غلوش» قاری مصری درایران گفته را واجد مشکلات فنی و شرعی زیادی می‌دانند اما این اذان سال‌ها از صدا و سیما پخش می شد!
واقعیت این است که ربنا بواسطه درهم تنیدگی با فرهنگ و خاطره مذهبی یک ملت یک دعای معمولی نیست. ربنا یک مناجات ملی است که می‌توان آن را با سرود ملی قیاس کرد و گزافه نیست اگر بگوییم که سرود ملی، صدای جمهوریت و ربنا صدای اسلامیت و معنویت نظام است.آنچه را که به سرمایه ملی و فراجناحی بدل شده و به‌عنوان یک اثر ماندگار معنوی ثبت ملی شده است نباید مستمسک اختلافات جناحی و حزبی قرار داد و خواننده آن را مصادره به مطلوب سیاسی کرد! حتی می‌توان با نظریه مرگ مؤلف رولان بارت به این ماجرا نگاه کرد و اگر با مؤلف آن مشکل داریم تألیف و اثرش را که حالا به یک مطالبه ملی بدل شده، حذف نکرد! این مناجات همچون پرچم ایران در تملک گروه و جناح خاصی نیست و باید فراتر از سلیقه و عقیده و گرایش‌های سیاسی بر فراز آسمان رمضانی این سرزمین به اهتزاز درآید. این درخواست ملی، مطالبه صدای کفر و لهو و لعب نیست، گلچینی از ادعیه قرآنی است که با صدای ملکوتی استاد شجریان به عطیه‌ای زمینی برای ملت ما بدل شده است. این عطیه الهی را از مردم نباید دریغ کرد. نوای این ربنا به مثابه صدای یک جناح سیاسی نیست بلکه نوای روحانی صدایی است که می‌گوید همه از خداییم ، به سوی خدا برویم! نگذارید برای آزاد شدن یک دعا، دعا بخوانیم! با پخش ربنا این چالش رمضانی را به چاشنی رمضانی بدل کنید تا به جای دعوا بر سر ربنا، دعوت به ربنا، ذخیره آخرت شود.
