کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا روز پنجشنبه لایحه تحریم های غیر هسته ای علیه ایران را تصویب کرد .اقدامی که پیش از این از طرف دولت باراک اوباما رییس جمهوری پیشین امریکا به عنوان خطری برای از بین رفتن توافق هسته ای از آن یاد شده بود
به گزارش جماران کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا این لایحه را با 18 رای موافق و 3 رای مخالف به تصویب رساند. این قانون که در کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا به تصویب رسیده است با نام 'قانون مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران- 2017' یاد می شود و قرار است در هفته های آینده برای رای گیری نهایی به صحن سنای آمریکا برود .
از آنجا که یکی از موارد مهم درنظر گرفته شده در این قانون، آزمایش های موشک های بالستیک ایران است، سایت واشنگتن اگزماینر به نقل از باب کروکر رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا گزارش داد: این اقدام واشنگتن را قادر خواهد کرد تا با آنچه که به ادعای وی اقدامات بی ثبات کننده ایران در منطقه خوانده و به گفته او منافع آمریکا و متحدین این کشور را به مخاطره خواهد انداخت، مقابله کند. طرح موردنظر کمیته روابط خارجی مجلس سنا افراد و یا شرکت هایی را که به ادعای آمریکا در برنامه موشکی ایران دست دارند هدف قرار خواهد داد و علاوه بر این ، تحریم های تازه ای را علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و مسدود ساختن دارایی های کسانی که در به اصطلاح معاملات ممنوع تسلیحاتی با ایران دست داشته اند ، پیشنهاد کرده است.
درحالی که طبق نص صریح قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد برنامه های موشکی ایران مغایرتی با مفاد توافق نامه هسته ای ایران برجام ندارند، استیون منوچین وزیر خزانه داری آمریکا به قانونگذاران گفته است که وزارت خزانه‌داری آمریکا برای افزایش فشار ضد ایران ، سوریه و کره شمالی از حربه افزایش تحریم‌ها استفاده خواهد کرد. وی همچنین اعلام کرد که وزارت خزانه‌داری آمریکا در حال بررسی مجوزهای صادر شده به بوئینگ و ایرباس برای فروش هواپیما به ایران است. از سوی دیگر باب منندز یکی دیگر از سناتورهای جمهوری خواه حامی این تحریم ها نیز مدعی شده است که آمریکا ضمن روی آوردن به این تحریم ها خواهد کوشید تا از نقض مفاد برجام پرهیز کند.
این درحالی است که باراک اوباما رییس جمهوری سابق آمریکا و سایر مدافعان آمریکایی برجام ، اعمال تحریم های تازه علیه ایران را خطری برای دوام این توافق نامه دانسته اند. جان کری وزیر خارجه سابق آمریکا نیز پیش از تصویب این لایحه در پیامی توئیتری اعلام کرده بود: تصویب این لایحه تصمیم بزرگی است و من به توانمندی های این کمتیه باور دارم. خود بیست و هشت سال در آنجا بوده‌ام. کمیته روابط خارجی سنا در طول سال ها، تاثیر سازنده‌ای در تحریم ایران و بررسی اساسی توافق هسته‌ای با این کشور داشت. در موضوع برجام نیز بحث‌های خوبی داشتیم و من از این بحث‌ها استقبال می‌کردم. با این حال، دوستان و همکاران قدیمی من، زمان آن رسیده است که با احتیاط عمل کنیم.
بعد از انتخابات ایران، امکان سوء برداشت نیز بسیار زیاد است و اکنون زمان ارائه طرحی جدید درباره ایران نیست. ابزارهای زیادی برای افزایش فشار بر ایران در اختیار ما وجود دارد و باید خطرهایی که برجام را تهدید می کنند، ارزیابی کنیم. وی همچنین تصریح کرده است: باید پیامدهای رویارویی بدون مذاکره را در نظر داشته باشیم. همچنین باید نحوه هر گونه حرکت با هماهنگی یا رایزنی با متحدان اروپایی که در آن زمان و در حال حاضر نیز بسیار اهمیت دارند، مد نظر داشته باشیم.
در این طرح بحث برجام مطرح نیست
در همین زمینه دکتر داوود آقایی استاد حقوق بین الملل دانشگاه تهران در خصوص تصویب این لایحه و تاثیر آن بر برجام به «ابتکار » گفت: به هر حال در قالب برجام تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای ایران در چارچوب اقدامات انجام شده توسط ایران و گروه 1+5 لغو شد. در این میان شاهد بودیم که آمریکایی ها به بهانه های مختلف از جمله حقوق بشر و آزمایش های موشکی طرح هایی را علیه ایران ارائه و تصویب کرده اند. این مسایل از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی مطرح بوده و آمریکا و اروپا حداقل در 5 حوزه در این زمینه با یکدیگر اتفاق نظر داشته و تحریم هایی را نیز علیه ایران وضع کرده اند.
