"ایران که تازه یک انتخابات واقعی را پشت سرگذاشته است، توسط رئیس جمهور آمریکا در آن مهد دمکراسی و میانه روی ، مورد حمله قرار می گیرد. آیا این سیاست خارجی است یا صرفا دوشیدن 480 میلیارد دلار از عربستان سعودی؟"
این پاسخ محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان به اظهارات مطرح شده علیه ایران در نشست دونالد ترامپ و سران کشورهای عربی در عربستان بود. رئیس جمهوری آمریکا که در اقدامی بی سابقه ریاض را به عنوان نخستین مقصد سفرهای خارجی خود پس از به رسیدن به ریاست جمهوری انتخاب کرده است، یکشنبه شب در نشست عربی- اسلامی در عربستان که با شرکت بیش از 50 نفر از مقامات عربی، پاکستان، تاجیکستان و کشورهای آفریقایی برگزار شد، با بیان اینکه کلمات گنجایش وصف بزرگی عربستان را نداشته و فصل جدیدی در روابط دو کشور آغاز شده است، ایران را مسئول بی ثباتی در منطقه معرفی کرد. به گزارش جماران، وی در ادامه سخنان خود حزب الله لبنان را همتراز با گروه هایی نظیر داعش و القاعده قلمداد کرده و گفت که مبارزه با تروریسم جنگ میان خیر و شر بوده و باید همگی در مقابله با تروریسم متحد باشیم. رئیس جمهوری آمریکا همچنین با بیان اینکه ایران باید میان انزوا و وارد شدن به جامعه بین المللی یکی را انتخاب کند، ادعا کرد، ایران مسئول تامین مالی سازمان های تروریستی است.
این اظهارات ترامپ به همراه مواضع ضد ایرانی شیوخ عرب که حتی نخست وزیر مالزی را هم به جمع مدعیان علیه ایران اضافه کرده، در حالی مطرح می شود که بسیاری از تحلیل گران عربستان را به عنوان نقطه کانونی حمایت از تروریسم قلمداد می کنند. آنها معتقدند که سران عربستان با هزینه ی میلیاردها دلار (که یک نمونه آن انعقاد صدها میلیارد دلار قرارداد نظامی و اقتصادی با آمریکا طی سفر ترامپ است) سعی دارند تا با دامن زدن به ایران هراسی مستمسک مناسبی برای سرپوش گذاشتن بر چالش های داخلی و بین المللی خود ساخته و پرداخته کنند.
فرار به جلویی که بی فایده است
در همین رابطه بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان، ضمن انتقاد شدید از مواضع ضد ایرانی اتخاذ شده در نشست ریاض، اظهار داشت: کمتر از 48 ساعت پس از برگزاری شکوهمند انتخابات ریاست جمهوری در ایران، رئیسجمهوری آمریکا در سخنانی مداخلهجویانه، تکراری و مملو از ادعاهای بیپایه علیه کشورمان تلاش کرد بار دیگر با ترویج ایرانهراسی و در تداوم سیاستهای خصمانه آمریکا علیه ایران، کشورهای منطقه را به خرید هرچه بیشتر تسلیحات آمریکایی تشویق کند.
متاسفانه برخی کشورهای منطقه به جای اتکا به توان مردمی خود و ظرفیتهای همکاری منطقهای، دل در گرو حمایت قدرتهای بزرگ بستهاند و زمینههای تضعیف و تخریب زیرساختهای حیاتی کشورهای منطقه را فراهم میآورند که از آن جمله میتوان به وضعیت اسفناک یمن و نابودی زیرساختهای سوریه توسط جریانات تروریستی تکفیری اشاره کرد. قاسمی با بیان اینکه دولت آمریکا از سیاست جنگ افروزی، مداخلهگری، ایرانهراسی و فروش سلاح خطرناک و بیفایده به حامیان اصلی تروریسم دست بردارد، تصریح کرد: متاسفانه با سیاستهای خصمانه و تهاجمی دولتمردان آمریکا شاهد تقویت مجدد گروههای تروریستی در منطقه و اشتباه محاسبه دیکتاتوریهای حامی این گروهها در منطقه هستیم.
قاسمی در بخش دیگری از سخنان خود افزود: جای تعجب است کشوری ایران را به بیثباتی در منطقه متهم میکند که خود دهها سال است با حمایتهای همهجانبه تسلیحاتی، مالی و اطلاعاتی از رژیم صهیونیستی در سرکوب ملت مظلوم فلسطین شریک بوده و در چند سال اخیر نیز با تسلیح برخی رژیمهای عربی در منطقه خلیج فارس در کشتار مردم بیدفاع یمن مشارکت داشته است. پشتیبانی آمریکا و شرکایش در منطقه از تروریستها به نحوی آشکار است که فرار به جلو و متهم کردن دیگران به حمایت از تروریسم دیگر خریداری ندارد و مردم منطقه به روشنی دریافتهاند که اگر منابع مالی، تسلیحاتی و اطلاعاتی داعش، جبهه النصره و دیگر گروههای تروریستی قطع شود این تروریستها به آسانی قلع و قمع میشوند و دلیل مقاومت آنها تا کنون چیزی نیست جز تداوم حمایتهاس این کشورها از تروریستها.
ترامپ گفته های خودش را نیز قبول ندارد
از سوی دیگر حسین موسویان دیپلمات ارشد پیشین کشورمان نیز روز گذشته در گفت و گویی با تلویزیون چین در خصوص اظهارات تند ترامپ علیه ایران گفت: معتقدم ترامپ خودش هم این ارزیابی را قبول ندارد. شما بخاطر دارید که او درجریان مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا گفت که عربستان سعودی اولین منبع تروریسم است. بعد از انتخابات او علنا گفت که عربستان و سایر کشورهای عرب خلیج فارس چیزی بجز دلار ندارند و لذا باید به ما بپردازند. روشن است که ترامپ بدنبال صدها میلیارد دلارهای نفتی عرب های حاشیه خلیج فارس است تا درآمریکا شغل ایجاد کند و تاسیسات زیربنایی آمریکا را بازسازی کند.
بنابراین او از اتهام به ایران به عنوان ابزار فروش تسلیحات و گرفتن دلارهای نفتی استفاده خواهد کرد. او از این طریق قرارداد 100 میلیارد دلاری فروش اسلحه را امضاء کرد که قرار است تا 300 میلیارد افزایش یابد. بنابراین او می داند که چه می کند و بدنبال چاپیدن دلارهای نفتی شیوخ عرب است .
نه تنها ترامپ، بلکه دولت اوباما و هزاران گزارش رسانه ای آمریکا قبلا تایید کرده اند که عربستان منبع اصلی مالی و تسلیحاتی و ایدئولوژی تروریست های وهابی درمنطقه است. لذا ترامپ دنبال تجارت است نه مبارزه با تروریسم. اگرترامپ، آمریکا، اروپا و دیگران واقعا می خواهند با تروریسم مبارزه کنند، آنها باید درک کنند که گروه های تروریستی القاعده و داعش و جبهه النصره، وهابی های سنی هستند و نه شیعه. پایگاه وهابیت هم سعودی است و نه ایران.
موسویان در ادامه در پاسخ به سوالی درمورد روابط ایران وآمریکا و اینکه روحانی یک میانه رو است اما با مواضع تند ترامپ، شانسی برای بهبود روابط ایران و آمریکا هست؟ اظهار داشت : معتقدم توافق هسته ای مثال روشنی است. بعد از 38 سال، برای اولین بار آمریکا و سایر قدرت های جهانی با ایران وارد گفتگوی مستقیم درمورد بحران هسته ای شدند. بعد از 18 ماه گفتگوهای سطح بالا و مستقیم ، دیپلماسی موفق شد و بحران هسته ای درقالب یک توافق برد-برد برای همه طرف های مذاکره کننده به نتیجه رسید. لذا مذاکرات وتوافق هسته ای یک مدل و میراث بزرگ دیپلماسی است که اگر ترامپ بخواهد می تواند از این مدل برای حل سایر اختلافات با ایران استفاده کند. برای حل بحران های منطقه، ترامپ باید مسیر دیپلماسی و همکاری با ایران را ازطریق گفتگوهای مستقیم و سطح بالا دنبال کند.
تروریسم جایی پرورش مییابد که مردم حق انتخاب ندارند
غلامرضا تابش نماینده مردم اردکان در مجلس شورای اسلامی و نایب رئیس فراکسیون امید مجلس نیز روز گذشته در واکنش به اظهارات ضد ایران مطرح شده در نشست ریاض گفت: ایران مانند برخی کشورها که حاکمانشان بدون اتکای به آرای مردم و به واسطه سلطنت موروثی تعیین می شوند نیست بلکه ایران مهد تمدن، فرهنگ و آزادی است و خود قربانی تروریسمی است که توسط برخی قدرتهای استکباری و واسطههایشان حمایت میشوند. رژیم هایی مثل عربستان مهد پرورش تروریسم است که از دل آن انفجار برجهای دوقلو، بنلادن و ... بیرون میآید. عربستان حامی گروه تروریستی داعش، مقوم اسلام هراسی در دنیا و مهد حمایت و پرورش تروریستهای تکفیری است که منطقه را به آتش کشیدهاند.