لذا تصویب لایحه اخیر توسط کمیته روابط خارجی سنای آمریکا را باید در تداوم این تحریم ها دانست. البته با توجه به روی کار آمدن ترامپ و اینکه جمهوری خواهان اکنون اکثریت کنگره را در اختیار دارند، فشارها تشدید شده است. قدر مسلم این است که آمریکایی ها به دنبال اعمال فشارهای بیشتر برای تغییر و تطبیق رفتار ایران با خواسته هایشان هستند. بهانه آنها این است که ایران باید خود را با استانداردهای بین المللی در زمینه حقوق بشر تطبیق دهد. در خصوص آزمایش های موشکی نیز آمریکایی ها مدعی هستند که ایران به دنبال ساخت موشک هایی با قابلیت حمل کلاهک های هسته ای است و از همین منظر است که هر از گاهی اقدام به افزایش فشار و تحریم علیه ایران می کنند. در واقع اگر از منظر حقوق بین الملل این مساله را بخواهیم بررسی کنیم، باید گفت که در اینجا بحث برجام مطرح نیست؛ زیرا هیچ بهانه ای در قالب مساله هسته ای وجود ندارد و صرفاً بهانه آنها مربوط به آزمایش های موشکی ایران است که نباید این دو موضوع را با هم ادغام کرد.
مساله لغو برجام از سوی آمریکا منتفی است
این استاد حقوق بین الملل در مورد گمانه زنی های کارشناسان مبنی بر طرح ترامپ برای افزایش فشارها برای
بی اثر ساختن برجام توضیح داد: به اعتقاد من این مساله که مجموعه ای به نام برجام از سوی آمریکایی ها بر هم بخورد، اساساً منتفی است. ایران و شش کشور دیگر در این توافق حضور دارند که آمریکایی ها تنها یکی از این کشورها هستند. به فرض اینکه آمریکا اراده کرده و از برجام خارج شود، برجام لغو نخواهد شد.
معتقدم که آمریکایی ها مانند گذشته توان ایجاد یک اجماع بین المللی علیه ایران را در زمینه نخواهند داشت و در این مسیر باید به تنهایی به راه خود ادامه دهند. در این رابطه شاهد هستیم که اروپا نیز حاضر به همکاری با آمریکا نبوده و بارها نسبت به این مساله هشدار و اخطار داده اند. به طور مسلم ممکن است خود آمریکا تلاش هایی را در این رابطه صورت دهد، ولی اگر در یک چارچوب منطقی به موضوع نگاه کنیم، در می یابیم که آمریکایی ها به تنهایی توان ایجاد مشکلی در خصوص برجام را نخواهند داشت.
البته آنها فشارهایی مانند تحریم شرکت هایی که با ایران مراوده دارند را می توانند اعمال کنند ولی مشخصاً در چارچوب برجام نمی توانند که یک اجماع علیه ایران بوجود بیاورند.
شعار لغو تحریم های غیر هسته ای ایران آرمانی است
آقایی در پایان در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به شرایط فعلی امکان تحقق وعده حسن روحانی برای برداشتن تحریم های غیر هسته ای ایران در دولت دوازدهم وجود دارد یا خیر؟ اظهار داشت: به اعتقاد من این یک مساله آرمانی است. در فضای مبارزات انتخاباتی شعارهایی مطرح می شود ولی در واقعیت قطعاً موضوع دارای پیچیدگی ها خاص خودش خواهد بود. امروز بهانه آمریکایی ها حمایت ایران از گروه هایی نظیر حزب الله، حماس و حوثی های یمن است و آنها ادعا می کنند که این مساله یعنی حمایت از تروریسم. باید گفت که دو طرف در این خصوص مواضعشان به سادگی تغییر نخواهد کرد و در این زمینه اختلاف ها به سادگی قابل حل نیست.
از سوی دیگر در زمینه حقوق بشر نیز باید گفت که در 38 سال گذشته موضع ایران مشخص است و همین مساله باعث چالش هایی با غرب بوده است. ایران اعلام کرده که در رابطه با حقوق بشر بر مبنای قانون اساسی و قوانین موضوعه عمل می کند و همین مساله تعارضی را در برداشت مسائل میان دو طرف شکل داده است. باید گفت که ما هرگز حاضر نیستیم که هر آنچه غربی ها می خواهند را به طور کامل پذیرا باشیم و از سوی دیگر آنها نیز حاضر نخواهند شد که مشی و مرام خود را به طور کلی تغییر دهند.
در جریان گفت و گوهای انتقادی با اروپا همین مساله مطرح بود و جلسات مختلفی نیز برگزار شد، اما سوال این است که از این گفت و گوها چه نتیجه ای حاصل شد؟ هر چند اروپایی ها بیشتر از سیاست های نرم در فضای رقابتی بهره می گیرند و سیاست های سخت افزاری را دنبال نمی کنند، ولی این مساله یک بعد قضیه راتشکیل می دهد.
معتقدم که آمریکایی ها در دوره جدید بیشتر از گذشته به ایران فشار وارد می کنند و حاضر نخواهند شد که در مساله حقوق بشر و آزمایش های موشکی ایران از مشی و مرام خود کوتاه بیایند. البته امکان گفت و گو و مذاکره وجود دارد و در این مساله هیچ شکی نیست. اما قطعاً خواست ما با خواست آنها در تباین کامل قرار داشته و رسیدن به یک توافق در این زمینه ها با توجه به سابقه موجود در طول چهار سال بعید به نظر می رسد.