ما معتقدیم تروریسم جایی پرورش مییابد که مردم آن حق انتخاب نداشته باشند، مجلس منتخب پادشاه داشته باشند و زنانش حق رانندگی و حضور در انتخابات نداشته باشند. ترامپ تجارت پیشه با سفر به کشوری که بویی از دموکراسی و حقوق بشر نبرده، نشان داد که این شعارها پوششی برای دستیابی به مقاصد اقتصادی و سرکیسه کردن کشورهای عربی جهت نجات اقتصاد ورشکسته آمریکا است. امیدوارم کشورهای غربی و متحدان منطقه ای آنها پیام حضور گسترده مردم در انتخابات اخیر را درک کرده باشند و با ملتی که در پیوند با حاکمیت متحد و یکپارچه در مقابل تهدیدات ایستاده است، رفتار احترام آمیز و خردمندانه داشته باشند.
ترامپ در مقابل اروپا
مواضع ضد ایرانی اتخاذ شده توسط رئیس جمهوری آمریکا و برخی از سران کشورهای عربی در ریاض از نقد مقامات و تحلیل گران بین المللی نیز مصون نمانده است. در همین رابطه کارل بیلدت، رئیس شورای روابط خارجی اروپا و وزیر امور خارجه پیشین سوئد با انتشار پیامی در صفحه توییتر خود به اظهارات ضد ایرانی رئیسجمهور آمریکا علیه ایران در جریان سفرش به عربستان واکنش نشان داد و نوشت: ایران به گسترش روابط با جهان رای داد، اما ترامپ خواهان منزوی کردن ایران در جهان است. اروپاییها بیشتر خواهان روابط با ایران هستند.
ولید جنبلاط، رئیس حزب سوسیال ترقیخواه لبنان و از سیاست مداران با نفوذ این کشور نیز در گفتوگو با الدیار، ضمن انتقاد از مواضع ضد ایرانی در نشست ریاض، گفت: ایران باید به نشست عربستان دعوت میشد. به خصوص بعد از انتخاب حسن روحانی اعتدالگرا به عنوان رئیسجمهوری تا به یک توافق اسلامی فراگیر برای مقابله با تروریستها و افراطگرایان میرسیدیم. جبران باسیل وزیر خارجه لبنان نیز در این خصوص اعلام کرد: ما از محتوای بیانیه پایانی ریاض اطلاع نداشتیم و این بیانیه ما را غافلگیر کرد، زیرا قرار نبود در این نشست بیانیهای صادر شود.
از سوی دیگر سرگئی بابورین معاون سابق دومای روسیه نیز در گفت و گویی با ایرنا، اظهار داشت: ترامپ در دیدار با ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی و کنفرانس ریاض دو هدف مهم را دنبال کرد و در واقع سفر خاورمیانه ای وی نیز برای دسترسی به این اهداف انجام می گیرد.رئیس جمهوری آمریکا در شرایط بسیار دشوار و پیچیده داخلی قرار دارد، زیرا بسیاری از رسانه های این کشور وی را به باد حمله گرفته اند و در کنگره و سنا هم تلاش های گسترده ای برای استیضاح و حذف ترامپ از اریکه قدرت انجام می گیرد. در این شرایط، ترامپ برای نجات از ورطه استیضاح و نشان دادن لیاقت، سفر به خاورمیانه را برگزید و انتخاب عربستان سعودی به عنوان نقطه آغاز نیز تصادفی نیست. بدیهی است، وی منتظر فرصت مناسب برای گرفتن امتیازهای بزرگ از عربستان سعودی در ازای چشم پوشی از نقش این کشور در شکل گیری واقعه 11 سپتامبر بود و در حالیکه جایگاه خود را بین نخبگان سیاسی آمریکا از دست داده و سطح محبوبیت عمومی وی نیز به پائین ترین سطح رسیده است، برای نجات از این وضعیت به حمایت ریاض چشم دوخت.
ترامپ اشتباه نکرد و عقد قراردادهای چند صدمیلیارد دلاری ازجمله 110 میلیارد دلار جنگ افزار با عربستان سعودی به رئیس جمهوری آمریکا در وضعیت کنونی کمک کرد.